Κατέκρινα τὴν «βιομηχανία τοῦ Πολυτεχνείου» (γιὰ νὰ παραφράσω τὸν Φιλκενστάιν) ποὺ ἔστησε τὸ καθεστὼς ποὺ χρεωκόπησε τὴν Ἑλλάδα ἀπὸ τὸ 1974 μέχρι σήμερα,
ἀλλά,
ἡ παρατήρησις τοῦ κ. Βαρδουλάκη γιὰ τοὺς νεκρούς (ἀλλὰ καὶ τὴν «παλλαϊκὴ ἀντίσταση στὴν χούντα», σωστή.
Ἐδῶ νεκροὺς εἴχαμε ἐπὶ δημοκρατίας, τὸ 1956 στὴν Ἀθήνα, κατόπιν ἐπεμβάσεως τῆς ἀστυνομίας τῆς τηρούσης πολιτικὴν «ἀψόγου στάσεως» στὶς ἑλληνοβρετανικὲς σχέσεις κυβερνήσεως Καραμανλῆ, στὶς διαδηλώσεις γιὰ τοὺς ἀπαγχονισμοὺς τοῦ Καραολῆ καὶ τοῦ Δημητρίου ἀπὸ τοὺς Ἄγγλους κατακτητὲς τῆς Κύπρου· δὲν θὰ εἴχαμε στὸ Πολυτεχνεῖο; … (σὰν σήμερα)
Λοιπόν, ὅσο καὶ ἂν οἱ σημερινοὶ ἔχουν γελοιοποιήσει τὴν δημοκρατία, αὐτὸ δὲν εἶναι λόγος γιὰ νὰ δίνουμε συγχωροχάρτι στὴν δικτατορία τῆς 21ης Ἀπριλίου. Ἀντιθέτως. Οἱ τελευταῖοι, ἄνοιξαν τὸν δρόμο στοὺς πρώτους. Καὶ ἐὰν οἱ δημοκράτες γελοιοποίησαν τὴν δημοκρατία, οἱ δικτάτορες γελοιοποίησαν τὴν δικτατορία. Καὶ ἔτσι, σήμερα, ἡ δημοκρατία ἔχει ἀδιέξοδο – οὔτε… δικτατορία δὲν μποροῦμε νὰ κάνουμε!

Τὸ πῶς φθάσαμε στὸ 1967 καὶ στὸ 1974, οἱ εὐθύνες τοῦ «ἐθνάρχη», τοῦ «παπατζῆ» καὶ ὅλων τῶν ἄλλων κατεργαρέων, ἀπὸ τὸν «ἀνένδοτο» μέχρι τὴν «ἀλλαγὴ» καὶ τὸ «μνημόνιο» (καὶ φυσικὰ τὴν Κύπρο), εἶναι ἄλλου παπᾶ εὐαγγέλιο. Καὶ ἂς μὴν δυσανασχετεῖτε ὅσοι δεξιοί, συντηρητικοί, παραδοσιακράτες, ἐθνικιστές ἢ ἁπλῶς ἀπηυδισμένοι ἀπὸ τὴν σημερινὴ ἀθλιότητα. Ἐσεῖς (ἐμεῖς) πρέπει νὰ εἶστε διπλὰ αὐστηροὶ στὴν κρίσι σας γιὰ τὴν 21η Ἀπριλίου.
Ὑπέσκαψε ὅλα τὰ θεμέλια τοῦ συντηρητικοῦ χώρου (μὲ πρῶτον τὸν θρόνο). Τελικῶς, γελοιοποίησε ἀκόμη καὶ τούτην τὴν ἔννοια τῆς… δικτατορίας.

Φρούριον

Ειλικρινά δεν καταλαβαίνω την πρεμούρα να απαξιωθεί ο όρος «οι νεκροί του Πολυτεχνειου». Τι εννοούν όσοι το λενε και το ξαναλένε; Ότι δεν υπήρξαν; Υπήρξαν! Μπορεί να μην πατήθηκαν απο το τανκ όπως θέλει ο μύθος, μπορεί ανάμεσα τους να μην ήταν η Ηλένια Ασημακοπούλου, που έψαχνε ο «καλός» της, αλλά η μυθοπλασία (αν και ενίοτε υπερβολική) δεν καταργεί την πραγματικότητα.
Τις ώρες εκείνες 24 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους. Άλλοι απο στοχευμένες σφαίρες, άλλοι απο αδέσποτες, άλλοι απο αναπνευστικά, άλλοι απο καρδιά. Άλλοι δίπλα στο Πολυτεχνείο, άλλοι στις γυρω περιοχές. Όλοι τους, με τον  ένα ή τον άλλο τροπο, ήταν θύματα της βίαιης αντιδράσεως του χουντικού καθεστώτος, στην πρώτη πραγματικά μαζική αντίσταση που συνάντησε. Το αν η ιστορία παραφουσκώθηκε σε κάποια σημεία ή αν κτίστηκαν 10 καριέρες καραγκιόζηδων επάνω στα γεγονότα αυτά, δεν μειώνει ούτε την τραγικότητα όσων έγιναν, ούτε τον πόνο από τις απώλειες, ούτε φυσικά ελαφρύνει το ιστορικό κατηγορητήριο των χουντικών.
Αντιθέτως, αν ενα παραμύθι κυκλοφορεί ευρέως είναι αυτό της δήθεν λαϊκής αντιστάσεως στην Χούντα. Ο ακτιβισμός στο εξωτερικό χρήσιμος ἠταν, αλλά μη δουλευόμαστε, δεν ήταν και τόσο επικίνδυνος. Στην Ελλάδα αντίσταση έκαναν ελάχιστοι, ειδικά μετά την αποτυχία του Κινήματος του Ναυτικού. Κυρίως αριστεροί και κάποιοι λίγοι δημοκράτες δεξιοί. Η μεγάλη πλειοψηφία, ειδικά τα μικροαστικά-λαϊκά-αγροτικά στρώματα, καμμία αντίσταση δεν έκαναν.
Συνεπώς το Πολυτεχνείο λειτουργεί όχι μόνον ως αυτόνομο γεγονός, αλλά και ως καθαρτήριο της συλλογικής μνήμης. Η δράση που ξορκίζει τις τύψεις πολλών. Όλων αυτών που ο Μανώλης Αναγνωστάκης περιέγραψε μοναδικά στο ποίημα «φοβάμαι».
Τούτων δοθέντων λοιπόν, δόξα και τιμή στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, δόξα και τιμή στους υπαρκτούς νεκρούς του.

Εὐτύχης Βαρδουλάκης