Νὰ ἕνα ὡραῖο θέμα γιὰ συζήτησι.
Σὲ ὅλα τὰ παραμύθια ποὺ διαβάζαμε, ἤ μᾶς διάβαζαν, ὅταν ἤμασταν παιδιά, τὸ παραμύθι εἶχε πάντα ἕνα ὡραῖο τέλος. 
Μία πριγκίπισσα κι ἕνας πρίγκηψ, ποὺ ἄλλοτε ἦταν βάτραχος, ἄλλοτε περιπλανώμενος, ἄλλοτε μουγκός, τυφλός, κουτσός, ἀλλὰ ὅταν ἐμφανιζόταν ἡ πριγκίπισσα, τότε μεταμορφωνόταν σὲ ἱππότη. Ἄν καὶ ποτὲ δὲν μοῦ ἄρεσαν αὐτοῦ τοῦ εἴδους τὰ παραμύθια, μὲ πρίγκιπες καὶ βασιλιάδες, δὲν γίνεται νὰ μὴν τοὺς ἀναγνωρίσω τὴν καλὴ πρόθεσιν. 
Ἀλλά εἶναι ἔτσι πράγματι ἤ μᾶς ἔχουν πείσει πώς εἶναι ἔτσι;

Σὰν παιδὶ ποὺ δὲν ἐνδιαφερόταν γιὰ τέτοιου εἴδους ἱστορίες, δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ μοῦ δημιουργηθῇ ἡ ψευδαίσθησις τῆς ἀναμονῆς τοῦ πρίγκιπος. Συνεπῶς ἀπὸ αὐτὸ γλύτωσα. Οὔτε Μπᾶρμπες διέθετα, οὔτε ἄλλες κοῦκλες, σὰν ὅλες τὶς συνομίλικές μου. Ἀπὸ τριῶν ἐτῶν πάσχιζα νὰ ἀνακαλύψω ἄλλους ἥρωες μέσα στὰ μυθιστορήματα τοῦ Βέρν, ἀλλὰ καὶ στὶς περιπέτειες τοῦ μικροῦ Ἥρωος. (Ὅ,τι καταλάβαινα βέβαια, διότι κατὰ βάσιν ἄρχισα νὰ ἀντιλαμβάνομαι τὸ περιεχόμενον αὐτῶν τῶν  βιβλίων λίγο ἀργότερα.) 
Ὅμως δὲν γίνεται νὰ μὴν ἀναφερθῶ στὴν πραγματικότητα τῶν γύρω μου. 
Οἱ φίλοι μου, οἱ δικοί μου, καθῶς φυσικὰ καὶ τὰ διάφορα σόγια, ὅταν συζητοῦσαν γιὰ τὸ μέλλον τῶν κοριτσιῶν μίας οἰκογενείας, ἀναφέρονταν πάντα στὸ καλό, ὡραῖο καὶ πλούσιο παλληκάρι, ποὺ κάποτε θὰ ἐρχόταν. Ποτὲ μὲ ἄλλην σειρά. Πάντα μὲ αὐτήν. Καλό, ὠραῖο, πλούσιο. Ἕνας πρίγκηψ ἐκ τῶν παραμυθιῶν δῆλα δή. 
Τί ἀπέκτησαν λοιπόν ὅλες αὐτές, τῶν ὁποίων τό πρότυπο σχεδίασαν κάποιες ὀνειρικὲς κι ἀνύπαρκτες πριγκίπισσες; Σὲ ὅλην τὴν ζωή τους ἀναζητοῦσαν  κάποιους πρίγκιπες, κι ὅταν συνειδητοποίησαν πὼς δὲν τοὺς βρῆκαν, ἡ ἀπογοήτευσις, ὁ θυμός, ἤ ἀκόμη καὶ τὸ μίσος σὲ κάποιες περιπτώσεις, γιὰ τὴν ὅποιαν πραγματικότητά τους, ὁδηγεῖ τὰ βήματά τους ἤ σὲ ἀποχώρησι ἤ σὲ ἀπόλυτο, ἄνευ λόγου, συμβιβασμό. 
Δυστυχισμένοι ἄνθρωποι ποὺ βάσισαν στὴν βλακεία δική τους πραγματικότητα, ποὺ οἱ περισσότεροι ἐξ αὐτῶν  παραμένουν ἀκόμη καὶ σήμερα βατράχια ἤ βατραχίνες. Ὄχι διότι δὲν διέθεταν πολλὰ προσόντα, ἀλλὰ διότι δόμησαν ἕναν πλαστὸ κόσμο μέσα στὸ μυαλό τους, ἐν τελῶς ἄσχετον μὲ τὴν ἐδῶ καὶ τώρα πραγματικότητα. 

Δυστυχισμένα ἄτομα, ἀνικανοποίητα, ποὺ ἔμαθαν νὰ διαβιοῦν ἐντὸς ψευδαισθήσεων καὶ ποὺ σήμερα, παραλλήλως μὲ τὰ προδομένα τους ὄνειρα, λόγῳ κοινωνικῶν καὶ οἰκονομικῶν προβλημάτων, χάνουν τὸν κόσμο τους διὰ παντός. 

Σήμερα λοιπὸν θὰ τὸ πιάσουμε ἀνάποδα. 
Μποροῦμε ἐπί τέλους νά ἀποκοποῦμε ἀπό αὐτές τίς ἀνοησίες; Πῶς θά μᾶς φαινόταν νά μαθαίναμε πώς οἱ διάφοροι ἥρωες τῶν παιδικῶν μας χρόνων δέν εἶναι τίποτα περισσότερο ἀπό κάτι σάν αὐτό πού ἤδη ἔχουμε; Γιατί τελικῶς ἀκόμη ἐξακολουθοῦμε νά ἀποκοιμίζουμε τά παιδιά μας μέ πρότυπα πού δέν ἔχουν καμμίαν σχέσιν μέ τήν πραγματικότητα; Γιατί τούς ἐμφυτεύουμε στά ὄνειρά τους εἰκόνες ἀνύπαρκτες;
Καιρὸς νὰ ἀποδομήσουμε μέσα μας ὅλες αὐτὲς τὶς χολυγουντιανὲς ἀνοησίες, νὰ τὸ ἐξηγήσουμε στὰ παιδιά μας καὶ νὰ ἀντιληφθοῦμε πὼς αὐτοῦ τοῦ εἴδους τὰ πρότυπα στὸν κόσμο μας δὲν ταιριάζουν. 
Στὸν δικό μας κόσμο, ἀκόμη τοὐλάχιστον, ταιριάζουν πολεμιστές, πολεμίστριες, ἥρωες. Τὰ παραμύθια, ὅταν δὲν ἐξυπηρετοῦν, καλὸ εἶναι νὰ κόβονται. Μόνον κακὸ κάνουν. 
Καὶ δὲν τὸ λέω μόνον ἐγὼ αὐτό. Τὸ ἔχουν πῇ κάποιοι ἄλλοι, πολὺ σοφότεροι, πολλὰ χρόνια πρὶν ἀπὸ ἐμέναν.

Φιλονόη. 

Σημείωσις

Σᾶς συνιστῶ μὲ ὅλην μου τὴν καρδιά, νὰ δείξετε αὐτὲς τὶς εἰκόνες στὰ παιδιά σας. 
Ἄς μὴν χάσουμε ἀκόμη μίαν γενεὰ μέσα στὴν παραπαιδεία ποὺ μᾶς σερβίρουν γιὰ νὰ μᾶς ἀποκοιμίζουν. 

Παρεμπιπτόντως… 
Νὰ κρατήσουμε ὡς σοβαρὴ σημείωσιν πὼς τὸ νὰ ζῇ κάποιος ὑγειῶς, μὲ ποιότητα καὶ μὲ ἀξιοπρέπεια, δὲν συνεπάγεται αὐτομάτως πὼς διαθέτει μίαν ὑπέροχη ἐξωτερικὴ ἐμφάνισι ἤ γεμάτη ντουλάπα μὲ ῥοῦχα ἤ φαντακτερὰ αὐτοκίνητα. Τὸ νὰ ζῇ κάποιος ἀξιοπρεπῶς καὶ μὲ ποιότητα ἀξιώνει ἄλλα πράγματα ποὺ οὐδόλως ὅμως ἔχουν νὰ κάνουν μὲ περιτυλίγματα καὶ λοιπὲς ἄλλες κοτσᾶνες. 

Ζήσανε αυτοί καλά; Τα παραμύθια απομυθοποιούνται

του Γιώργου Κόκουβα

«…Και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλλίτερα». Όλοι θυμόμαστε την μόνιμη επωδό των παραμυθιών που μας έμαθε η γιαγιά, η μαμά και μαζί τους σύσσωμη η Disney. Και η παιδική μας αθωότητα δεν μας επέτρεψε στιγμή να αμφισβητήσουμε την αιώνια ευτυχία που θα ζούσε μετά το τέλος της ιστορίας η Σταχτοπούτα ή η Χιονάτη. Ποιος, όμως, εγγυάται στις όμορφες πριγκίπισσες των παραμυθιών ότι θα παραμείνουν για πάντα ανέγγιχτες από την σκληρή πραγματικότητα;

Όχι πάντως η καλλιτέχνης Dina Goldstein. Η Καναδή φωτογράφος, που έγινε διάσημη με την καμπάνια «Fallen Princesses» τολμά να «ρίξει» τις ηρωίδες των παραμυθιών στον ρεαλισμό της σύγχρονης ζωής, με όχημα μια σειρά από φωτογραφίες, που απεικονίζουν τις αγαπημένες πριγκίπισσες των κοριτσιών, αντιμέτωπες με πραγματικά προβλήματα. 

Η φωτογράφος, όπως δηλώνει στο επίσημο site του project, εμπνεύστηκε το θέμα όταν ως νέα μητέρα ήρθε αντιμέτωπη με τον ενθουσιασμό των κοριτσιών της για την πριγκιπική ιδιότητα. Μπορεί τα αυθεντικά παραμύθια, όπως για παράδειγμα αυτά των αδελφών Γκριμ, να περιέχουν πολλά σκοτεινά στοιχεία, αλλά «οι εκδοχές της Disney για τα ίδια παραμύθια έχουν σχεδόν πάντα στενάχωρη αρχή, μια αβάσταχτα κακή γυναικεία φιγούρα και αναμενόμενα ευτυχές τέλος. Συνήθως ο πρίγκιπας σώζει την παρτίδα και μετατρέπει την δέσμια όμορφη κοπέλα σε πριγκίπισσα», λέει η δημιουργός. 

«Άρχισα να φαντάζομαι τις τέλειες πριγκίπισσες της Disney αντιμέτωπες με πραγματικά προβλήματα που απασχολούν τις γυναίκες γύρω μου, όπως η ασθένεια, η εξάρτηση και οι ανασφάλειες». Κάπως έτσι, η Χιονάτη καταλήγει απελπισμένη νοικοκυρά, η Σταχτοπούτα γίνεται αλκοολική, η Ραπουνζέλ υποφέρει από καρκίνο, και η Dina Goldstein θυμίζει πως στην ενήλικη ζωή, το «ζήσανε αυτοί καλά» είναι ακριβώς αυτό για το οποία προορίζεται: Παραμύθιασμα.
Μετά το happy end της «Χιονάτης»: Η ηρωίδα γεύεται το πώς είναι να μεγαλώνεις ένα τσούρμο παιδιά και να κρατάς όρθιο ένα ολόκληρο νοικοκυριό, την ώρα που ο Πρίγκιπας κάθεται άνεργος στην πολυθρόνα παρακολουθώντας αθλητικά.
Μετά το happy end της «Σταχτοπούτας»: Ίσως το ενδιαφέρον του πρίγκιπα ξεφούσκωσε γρήγορα μετά το περιστατικό με το γοβάκι, ίσως η νονά-νεράιδα δεν ξαναεμφανίστηκε, και η ηρωίδα έμεινε μόνη, να πνίγει τον πόνο της στο αλκοόλ και τον τζόγο, σε κάποιο κακόφημο μπαράκι. Μετά το happy end της «Ραπουνζέλ»: H πριγκίπισσα αναγκάζεται να αποχαιρετίσει την αγαπημένη της μακριά κώμη, αφού όλα μέσα στην (πραγματική) ζωή είναι και η επάρατη νόσος της χτυπά την πόρτα. Εδώ, η Goldstein παρουσιάζει την Ραπουνζέλ νοσηλευόμενη, κρατώντας την ξανθιά της περούκα. Μετά το happy end της «Κοκκινοσκουφίτσας και του Κακού Λύκου»: Η όμορφη κοπέλα με τα κόκκινα γίνεται υπέρβαρη, καθώς ο εθισμός στο junk food μπορεί να πλήξει τον καθένα μας. Εδώ, η Κοκκινοσκουφίτσα πηγαίνει προς την γιαγιά της πίνοντας δίλιτρο αναψυκτικό και κουβαλώντας burgers και τηγανιτές πατάτες στο καλαθάκι της. Μετά το happy end της «Μικρής Γοργόνας»: Το γυναικείο φύλο τυγχάνει συχνά θύμα εκμετάλλευσης. Γιατί να αποτελεί εξαίρεση η Άριελ; Η Μικρή Γοργόνα δεν θα μπορούσε παρά να αποτελεί πρώτης τάξεως έκθεμα σε ενυδρείο. Μετά το happy end του «Αλαντίν»: Η Μέση Ανατολή φλέγεται και δεν υπάρχει χρόνος για παιδική αθωότητα και περιπέτειες παραμυθιών: Η Γιασμίν παίρνει το όπλο της και ρίχνεται στην μάχη. Μετά το happy end της «Ωραίας Κοιμωμένης»: Η ηρωίδα «νυστάζει» και πάλι, κι ο ύπνος της κρατά τόσο ώστε ο αγνός νεανικός έρωτας να γίνει περίγελως στο τοπικό γηροκομείο. Μετά το τέλος της Pocahontas: Η ηρωίδα καταλήγει κλεισμένη σε ένα σκοτεινό καθιστικό, γεμάτο γάτες και αναμνήσεις από εποχές που ακόμη δεν είχε πατήσει το πόδι του στην πατρίδα της ο καπιταλισμός. Μετά το happy end της «Πεντάμορφης και του Τέρατος»: Η Πεντάμορφη Belle συναντά το τέρας του γήρατος και οι ρυτίδες την στέλνουν κατευθείαν στο νυστέρι του πλαστικού. Η εξωτερική ομορφιά δεν έρχεται ως διά μαγείας – όπως θα διαβεβαίωνε και κάθε σύγχρονη γυναίκα, απαιτεί πόνο και κόπο.

πηγή