Φίντυς. Περὶ γυναικὸς σωφροσύνη.

 

Φίντυς (6ος αἰω. πχ.): Θυγάτηρ τοῦ Καλλικράτους. Μαθήτρια τοῦ Πυθαγόρου.
Ἐγεννήθη εἰς τόν Κρότωνα ὅπου ἐδίδαξεν ἀργότερα εἰς τήν ἐκεῖ Πυθαγόρειον σχολήν.
Ἡ γυναῖκα πρέπει νὰ εἶναι γενικῶς ἀγαθὴ καὶ κόσμια. Καὶ ποτὲ δὲν θὰ εἶναι τέτοια χωρίς ἀρετήν. Διότι κάθε ἀρετὴ ποὺ ἀναφέρεται εἰς ἕνα πρᾶγμα, ἔχει σπουδαιότητα μόνον σχετικὰ μέ αὐτό.
Ἡ ἀρετὴ τῆς ὁράσεως εἶναι σπουδαία διὰ τοὺς ὀφθαλμούς, τῆς ἀκοῆς διὰ τὰ ὦτα, τοῦ ἀλόγου διὰ τὰ ἄλογα καὶ τοῦ ἀνδρὸς διὰ τοὺς ἄνδρας. Ἔτσι καὶ ἡ ἀρετὴ τῆς γυναικός, διὰ τάς γυναῖκας. Καὶ σπουδαιοτέρα ἀρετὴ τῆς γυναικός εἶναι ἡ σωφροσύνη. Ἐπειδὴ μὲθ᾿αὐτὴς τῆς ἀρετῆς θὰ ἠμπορῇ νὰ τιμᾷ καὶ νὰ ἀγαπᾷ τὸν ἄνδρα της. Πολλοὶ ἴσως νομίζουν ὅτι δὲν ἁρμόζει εἰς τὴν γυναῖκαν νὰ φιλοσοφῇ, οὔτε νὰ ἱππεύῃ, οὔτε νὰ βγάζῃ λόγους. Ἐγὼ ὅμως νομίζω ὅτι ὁρισμένα ἔργα εἶναι ἀποκλειστικῶς τοῦ ἀνδρός, ἄλλα εἶναι τῆς γυναικός καὶ ἄλλα εἶναι κοινὰ καὶ εἰς ἀμφοτέρους· ἐπίσης μερικὰ ταιριάζουν περισσότερον εἰς τὸν ἄνδρα παρὰ εἰς τὴν γυναῖκαν, ἐνῷ ἄλλα περισσότερο εἰς τὴν γυναῖκαν παρὰ εἰς τὸν ἄνδραν. Τὰ εἰδικὰ καθήκοντα τοῦ ἀνδρός εἶναι ἡ ἄσκησης τῆς στρατηγίας, τῆς πολιτικῆς καὶ αἱ δημόσιαι ὁμιλίαι. Ἀποκλειστικὰ ἔργα τῆς γυναικός εἶναι τὸ «νοικοκυριό», ἡ διαμονὴ εἰς τὸ σπίτι, τὸ καλωσόρισμα καὶ ἡ φροντίδα τοῦ ἀνδρός. Κοιναί ἰδιότηται ποὺ πρέπει νὰ ἔχουν ὁ ἄνδρας καὶ ἡ γυναῖκα εἶναι ἡ ἀνδρεία, ἡ δικαιοσύνη καὶ ἡ φρόνησις. Καὶ πράγματι, πρέπει καὶ ὁ ἄνδρας καὶ ἡ γυναῖκα νὰ ἔχουν τάς ἀρετάς τοῦ σώματος, καθὼς ἐπίσης καὶ τάς ἀρετάς τῆς ψυχῆς. Καὶ ὅπως εἶναι καὶ εἰς τοὺς δυὸ ὠφέλιμη ἡ ὑγεία τοῦ σώματος, ἐξ ἴσου ὠφέλιμη εἶναι ἡ ὑγεία τῆς ψυχῆς. Ἀρεταὶ τοῦ σώματος εἶναι ἡ ὑγεία, ἡ ἰσχύς, ἡ εὐαισθησία καὶ τὸ κάλλος. Ἐκ τῶν ἀρετῶν αὐτῶν μερικαί εἶναι περισσότερον οἰκεῖαι εἰς τὸν ἄνδρα νὰ τάς ἀσκεῖ καὶ νὰ τάς ἔχῃ καὶ ἄλλαι περισσότερον εἰς τὴ γυναῖκαν.
Ἡ ἀνδροπρέπεια καὶ ἡ φρόνησις ἀρμόζουν περισσότερον εἰς τὸν ἄνδραν καὶ διὰ τὴν εὐεξίαν τοῦ σώματος καὶ διὰ τὴ δύναμιν τῆς ψυχῆς, ἑνῷ ἡ σωφροσύνη εἰς τὴν γυναῖκαν. Διὰ τοῦτὸ πρέπει νὰ ἐκπαιδεύεται εἰς τὴν σωφροσύνην, καὶ νὰ γνωρίζῃ ἡ γυνή τὴν ποιότηταν καὶ τὴν ποσότηταν τῶν στοιχείων ἐκ τῶν ὁποίων ἐξαρτᾶται αὐτὸ τὸ ἀγαθόν.
Νομίζω εἶναι πέντε: πρῶτον, ἡ εὐσέβεια ὁ σεβασμὸς τῆς συζυγικῆς σχέσεως. Δεύτερον, ἡ διακόσμησις τοῦ σώματος. Τρίτον, αἱ ἔξοδοι τῆς γυναικός ἐκ τῆς οἰκίας της. Τέταρτον, ἡ ἀποχὴ εἰς ἀπὸ τὰς ὀργιαστικάς τελετάς καὶ «μητρωασμούς» (ἑορταί πρὸς τιμὴν τῆς μητέρας τῆς θεᾶς Κυβέλης). Πέμπτον, ἡ εὐλάβεια καὶ ἡ μετριοπάθεια εἰς τάς θυσίας ποὺ γίνονται πρὸς τοὺς θεούς. Ἀπ᾿ ὅλα αὐτὰ τὸ σπουδαιότερον αἴτιον καὶ συνεκτικὸν στοιχεῖον τῆς σωφροσύνης εἶναι ἡ ἀδιάφθορος συζυγικὴ σχέσις ἡ ὁποία δὲν μολύνεται ἀπὸ σχέσεις μὲ ἄλλους ἄνδρες. Διότι, παραβαίνοντας αὐτό, ἀδικεῖ πρῶτον τοὺς γενεθλίους θεοὺς, εἰσάγει δὲ εἰς τὴν οἰκογένειαν καὶ εἰς τοὺς συγγενεῖς (σόϊ), ὄχι γνήσια ἀλλὰ νόθα τέκνα. Ἀδικεῖ τοὺς θεοὺς τῆς φύσεως, ποὺ εἰς τὸ ὄνομά τους ὁρκίστηκεν μετά τῶν γονέων καὶ τῶν συγγενῶν της νὰ ἑνώσῃ τὴν ζωήν της μὲ τὸν ἄνδρα προκειμένου νὰ ἀποκτήσουν νόμιμα τέκνα. Ἀδικεῖ τὴν πατρίδαν, διότι δὲν μένει πιστὴ εἰς τὰ καθιερωμένα. Ἐάν παραβαίνῃ αὐτά, μεγίστη ποινὴ ἔχει ὁριστεῖ ὁ θάνατος, (λόγῳ τῆς σπουδαιότητος τοῦ ἀδικήματος), εἶναι ἀθέμιτον καὶ ἀσυγχώρητον νὰ ἁμαρτάνῃ, καὶ νὰ ἀτιμάζῃ χάριν τῆς ἡδονῆς. Καὶ ἡ κατάληξις κάθε ἀτιμίας εἶναι ἡ καταστροφή. Καὶ πρέπει νὰ σκέπτεται ἡ γυνὴ ὅτι δὲν θὰ ἠμπορέσῃ νὰ καθαρθῇ ἀπὸ μία τέτοια ἁμαρτία, ὥστε νὰ ἠμπορῇ μετὰ νὰ προσέρχεται εἰς τοὺς ναοὺς τῶν θεῶν καὶ εἰς τοὺς βωμοὺς ἁγνὴ καὶ ἀγαπητὴ εἰς τοὺς θεούς. Διότι εἰς τέτοια ἀδικήματα καὶ ὁ θεὸς εἶναι ἀνεξιλέωτος.
Τὸ καλύτερο κόσμημα τῆς ἐλευθέρας γυναικός εἶναι νὰ κάνῃ ὅ,τι εἶναι σωστὸν καὶ νὰ ἐπιβεβαιώνῃ μὲ τὰ χαρακτηριστικὰ τῶν τέκνων ποὺ φέρει εἰς τὸν κόσμον τὴν πίστην καὶ τὴν ἀφοσίωσιν εἰς τὸν ἄνδρα της, ἑάν φέρουν τεκμήρια ὁμοιότητος προερχόμενα ἐκ τοῦ πατρός ποὺ τὰ ἔσπειρεν. Αὐτὰ λοιπὸν διὰ τὴν συζυγικὴν πίστιν.
Ὅσον διά τὸν στολισμὸν τοῦ σώματος θεωρῶ τὰ ἑξῆς. Πρέπει νὰ εἶναι λευκοντυμένη, ἁπλὴ καὶ ἀνεπιτήδευτη. Καὶ θὰ εἶναι ἔτσι ἂν δὲν φορεῖ διαφανῆ καὶ πολύχρωμα, οὔτε μεταξωτὰ φορέματα, ἀλλὰ σεμνὰ καὶ λευκοῦ χρώματος. Ἔτσι θὰ ἀποφύγῃ τὰ ὑπερβολικὰ κοσμήματα, τὴν πολυτέλειαν καὶ τὸν καλλωπισμὸν καὶ δὲν θὰ ἐμπνεύσῃ τήν μοχθηρὴν ζήλειαν εἰς τάς ἄλλας. Χρυσόν καὶ σμαράγδους νὰ μὴν φορεῖ, ἐπειδὴ εἶναι ἐπίδειξις πλούτου καὶ ὑπερηφανείας ἀπέναντι εἰς τάς γυναῖκας τοῦ λαοῦ.
Πρέπει καὶ ἡ πολιτεία, ἐάν εὐνομεῖται, νὰ ὁρίζῃ αὐτὰ δι᾿ὅλας τάς γυναῖκας, καί νὰ εἶναι ἀρωγός εἰς μίαν ἑνιαῖαν νομοθεσίαν, ἔτσι ὥστε νὰ ἀπομακρύνῃ ἀπὸ τὴν πολιτεία τοὺς τεχνῖτας ποὺ κατασκευάζουν τέτοια κοσμήματα. Καὶ νὰ μὴν κοσμεῖ τὸ πρόσωπόν της μὲ τεχνητὰ καὶ ξένα χρώματα. Ἀλλὰ νὰ ἀρκεῖται εἰς τὸ φυσικὸν χρῶμα τοῦ σώματος, τὸ ὁποῖον νὰ «λούζῃ» μόνον μέ ὕδωρ καὶ νὰ φροντίζῃ νὰ κοσμῆται μᾶλλον μὲ τὴν σεμνότηταν. Ἔτσι θὰ τιμᾷ καὶ τὸν ἄνδρα της καὶ τὸν ἑαυτόν της.
Καὶ αἱ ἔξοδοι τῆς γυναικός ἐκ τῆς οἰκίας ἂς εἶναι διὰ τάς δημοσίας θυσίας πρὸς τιμὴν τοῦ πολιούχου θεοῦ, ἱκετεύοντάς τον νὰ προστατεύῃ τὴν ἰδίαν, τὸν ἄνδραν της καὶ ὅλην τὴν οἰκογένειαν. Ἐπίσης νὰ μὴν ἐξέρχεται ἐκ τῆς οἰκίας της οὔτε τὴν βαθιὰ νύχτα, οὔτε τὸ δειλινό, ἀλλὰ τὴν ἡμέραν ποὺ ἡ ἀγορὰ εἶναι γεμάτη, διὰ νὰ εἶναι ὁλοφάνερος ἡ ἔξοδός της, ποὺ πρέπει νὰ γίνεται ἢ διὰ κάποιο θέαμα ἢ διὰ ψώνια δικά της, ἀκόμα καὶ τότε, μετά μίας ἢ τὸ πολὺ δυὸ ὑπηρετρίας αἱ ὁποίαι θὰ τὴν συνοδεύουν κοσμίως. Νὰ προσφέρῃ λιτὲς θυσίες εἰς τοὺς θεοὺς καὶ ἀνάλογως τῶν δυνάμεῶν της καὶ νὰ ἀποφεύγει τάς ὀργιαστικάς τελετάς καὶ τοὺς μητρωασμοὺς εἰς τὰ σπίτια. Διότι οἱ κοινοὶ νόμοι τῆς πολιτείας ἀπαγορεύουν εἰς τάς γυναῖκας νὰ τελοῦν τέτοια ὄργια, καὶ διὰ ἄλλους λόγους, ἀλλὰ καὶ διότι αὐταί αἱ θρησκευτικαί τελεταί συνοδεύονται μὲ μέθην καὶ ἐκστασιασμὸ τῆς ψυχῆς. Ἐνῷ ἡ οἰκοδέσποινα καὶ αὐτὴ ποὺ ἔχει τὴν πρωτοκαθεδρίαν εἰς τὸ σπίτι πρέπει νὰ εἶναι πάντα σώφρων καὶ ἄθικτος.

Τᾶσος Γκολέμης

Leave a Reply