Ὁ ἀποικισμὸς τῆς Θάσου…

Θρᾶκες οἱ πρῶτοι ἄποικοι – Ὁ ποιητὴς Ἀρχίλοχος καὶ οἱ σατυρικοί του στίχοι.

         Στὸ τέλος περίπου τοῦ 8ου αἰ. π.Χ. ἢ στὶς ἀρχὲς τοῦ 7ου αἰ. π.Χ., μία ἀποστολὴ ἀπὸ τὸ κυκλαδίτικο νησὶ τῆς Πάρου, ἀποβιβάστηκε στὸ πυκνόφυτο νησὶ τῆς Θάσου μὲ ἀρχηγὸ τὸν Τελεσικλῆ, πατέρα τοῦ λυρικοῦ ποιητοῦ Ἀρχιλόχου.

   Γύρω στὸ 684-680 π.Χ. οἱ Πάριοι ἄποικοι ἴδρυσαν στὴν ΒΑ ἀκτὴ τοῦ νησιοῦ, σὲ θέση προφυλαγμένη ἀπὸ φυσικὸ λιμάνι, τὴν πόλη τῆς Θάσου. Τὸ νησὶ κατεῖχε τότε τὸ θρακικὸ φύλο τῶν Ἠδώνων, οἱ ὁποῖοι εἶχαν διαπεραιωθεῖ σ΄αὐτὸ ἀπὸ τὴν ἀπέναντι ἀκτὴ τῆς περιοχῆς τοῦ Παγγαίου. Ἀπὸ τὸ ὄνομα τῶν Ἠδώνων εἶχε ὀνομαστῆ καὶ τὸ νησί, πρὶν τὴν ἐγκατάσταση τῶν Παρίων ἀποίκων, Ἠδωνὶς ἢ Ὀδονίς.

   Ὅπως μᾶς πληροφορεῖ ὁ Ἀρχίλοχος, ποὺ πῆρε ὁ ἴδιος μέρος σ’αὐτὴν τὴν ἐπιχείρηση, οἱ Ἴωνες ἄποικοι τῆς Θάσου ἦταν μόνο ἄνδρες. Πιστεύεται ὅτι αὐτοὶ οἱ νέοι Πάριοι, κάτοικοι τοῦ νησιοῦ πῆραν ντόπιες γυναῖκες, Θρακιώτισσες, ὅπως μᾶς πληροφορεῖ ὁ Ἡρόδοτος.  Ἔτσι, ἀπὸ τὴν πρώτη κι ὅλας στιγμὴ μετὰ τὴν ἀντίσταση ποὺ ἀσφαλῶς θὰ προέταξαν οἱ Θρᾶκες κάτοικοι τοῦ νησιοῦ (στὰ ἀποσπάσματα τοῦ Ἀρχιλόχου ἀναφέρεται μάχη γύρω ἀπὸ κάποιον πύργο ποὺ ἀνῆκε ἴσως, σὲ ἕναν θρακικὸ ἀμυντικὸ περίβολο), δημιουργήθηκε ἕνας πυρήνας ὁμαλῆς συνυπάρξεωης νέων καὶ παλαιῶν κατοίκων. Οἱ νέοι κάτοικοι, φορεῖς ἑνὸς ὑψηλοῦ πολιτισμοῦ, τοῦ κυκλαδικοῦ, ἔφεραν μαζί τους ἔργα τέχνης, ἰδέες καὶ τεχνικὲς ἐμπειρίες. Αὐτὸ μαρτυροῦν τὰ ἀρχαιολογικὰ εὐρήματα.

   Λίγο ἀργότερα ἀπὸ τοὺς Παρίους, Ἴωνες μετανάστες ἀπὸ τὴν Ἄνδρο τῶν Κυκλάδων, ἴδρυσαν μία σειρὰ ἀποικιῶν στὰ παράλια τῆς Χαλκιδικῆς καὶ συγχρόνως ἴδρυσαν στὴν παραλία τοῦ κόλπου τοῦ Στρυμόνος, δυτικὰ τῶν ἐκβολῶν τοῦ ποταμοῦ, μία ἀκόμη πόλη, τὴν Ἄργιλο. Στὴν περιοχὴ ζοῦσε τὸ θρακικὸ φύλο τῶν Βισαλτῶν. Φαίνεται πῶς  ἡ ἀποικία κτίστηκε στὰ 654 π.Χ. καὶ τὸ ὄνομά της θεωρεῖται θρακικό.

   Εἴκοσι ἢ τριάντα χρόνια μετὰ τὴν πρώτη ἐγκατάσταση τῶν Παρίων στὴν Θάσο, δηλαδὴ γύρω στὰ 660-650 π.Χ. τὰ πλούσια μεταλλεῖα χρυσοῦ καὶ ἀργύρου ποὺ ὑπῆρχαν στὴν περιοχὴ τοῦ Παγγαίου ὄρους, στὴν θρακικὴ ἀκτὴ ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Θάσο, ἀπετέλεσαν νέο πόλο ἔλξεως γιὰ ἐκμετάλλευση. Ἔτσι, μαζὶ μὲ χίλιους νέους μετανάστες ἀπὸ τὴν Πάρο, διαπεραιώθησαν οἱ Ἕλληνες τῆς Θάσου στὴν ἀπέναντι παραλία, τὴν Περαία.

   Ἀρχηγὸς τῆς νέας ἐπιχειρήσεως ἦταν ὁ στρατηγὸς Γλαῦκος, γιὸς τοῦ Λεπτίνη καὶ φίλος τοῦ Ἀρχιλόχου –ποὺ ἦταν ἐπίσης μεταξὺ τῶν νέων ἀποίκων. Σὲ αὐτοὺς τοὺς ἀγῶνες γιὰ τὴν ἴδρυση τῶν ἀποικιῶν στὰ θρακικὰ παράλια σκοτώθηκε ὁ Γλαῦκος. Πρὸς τιμήν του ἀνήγειραν στὴν ἀγορὰ τῆς Θάσου κενοτάφιο, τοῦ ὁποίου βρέθηκε ἡ ἐπιγραφή.

   Ἡ Θασιακὴ Περαία ἢ «Θασίων Ἤπειρος», ὅπως εἶναι γνωστὴ ἀπὸ τὶς ἀρχαῖες πηγές, ἐκτεινόταν μεταξὺ τῶν ποταμῶν Στρυμόνος καὶ Νέστου καὶ λίγο ἀνατολικότερα, στὴν χερσόνησο τῆς Μολυβωτῆς, ὅπου οἱ Θάσιοι εἶχαν ἰδρύσει μία μεμονωμένη πόλη, τὴν Στρύμη.  Τὴν παραλιακὴ αὐτὴ λουρίδα κατεῖχαν μέχρι τότε διάφορα θρακικὰ φῦλα, ὅπως οἱ Ἠδωνοὶ ποὺ σχετίζοντο ἢ ταυτίζοντο μὲ τοὺς Σαΐους, οἱ Πίερες στὴν περιοχὴ τοῦ Παγγαίου (κατὰ τὸν Ἠρόδοτο) οἱ Ὀδόμαντοι ἢ Ὀδόμαντες καὶ οἱ Σάτρες. [Πληροφορίες ἀπὸ «Ὁ ἑλληνικὸς ἀποικισμὸς στὴν αἰγαιακὴ Θράκη», Εὔη Σκαρλατίδου, Ἐπιμελήτρια Ἀρχαιοτήτων, ἄρθρο στὸ περιοδικὸ Ἀρχαιολογία, τ. 13, Νοέμβριος 1984]

     Γιὰ τοὺς Σαΐους, ἔχουμε τὴν ἀναφορὰ στοὺς περίφημους στίχους τοῦ Ἀρχιλόχου, οἱ ὁποῖοι  προεκάλεσαν τὴν ἀπέλασή του ἀπὸ τὴν Σπάρτη.  Γιατὶ ὸταν ο Αρχίλοχος  ἀπήγγειλε στὸ κοινό της Σπάρτης τὸ σατυρικό του ποίημα, ποὺ περιγράφει  πῶς ἔχασε σὲ μάχη μὲ τοὺς Σαΐους Θρᾶκες τὴν ἀσπίδα του, ἀλλὰ διόλου τὸν ἔνοιαξε διότι θὰ εὕρῃ ἄλλη καλλίτερη, οἱ Ἔφοροι τῆς Σπάρτης, μὴ καταλαβαίνοντας τὸ σατυρικὸ πνεῦμα τοῦ Ἀρχιλόχου, διέταξαν τὴν ἀπέλαση του, θεωρῶντας τὴν σάτυρά του ἀντίθετη πρὸς τὸ  ἡρωικὸ πνεῦμα ποὺ προσπαθοῦσε νὰ ἐμφυσήσῃ στοὺς νέους της, ἠ Σπάρτη…

Οἱ περίφημοι στίχοι τοῦ Ἀρχιλόχου:

4. ἀσπίδι μὲν (D6, 5W)

«ἀσπίδι μέν Σαΐων τις ἀγάλλεται, ἣν παρὰ θάμνωι,
ἔντος ἀμώμητον, κάλλιπον οὐκ ἐθέλων·

αὐτὸν δ’ ἐξεσάωσα. τί μοι μέλει ἀσπὶς ἐκείνη;
ἐρρέτω· ἐξαῦτις κτήσομαι οὐ κακίω.»

*** 

Ἀπόδοση: Γ. Δάλλας

Μὲ τὴν ἀσπίδα ἀπ’ τοὺς Σαΐους κάποιος θ’ ἀγάλλεται·
στὰ θάμνα, ἀρματωσιά λαμπρή, τὴν πέταξα ἄθελά μου.

Φτάνει ποὺ σώθηκα. Γιὰ τὴν ἀσπίδα ἐκείνη νοιάζομαι;
Ὤρα καλή της! Θ’ ἀποκτήσω ἄλλη λαμπρότερη.

 

Δὲν μπορῶ νὰ μὴ κάνω ἀναφορὰ καὶ σὲ μερικοὺς ἀκόμη στίχους τοῦ Ἀρχιλόχου ὅπου ἀναφέρει πόσο τίμησε τὸν οἶνον τὸν Ἰσμαρικόν!

1. ἐν δορὶ (D2, 2W)

«ἐν δορὶ μέν μοι μᾶζα μεμαγμένη, ἐν δορὶ δ’ οἶνος

Ἰσμαρικός· πίνω δ’ ἐν δορὶ κεκλιμένος.»

*** 

Μὲ τὸ δόρυ κερδίζω τὸ ψωμί μου, μὲ τὸ δόρυ τὸν οἶνον μου

τὸν Ἰσμαρικόν· καὶ στὸ δόρυ πίνω ἀκουμπισμένος.

Θράκη

Ἀποποίηση εὐθύνης

Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.

0 thoughts on “Ὁ ἀποικισμὸς τῆς Θάσου…

  1. Τὸ παρὸν ἀναδημοσιεύθηκε στὸ Aussiedlerbetreuung und Behinderten – Fragen καὶ σχολίασε:
    Für Saious, haben wir den Verweis auf den berühmten Texte Archilochos, der die Vertreibung aus Sparta verursacht. Denn wenn Archilochos rezitiert öffentlich Sparta satirischen Gedicht, das beschreibt, wie im Kampf mit Saious thrakischen Schild verloren, aber weit von der gepflegt, weil es sich besser, das Finanzamt in Sparta vrῇ, nicht satirischen Geist des Archilochos Verständnis ordnete seine Abschiebung, wenn man bedenkt, es ist Satire entgegen der heroischen Geist…………….

    Naja, Diebe haben wir auch, Glück, Auf, meine Heimat!

Leave a Reply to Senatssekretär FREISTAAT DANZIGCancel reply