Πόσο ὀρθόδοξη εἶναι ἡ «Ὀρθοδοξία»;

 Θα κάνω μια μικρή εισαγωγή κατ’ αρχάς, αναλύοντας τη λέξη ”ορθοδοξία”, απαγκιστρωμένη από τη θρησκευτική έννοια που της έχει προσδοθεί, αστόχως κατ’ εμέ. Είναι εύκολα αντιληπτό, πως η λέξη είναι σύνθετη και τα δύο συνθετικά από τα οποία συντίθεται, είναι οι λέξεις: «ορθός/η» και «δοξασία/δοξάζω». Το «ορθός/η», όλοι γνωρίζουμε τι σημαίνει κυριολεκτικώς. Ενίοτε όμως, χρησιμοποιείται και μεταφορικώς, για να προσδώσει μια ορθολογιστική και λογική ιδιότητα. Θα το επεξηγήσω με ένα μικρό παράδειγμα. Ας εξετάσουμε τη φράση «ορθά μιλάς», προφανώς και δεν μπορεί να εννοούμε πως κάποιος μιλάει ορθά, δηλαδή υπό γωνία 90 μοιρών, και πως θα γινόταν άλλωστε; Άρα, εννοούμε πως μιλάει με επιχειρήματα λογικά τεκμηριωμένα, ορθολογιστικά, λέγοντας πως κάποιος ομιλεί ορθά.

 Εν συνεχεία, θα αναφερθώ στο δεύτερο συνθετικό, τη λέξη «δοξα».  Καθώς δεν γνωρίζω επακριβώς την ετυμολογία της λέξεως, απευθύνθηκα σε ανθρώπους αρμοδίους επί του θέματος. Παραθέτω την απάντηση που έλαβα:

«α). Ἀπὸ ἀρχικὴ ρίζα δεκ (ἰωνιστὶ καὶ αἰολιστί) δέχομαι= κάνω δεκτὸ τὸ προσφερόμενο, περιμένω.

β). Ἀπὸ τὴν ἴδια ρίζα μὲ ποιοτικὴ μεταβολὴ τὸ θέμα δοκ, ἐξ οὗ δόκιμος (δοκιμάζω, μὲ ὅλα τὰ ἐξ αὐτοῦ παράγωγα καὶ σύνθετα).

γ). Ἀπὸ τὸ ἴδιο θέμα τὸ δοκεύω= παρατηρῶ προφυλακτικά, καὶ τὸ σύνθετο προσδοκάω= ἀναμένω (ἀπὸ ἐλπίδα ἢ φόβο).

δ). Ἀπὸ τὴν ἴδια ρίζα τὸ δοκ-έ-ω (ρῆμα πνευματικῆς ἐνεργείας)= ἔχω τὴν ἰδέα, μοῦ ἔρχεται ἡ ἰδέα, ἔχω γνώμη, φαίνομαι κατ’ ἀντίθεση πρὸς τὴν πραγματικότητα, φαίνεται καλό. Ἀπὸ τὸ ρηματικὸ θέα δοκε> δόκησις (δοκησίσοφος), δόκημα.

ε). Ἀπὸ τὸ ἴδιο θέμα δοκ> δόξα (μὲ ὅλα τὰ ἐξ αὐτοῦ παράγωγα καὶ σύνθετα)= ἡ ἰδέα, ἀληθὴς ἢ ψευδής, τὴν ὁποία ἔχει κάποιος γιὰ κάποιο πρᾶγμα, ἡ γνώμη ποὺ ἔχω γιὰ τὸν ἑαυτό μου καὶ ἡ γνώμη ποὺ ἔχουν οἱ ἄλλοι γιὰ μένα, ἡ ὑπόληψη, ἡ φήμη.

στ). Ἀπὸ τὸ ρηματικὸ θέμα δοκ> δόγμα (μὲ ὅλα τὰ ἐξ αὐτοῦ παράγωγα καὶ σύνθετα)= ὅ,τι φαίνεται καλό, ἡ φιλοσοφικὴ δοξασία.

Είναι ολοφάνερο πως το δεύτερο συνθετικό, αναφέρεται σε εντελώς προσωπικές και υποκειμενικές θέσεις που, κυρίως, έρχονται σε αντίθεση με την πραγματικότητα και διακρίνεται εύκολα από τα δ) και ε).

Μελετώντας λοιπόν καθολικά τη λέξη «ορθοδοξία»,  αντιλαμβανόμαστε ότι υποπίπτει σε μια εννοιολογική αντίθεση. Δεν είναι δυνατόν να μιλάμε για προσωπικές απόψεις και δοξασίες, πόσο μάλλον όταν αναφερόμαστε σε θέματα θρησκευτικά/φιλοσοφικά και να τα συνυφάζουμε με ορθότητα. 

Βεβαίως, τα παραπάνω είναι κάπως γενικότερα. Δεν εμβαθύνω ειδικώς στην ορθοδοξία, απλώς από εκεί πήρα το έναυσμα και τα όσα αναφέρω παραπάνω αφορούν κάθε δόγμα. Είναι άλλωστε γνωστό, πως ο εκάστοτε πιστός της κάθε θρησκείας, θεωρεί το δόγμα του ως το ορθόν. Οπότε ο καθείς, θεωρεί εαυτόν ορθόδοξο (όχι χριστιανό, αλλά ότι δοξάζει ορθώς) και παραλλήλως εμπίπτει σε μια αντίφαση έως και πλάνη τολμώ να ισχυριστώ. Επίσης, όταν κάτι ισχύει για το γενικό σύνολο, ισχύει και για το ειδικό σύνολο, συνεπώς δεν βλέπω το λόγο να εμβαθύνω περαιτέρω στις αντιφάσεις του ορθοδόξου χριστιανικού δόγματος. Το γεγονός ότι είναι δόγμα, αρκεί να καταρρίψει την ορθότητα του.

Καταλήγοντας λοιπόν, συμπεραίνουμε πως δεν ευσταθεί ο χαρακτηρισμός «ορθοδοξία» για το συγκεκριμένο (ορθόδοξο χριστιανικό), αλλά και για κάθε δόγμα. 

Υ.Γ.1 Όσο κι αν δεν ήθελα να αναφερθώ ειδικώς στην ορθοδοξία, την χριστιανική εννοώ, τελικώς αποφάσισα να το κάνω. Συμπληρώνω εκ των υστέρων το υστερόγραφο αυτό, καθώς «έπεσα» πάνω σε μια φωτογραφία της Υπατίας, και συνειρμικά μου ήρθε στο μυαλό η ορθότητα της «ορθοδοξίας». Η ορθότητα αυτή που κατασπάραξε το φωτεινό αυτό αστέρι της φιλοσοφίας, ένα πνευματικό κόσμημα μέσα στο βούρκο της αμάθειας και του σκοταδισμού. Θα σας παραθέσω την ταινία που γυρίστηκε εις μνήμην της Αλεξανδρινής φιλοσόφου, και το αφήνω στην κρίση σας να εξετάσετε την ορθότητα.

Υ.Γ.2 Οποιοσδήποτε έχει αντιληφθεί στο ελάχιστον με τον ελληνισμό και το ελληνικό πνεύμα, γνωρίζει πως το να ενστερνίζεσαι τον ελληνικό τρόπο σκέψεως και αντιλήψεως, σημαίνει ορθή κρίση, λογικά επιχειρήματα και τεκμηριωμένες απόψεις…εν ολίγοις, ορθολογισμός. Κάτι εκ διαμέτρου αντίθετον με την χριστιανική ορθοδοξία και κάθε άλλο δόγμα ανά της Γης και ανά των αιώνων.  

Υ.Γ.3 Μήπως ο όρος ”ορθοδοξία”, κακώς επισυνάπτεται στον χριστιανισμό; Μήπως ο ελληνισμός και η ελληνική σκέψη, είναι η μόνη ορθοδοξία τελικώς, επειδή ακριβώς δεν είναι δοξασία αλλά φιλοσοφία που θέτει υπό αμφισβήτηση το κάθε τι; Εγώ προσωπικώς, εάν ένα σύστημα φιλοσοφίας τολμούσα να ονόμασω ορθόδοξο, αυτό θα ήταν το ελληνικό! Είναι λίγο αντιφατικό να ονομάσω ορθόδοξο κάτι που δεν εμπεριέχει δοξασία, αλλά θεωρώ πως αντιλαμβάνεστε το συλλογισμό μου…

Πατήστε  ΕΔΩ  για να παρακολουθήσετε την ταινία της Υπατίας

Ἀρίσταρχος

πρώτη δημοσίευσις 29 Νοεμβρίου 2012

Ἀποποίηση εὐθύνης

Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.

8 thoughts on “Πόσο ὀρθόδοξη εἶναι ἡ «Ὀρθοδοξία»;

  1. Ρηχὰ καὶ ἀνερμάτιστα πράγματα…. Ἤγουν ἀνοησίαι!]
    Ἐπ’εὐκαιρίᾳ ἡ λέξις “μισαλλοδοξἰα ” πῶς ἀναλύεται; Καὶ τὶ ἀκριβῶς σημαίνει;

    • Αδερφέ (θα μου επιτρέψεις να σε αποκαλέσω έτσι, έχοντας χρησιμοποιήσει συχνά αναρτήσεις από το ιστολόγιό σου). Αν θέλεις πραγματικά να μάθεις τι είναι η Ορθοδοξία, δεν θα περιοριστείς στην ετοιμολογική ανάλυση, ούτε σε όσα διάβασες μέχρι σήμερα. Όπως κάθε τι, θα πρέπει ΝΑ ΨΑΞΕΙΣ. Όπως δεν λες ότι ξέρεις τι είναι Φυσική από την ετοιμολογία της λέξης, αλλά ανακαλύπτοντας σιγά σιγά, πχ κάνοντας ένα πείραμα.

      Δεν με απασχολεί ειλικρινά καθόλου, πόσο απατεώνες μπορεί να είναι κάποιοι ιερείς ή δεσποτάδες. Αργά ή γρήγορα θα δώσουν κι αυτοί λόγο, όπως θα δώσω κι εγώ. Πάντως από όσους έχω γνωρίσει στη ζωή μου, σε βεβαιώνω ότι στην πλειοψηφία τους είναι καλύτεροί μου. Επιπλέον, έχω γνωρίσει άγιες μορφές, που όμως κι αυτοί ως άνθρωποι θα κάνουν λάθη.

      Το τι είναι η Ορθοδοξία -όπως κάθε θρησκεία- το βιώνεις όταν το ζήσεις, όταν αναζητήσεις τα άτομα που πραγματικά το ζουν. Όταν γνωρίσεις αυτά τα άτομα, θα νιώσεις την Θεία χάρη που έχουν μέσα τους. Τότε θα σου φανούν πολύ φτηνές οι ετοιμολογικές αναλύσεις και τα συγγράμματα των αντιφρονούντων.

      Πριν 15-20 χρόνια ήμουν σε ένα μοναστήρι του Αγ.Όρους, λέγεται Δοχειαρίου. Καθόμασταν 4-5 άτομα δίπλα στο λιμανάκι, σ ένα κιόσκι, ακουγόταν και το κύμα, με δύο 40άρηδες που ειρωνευόταν το κάθε τι που είχε σχέση με την εκκλησία. Δεν είχαν σταματήσει να κατηγορούν τους “καλόγερους” και τους “παπάδες”. Μετά από καμιά ώρα, ο ένας τους έπιασε κάτι στην τζέπη του:
      – “τι είναι αυτό;” μονολογεί.
      “Α, το βαμβάκι που μας έδωσαν από την Αγ.Άννα. Πέρασαν 4 μέρες, για να δούμε συνεχίζει να ευωδιάζει ή είναι απατεωνιά των καλόγερων”. Έβγαλε το βαμβάκι, τον βλέπω: σταματάει να μιλάει. -“Ακόμη ευωδιάζει”, λέει στον επίσης “άπιστο” φίλο του. Δοκιμάζει να το μυρίσει και ο άλλος, κοκκαλώνει.

      Πριν 10+ χρόνια μια γνωστή μου μου έδωσε ένα μικρό βαμβάκι από τον Αγ.Δημήτριο (1 φορά τον χρόνο ανοίγουν την κάρα του που μυροβλήζει κ μοιράζουν το βαμβάκι με το μύρο στους πιστούς). Σε βεβαιώνω ακόμη ευωδιάζει. Πάνω από 10 χρόνια τώρα. Πρέπει να έχουν περάσει 15 χρόνια από τότε που μου το έδωσε. Το αλουμινόχαρτο που το είχα τυλίξει άρχισε να φθείρεται (το διαπίστωσα πέρσι που πήγα να δώσω ένα κομματάκι σε κάποιον ασθενή) η ευωδία παρέμενε.

      Δεν φταίει ο Θεός αν οι εκπρόσωποί του είναι κακοί. Ως άνθρωποι, θα κάνουν λάθη, θα στεναχωρέσουν, θα αδικήσουν, θα πέσουν. Σε βεβαιώνω όμως ότι υπάρχουν άγιοι, σεμνοί ταπεινοί, που πρέπει όμως να ψάξεις να τους ανακαλύψεις.

      Όσο για την “Υπατία”, διάβασε αν θες εδώ http://antiparakmi.blogspot.com/2012/03/agora.html
      (χωρίς να αισθάνομαι ότι χρειάζεται να απολογηθώ για το τι έκανε κάθε χριστιανός σε όλη την ιστορία).

      Με δυο απλές δικές μου κουβέντες: Ο Ρωμαιοκαθολικισμός διδάσκει την λύτρωση μέσω των καλών πράξεων. Ο Προτεσταντισμός διδάσκει τον πουριτανισμό. Η Ορθοδοξία διδάσκει τη λύτρωση, τον Παράδεισο μέσα από την αληθινή μετάνοια. Ότι κι αν κάνεις αν πραγματικά μετανιώσεις και αναζητήσεις τον Χριστός ΜΠΟΡΕΙΣ να σωθείς. Γι αυτό και γιορτάζουμε την Ανάσταση τόσο έντονα. Γιατί ενώ ξέρουμε πόσο αδύναμοι είμαστε, ξέρουμε ότι ο Χριστός μας Αναστήθηκε και δεν φοβόμαστε, ξέρουμε ότι μας θέλει κοντά Του ξέρουμε ότι με τη βοήθειά Του μπορούμε να πάμε κι εμείς στον Παράδεισο. Δεν υπάρχει πιο ΛΥΤΡΩΤΙΚΗ, πιο ΧΑΡΟΥΜΕΝΗ, πιο ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΑ θρησκεία, σε βεβαιώνω.
      Μαχητής Θεσσαλονίκης – ένας από τους συντάκτες του Αντιπαρακμή

      • Φίλε καὶ συμπολεμιστὴ Μαχητή (μοῦ ἐπιτρέπεις φαντάζομαι νὰ σὲ ἀποκαλῶ ἔτσι, ἐφ΄ ὅσον κι ἐσεῖς κι ἐμεῖς στὸν ἴδιο ἀγώνα παραμένουμε), τὸ τὶ πιστεύει ὁ κάθε ἕνας εἶναι προσωπική του ὑπόθεσις. Πολλὲς φορές, ἐγὼ προσωπικῶς, μέσα ἀπὸ αὐτὸ τὸ ἱστολόγιον, ἔχω γράψῃ πὼς στὴν ζωή μας ἔχουμε, βρίσκουμε, ἀνακαλύπτουμε αὐτὸ ποὺ χρειαζόμαστε. Ἀκριβῶς αὐτὸ ποὺ χρειαζόμαστε κι ὄχι κάτι περισσότερο ἤ λιγότερο. Ἐὰν λοιπὸν χρειαζόμαστε ἀποδείξεις, ἤ ὄχι, γιὰ τὴν ὅποιαν θεώρησίν μας, θὰ τὶς βροῦμε, ἤ δὲν θὰ τὶς βροῦμε… Ἀναλόγως τῆς ἐπιθυμίας μας καὶ τῆς ἐσωτέρας μας ἀνάγκης.
        Συνεπῶς, ἀνεξαρτήτως τοῦ ἐὰν ἀληθεύῃ, ἤ ὄχι, ἡ πίστις σου, ἀναφορικῶς πάντα μὲ τὴν λέξιν ὀρθοδοξία, δὲν κατέθεσες κάτι διαφορετικό, πέραν τῆς ἐτυμολογικῆς προσεγγίσεως τοῦ Ἀριστάρχου.
        Ἄς τὸ ἀφήσουμε λοιπὸν ὡς θέμα, διότι ἐπὶ τῆς παρούσης δὲν εἶναι ἀναγκαῖον νὰ μεγαλώσουμε τὰ μεταξύ μας χάσματα, ἐὰν ὑπάρχουν. Ἐκτὸς φυσικὰ τοῦ ὅ,τι πιστεύω πὼς ἡ κοσμοθέασις μας εἶναι ἀτομικήμας ὑπόθεσις κι ὄχι ζήτημα ποὺ ὀφείλουμε νὰ ἐρευνοῦμε, ὑπὸ τὰ τωρινὰ κοινωνικὰ δεδομένα καὶ πρίσματα.
        Τὸ νὰ ἑστιάζουμε στὸ ποιὸς εἶναι ὁ πραγματικός μας ἐχθρός, γιὰ πολὺν καιρὸ ἀκόμη, εἶναι τὸ ἀναγκαῖον. Ὅλα τὰ ἄλλα εἶναι καὶ δευτερεύοντα καὶ ἀνούσια, γιὰ τὴν ὥρα καὶ τὴν ἐποχή.

        Καλημέρα νὰ ἔχῃς.

        Ὁ Ἀρίσταρχος δὲν γράφει πλέον στὸ ἱστολόγιον καὶ τὸ σχόλιον δὲν θὰ τὸ διαβάσῃ ἄμεσα.

  2. Συμφωνώ κατ αρχήν ότι ο πραγματικός εχθρός της πατρίδας μας είναι η Νέα τάξη και τα τσιράκια της που βρίσκονται σε όλα τα κόμματα και ροκανίζουν από παντού. Οπότε σίγουρα έχουμε σοβαρή αποστολή και πρέπει να είμαστε ενωμένοι.

    Προφανώς το τι πιστεύει ο καθένας είναι προσωπική του υπόθεση. “Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτό και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτο μοι”.

    Μια φορά άκουγα έναν ιερέα εδώ στη Θεσ/κη. “-Ξέρετε τι με στεναχωρεί περισσότερο;” είπε. “Το ότι υπάρχουν άνθρωποι που τους φέρνουν στην εκκλησία μικρούς, για να τους βαπτίσουν, έρχονται μετά από χρόνια για να παντρευτούν, τους ξαναφέρνουν όταν πεθάνουν για να τους κηδέψουμε, έζησαν, πέρασαν από αυτή τη ζωή και δεν πήραν χαμπάρι ότι ο Θεός τους αγαπάει και ήθελε να είναι μαζί τους”.
    Ηρθε ο Χριστός στη γη, ήρθε εκ παρθένου σύμφωνα με τις προφητείες, έκανε θαύματα, γιάτρεψε τους αρρώστους, ανάστησε τους νεκρούς, μίλησε με την πιο τέλεια διδασκαλία της αγάπης, σταυρώθηκε για μας, αναστήθηκε για να μας δείξει πως υπάρχει αιώνια ζωή. Και κάθε φορά που τον χρειαζόμαστε είναι δίπλα μας (μπορεί να αργεί, ή να αφήνει να περνάμε μια δοκιμασία για να μας δυναμώσει, αλλά το κάνει με την ίδια καλή διάθεση που ένας προπονητής θέλει να δυναμώσει τον αθλητή του).
    Δίδαξε, έκανε θαύματα, ταπεινώθηκε, σταυρώθηκε, αναστήθηκε. Τι άλλο έπρεπε να κάνει ένας Θεός για μας; Απλά ζητάει να γίνει φίλος μας στη ζωή μας.

    Ευχαριστώ κ πάλι για την φιλοξενία.
    Μαχητής Θεσσαλονίκης

    • Συνεπῶς ἡ δουλειά μας εἶναι νὰ ἐπικεντρωθοῦμε στὸν κοινὸ ἐχθρὸ καὶ νὰ ἀφήσουμε τὰ προσωπικὰ πιστεύω τοῦ κάθε ἑνὸς κατὰ μέρος. Οὔτε χρόνο ἔχουμε οὔτε δυνάμεις οὔτε καὶ λόγους νὰ καταπιανόμαστε μὲ τὰ ὅποια πιστεύω τῶν ἄλλων, εἶτε τὰ θεωροῦμε καλὰ εἶτε τὰ θεωροῦμε στραβά.
      Καλὴν ἡμέρα νὰ ἔχῃς κι ἐσύ!

Leave a Reply to ΝικόλαοςCancel reply