«Νύκτα σκέπασε τὴν γῆ. Δὲν ἦταν τοῦτος ὁ κόσμος πλασμένος ἀπὸ χέρι Θεοῦ! Ὄχι»

Πάντα πίστευα πως η ιστορία έχει δύο όψεις.

Συνήθως η επικρατούσα πλευρά, γράφεται από τους νικητές, οι οποίοι θα «διορθώσουν» τα σημεία που τους ενοχλούν και καταδεικνύουν τα λάθη τους.

 Οι ηττημένοι μένουν με την πίκρα της ήττας και το παράπονο πως η δική τους άποψη-εκδοχή,δεν εισακούεται, ούτε καταγράφεται επισήμως, αλλά σπανίως κάνουν την αυτοκριτική τους για το που έφταιξαν ενδεχομένως και συνέβησαν όσα συνέβησαν.

Πάντα πίστευα πως η ιστορία έχει δύο όψεις.
Συνήθως η επικρατούσα πλευρά, γράφεται από τους νικητές, οι οποίοι θα «διορθώσουν» τα σημεία που τους ενοχλούν και καταδεικνύουν τα λάθη τους.
Οι ηττημένοι μένουν με την πίκρα της ήττας και το παράπονο πως η δική τους άποψη-εκδοχή,δεν εισακούεται, ούτε καταγράφεται επισήμως, αλλά σπανίως κάνουν την αυτοκριτική τους για το που έφταιξαν ενδεχομένως και συνέβησαν όσα συνέβησαν.

Κάπως έτσι συμβαίνει και με την περίπτωση της Μικρασιατικής καταστροφής.
Οταν έχουμε να κάνουμε με μια τέτοιας τεραστίας έκτασεως εθνική καταστροφή, η ανάλυση των αιτίων είναι υπόθεση, που θέλει βάθος χρόνου για να αναλυθεί από τους ιστορικούς, αποστασιοποιημένα από το συναίσθημα. Και συνήθως είναι πολλά και τραγικότατα τα λάθη και πολλοί οι υπαίτιοι.

Θυμάμαι όταν πήγαινα στο σχολείο, στο βιβλίο ιστορίας  της Γ’ Λυκείου, για το γεγονός της Μικρασιατικής καταστροφής, ανέφερε χαρακτηριστικά, όσον αφορά την δική μας πλευρά, (γιατί ναι…έχουμε κάνει κι εμείς λάθη ως Ελλάδα και καλό είναι να  είμαστε με ισχυρή εθνική μνήμη, αλλα νηφάλιοι κι απολύτως ειλικρινείς με τους εαυτούς μας)

«Μηπως έφταιγαν οι κομμουνιστές…;;
Μήπως έφταιγε ο Βενιζέλος ;;
Μήπως έφταιγε ο βασιλιάς;»

Το μόνο σίγουρο είναι,όποιος και να φταίει από την δική μας πλευρά, όποια κι αν είναι τα λάθη που μας αναλογούν στην υπόθεση αυτή, ό,τι δεν έφταιγε σε τίποτα αυτός που στο τέλος πλήρωσε αυτά τα λάθη: ο λαός..

Αιτία των όσων γράφω, είναι η διαδικτυακή «συνάντηση» μου με ένα λατρεμένο βιβλίο.
Η θύμηση αυτού του βιβλίου, που διάβασα πολλά χρόνια πριν, αλλά ακόμα θυμάμαι την γλυκόπικρη γεύση που μου άφησε στα χείλη.
Η εντύπωση που μου έκανε, ήταν η απόλυτη αμεροληψία της συγγραφέως, που αν και παθούσα, καθ’ ό,τι καταγόταν από την Μ.Ασία, και η οικογένειά της ήταν ανάμεσα στα χιλιάδες θύματα της προσφυγιάς, από τα πάτρια εδάφη της Μ.Ασίας, έγραψε ένα βιβλίο απαλλαγμένο από περιττά μίση.

Που η οπτική της, δεν επικεντρωνόταν μόνο  στα γεγονότα και στους υπαιτίους, αλλά έδινε και μια άλλη διάσταση στα όσα συνέβησαν, την ανθρώπινη και μόνο διάσταση.

Χωρίς  αναθέματα και κατάρες, που ενδεχομένως θα περίμενε (και δικαιολογημένα) ο αναγνώστης, από μια συγγραφέα που έχει άμεση σχέση με τα τραγικά γεγονότα μιας τέτοιας καταστροφής.

Αναφέρομαι φυσικά, στο βιβλίο της Διδούς Σωτηρίου «Τα ματωμένα χώματα».
Ενα βιβλίο σταθμός, που 45 χρόνια από την πρώτη έκδοσή του, πουλάει σταθερά μια έκδοση τον χρόνο.
Ενα βιβλίο, που πρέπει κάθε παιδί από κάθε γενιά, να διαβάσει, πόσω μάλλον στην εποχή που διανύουμε, όπου η λήθη και η ασθενής, εώς ανύπαρκτη εθνική μνήμη, είναι το απόλυτο ζητούμενο των επικυρίαρχων και των υπηρετών τους. 

«…Πολύ πριν συνειδητοποιήσω την καταγωγή των προγόνων μου και συναισθανθώ πως έρχονταν από την αρχαία γη της Ιωνίας… πολύ πριν μάθω τις ιστορίες τους…  πολύ πριν αντιληφθώ πόσα σήμαινε για την Ελλάδα η μικρασιατική καταστροφή, μια φράση ήτανε πάντοτε καρφωμένη στο μυαλό μου:
Καχρ ολσούν σεμπέπ ολανλάρ! Ανάθεμα στους αίτιους!»…
Διαβάζω στο διαδίκτυο..

«Δεν είναι, βεβαίως, παρά ένα λογοτέχνημα. Δεν διεκδικεί δάφνες ιστορικού βιβλίου, επιστημονικού εγχειριδίου. Διεκδικεί τους επαίνους που δίκαια έχει: ενός βιβλίου συγκλονιστικού, το οποίο με τρόπους καθαρά λογοτεχνικούς, θέτει το δάχτυλο επί των τύπων των ήλων και συναρπάζει.
Τα «Ματωμένα χώματα» είναι ένα βιβλίο απολύτως έντιμο, αφού μιλά χωρίς φόβο και με πολύ πάθος για όσα έγιναν ανάμεσα στους δύο λαούς.
Εξιστορεί, μέσα από την αφήγηση του Μανώλη Αξιώτη, του αγρότη νεαρού από τον Κιρκιντζέ, ενός χωριού κοντά στην Έφεσο, πώς άναψαν οι πρώτες σπίθες αντιπάθειας ανάμεσα στους Έλληνες και τους Τούρκους, πώς φούντωσαν οι πυρκαγιές, ποιοι τις συδαύλισαν έντεχνα (βασικά οι Γερμανοί) πώς έκαψαν τη Μικρά Ασία…. Μιλά για όσα έκαναν οι μεν στους δε, αλλά και οι δε στους μεν. Με μια σπαρακτική απλότητα, που κάνει το μυθιστόρημα μεγαλειώδες:

«Νύχτα σκέπασε τη γη. Δεν ήτανε τούτος ο κόσμος πλασμένος από χέρι Θεού: Οχι, δεν ήτανε!» λέει η συγγραφέας σε μια από τις πιο δραματικές στιγμές.
Δεν ήτανε. Γι’ αυτό και τόσο αίμα, τόσο δάκρυ, τόση φωτιά.
Αλλά και η αγάπη για την πατρίδα που χάθηκε ανεπιστρεπτί, αμείωτη: «Τόσα φαρμάκια, τόση συφορά κι εμένα ο νους να γυρίσει θέλει πίσω στα παλιά! Να ‘ταν, λέει, ψέμα όλα όσα περάσαμε και να γυρίζαμε τώρα δα στη γη μας, στους μπαξέδες μας, στα δάση μας με τις καρδερίνες, τις κάργες και τα πετροκοτσύφια, στα περιβολάκια μας με τις μαντζουράνες και τις ανθισμένες κερασιές, στα πανηγύρια μας με τις όμορφες…
Αντάρτη του Κιορ Μεμέτ, χαιρέτα μου τη γη όπου μας γέννησε, Σελάμ σοϊλέ. Ας μη μας κρατάει κακία που την ποτίσαμε μ’ αίμα. Καχρ ολσούν σεμπέπ ολανλάρ! Ανάθεμα στους αίτιους!»

Όσοι ακόμα δεν το έχετε διαβάσει,να το πάρετε ανεπιφύλακτα.
Είναι ένα βιβλίο που πρέπει να βρίσκεται σε κάθε σπίτι.

Γιατί αυτός ο λαός, δεν πρέπει να ξεχάσει, δεν πρέπει τούτη η γη να δει κι άλλη φορά,ματωμένα χώματα… 

Μαρία Τριανταφύλλου

Ἀποποίηση εὐθύνης

Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.

Leave a Reply