Τὰ κλιτὰ μέρη (η) [Γ΄ κλίσις οὐσιαστικῶν ε, ὑγρόληκτα]

Ἀπαγορεύεται ἡ ἀναδημοσίευσις τῶν κειμένων τοῦ κυρίου Μιχαὴλ Ἀλεξανδρῆ δίχως ἀναφορὰ τῆς πηγῆς, τοῦ ὀνόματός του καὶ τοῦ ἐπαγγέλματός του ὡς ἔχει!!!

Παρακαλῶ πολὺ σεβασθῆτε το…

Φιλονόη

2). ΥΓΡΟΛΗΚΤΑ

α). Μονόθεμα εἰς –ήρ> ῆρος καί –ώρ> -ῶρος

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
ὁ κλητὴρ ἰχὼρ
τοῦ κλητῆρος ἰχῶρος
τῷ κλητῆρι ἰχῶρι
τὸν κλητῆρα ἰχῶρα
ὦ κλητὴρ ἰχὼρ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΝΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
οἱ κλητῆρες ἰχῶρες
τῶν κλητήρων ἰχώρων
τοῖς κλητῆρσιν ἰχῶρσιν
τοὺς κλητῆρας ἰχῶρας
ὦ κλητῆρες ἰχῶρες

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

  1. Ἡ κλητικὴ εἶναι ὁμοία μὲ τὴν ὀνομαστικὴν δι’ ἕκαστον ἀριθμόν.
  2. Κατὰ τὸ κλητὴρ κλίνονται: ζωστήρ, θήρ, κρατήρ, λουτήρ, σπινθήρ, χαρακτήρ, σωτήρ (ἀλλὰ κλητικὴ σῶτερ ἀναλογικῶς πρὸς τὴν κλητικὴν τῶν συγκοπτομένων) καὶ ἄλλα.
  3. Κατὰ τὸ ἰχὼρ κλίνονται τὸ μονοσύλλαβον φὼρ καὶ τὰ ἐκ τῆς λατινικῆς εἰλημμένα: βίκτωρ, κήνσωρ, πραίτωρ, δικτάτωρ, πάστωρ καὶ τοιαῦτα.

Β). Διπλόθεμα εἰς –ηρ> έρος καί εἰς –ωρ>-ορος

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
ὁ αἰθὴρ ῥήτωρ
τοῦ αἰθέρος ῥήτορος
τῷ αἰθέρι ῥήτορι
τὸν αἰθέρα ῥήτορα
ὦ αἰθὴρ ῥῆτορ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
οἱ αἰθέρες ῥήτορες
τῶν αἰθέρων ῥητόρων
τοῖς αἰθέρσιν ῥήτορσιν
τοὺς αἰθέρας ῥήτορας
ὦ αἰθέρες ῥήτορες.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

  1. Ἡ κλητικὴ εἶναι ὁμοία μὲ τὴν ὀνομαστικὴν δι’ ἕκαστον ἀριθμόν, πλὴν τῆς ἑνικῆς κλητικῆς τῶν ληγόντων εἰς –ωρ, ἡ ὁποία πάσχει ποσοτικὴν μεταβολήν (ω>ο).
  2. Κατὰ τὸ αἰθὴρ κλίνονται: ἀήρ, ἀθήρ, ἀστήρ (ἀλλὰ εἰς τὴν δοτικὴν πληθικὴν εἰς ἀστράσιν, ἀναλογικῶς πρὸς τὰ συγκοπτόμενα).
  3. Κατὰ τὸ ῥήτωρ κλίνονται: πράκτωρ, εἰσπράκτωρ, αὐτοκράτωρ, ἀλέκτωρ, Ἕκτωρ, Μέντωρ, Νέστωρ καὶ ἄλλα.

Γ). Συγκοπτόμενα

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
ὁ ἀνὴρ ἡ μήτηρ Δημήτηρ
τοῦ ἀνδρὸς τῆς μητρὸς Δήμητρος
τῷ ἀνδρὶ τῇ μητρὶ Δήμητρι
τὸν ἄνδρα τὴν μητέρα Δήμητρα
ὦ ἄνερ ὦ μῆτερ Δήμητερ

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
οἱ ἄνδρες αἱ μητέρες
τῶν ἀνδρῶν τῶν μητέρων
τοῖς ἀνδράσιν ταῖς μητράσιν
τοὺς ἄνδρας τὰς μητέρας
ὦ ἄνδρες ὦ μητέρες

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

  1. Πάντα τὰ συγκοπτόμενα εἶναι διπλόθεμα μὲ η ἢ ε πρὸ τοῦ χαρακτῆρος καὶ καταβιβάζουν τὸν τόνον εἰς τὰς συγκεκομμένας πτώσεις τοῦ ἑνικοῦ, πλὴν τοῦ Δημήτηρ, τὸν ὁποῖον ἀναβιβάζει τὸν τόνον, πλὴν τῆς ὀνομαστικῆς.
  2. Τὸ ἀνὴρ συγκόπτει, ἤτοι ἀποβάλλει τὸ φωνῆεν ε εἰς τὰς πλαγίας πτώσεις τοῦ ἑνικοῦ καὶ πάσας τοῦ πληθυντικοῦ.
    • Εἰς τὰς πτώσεις, εἰς τὰς ὁποίας γίνεται συγκοπή, ἀναπτύσσεται εἷς βοηθητικὸς φθόγγος δ πρὸς διευκόλυνσιν τῆς προφορᾶς (ἀνερ> ἀνρ> ἀνδρ).
    • Ἡ κλητικὴ τοῦ ἑνικοῦ σχηματίζεται μόνον μὲ τὸ θέμα καὶ ἀναβιβασμὸν τόνου: ἄνερ.
    • Εἰς τὴν δοτικὴν πληθυντικοῦ ἀναπτύσσει βραχὺ φωνῆεν α μεταξὺ τοῦ χαρακτῆρος καὶ τῆς καταλήξεως: ἀνδρσιν> ἀνδράσιν.
  3. Τὰ λοιπά (πατήρ, θυγάτηρ, γαστήρ) συγκόπτουν τὸ ἀσθενὲς θέμα εἰς τὴν γενικὴν καὶ δοτικὴν ἑνικοῦ καὶ εἰς τὴν δοτικὴν πληθυντικοῦ. Ἀλλὰ τὸ Δημήτηρ εἰς πάσας τὰς πλαγίας πτώσεις.
    • Ἡ περίπωσις τῆς κλητικῆς τοῦ ἀνὴρ ἔχει ἰσχὺν καὶ δι’ αὐτὰ τὰ ὀνόματα: πάτερ, μῆτερ, (τὰ πολυσσύλλαβα θυγάτηρ καὶ Δημήτηρ ἀναβιβάζουν τὸν τόνον: ὦ θύγατερ ὦ Δήμητερ, ἐνῶ τὸ δισύλλαβον γαστὴρ ἔχει κλητικὴν ἑνικὴν ὁμοίαν μὲ τὴν ὀνομαστικήν: ὦ γαστήρ).
    • Ἡ προηγουμένη περίπτωσις τοῦ ἀνὴρ εἰς τὴν δοτικὴν πληθυντικοῦ ἰσχύει καὶ δι’ αὐτὰ τὰ ὀνόματα: μητράσιν, πατράσιν, θυγατράσιν, γαστράσιν.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

  1. Τὸ ὄνομα μάρτυς κλίνεται ὡς ἑξῆς: μάρτυς μάρτυρος μάρυρι μάρτυρα μάρτυς, μάρτυρες μαρτύρων μάρτυσιν μάρτυρας μάρτυρες.
  2. Τὰ οὐδέτερα ὑγρόληκτα ὀνόματα ἔαρ καὶ νέταρ κλίνονται ὡς ἑξῆς ἄνευ πληθυντικοῦ: ἔαρ/ἦρ, ἔαρος/ἦρος, ἔαρι/ἦρι, ἔαρ/ἦρ, ἔαρ/ἦρ, νέκταρ, νέκταρος, νέκταρι, νέκταρ, νέκταρ.
  3. Τὸ μοναδικὸν ὑγρόληκτον μὲ χαρακτῆρα λ ἡ ἅλς θάλασσα) καὶ ὁ ἅλς (κόκκος ἅλατος) κλίνεται ὡς ἑξῆς: ἅλς ἁλὸς ἁλὶ ἅλα ἅλς, ἅλες ἁλῶν ἁλσίν (ἅλασιν ὡς ἀρσενικόν) ἅλας ἅλες.

Μιχαὴλ Χρ. Ἀλεξανδρῆς
Φιλόλογος

(ἡ σελίδα τοῦ Μιχαῆλ ἐδῶ)

φωτογραφία

Ἀποποίηση εὐθύνης

Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.

Leave a Reply