Τὸ ἀλωνάκι τῆς Λευτεριᾶς!

Ἔτσι τὸ εἶπε ὁ Σολωμός μας τὸ Μεσολόγγι…«τὰ μάτια μου δὲν εἶδαν ἄλλον τόπον ἐνδοξότερον ἀπὸ ἐτοῦτο τὸ ἀλωνάκι…»

Τὰ ξημερώματα τῆς 10ης πρὸς 11ης Ἀπριλίου 1826, ξεκίνησε ἡ ἡρωϊκή ἔξοδος… Μία στιγμὴ τῆς ἀνθρωπίνου ἱστορίας μοναδική, γιὰ τὴν αὐταπάρνησι καὶ τὸν ἡρωϊσμό! Χιλιάδες νεκροί, σκλᾶβοι καὶ κυνηγημένοι….

Ὅμως.. Στάθηκε ἡ άφορμή, τὸ σύνθημα γιὰ νὰ ξυπνήσῃ τὸ γένος καὶ νὰ συνεχίσῃ τὸν ἀγώνα…

Φιλονόη.

Το Τουρκοαιγυπτιακό σχέδιο επιχειρήσεων πρoέβλεπε και την καταστολή της επανάστασης  στη Δυτική Στερεά. Το έργο αυτό ανατέθηκε στο Ρεσίτ Μεχμέτ Πασά , γνωστό  από την μάχη του Πέτα. Οι Έλληνες τον ήξεραν με τα όνομα Κιουταχής.

Ο Κιουταχής ξεκίνησε από την Ήπειρο με 20000 στρατό, και έφτασε χωρίς να συναντήσει πουθενά αντίσταση στο Μεσολόγγι. Ήταν 15 Απριλίου 1825. Η διαταγή του Σουλτάνου ήταν ρητή: Το Μεσολόγγι ή το κεφάλι του.

Το Μεσολόγγι το κρατούσαν 3000 πολεμιστές ότι καλύτερο είχε ο αγώνας Ρουμελιώτες, Μακεδόνες, Σουλιώτες. Αρχηγοί  τους  ο Νότης  Μπότσαρης, ο Κίτσος  Τζαβέλας, , ο Δημήτρης Μακρής, πολιτικός διοικητής, ο πρόκριτος της Αχαΐας  Παπαδιαμαντόπουλος . Η αμυντική του κατάσταση ήταν καλύτερη απ’ την πρώτη πολιορκία. Ο λόρδος Βύρωνας και ο μηχανικός Κοκκίνης  είχαν σκάψει  γύρω  από την πόλη τάφρο βαθειά και με το χώμα ανύψωσαν ανάχωμα. Τέσσερις  προμαχώντες   (τάπιες ),  με 50 κανόνια, προστάτευαν το «κάστρο» του Μεσολογγίου. Από την θάλασσα η πόλη ήταν ασφαλισμένη. Η ρηχή λιμνοθάλασσα δεν επέτρεπε  σε πλοία να πλησιάσουν. Αλλά και τα τρία νησάκια της:  η  Κλείσοβα, ο Ντολμάς, και το Βασιλάδι ήταν οχυρωμένα και με κανόνια.

Βλέποντας σήμερα τα υπολείμματα του «κάστρου» του Μεσολογγίου, ο καθένας αναρωτιέται, όχι  πως άντεξαν αλλά πως τόλμησαν και το αποφάσισαν να κλειστούν εκεί μέσα οι  «ελεύθεροι πολιορκημένοι».

Ο Κιουταχής πρότεινε στους πολιορκημένους συνθηκολόγηση και αφού απορρίφθηκε, επιχείρησε  επιθέσεις σφοδρές. Όλες όμως αποκρούστηκαν. Προσπάθησε να υψώσει προχώματα ψηλά και κοντά στο κάστρο φέροντας χώμα, αλλά οι κλεισμένοι έσκαψαν υπόγειες στοές και έκλεβαν το χώμα. Οι επιθέσεις του προκαλούσαν κάποτε αντεπιθέσεις  των Ελλήνων, που πηδούσαν έξω από το κάστρο με το σπαθί. Στο μεταξύ από την θάλασσα έφταναν εφόδια.

Το καλοκαίρι ο στόλος του Χοσρέφ πασά απόκλεισε το Μεσολόγγι. Και για να προσβάλει την πόλη από κοντά, ναυπήγησε 36 πλοιάρια χωρίς καρίνα, εξοπλισμένα με κανόνια. Μ’ αυτά κτυπούσε να νησάκια και την παραλία.

Οι κλεισμένοι δυσκολεύτηκαν από ψωμί και πολεμοφόδια. Στις 22 Ιουλίου όμως, φάνηκε ο στόλος του Μιαούλη. Σκόρπισε τον Τουρκικό κι έφερε εφόδια. Στις  24 Ιουλίου, νύχτα, έγινε συνδυασμένη  επίθεση των πολιορκημένων και των οπλαρχηγών της Ρούμελης με αρχηγό τον Καραϊσκάκη. Ο Κιουταχής έπαθε πανωλεθρία  κα αναγκάστηκε να ζητήσει καταφύγιο στους πρόποδες του Ζυγού. Και ο στόλος του Χοσρέφ έφυγε για την Αλεξάνδρεια, γιατί κινδύνευε από τα πυρπολικά.

Τότε, έγινε και το μεγάλο λάθος. Οι Έλληνες έφεραν στο Μεσολόγγι 9.000  γυναικόπαιδα  για ασφάλεια. Θα το πλήρωναν ακριβά αυτό.

Αποκλεισμός. Στις 25 Δεκεμβρίου 1825, ο Ιμπραήμ, με 10,000 στρατιώτες έφτασε στο Μεσολόγγι. Τον είχε καλέσει  ο σουλτάνος  για ενίσχυση του Κιουταχή.

-Αυτόν το φράχτη δεν μπορείς να πάρεις; Είπε κοιτάζοντας «κάστρο» του Μεσολογγίου. Πειράχτηκε ο Κιουταχής. Του έδωσε την κατάλληλη απάντηση και τραβήχτηκε. Ο Ιμπραήμ πολιόρκησε την πόλη από στεριά και θάλασσα. Ήρθε όμως για τελευταία φορά ο Μιαούλης, σκόρπισε τον αιγυπτιακό στόλο και εφοδίασε τους πολιορκημένους.

Σαν απέτυχε μόνος κι ο Ιμπραήμ, ζήτησε την συνεργασία του Κιουταχή. Οι  δύο πασάδες έστησαν στενή πολιορκία. Από στεριάς έκαναν επιθέσεις και, με πλοιάρια τους, κτυπούσαν τα νησάκια της λιμνοθάλασσας. Το Βασιλάδι και ο Ντολμάς έπεσαν. Το Αιτωλικό συνθηκολόγησε. Μόνο η Κλείσοβα με τον Κίτσο  Τζαβέλα άντεχε. Σε μια τελευταία επίθεση οι Τουρκοαιγύπτιοι  έπαθαν πανωλεθρία και σκοτώθηκε ο Χουσείν.

‘Όμως η κατάσταση στο Μεσολόγγι στένευε τα πολεμοφόδια λιγόστευαν και οι τροφές γίνονταν ολοένα και πιο λειψές. Ο Μιαούλης προσπάθησε, μα δε κατόρθωσε να σπάσει τον αποκλεισμό και γύρισε άπρακτος. Η διχόνοια και οι κακοδιοίκηση δεν άφηναν χρήματα για οργάνωση μίας δύναμης ν’ ανακουφίσει το Μεσολόγγι.

Οι πολιορκημένοι πεινούσαν. Είχαν καταντήσει φαντάσματα, που κρατούσαν όπλα. Η πείνα και οι αρρώστιες  τους θέριζαν. Έφαγαν τα άλογα τους , τα σκυλιά τους, τις γάτες. Ακόμα  σκουλήκια και ποντικούς. Έβραζαν τα αρμυρίκια της αμμουδιάς μα κι αυτά τελείωσαν.

Ο Καζανίτης αγωνιστής Κασομούλης  μας έδωσε ζωντανές περιγραφές. Η στέρηση ήταν γενική. Δεν υπήρχαν φτωχοί και πλούσιοι. Μόνο πεινασμένοι υπήρχαν. Και το χρήμα καμμία δεν είχε αξία.

Έξοδος. Στις αρχές Απριλίου 1826, η κατάσταση ήταν απελπιστική.  1.740 είχαν πεθάνει της πείνας  και άλλοι τους ακολουθούσαν. Δυο λύσεις  υπήρχαν. Συνθηκολόγηση ή  έξοδος κι όποιον πάρει ο χάρος. Η  πρώτη λύση απορρίφθηκε.  Μα η έξοδος ήταν δύσκολη. Στις τραγικές αυτές ώρες αποφάσισαν να σφάξουν τα γυναικόπαιδα. Ο επίσκοπος Ρωγών Ιωσήφ τους συγκράτησε. Η  έξοδος αποφασίστηκε το βράδυ της 10ης προς 11ηςΑπριλίου, ξημερώνοντας των Βαΐων . Υπήρχε συνεννόηση να κτυπήσουν απ’ έξω οι οπλαρχηγοί για να βοηθήσουν.

Την ορισμένη ώρα ξεκίνησε σε τρείς ομάδες με αρχηγούς τους, Νότη Μπότσαρη, Κίτσο Τζαβέλα, και Δημήτρη Μακρή. Οι νέες γυναίκες ντύθηκαν αντρικά ρούχα και οπλίστηκαν. Οι άλλες και τα παιδιά μπήκαν στο μέσο. Οι γέροι, οι άρρωστοι και οι λαβωμένοι έμειναν στο Μεσολόγγι θα πέθαιναν πολεμώντας.

Οι πασάδες είχαν πληροφορηθεί το μυστικό της εξόδου και περίμεναν, αν και δεν ήξεραν το χρόνο. Οι πολιορκημένοι έσυραν τα σπαθιά και όρμησαν. Οι εχθροί απάντησαν με πυροβολισμούς . Άρχισε άγρια η μάχη όταν ακούστηκε μια φωνή :

_ Πίσω ! πίσω στα κανόνια!

Το σύνθημα έφερε σύγχυση. Άλλοι προχωρούσαν κα άλλοι γύριζαν πίσω .Η σύμφορα ήρθε. Όσοι γύρισαν πίσω κατασφάχτηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν. Οι άλλοι τράβηξαν κατά το Ζυγό.  Οι λαβωμένοι και οι γέροι πολέμησαν και πέθαναν, βάζοντας φωτιά στην μπαρούτη. Πρώτος στους πρώτους της θυσίας ο πρόκριτος Χρήστος Καψάλης.

Κανείς ακόμα δεν έμαθε ποιος  είπε το φοβερό «πίσω» που έφερε την σύγχυση και τον πανικό. Ίσως κάποιος οπλαρχηγός η πολεμιστής, γιατί το βρήκε σωστό. Ίσως  οι εχθροί σχεδιασμένα. Κανείς ακόμα δεν το έμαθε.

Η συμφορά θα αποτρεπόταν ή τουλάχιστον θα ήταν ελαφρότερη, αν βοηθούσαν απ έξω οι οπλαρχηγοί . Μα κι αυτοί δεν κινήθηκαν. Ο Καραϊσκάκης ήταν άρρωστος και οι άλλοι δεν μπόρεσαν να φαντασθούν το τι θα γινόταν. Κι ακόμα το σύννεφο, που αποβραδίς σκέπαζε το φεγγάρι, διαλύθηκε στην κρίσιμη ώρα. ως και τα στοιχεία της φύσης τους μάχονταν. Και δεν μπόρεσαν να φτάσουν  στα ρίζα του βουνού. Να διαβούν τα πέντε μοιραία χιλιόμετρα.

Ο απολογισμός της εξόδου ήταν η καταστροφή της πόλης, που τόσο κράτησε τον αγώνα. Απ’ αυτές τις  9.000 που κίνησαν ,για να βγουν, σώθηκαν τελικά μόνο 1.800. Οι άλλοι έπεσαν. Γυναικόπαιδα, πολεμιστές, αρχηγοί, φιλέλληνες. Ο αντίκτυπος από την έξοδο του Μεσολογγίου ήταν μεγάλος.

Οι Έλληνες συνήλθαν εμπρός  στο μεγάλο κίνδυνο και ξαναβρήκαν την πρώτη τους ενεργητικότητα. Και η Ευρώπη στάθηκε με θαυμασμό εμπρός στο μεγάλο άθλο. Οι Φιλέλληνες για μια ακόμα φορά βρήκαν την δύναμη να προβάλουν τα δίκαια του ελληνικού λαού. Οι φοιτητές  έκαναν διαδηλώσεις. Οι εφημερίδες έγραψαν άρθρα οι πολιτικοί κινήθηκαν. Ζωγράφοι και ποιητές έδωσαν απ΄ το  ξεχείλισμα της καρδίας τους. Ο καθένας μίλησε με τον τρόπο του. Είπε το δικό του λόγο.

τρίκορφα

Ἀποποίηση εὐθύνης

Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.

Leave a Reply