Ἀπαγορεύεται ἡ ἀναδημοσίευσις τῶν κειμένων τοῦ κυρίου Μιχαὴλ Ἀλεξανδρῆ δίχως ἀναφορὰ τῆς πηγῆς, τοῦ ὀνόματός του καὶ τοῦ ἐπαγγέλματός του ὡς ἔχει!!!
Παρακαλῶ πολὺ σεβασθῆτε το…
Εὐχαριστῶ.

Φιλονόη

Ο Ρ Θ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α    Κ Α Τ Α Λ Η Ξ Ε Ω Ν:

Α. ΘΗΛΥΚΑ ΠΡΩΤΟΚΛΙΤΑ:

1. -εια: ὅλα τὰ προπαροξύτονα ὡς προερχόμενα ἀπὸ τριτόκλιτα ἐπίθετα: ἀλήθεια.

2. -εία: ὅλα τὰ παροξύτονα ὡς προερχόμενα ἀπὸ ρήματα εἰς -εύω: παιδεύω> παιδεία, λατρεύω> λατρεία, καὶ τὰ λεία, μνεία, χρεία.

3. -οια: ὅλα τὰ προπαροξύτονα σύνθετα μετὰ μιᾶς ἐκ τῶν λέξεων: πνοή> ἄπνοια /δύσπνοια, νοῦς>διάνοια/παράνοια, πλοῦς>εὔπλοια, ροῦς> διάρροια/ ἀπόρροια, βοῦς> Εὔβοια, καὶ τὸ ἄγνοια.

4. -υια (προπαροξύτονα): αἴθυια (= τὸ πτηνὸ βουτηχτάρα, ζαροπαπί), ἅρπυια (κυρίως εἰς τὸν πληθυντικον: ἅρπυιαι= μυθολογικὰ πτηνά), εἰλήθυια/εἰλείθυια (= θεότης), νέκυια (= μαγικὴ τελετὴ καὶ ἡ ἑνδεκάτη ῥαψῳδία τῆς Ὀδυσσείας).

5. -υιά (ὀξύτονα): ἀγυιά (= ὁδός), μητρυιά, ὀργυιά (= μέτρον μήκους), ἀλλὰ χροιά.

6. -ύα: καρύα= καρυδιά, ὀξύα= ὀξυά (δένδρον), σικύα= φυτὸν παράγον καρπὸν ὅμοιον τῶ ἀγγουρίῳ.

7. Τὸ προπερισπώμενον μυῖα,

 

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ 1η:

Τὰ παιδεία καὶ θεραπεία διατηροῦν τὴν ὀρθογραφίαν καὶ τὸν τόνον καὶ ἐν συνθέσει: προπαιδεία, ἐγκυκλοπαιδεία, φυσιοθεραπεία.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ 2α:

Ὑπάρχουν μερικὰ θηλυκὰ οὐσιαστικἀ (-ία/εία), τὰ ὁποῖα διφο-ροῦνται ὡς πρὸς τὴν γραφὴν καὶ τὴν σημασίαν.
Ὅταν γράφωνται μὲ ι, δηλώνουν πρόσωπον, ἐνῶ, ὅταν γράφωνται μὲ ει, δηλώνουν ἀφηρημένην ἔννοιαν τοῦ συνόλου, ἤτοι ἐνέργειαν, πρᾶξιν, κατάστασιν: ἀλητία/ἀλητεία, ἀντιπροσωπία/ἀντιπροσωπεία, ἀσωτία/ἀσωτεία, ἐμπορία/ἐμπορεία, ἐπιτροπία/ἐπιτροπεία, ἑταιρία/ἑταιρεία, ἐφεδρία/ἐφεδρεία, ἐφορία/ἐφορεία, κιβδηλία, κιβδηλεία, συνεδρία/συνεδρεία, συνοδία/συνοδεία.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ 3η:

Ὅσα δὲν ὑπάγονται εἰς τοὺς ἀνωτέρω κανόνας γράφονται μὲ ι.

 

Β. ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ:

1. Γράφονται μὲ ει τὰ θηλυκὰ ἐκεῖνα, τῶν ὁποίων τὸ ἀρσενικὸν λήγει εἰς -υς: ταχύς> ταχεῖα, θῆλυς> θήλεια, ἥμισυς> ἡμίσεια.

2. Γράφονται μὲ ει (καὶ εἰς τὰ τρία γένη) ὅσα παράγονται ἀπὸ ὀνόματα ζώων καὶ προσώπων: βοῦς> βόειος, ὄνος> ὄνειος, γυνή> γυναικεῖος, Ἡρακλῆς> Ἡράκλειος.

3. Γράφονται μὲ ει ὅσα παράγονται ἀπὸ ἄλλα ἐπίθετα: καθαρός> καθάρειος, ἄνθρωπος> ἀνθρώπειος.

4. Γράφονται μὲ ει ὅσα παράγονται ἐξ ὀνομάτων καὶ ἔχουν θεματικὸν φωνῆεν ε: θεός> θεῖος, τέλος> τέλειος, καὶ τὰ σπονδεῖος, αὔλειος.

5. Γράφονται μὲ οι ὅσα παράγονται ἐξ ὀνομάτων ἐχόντων θεματικὸν φωνῆεν ο: ἄλλος> ἀλλοῖος, αἰδώς> αἰδοῖος, καὶ τὸ γελοῖος.

6. Τὰ ὑπόλοιπα γράφονται μὲ ι βραχύ (ὅσα προέρχονται ἀπὸ ἀπὸ τοπικὰ ὀνόματα: Δῆλος> Δήλιος, καὶ ὅσα προέρχονται ἀπὸ προσηγορικὰ ἢ ἀφηρημένα οὐσιαστικά: κόσμος> κόσμιος, τιμή> τίμιος, κῦρος> κύριος).

 

 

Μιχαὴλ Χρ. Ἀλεξανδρῆς
Φιλόλογος

(ἡ σελὶς τοῦ Μιχαῆλ ἐδῶ)