Ἡ Ἑνετικὴ πρέπει νὰ ὑπῆρξεν ἡ μακροβιωτέρα δημοκρατία ὅλων τῶν ἐποχῶν.
«Ἔζησε» ἀπὸ τὸ 697 ἔως τὸ 1797 μ.Χ. Δηλαδὴ 1100 ἔτη. Ἕνδεκα αἰώνας, ξεπερνώντας καὶ τὴν «μητέρα» της Κωνσταντινούπολιν.
Πέντε τρομερωτάτους πολέμους διεξήγαγε κατὰ τῆς ἐλεεινῆς Ὀθωμανίας καὶ δεκάδας ἄλλους κατὰ χριστιανικῶν ἐθνῶν.
Ὑπέστη καὶ τρεῖς παπικοὺς ἀφορισμούς, ἐπειδὴ οἱ αὐθένται τοῦ προπυργίου αὐτοῦ τοῦ Χριστιανισμοῦ, εἶχον ὡς ἀξίωμα τὸ «Πρῶτα Ἑνετὸς καὶ ἔπειτα Χριστιανός»…
Τὰ γράφω τοῦτα τῆς θαυμαστῆς Βενετιᾶς, διότι ἐσκεπτόμην -μέρες ποὖναι-, πῶς ἦσαν αἱ …φυλακαὶ τῆς ὑπερόχου καὶ φουμιστῆς ταύτης δημοκρατίας.
Αἱ φυλακαὶ της, τὰ περίφημα Piombi (τὰ Μολύβια), ἦσαν ἐπὶ τῷ πλείστῳ ὑπόγειαι. Ὁλίγοι κατόρθωσαν νὰ βγοῦν ἀπὸ κεῖ, ἄνευ τῆς θελήσεως τῆς πολιτείας, ὅπως ὁ Γιακουμῆς Καζανόβας, ὁ μέγας ἐραστής καὶ διαφθορεύς ἁγνῶν παρθένων.
Καὶ συλλογιέμαι:
Μήπως καὶ τὰ ἕρμα τὰ Piombi, νἄσαν τάχατε μιὰ ἀπ᾿ τὰς αἰτίας, ποὺ ἡ σπουδαία αὐτὴ πολιτεία «ἔζησεν» ἕνδεκα αἰώνας;

Φρεάντλης