Ἀπαγορεύεται ἡ ἀναδημοσίευσις τῶν κειμένων τοῦ κυρίου Μιχαὴλ Ἀλεξανδρῆ δίχως ἀναφορὰ τῆς πηγῆς, τοῦ ὀνόματός του καὶ τοῦ ἐπαγγέλματός του ὡς ἔχει!!!
Παρακαλῶ πολὺ σεβασθῆτε το…

Εὐχαριστῶ.

Φιλονόη

Ι. ΤΡΟΠΑΙ ΣΥΜΦΩΝΩΝ
Τὸ φαινόμενον τῆς τροπῆς συμφώνου ἢ συμφώνων λαμβάνει χώραν ἐντὸς λέξεως:
1. Οὐρανικόν (κ γ χ) ἢ χειλικόν (π β φ) πρὸ ὀδοντικοῦ (τ δ θ) συμπνευματίζεται πρὸς τὸ ὀδοντικόν, ἂν εἶναι ἑτερόπνουν: ταγτός> τακτός, κρύφθην> κρύβδην, ἑπτά> ἕβδομος, ὀκτώ> ὄγδοος.
Σημείωσις: Τῆς προθέσεως ἐκ τὸ κ οὐδέποτε συμπνευματίζεται ἐν συνθέσει: ἐκβάλλω, ἐκγίγνομαι, ἐκδέρω, ἐκθέω, ἐκκόπτω, ἐκπέμπω, ἐκτρέπω, ἐκφέρω, ἐκχέω.

2. Τὰ οὐρανικὰ κ χ πρὸ τοῦ μ τρέπονται εἰς γ: διώκω> διωκμός> διωγμός, βρέχομαι> βέβρεχμαι> βέβρεγμαι, δεῖκμα>δεῖγμα, τετάραχμαι> τετάραγμαι.
Σημείωσις1η: Ὑπάρχουν ὀλίγαι λέξεις, εἰς τὰς ὁποίας διατηροῦνται τὰ συμπλέγματα κμ χμ: ἀκμή, ἄκμων, κέκμηκα, λικμός, δραχμή, αἰχμή, αὐχμός, ὀχμάζω.
Σημείωσις2α: Ὅταν συμπέσωσι δύο γγ πρὸ τοῦ μ, ἀποβάλλεται τὸ ἕν γ: ἐλέγχομαι> ἐλήλεγγμαι> ἐλήλεγμαι, φθέγγομαι> ἔφθεγγμαι> ἔφθεγμαι.

3. Χειλικόν (π β φ) εὑρισκόμενον πρὸ τοῦ μ ἀφομοιοῦται μετ’ αὐτοῦ: κόπμα> κόμμα, τρῖβμα> τρῖμμα, γράφμα> γράμμα, βέβλαβμαι> βέβλαμμαι.
Σημείωσις: Ὅταν συμπέσωσι δύο μ πρὸ τοῦ μ, ἀποβάλλεται τὸ ἕν μ: κάμπτομαι> κέκαμμμαι> κέκαμμαι, πέμπομαι> πέπεμμμαι> πέπεμμαι.

4. Ὀδοντικὸν εὑρισκόμενον πρὸ τοῦ μ ἢ πρὸ ὀδοντικοῦ τρέπεται εἰς σ: ἔρειδ-μα> ἔρεισμα, ψεῦδμα> ψεῦσμα, ἡδθήσομαι> ἡσθήσομαι, ὀδμή> ὀσμή, πενέττερος> πενέστερος, τριακοντός> τριακοστός, εὐχάριττος> εὐχάριστος.
Σημείωσις 1η: Ὑπάρχουν ὀλίγαι λέξεις, εἰς τὰς ὁποίας διατηρεῖται τὸ ὀδοντικὸν πρὸ ὀδοντικοῦ ἢ πρὸ τοῦ μ: Ἀτθίς, Πιτθεύς, Ἀττική, Κάδμος, πυθμήν, ἀτμός, σταθμός, βαθμός.
Σημείωσις 2α: Τὰ δύο ττ προελθόντα ἐκ συμπλέγματος οὐρανικοῦ καὶ γιὼτ διατηροῦνται: πραγjω> πράττω, ταράχjω> ταράττω.

5. Τὸ ἔνρινον ν:
• πρὸ οὐρανικοῦ ἢ ξ τρέπεται εἰς γ: συνκόπτω> συγκόπτω, συνγίγνομαι> συγγίγνομαι, συνχέω> συγχέω, συνξέω> συγξέω, ἐνκαλῶ> ἐγκαλῶ, ἐνγίγνομαι> ἐγγίγνομαι, ἐνχέω> ἐγχέω, ἐνξέω> ἐγξέω.
• πρὸ χειλικοῦ ἢ ψ τρέπεται εἰς μ: συνπέμπω> συμπέμπω, συνβάλλω> συμβάλλω, συνφύω> συμφύω, συνψάλλω> συμψάλλω, ἐνπίπτω> ἐμπίπτω, ἐνβάλλω> ἐμβάλλω, ἐνφύομαι> ἐμφύομαι
• πρὸ ὑγροῦ ἀφομοιοῦται μετ’ αὐτοῦ: συνλαμβάνω> συλλαμβάνω, συνρέω> συρρέω, ἐνλείπω> ἐλλείπω. Ἐξαιροῦνται τὰ πάνρυτος καὶ πανλώβητος.
Σημείωσις: Τῆς προθέσεως ἐν τὸ ν πρὸ τοῦ ρ μένει ἀπαθές. Διφοροῦνται τὰ ἔνρινος//ἔρρινος, ἔνρυθμος//ἔρρυθμος, ἐνράπτω//ἐρράπτω.

• πρὸ τοῦ μ ἀφομοιοῦται πρὸς αὐτό: ἐνμένω> ἐμμένω, συνμένω> συμμένω, πληνελής> πλημμελής, ὤξυνμαι> ὤξυμμαι.
Σημείωσις (ἰδιαιτέρα περίπτωσις): Ὁ μέσος καὶ παθητικὸς παρακείμενος καὶ οἱ ἐξ αὐτοῦ παραγόμενοι χρόνοι εἰς τὰ περισσότερα ἐνρινόληκτα ῥήματα ἀπὸ τὸ σύμπλεγμα νμ προκύπτει σμ ἀντὶ δύο μ (ὑφαίνω> ὕφασμαι). Τὸ αὐτὸ παρατηρεῖται καὶ εἰς παράγωγα ὀνόματα (ὕφασμα).

6). Τῆς συλλαβῆς τι τὸ τ εὑρισκόμενον κατόπιν φωνήεντος ἢ τοῦ ν εἰς πολλὰς λέξεις ἔχει τραπῆ εἰς σ: πλοῦτος> πλούτιος> πλούσιος, ἀθάνατος> ἀθανατία> ἀθανασία, ἑκόντιος> ἑκούνσιος> ἑκούσιος, Μιλήτιος> Μιλήσιος.
Σημείωσις: Πολλὰ ὅμως δὲν ἀκολουθοῦν τὸν ἀνωτέρω κανόνα: σκότιος, δημοκρατία, κ.ἄ.

7). Εἰς δύο ἀλλεπαλλήλους συλλαβὰς ἀρχομένας ἀπὸ δασέος συμφώνου λαμβάνει χώραν ἀνομοίωσις, ἤτοι τὸ δασὺ τῆς πρώτης συλλαβῆς τρέπεται εἰς τὸ ἀντίστοιχον ψιλόν (χ> κ, φ> π, θ> τ): χέχυκα> κέχυκα, φέφυκα> πέφυκα, θέθυκα> τέθυκα, ἐθέθην> ἐτέθην, θρέφω> τρέφω, ἐθάφην> ἐτάφην.
Σημείωσις 1η: Εἶναι δυνατὸν τὸ δασὺ πνεῦμα νὰ παραμείνῃ ὡς ἔχει ἀναλογικῶς πρὸς ἄλλους συγγενεῖς τύπους: ὠρθώθην, ἐθέλχθην< ἀναλογικῶς πρὸς τοὺς ἄλλους χρόνους, φάθι< ἀναλογικῶς πρὸς τοὺς τύπους φάτω, φάτε.
Σημείωσις 2α: Εἰς τὸ δεύτερον ἑνικὸν πρόσωπον τῆς προστακτικῆς τοῦ ἀορίστου πρώτου παθητικοῦ τρέπεται εἰς ψιλὸν οὐχὶ τῆς πρώτης ἀλλὰ τῆς δευτέρας ἀλλεπαλλήλου συλλαβῆς: λύθηθι> λύθητι.

ΙΙ. ΜΕΤΑΘΕΣΕΙΣ ΣΥΜΦΩΝΩΝ
Τὸ ἡμίφωνον γιὼτ κατόπιν τῶν συλλαβῶν αν αρ ορ μετετέθη πρὸ τοῦ ν ἢ τοῦ ρ καὶ ἔπειτα ἡνώθη μετὰ τοῦ προηγουμένου φωνήεντος εἰς δίφθογγον αι ἢ οι. Τὸ τοιοῦτον πάθος λέγεται ἐπένθεσις: φανjω> φαjνω> φαίνω, μέλανjα> μέλαjνα> μέλαινα, ἄρjω> ἄjρω> αἴρω, μόρjα> μόjρα> μοῖρα.

Μιχαὴλ Χρ. Ἀλεξανδρῆς
Φιλόλογος

(ἡ σελίδα τοῦ Μιχαῆλ ἐδῶ)

φωτογραφία