Ἡ Πατρινέλλα

Η Πατρινέλα, γράφεται και Πατρινέλλα, είναι στην λαϊκή παράδοση το στοιχειό των Πατρών.
Αποτελείται από τμήματα δύο αγαλμάτων, ο κορμός και το κεφάλι, ακρωτηριασμένου γενειοφόρου ανδρός εντοιχισμένο σε κοίλωμα του κάστρου της Πάτρας.
Παλαιότερα ήταν ορατό από όλη την πόλη και στην λαϊκή παράδοση έπαιρνε μορφή γυναίκας και προστάτευε την πόλη.
Το άγαλμα βρίσκεται ακόμα και σήμερα στο νότιο τείχος του κάστρου αλλά δεν είναι πλέον ορατό, όπως παλαιότερα, λόγω δημοτικών κτιρίων που έχουν κτιστεί μπροστά του.Η Πατρινέλα αποτελείται από ακρωτηριασμένο κορμό αγάλματος Ρωμαίου ανδρός και κεφάλι άλλου αγάλματος γενειοφόρου ανδρός, που πολλοί θεωρούν ότι είναι ο ιδρυτής της πόλεως, ο Πατρέας. Πιθανότατα η κεφαλή προέρχεται από άγαλμα που απεικόνιζε τον Δία ή κάποιον άλλο θεό ή ήρωα της αρχαιότητος.Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση η Πατρινέλα έμενε στον νοτιοανατολικό πύργο του κάστρου κι έβγαινε κάθε βράδυ στους δρόμους της πόλεως, τα μεσάνυκτα. Κατά άλλη παράδοση έβγαινε μόνο όταν ήταν να έρθει κάποιο κακό και την άκουγαν να κλαίει. Θεωρούνταν προστάτης της πόλεως που την φύλαγε από την χολέρα και την πανούκλα. Άλλες φορές έβγαινε σέρνοντας αλυσίδες για να πενθήσει κάποιο σημαντικό Πατρινό που πέθανε.Ο Νώτης Νησώτης στο ποίημα του «Πατρινέλα» αναφέρει ότι είναι μια πανέμορφη κοπέλα που έγινε στοιχειό αφού την φυλάκισαν στο κάστρο αλυσοδεμένη και πέθανε.
Μας λέει ότι δεν μπορεί να την δει ανθρώπινο μάτι, παρά μόνον όποιος πιει μαγική σκόνη, αλλά όταν περνά κοντά του καταλαβαίνει ένα θρόισμα που τον παγώνει…
Αυτό το λένε στρατιώτες που φύλαγαν σκοπιά και φυλακισμένοι όταν το κάστρο ήταν φυλακή.
Βγαίνει μόνον όταν ο ουρανός δεν έχει αστέρια και τριγυρνά στις επάλξεις φωνάζοντας «μην με αρπάξεις», έχοντας στοιχειώσει όταν την άρπαξαν και την φυλάκισαν.

φωτογραφία Ἀλέξης Γκλαβᾶς

Leave a Reply