Πρωτοχρονιά. Θύμησες Ἀθανασίου Τόλιου, γεννηθεῖς τὸ ἒτος 1904.

Εἶναι ἡ Ἀγάπη αὐτὴ ποὺ μᾶς ὁρίζει, ἡ ἀγάπη γιὰ τὸν τόπο μας, γιὰ τὴν Ἑλλάδα μας… Αὐτὴ ἡ ἀγάπη μᾶς κάνει δυνατούς, ἒτοιμους νὰ προσφέρουμε ἀπὸ τὸν ἑαυτό μας, ἀπὸ τὴ σκέψη μας, ἀπὸ τὴ ζωὴ μας. Ἀγάπη ἀγνή, πολύτιμη…

«‘Απὸ μικρὸς μόλις 6 ἐτῶν ἦμουν πολὺ περίεργος νὰ παρακολουθῶ καὶ νὰ ἀφουγκράζομαι τοὺς ἡλικιωμένους καὶ νὰ μαθαίνω ἱστορίες ποὺ συζητοῦν καὶ στοίβαζα στὸ μυαλό μου ὃλα ὃσα ἂκουγα, μὰ σὰν ἀγράμματος, Δ΄ Δημοτικοῦ, δὲν μποροῦσα νὰ ἀξιοποιήσω καὶ μὲ κατεῖχε μεγάλη πικρία ἒως ὃταν διορίστηκε δάσκαλος στὸ χωριό μου ὁ Τσάμης Κωνσταντῖνος ἀπὸ τὰ Ρονσαίϊκα Ἀγρινίου, ποὺ διψοῦσε γιὰ ἱστορίες.
Ρώτησε ἐδῶ στὸ χωριὸ τί ξέρουν καὶ τοῦ εἶπαν μόνο ὁ Θανάσης Τόλιος ξέρει ἀπὸ ἱστορία καὶ σὲ μιὰ συνάντηση μὲ ρώτησε καὶ εἲπαμε μερικὰ γιὰ τὸ παλαιό μας χωριὸ καταστραφὲν ἀπὸ τοὺς ἂτακτους Τουρκαλβανούς, ποὺ ἐλέγετο Μεληδόνιστα. Ψάχνοντας σὲ μιὰ ἐγκυκλοπαίδεια, Πάπυρος, τὸ βρῆκε καὶ τὸ εἶδε πολυάνθρωπον χωρίον, ἐπαρχίας Ἀνασελίτσης.
Οἱ κάτοικοι ἀπὸ τὴν καταστροφὴ διασκορπίστηκαν ἐδῶ καὶ ἐκεῖ καὶ λίγοι ποὺ ἒμειναν ἦρθαν καὶ ἒκαναν καλύβες στὸ σημερινὸ χωριό, μία δὲ ὁμάδα μετοίκησε καὶ ἒκανε χωριὸ ἀντίκρυ τῆς Νεαπόλεως πέραν τοῦ Ἀλιάκμονος καὶ τὸ ὀνόμασαν Μελιδόνι.

Ἱστορικὰ ντοκουμέντα δὲν ὑπάρχουν παρὰ μόνο μερικὰ μνημεῖα στὰ ἐξωκλήσια Ἁγ. Παρασκευῆς καὶ Ἃι Νικόλα διότι τὰ σπίτια ἦταν πρόχειρα, ἀχυροκαλύβες καὶ οἱ κάτοικοι ἦταν φυγάδες ἀπὸ τὴν Ἢπειρο, γύρω ἀπὸ τὸν ποταμὸ Καλαμᾶ. Ὃσα γνωρίζω τὰ ἒμαθα ἀπὸ τοὺς παπποῦδες καὶ πατεράδες καὶ ὃσα συγκράτησε ἡ μνήμη μου ἀπὸ διάφορες διηγήσεις…[…]… τόσοι διανοούμενοι στὸ χωριὸ δὲν θέλησαν νὰ γράψουν τὴν ἱστορία μας νὰ βλέπουν οἱ μεταγενέστεροι τί τραβοῦσαν οἱ πατεράδες μας καὶ παπποῦδες μας στὰ σκοτεινὰ χρόνια τῆς ἐπάρατης σκλαβιᾶς ἀπὸ τοὺς Τούρκους. Σὰν δὲν εἶναι τέλεια ζητῶ συγγνώμη, ἀλλὰ ἀπὸ τὸ νὰ μὴν ὑπάρχει καθόλου νομίζω συμπλήρωσα ἓνα κενό.

Οἱ διαβάζοντες ἂς μὲ κρίνουν ἐπιεικῶς, τόσα ἢξερα, τόσα ἒγραψα, εὒχομαι ἂλλος νὰ γράψῃ καλλίτερα… »

ΙΣΤΟΡΙΚΑ – ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ, ΑΓ. ΚΟΣΜΑ ΓΡΕΒΕΝΩΝ, 1992, ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΤΟΛΙΟΥ, Συνταξιούχου ΟΓΑ, Δ’ Δημοτικοῦ, Γεννηθεῖς τὸ ἓτος 1904.

Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἀθανασίου Τόλιου (1904-1995) …

«ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ 
Από την παραμονή οι γυναίκες ετοιμάζουν τα γλυκίσματα τις κολούρες γιά τα κόλιντα και τις πίττες με τα πολλά φύλλα που μέσα βάζουν το νόμισμα.Το βράδυ μαζεύονται όλοι στα σπίτια τους τρώγουν όλοι μαζί καί διασκεδάζουν μέχρι της 12 τα μεσάνυχτα, τις δώδεκα τ μεσάνυχτα με την ανατολή του νέου έτους βγαίνουν όλοι έξω γιατί έτσι είναι καλά.
Παλιά άναβαν και φωτιές και κατά το πρωϊ περνούσαν οι νέοι για κόλιντα. Τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα είναι τα γνωστά κάλαντα.

Αγιος Βασίλης έρχεται από την Καισαρεία
Κρατά εικόνα και χαρτί, χαρτί και καλαμάρι.

Ανήμερα της Πρωτοχρονιάς μεταμφιέζονται παλιά σε τσολιάδες και γυναίκες με παλιά τοπική ενδυμασία. Διάλεγαν ανάμεσα τους ένα παπά ένα γαμβρό και μια νύφη. Έκαναν ψεύτικο γάμο. Μετά το γάμο ακολουθούσε γλέντι τρικούβερτο.
Στο τέλος εμφανίζονταν οπλοφόροι σημάδευαν τον γαμβρό και του έριχναν με ψεύτικα βόλια. Αυτός έπεφτε κάτω και η νύφη έσκουζε από πάνω του, ενώ ο παπάς δίπλα την παρηγορούσε.
Εκλαιγαν για να γελούν όλο τον χρόνο. Γιά να πάη καλά η χρονιά. Μ’ αυτό το ψεύτικο γάμο και την ψεύτικη κηδεία περνούσε και η Πρωτοχρονιά…»

Τὸ βιβλίο μπορεῖτε νὰ τὸ διαβάσετε ἐδῶ:
Γιὰ τὸν Ἁγιο Κοσμᾶ Γρεβενῶν μάθετε περισσότερα στὸ www.tsiraki.gr
Ἡ φωτογραφία εἶναι ἀπὸ  forum.snowreport.gr
Ἀποποίηση εὐθύνης

Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.

Leave a Reply