Χαρίζοντας τὴν Ἀμμόχωστο…

Ἁμμόχωστος… 

Κατὰ τὴν 20η Ἰουλίου 1974 ἀπὸ πλευρᾶς Κυπρίων ὑπάρχει μία «ἐπιστράτευσις-παρωδία» στήν Ἀμμόχωστο, μὲ σχεδὸν ἀνύπαρκτα τὰ μέσα, μὲ σαστισμένους καὶ ἀνημπόρους νὰ διοικήσουν τοὺς ἐπιτελεῖς τῆς Ανωτέρας Στρατιωτικῆς Διοικήσεως, καὶ μὲ ἕναν, κατὰ πολλοὺς ἀκατάλληλο ἕως «προδοτικά» ὑπάκουο, στὸ ΓΕΕΦ, Διοικητὴ τῆς Ι ΑΤΔ Ἀμμοχώστου – τὸν Σχη Κωνσταντῖνο Ζαρκάδα.
Αὐτὸς ἐθεάθη νὰ περιφέρεται στους διαδρόμους τῆς Ἀνωτέρας μονολογώντας:
«ὅ,τι εἶναι νὰ γίνῃ θὰ γίνη, δὲν χρειάζεται νὰ εἴμαστε προκλητικοί…»!
(Μαρτυρία Ἐφ. Ἀνθλγοῦ – τὸ 1974 – Πάνου Ἰωαννίδου).
Ἐξαίρεσις μέσα στὸ χάος, τὸ ἀνήσυχο βλέμμα τῶν Κυπρίων μονίμων καὶ ἐφέδρων ἀξιωματικῶ
ν καὶ ὁπλιτῶν, ποὺ ἀντελήφθησαν «ὅτι κάτι δὲν πάει καλά» καὶ ἄρχισαν νὰ ὀργανώνουν μεταξύ τους Ὁμάδες Μάχης.

Ὁ Ἥρως Ἀνχης Ἀνδρέας Μουζάκης

Φωτεινὴ ἐξαίρεσις ἀπὸ τοὺς Ἑλλαδίτες Ἀξιωματικοὺς ἀπετέλεσε, κατὰ τὴν φάση τοῦ «Ἀττίλα Ι», ὁ Ἀνχης (ΠΖ) Ἀνδρέας Μουζάκης, ποὺ ἡγήθηκε τῆς μοναδικῆς Ἑλληνικῆς ἐπιθέσεως γιὰ τὴν κατάληψη τοῦ πολυβολείου στὸ τουρκικὸ Λύκειο. Ἐκεῖ, ἔξω ἀπὸ τὰ Τείχη τῆς Ἀμμοχώστου, σκοτώθηκε ὁ ἡρωικὸς Ἀνχης (ΠΖ) Ἀνδρέας Μουζάκης, μεσημέρι τῆς 20ης Ἰουλίου 1974.
Σκοτώθηκε ἀπὸ μπαμπεσιὰ Τουρκοκυπρίου (ποῦ τό περίεργον;) ὅταν αὐτὸς ἦταν τραυματίας στὸ ἔδαφος καὶ ὁ Λοχίας τῆς Ἀστυνομίας τοῦ εἶπε: «κε Συνταγματάρχα, νά τόν παίξω (σκοτώσω);»
Ὁ Μουζάκης τοῦ ἀπήντησε: «δὲν εἴμαστε ἐγκληματίες Λοχία, στρατιῶτες εἴμαστε. Ἄστον νὰ τὸν πάρουν οἱ νοσοκόμοι…» κι ἐβάδισε πρὸς τὸν ἱστὸ τῆς σημαίας τοῦ Λυκείου, γιὰ νὰ κατεβάσῃ τὴν τουρκικὴ καὶ νὰ κάνῃ ἔπαρση τῆς Ἑλληνικῆς, μιᾶς καὶ τὸ Λύκειο εἶχε καταληφθῆ.
Τότε ὁ Τουρκοκύπριος, ποὺ ὁ Μουζάκης δὲν ἐπέτρεψε νὰ σκοτώσουν, ἀνεσήκωσε ἐλαφρᾶ τὸ στῆθος του κι ἔβγαλε τὸ Στέν του, ποὺ τὸ ἐκάλυπτε τὸ σῶμα του καὶ τοῦ στέλνει μία ῥιπὴ στὴν πλάτη…
Ὁ Μουζάκης πέφτει… Ψυχοῤῥαγεῖ… Σὲ λίγο θὰ ξεψυχήση….
Ἦταν ὁ πρῶτος ἐκ μητροπολιτικῆς Ἑλλάδος νεκρὸς ἀνώτερος ἀξιωματικός. Ἦταν ἐπιτελικὸς τῆς Ι ΑΤΔ καὶ σήμερα ἀκόμη εὑρίσκεται θαμμένος στὴν κατεχομένη Ἀμμόχωστο. Ἡ σύζυγός του ἠρνήθη νὰ ὑπογράψῃ ὅτι ἀποδέχεται τὴν ἐξουσίας τῆς ΤΔΒΚ, πρὸ κειμένου νὰ τῆς ἐπιτραπῇ νὰ πάρῃ τὰ ὀστᾶ του στὴν Ἑλλάδα.
Ἕλλην αὐτός, Ἑλληνὶς αὐτή.
(μαρτυρία Λοχία Ἀστυνομικοῦ κ. Δαμασκηνοῦ.)

Τὸ τελευταῖο σημείωμα τοῦ Ἀνδρέα Μουζάκη, τὴν 19η Ἰουλίου 1974, ποὺ παρετήρησε διελεύσεις τουρκικῶν ἀεροσκαφῶν,ἐπάνω ἀπὸ τὴν πόλη, μὲ κατεύθυνση τὸ Παραλίμνι.

 Ὅταν κάποια στιγμὴ κατελήφθη τὸ τουρκικὸ πολυβολεῖο, οἱ ὁπλῖτες μας αἰφνιδιάσθησαν στὸ θέαμα τοῦ Τούρκου πολυβολητοῦ, ποὺ ἦταν ἁλυσοδεμένος στὸ τρίποδο τοῦ πολυβόλου του, προφανῶς γιὰ νὰ μὴν τὸ βάλη στὰ πόδια!
(Μαρτυρία ποὺ συναντοῦμε καὶ σὲ ἄλλες περιπτώσεις μαχῶν στὴν Κύπρο.).

Οἱ Τοῦρκοι τρόμαξαν ἀπὸ τὴν ὁρμὴ τῆς ἐπιθέσεως καί, ὑποχωρώντας ξανὰ μέσα στὰ Τείχη, μετέδωσαν τὸν πανικὸ σὲ ὁλόκληρη τήν, γιὰ χρόνια, τουρκοκρατουμένη παλαιὰ πόλη τῆς Ἀμμοχώστου.
Οἱ ἔφεδροι ἐζήτησαν ἐνισχύσεις, ἐξηγῶντας στὸν Διοικητὴ Κ. Ζαρκάδα ὅτι «οἱ πύλες εἶναι ἀνοικτές, ὁ πανικὸς μεταξὺ τῶν Τούρκων διάχυτος καὶ ὅτι μὲ λίγους ἀκόμη μαχητές, ἡ ἐπιχείρησις γιὰ κατάληψή τῆς, ἐντὸς τῶν Τειχῶν, Ἀμμοχώστου θὰ εἶναι νικηφόρος».
Ἐξήγησαν ἐπίσης οἱ ἔφεδροι στὸν Διοικητὴ ὅτι, «ἐὰν ἡ παλαιὰ πόλις καταληφθῇ καὶ οἱ Τοῦρκοι εἶναι πλέον ἀνάμεσά τους, ὁ κίνδυνος γιὰ βομβαρδισμὸ τῆς Ἀμμοχώστου ἀπὸ τὴν Τουρκικὴ Ἀεροπορία, ἀπομακρύνεται (γιὰ νὰ μὴν πλήξουν οἱ Τοῦρκοι ἀεροπόροι κατὰ λάθος καὶ ὁμοεθνεῖς τους), χωρὶς νὰ ἀποκλείεται καὶ τὸ ἐνδεχόμενο, οἱ εἰσβολεῖς νὰ μὴν θεωρήσουν πλέον τὴν Ἀμμόχωστο σὰν στόχο προτεραιότητος».

Τὰ ἐξήγησαν αὐτὰ οἱ ἔφεδροι στὸν Συνταγματάρχη Ζαρκάδα, γιὰ νὰ πάρουν τὴν πιὸ ἀκατανόητη, ἀνεξήγητη ἕως καὶ «προδοτικὴ διαταγή» ποὺ ἠκούσθη ποτὲ ἀπὸ Ἕλληνα Ἀξιωματικό:
«Ἄμεση ὑποχώρησις, διότι ἡ κατάληψις τῆς παλαιᾶς πόλεως δὲν εἶναι δική σας δουλειά! Σᾶς διατάζω νὰ ὑποχωρήσετε ἀμέσως».
Μὲ αὐτὴν τὴν διαταγή, ἡ εὐκαιρία γιὰ κατάληψη τῆς ἐντὸς τῶν Τειχῶν, Παλαιᾶς Πόλεως τῆς Ἀμμοχώστου, χάθηκε ὁριστικά…

Ἀνήμποροι νὰ ἐνεργήσουν ὅπως θὰ ἔπρεπε, οἱ ἔφεδροι ὑπεχώρησαν στὸ Δασάκι τῶν Δικαστηρίων καὶ στὰ γύρω κτίρια, ἄρχισαν νὰ δέχονται -ἀμυνόμενοι πλέον- τὰ πυρὰ τῶν Τούρκων ἀπὸ τὰ Τείχη, πού, βλέποντας τοὺς Ἕλληνες νὰ μὴν ἐπιτίθενται, ξεθάῤῥεψαν. Σὲ λίγο ἄρχισε καὶ ἡ τουρκικὴ ἀεροπορία νὰ βομβαρδίζῃ τὸ κέντρο τῆς Πόλεως, τὴν παραλία τῆς Ἀμμοχώστουα καὶ τὶς θέσεις τους.

Ὁ Διοικητὴς τῆς Ἀμμοχώστου Σχης Κων. Ζαρκάδας, ἐφρόντισε ἔγκαιρα νὰ ὁλοκληρώσῃ τὸ δικό του μέρος τοῦ δράματος. 
Οἱ Κύπριοι μαχητὲς τὸν κατηγοροῦν ὅτι «ἐπρόδωσε» τὴν Ἀμμόχωστο ἀπὸ τὶς πρῶτες ὧρες, τῆς πρώτης ἡμέρας, τῆς πρώτης φάσεως τῆς Εἰσβολῆς, ἐκτελῶντας μὲ ἀπόλυτη ἀκρίβεια τὶς ἐντολὲς ποὺ εἶχε πάρη καὶ ποὺ ἐκεῖνος ἐγνώριζε. Δὲν τοῦ ἀναγνωρίζουν κἂν τυφλὴ ὑπακοὴ σὲ διαταγές!
Τὸ κατηγοροῦν εὐθέως γιὰ προδοσία!

Οἱ Τουρκοκύπριοι στὰ τείχη τῆς Ἀμμοχώστου.

Τὸ γεγονός, ὅτι ὁ ῥόλος τοῦ Σχου Κων. Ζαρκάδα καὶ τῶν ἀνθρώπων του εἶχε τελειώση ἀπὸ τὴν πρώτη ἡμέρα, ἀπεδείχθη μόλις ἀνεκοινώθη ἡ προσωρινὴ κατάπαυσις πυρός, χάριν τῶν δῆθεν «συνομιλιῶν τῆς Γενεύης».

Μὲ τὸ πρόσχημα ὅτι «ὄφειλαν νὰ ἐπισκεφθοῦν τὸ ΓΕΕΦ», ὁ Διοικητὴς Σχης Ζαρκάδας, καθὼς καὶ τὸ ὑπόλοιπο ἀπὸ τὸ ἐπιτελεῖο του, ποὺ δὲν εἶχε ἀναλάβη Τάγμα Ἐπιστρατεύσεως, ἐξηφανίσθησαν μὲ μιᾶς ὁριστικά, ἐγκαταλείποντας ὅλα τὰ ὑπάρχοντα Στρατιωτικὰ Τμήματα καὶ τὴν ἴδια τὴν Ἀμμόχωστο, χωρὶς Στρατιωτικὴ Διοίκηση στὴν Ἀνωτέρα!
Στρατιωτικὰ ἀκέφαλος!

Πλέον Ὑπεύθυνος γιὰ τὶς στρατιωτικὲς ἐπιχειρήσεις στὴν Ἀμμοχωστο ἦταν ὁ διοικητὴς τῆς 173 ΜΑ/ΤΠ, Ἀνχης (ΠΒ) Ἐμμ. Χατζηδάκης. Ἦταν ἕνας γενναῖος καὶ ἔμπειρος ἀξιωματικός, ποὺ ἐμψύχωνε καὶ καθοδηγοῦσε τοὺς στρατιῶτες του κατὰ τὴν πρώτη φάση τῆς τουρκικῆς εἰσβολῆς.
Μὲ ἄλλα λόγια, ἦταν ἕνας μεγάλος ἀρχηγός!
Ἀλλὰ πρὸ παντός, ὅπως διεπιστώθη ἀπὸ τὴν ὅλη στάση του, δὲν συμμετεῖχε στὸ παιχνίδι τῆς προδοσίας, ποὺ εἶχε στήση τὸ Α/ΕΔ στὴν Ἀθήνα…

Ὁ Ἀνχης ΠΒ Χατζηδάκης

Γι΄ αὐτό, τὰ ὄργανα τῆς προδοσίας τὸν ἔβαλαν στόχο.

Τὸ ἀρχηγεῖο τοῦ Ἐμμανουὴλ Χατζηδάκη (ἡ Β’ Πυροβολαρχία) εἶχε στηθῆ στὸ ὑπόγειο μιᾶς ἡμιτελοῦς οἰκοδομῆς, στὴν κατοικήσιμη περιοχύ, ποὺ εὑρίσκετο στὴν ἀρχὴ τοῦ δρόμου τοῦ Καραόλου, ποὺ ὁδηγοῦσε στὸ στρατόπεδο τῆς 173 ΜΑ/Τ.Π. Εἶναι βέβαιο, ὅτι οἱ Τοῦρκοι ὄχι μόνον δὲν ἐγνώριζαν τὴν θέση τοῦ ἀρχηγείου, ἀλλὰ οὔτε κἂν μποροῦσαν νὰ τὴν διανοηθοῦν.
Αὐτοί, ποὺ ἐγνώριζαν τὴν «βάση» τοῦ Χατζηδάκη, ἦσαν οἱ ΟΗΕδες, ποὺ τὸ στρατόπεδό τους ἦταν σχεδὸν ἀπέναντι ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἡμιτελὴ οἰκοδομή..
Οὐδείς, τότε, μποροῦσε νὰ προβλέψῃ τὴν ἐξέλιξη αὐτῆς τῆς «γνωριμίας»…

Κι ἐνῶ, στὶς 22 Ἰουλίου 1974 εἶχε συμφωνηθῆ, κατ’ ἀρχάς, κατάπαυσις τοῦ πυρὸς στὶς 4:00 τό ἀπόγευμα τῆς Δευτέρας, τὴν ἰδίαν ἀκριβῶς ὥρα, ἕνα ἀεροπλάνο ἐπέταξε ἐπάνω ἀπὸ τὸ στρατόπεδο τοῦ Καραόλου, μὲ συγκεκριμένη κατεύθυνση τὸ ἀρχηγεῖο τοῦ Ἀνχου Ἐ. Χατζηδάκη.
Τὸ ἀεροπλάνο, ὅταν ἐπλησίασε σὲ ἀπόσταση βολῆς ἀπὸ τὸν στόχο, ἔῤῥιψε μίαν μόνον ῥουκέτα, στὸ ὑπόγειο τῆς ἀτελείωτης οἰκοδομῆς. Ἡ βολὴ ἦταν εὔστοχη, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ βροῦν τραγικὸ θάνατο, ὁ γενναῖος Ἀντισυνταγματάρχης, ἕνας Κύπριος δόκιμος ἀξιωματικὸς καὶ ἕνας Ἑλλαδίτης, μόνιμος ἀρχιλοχίας, ὁ Κατσᾶνος.

Ὁ Ἀλχίας ΠΒ Κατσάνος

Ἀπὸ ὁλόκληρα οἰκοδομικὰ συγκροτήματα ἡ μία καὶ μοναδικὴ ῥουκέτα ἔπεσε στὸ Διοικητήριο τῆς Β’ Πυροβολαρχίας, στὸ ὑπόγειο ἀνεγειρομένης οἰκοδομῆς….τὴν στιγμὴ ποὺ ἦταν ἐκεῖ ὁ Διοικητὴς τῆς Μοίρας!!!
Τυχαῖο! Ἔτσι;

Μὲ τὸν θάνατο τοῦ Ἀνχου (ΠΒ) Ἐ. Χατζηδάκη, ἡ Ἀμμόχωστος ἔμεινε ἀκέφαλη ἀπὸ ἀνωτέρους Ἀξιωματικούς, μὲ τὴν ἐξαίρεση δύο -τριῶν Ταγματαρχῶν.
Ὁλόκληρη ΑΤΔ χωρὶς ἀνωτέρους ἀξιωματικούς… Τὴν Διοίκηση τῆς Μοίρας ἀνέλαβε ὁ Ὑποδιοικητὴς Τχης ΠΒ Κυριαζῆς, ὁ ὁποῖος βέβαια δὲν μπόρεσε νὰ κάνῃ πολλὰ πράγματα, ἐλλείψει ἄλλων ὑψηλοβάθμων ἀξιωματικῶν ἀπὸ τὴν ΑΤΔ.

Ἀττίλας ΙΙ

Ἡ ἀρχὴ τοῦ τέλους γιὰ τὴν Ἀμμόχωστο καὶ τὴν γύρω περιοχὴ  ἐξεκίνησε μὲ τὴν προέλαση τῶν Τούρκων στὸ ξεκίνημα τῆς 14ης Αὐγούστουτοῦ 1974, στὸ μέτωπον τῆς Μιᾶς Μηλιᾶς.

Τί συνέβη ὅμως στήν Μιά Μηλιά καί τά τουρκικά τάνκς ἀπεδεκάτισαν τόν στρατό μας;

Σύμφωνα μὲ μαρτυρίες στρατιωτῶν τῆς 173 ΜΑ/ΤΠ, ποὺ ἐπέστρεψαν ἀπὸ τὸ πεδίο τῆς μάχης, ἡ Ἐθνικὴ Φρουρὰ εἶχε παραταχθῆ στὴν «γραμμὴ ἀμύνης» τῆς Μιᾶς Μηλιᾶς, μὲ πυροβολικό, τεθωρακισμένα (Marmon τῆς 21 ΕΑΝ), πεζικὸ καὶ ἀντιαεροπορικά, πρὸ κειμένου νὰ ἀντιμετωπίσῃ τὰ τουρκικὰ ἅρματα, ποὺ θὰ κατευθύνοντο πρὸς τὴν Ἀμμόχωστο, πρὸ κειμένου νὰ ἑνώσουν τὴν Παλαιὰ Πόλη μὲ τὸν τουρκικὸ τομέα τῆς Λευκωσίας.

Κατὰ μῆκος τῆς «γραμμῆς» καὶ μπροστὰ ἀπὸ τὸν στρατὸ τῆς Ε.Φ., ἡ περιοχὴ εἶχε ναρκοθετηθῆ  (μαρτυρία Ἀξιωματικῶν τοῦ 70ου ΤΜΧ).
Ἦταν σίγουρο, ὅτι τὰ τουρκικὰ τὰνκς θὰ ἔπεφταν μέσα στὸ ναρκοπέδιο καὶ τότε τὰ πράγματα θὰ ἦσαν πιὸ εὔκολα γιὰ τὸν στρατό μας.

Πρὸς μεγάλη ὅμως ἔκπληξη τῶν στρατιωτῶν μας, τὰ τουρκικὰ τὰνκς ἔκαναν τὴν ἐμφάνισή τους στὰ πλάγια τῆς «γραμμῆς» παρατάξεως τῆς Ε.Φ., ἀποφεύγοντας ἔτσι τὸ ναρκοπέδιο.

Τί εἶχε συμβῆ;
Στὰ πλάγια τῆς «γραμμῆς», ὅπου εἶχε παραταχθῆ ὁ στρατὸς τῆς Ε.Φ., ὑπῆρχε ἕνας στενὸς χωματόδρομος, ποὺ δὲν ναρκοθετήθη καὶ ἔμεινε ἀκάλυπτος ἀπὸ τοὺς στρατιῶτες μας, ἐπειδὴ τὸν χρησιμοποιοῦσαν τὰ τεθωρακισμένα τῶν ΟΗΕδων.
Ήταν μία στενὴ δίοδος, ποὺ ἀφέθη γιὰ τὰ ὀχήματα τοῦ Ο.Η.Ε..
Ἔεε…, μὲ κάποιον τρόπο (!!!) οἱ Τοῦρκοι ἔλαβαν γνώση τῆς ὑπάρξεως αὐτῆς τῆς «ἀσφαλοῦς διόδου» καὶ τὴν ἐχρησιμοποίησαν…!!!

Οἱ κυανόκρανοι, ποὺ ἀκολουθοῦσαν παντοῦ τὴν Ε.Φ. κι ἐγνώριζαν τὶς κινήσεις της, «ὁδήγησαν» τὰ τουρκικὰ ἅρματα ἀπὸ τὸν χωματόδρομο, σὰν ἄλλος «Ἐφιάλτης», μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἀποφύγουν τὸ ναρκοπέδιο καὶ νὰ εὑρεθοῦν στὰ πλάγια καὶ  στὰ μετόπισθεν τῶν στρατιωτῶν μας.

Ἔτσι, μὲ μία «πισώπλατη μαχαιριά» τῶν ΟΗΕδων, τὰ τουρκικὰ τὰνκς ἀπεδεκάτισαν τούς, ἀνημπόρους νὰ ἀντιδράσουν, στρατιῶτες τῆς Ἐθνικῆς Φρουρᾶς, ποὺ σὰν ἄλλοι «Λακεδαιμόνιοι» εἶχαν παραταχθῆ μὲ τὰ πενιχρά τους μέσα, γιὰ νὰ τοὺς σταματήσουν.

Ἀλλὰ καὶ οἱ Ἄγγλοι δὲν εἶναι ἄμοιροι εὐθυνῶν γιὰ τὴν κατάληψη τῆς Ἀμμοχώστου ἀπὸ τὸν Ἀττίλα, στὶς 15 Αὐγούστου 1974, χωρὶς κάποιαν οὐσιαστική, στὴν πραγματικότητα, ἀντίσταση ἀπὸ τὴνδική μας πλευρά.
Ὅπως οἱ ΟΗΕδες «ἐξουδετέρωσαν» τὴν ἀντίσταση τῆς Ε.Φ. στὴν Μία Μηλιά,  ὁδηγῶντας τὰ τουρκικὰ τὰνκς ἀπὸ ἀσφαλὴ δρόμο-δίοδο, στά μετόπισθεν τῶν στρατιωτῶν μας, τὸ ἴδιο ἔπραξαν καὶ οἱ στρατιωτικὲς ἀρχὲς τῶν ἀγγλικῶν βάσεων στὴν περιοχὴ «2 ½ Μίλι». Καὶ βέβαια οἱ Ἄγγλοι ἄφησαν τοὺς Τούρκους νὰ περάσουν μέσα, ἀπὸ τὴν βάση τους, μὲ τὰ ἅρματα καὶ νὰ εὑρεθοῦν μ     ἀπηγόρευσε τὴν διέλευση, μὲ ἀποτέλεσμα, μετὰ ἀπὸ λίγα χιλιόμετρα, ἀφοῦ εἶχαν κάνη ἀναστροφή, νὰ ἐγκαταλείψουν τὰ τεθωρακισμένα ὀχήματά τους καὶ ἄλλοι νὰ ἐπιστρέψουν καὶ νὰ μποῦν πεζῇ στὴν Βάση, γιὰ νὰ σωθοῦν, κινδυνεύοντας οἱ Ἄγγλοι νὰ τοὺς παραδώσουν στοὺς Τούρκους, ἀλλὰ καὶ ἄλλοι, φεύγοντας πρὸς τὸν Πενταδάκτυλο. 

Τὰ Marmon Herrington τῆς 21ης ΕΑΝ κάνουν ἀναστροφὴ ἐμπρὸς στὴν Βρεταννικὴ Βάση, μετὰ τὴν ἄρνηση τῶν Ἄγγλων νὰ τοὺς ἐπιτρέψουν νὰ περάσουν μέσα ἀπὸ αὐτήν.

Οἱ στρατιῶτες τοῦ Καραόλου – αὐτοὶ ποὺ ἔμειναν καὶ δὲν ἔφυγαν – τοῦ Πυροβολικοῦ, τοῦ Πεζικοῦ, τεθωρακισμένα καὶ ἀντιαεροπορικά, εἶχαν σχηματίση ἀμυντικὴ «γραμμή» κοντὰ στὴν Ἰδιωτικὴ Σχολὴ ΚΑΣΑ τοῦ κ. Σαβεριάδη, ἀπὸ τὴν λίμνη τοῦ Ἁγίου Λουκᾶ, μέχρι τὸν κύριο δρόμο Ἀμμοχώστου-Λευκωσίας καὶ κτυποῦσαν μὲ ἐπιτυχία τὰ τουρκικὰ τάνκς, ποὺ εἶχαν φθάση ἀπὸ τὴν Μία Μηλιά.
Ἐὰν ἐνισχύετο ἡ «γραμμή» αὐτή, μὲ περισσοτέρους στρατιῶτες, ἀντὶ νὰ δοθῇ καὶ πάλιν ἡ ἐντολὴ γιὰ ὀπισθοχώρηση, στὸ Δημοτικὸ Σχολεῖο Φρενάρους, οἱ Τοῦρκοι θὰ ἐδυσκολεύοντο νὰ μποῦν στὴν Ἀμμόχωστο.
Ἀλλά, ἡ προδοσία ἦταν μόνιμος συνοδός μας…

Οἱ ἀξιωματικοὶ τῶν ἀγγλικῶν βάσεων στὸ «2 ½ Μίλι» ὁδήγησαν τὰ τουρκικὰ τὰνκς μέσα στὸ ἔδαφός τους –σὲ χῶρο, ὅπου ἡ Ε.Φ. δὲν μποροῦσε νὰ παρατάξῃ στρατό-, μὲ ἀποτέλεσμα τὰ τουρκικὰ  στρατεύματα νὰ εὑρεθοῦν στὰ μετόπισθεν τῆς Ἐθνικῆς Φρουρᾶς.
Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο, «ἐξουδετερώθη» καὶ ἡ τελευταία ἀντίστασις τῆς Ἐθνικῆς Φρουρᾶς στὴν Ἀμμόχωστο. Ἐνῶ, οἱ Τοῦρκοι δὲν θὰ ἀργήσουν νὰ μποῦν ἀνενόχλητοι στὴν πόλη τοῦ Εὐαγόρα…

Γιὰ τὴν κατάληψη τῆς Ἀμμοχώστου, ποὺ ἀφέθη «ἀνοχύρωτος πολιτεία», εὐθύνη φέρουν καὶ οἱ ἀξιωματικοὶ ποὺ ὑπηρετοῦσαν τότε στὴν Ι ΑΤΔ΄ τῆς πόλεως, οἱ ὁποῖοι, μὲ τὶς προδοτικὲς παρεμβάσεις τους, δὲν ἐπέτρεψαν στὴν Ε.Φ. νὰ καταλάβῃ ἀπὸ τὴν πρώτη φάση τῆς τουρκικῆς εἰσβολῆς τὸ Κάστρο, κοντὰ στὸ Σακκάρια, ὅπου ἐκρύβοντο Τουρκοκύπριοι καί Τοῦρκοι στρατιῶτες.

Ὑπενθυμίζουμε τὴν ἐντολὴ ποὺ ἐδόθη στὸν διοικητὴ τῆς 199 Μοίρας Πεδινοῦ Πυροβολικοῦ, Ὑπλγὸ (ΠΒ) Ἠ. Ταβουλάρη, νὰ σταματήήσῃ νὰ ῥίχνῃ μὲ τὰ πυροβόλα του ἐναντίοντοῦ Κάστρου, ἀπὸ τὸ χωριὸ Γαϊδουράς, ὅπου εὑρίσκετο.
Ἐπίσης, τὴν ἀπομάκρυνση Κυπρίου ἀξιωματικοῦ, ἀπὸ τὰ τείχη τοῦ Κάστρου, ὁ ὁποῖος εἶχε σταματήση τὴν ὑδροδότησή του καὶ ἀνεμένετο μέσα σὲ ἐλάχιστον χρόνο, νὰ παραδοθοῦν ἀπὸ λειψυδρία, ὅλοι οἱ «ἔνοικοί» του.

Βέβαια, ἡ προδοσία ἦταν διάχυτη στὶς τάξεις τῆς Ε.Φ. καὶ δὲν ξέρουμε ἐὰν ἡ κατάληψις τοῦ Κάστρου τῆς Ἀμμοχώστου, στὴν περίοδο τοῦ Ἀττίλα Ι, θὰ ἄλλαζε καὶ τὸν ῥοῦν τῆς ἱστορίας τῆς πόλεως τοῦ Εὐαγόρα…»

Ἀλλά, ἂς γυρίσουμε στοὺς ἄνδρες ποὺ εὑρίσκοντο μέσα στὴν πόλη, τὴν 15η Αὐγούστου τοῦ 1974, καὶ στὴν διήγηση τοῦ Πάνου Ἰωαννίδου, μὲ τὴν ὁποίαν ξεκίνησε αὐτὸ τὸ κεφάλαιο τῆς ἐρεύνης.
«Τὸ ἀπόγευμα τῆς ἡμέρας ἐκείνης, ὁ βομβαρδισμὸς ἐνετάθη, οἱ Τοῦρκοι ἐπύκνωσαν τὰ πυρὰ ἀπὸ τὰ Τείχη καὶ κάποιο φορητὸ ῥαδιόφωνο μετέδιδε ὅτι τὰ «τουρκικὰ ἅρματα κατευθύνονται πρὸς τὴν Ἀμμόχωστο, κινούμενα χωρὶς ἀντίσταση, χωρὶς τὴν συνοδεία πεζικοῦ καὶ μὲ μεγίστη ταχύτητα στὸν αὐτοκινητόδρομο Λευκωσίας – Ἀμμοχώστου».

Ἡ πόλις ἔρημος.
Μοναδικὴ ἔνδειξις ἀντιστάσεως, οἱ πυροβολισμοὶ ἀπὸ τοὺς ἄνδρες στὸ Νοσοκομεῖο καὶ τοὺς ἐφέδρους στὸ Δασάκι. Πυροβολισμοὶ ποὺ ἄρχισαν νὰ ἀραιώνουν, γιατὶ τὰ πυρομαχικὰ τῶν ἐφέδρων ἦσαν πλέον μετρημένα.
Οἱ διαταγές, οἱ ὁποῖες ἐδόθησαν τότε, ἀπὸ τὸν ἔφεδρο Ἀνθγὸ Γ. Ἀρέστη καὶ τὸν ἔφεδρο Ἀνθγὸ Π. Ἰωαννίδη ἦσαν: «Παραμένουμε στὶς θέσεις μας ἀμυνόμενοι. Οἰκονομία στὰ πυρομαχικά» καὶ «Νὰ βγοῦν παρατηρητὲς πρὸς τὴν Λίμνη τοῦ Ἁγίου Λουκᾶ καὶ νὰ ἀναφέρουν τὶς κινήσεις τῶν ἁρμάτων -νὰ χρησιμοποιηθῇ ἡ βενζίνη ἀπὸ τὶς ἀποθῆκες τοῦ Διοικητηρίου γιὰ νὰ γίνουν βόμβες Μολότωφ -Ἐὰν τὰ ἅρματα κινηθοῦν μέσα στὴν πόλη, θὰ ἀντιμετωπισθοῦν».

Ἀκολούθως δίνουν ἐντολὴ στοὺς ἀσυρματιστές: «Νὰ γίνῃ προσπάθεια ἐπικοινωνίας μὲ τὸ ΓΕΕΦ καὶ τὴν Κυβέρνηση, γιὰ νὰ ζητηθοῦν ἐνισχύσεις -τὰ ἅρματα ἀπὸ μόνα τους, χωρὶς πεζοπόρα τμήματα, μόνον γραμμὴ ἀντιπαρατάξεως μποροῦν νὰ ἐπιδιώξουν, προφανῶς κατὰ μῆκος τοῦ δρόμου πρὸς τὸ Λιμάνι -ἡ πόλις τῆς Ἀμμοχώστου μπορεῖ νὰ κρατηθῇ».

Ἡ πειθαρχία τῶν ὁπλιτῶν πρὸς τοὺς νεαροὺς Ἀνθυπολοχαγούς τους ἦταν χαρακτηριστική. Μέσα σὲ συνθῆκες κολάσεως, ὅλοι καὶ ἀπὸ μόνοι τους, ἐξύψωσαν τὸ ἠθικό τους κι ἐκινήθησαν ὅπως διετάχθησαν.
Ὅμως, γύρω στὶς 17:30 ο Λοχαγὸς Κάτσιος, μὲ τὸ τμῆμα του (τὸ Τμῆμα τοῦ Νοσοκομείου) διετάχθησαν νὰ ἀνασυνταχθοῦν στὴν Δερύνεια. Καὶ εἶναι αὐτοί, ὅπως καὶ ἕας πολίτης ὀνόματι Καλοψιδιώτης, μὲ ἑπτὰ (7) μόνον ἄνδρες, ποὺ ἐκράτησαν τὴν γνωστή, μέχρι σήμερα, ἀκραία γραμμὴ πρὸς τὴν Ἀμμόχωστο.

 Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι ὁ Καλοψιδιωτης μὲ τὴν ἐμφάνιση τῶν Τούρκων ἔριξε μίαν μόνον χειροβομβίδα.
Ἔεεε, οἱ Τοῦρκοι ἔμειναν ἐκεῖ καὶ δὲν ἐπροχώρησαν οὔτε μέτρο. Ἔειναν στὸ σημεῖο ποὺ εἶναι καὶ σήμερα τὸ ὁδόφραγμα, ἀπόδειξη ὅτι ἐὰν εὑρισκαν ἀντίσταση θὰ σταματοῦσαν καὶ πρὶν τὴν Ἀμμόχωστο, μιᾶς καὶ ἀποδεδειγμένα ἡ πόλις δὲν ἦταν μέσα στοὺς ἀντικειμενικούς τους σκοπούς.
(Μαρτυρία Γεωργίου Χ. – τὰ στοιχεῖα τους εἶναι στὴν διάθεσή μου, βατραχάνθρωπος τὸ 1974.)

Οἱ μόνοι Ἕλληνες ποὺ εἶχαν ἀπομείνη στὴν Ἀμμόχωστο ἦσαν οἱ 32 ἔφεδροι στὸ Δασάκι τῶν Δικαστηρίων καί ἀκόμη ὁμάδα Ἐφέδρων, ποὺ εἶχαν ἐπίσης ἐγκαταλειφθῆ, προδομένοι ἀπὸ τὴν δικήτους ἡγεσία, στὸ Λιμάνι τῆς Ἀμμοχώστου, στὸν Φάρο.
Ἦσαν οἱ ἔφεδροι, ποὺ τελικὰ ἠναγκάσθησαν νὰ πέσουν στὴν θάλασσα γιὰ νὰ σωθοῦν κολυμπῶντας.

Τὰ τουρκικὰ ἅρματα, ἐν τᾦ μεταξύ, εἶχαν φθάση στὴν Λίμνη τοῦ Ἁγίου Λουκᾶ καὶ κτυποῦσαν διαρκῶς. Τὴν βενζίνη, ποὺ ἔψαχναν οἱ Ἑλληνικὲς δυνάμεις γιὰ νὰ κατασκευάσουν βόμβες Μολότωφ, τὴν εἶχε πάρη μαζύ του ὁ Συνταγματάρχης Ζαρκάδας, κατὰ τὴν φυγή του. 

Οἱ Τοῦρκοι στὴν λίμνη τοῦ Ἁγίου Λουκᾶ.

Ἐλπίδα γιὰ ἐξασφάλιση ἐνισχύσεων, μέσῳ τοῦ ΓΕΕΦ ἤ τῆς Κυβερνήσεως, καμμία.
Τὸ μὲν Γενικὸ Ἐπιτελεῖο δὲν ἀπαντοῦσε στὶς κλήσεις, ὁ δὲ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας καὶ τὸ Ὑπουργικὸ Συμβούλιο εἶχαν ἐγκαταλείψη τὴν Λευκωσία. Καί, τὸ κρισιμότερον, τὰ πυρομαχικὰ τῶν ἐφέδρων στὴν Ἀμμόχωστο εἶχαν ἐξαντληθῆ.

Ἡ «σιγὴ πυρός» ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴ πλευρά, ἔδωσε τὸ τελικὸ σύνθημα στοὺς Τούρκους γιὰ τελικὴ ἐπίθεση μὲ ὅλα τὰ μέσα, ποὺ διέθεταν. Ἡ μοναδικὴ Ἑλληνοκυπριακὴ ἐπιλογὴ ἦταν:
ἤ νὰ χαθοῦν ἀμαχητὶ (λόγῳ ἐλλείψεως πυρομαχικῶν) ἤ νὰ ὑποχωρήσουν.
Ἡ τελευταία πράξις ἐνεγράφθη μὲ τὴν ὑποστολὴ τῆς Ἑλληνικῆς σημαίας. Ὅσοι μπόρεσαν νὰ ἀκούσουν -σχεδὸν ὅλοι- εὑρέθησαν «σὲ στάση Προσοχῆς νὰ χαιρετοῦν τὴν Γαλανόλευκη».

Ἡ Ἑλληνικὴ σημαία τῆς Ἀμμοχώστου κατέβηκε, διπλώθηκε καὶ παρεδόθη στόν ἀρχαιώτερο Ἀξιωματικό. Ἀμέσως μετά, ἐδόθη ἡ τελευταία διαταγή: «Νὰ μαζευθῇ ὁ ὁπλισμός -Ἄμεσος ὑποχώρησις – Ἐγκαταλείψατε τὰς θέσεις μας, ἡ Ἀμμόχωστος χάνεται….».
Στὴν πορεία τους αὐτὶ οἱ Τοῦρκοι, ἀπὸ τὴν κοιλάδα τῆς Μεσσαορίας, ἔδωσαν πολὺ λίγες μάχες, μέχρι νὰ φθάσουν στὴν Ἀμμόχωστο. Καὶ αὐτὸ διότι οἱ Ἐθνικὴ Φρουρά, μὲ κατακερματισμένες τὶς δυνάμεις της καὶ χωρὶς ἠθικό, ἐγκατέλειπε τὶς θέσεις μάχης καὶ μόνον στὴν θέα τῶν Τουρκικῶν ἁρμάτων Μ-48, ποὺ τοὺς εἶχαν πλαγιοκοπήση καὶ εὑρέθησαν στὰ μετόπισθέν τους.
Καὶ εἶχαν δίκαιο.
Αὐτοὶ ποὺ τοὺς ἔταξαν ἐκεῖ νὰ ἀντισταθοῦν, μὲ «ἔνφηλντ», ἀπέναντι σὲ ἅρματα, ἤθελαν λίαν ἐπιεικῶς κρέμασμα!

Ὅμως, παρὰ ταὖτα οἱ Τοῦρκοι παρέμεναν διστακτικοὶ σὲ αὐτὴν τὴ προώθησή τους, διότι, ὅπως ἀναφέρει ὁ Τοῦρκος Δρ. Γ. Κιουτσοὺκ (τότε Ἀξιωματικὸς τοῦ Στρατοῦ εἰσβολῆς) στὸ βιβλίο τῆς Σ. Ἰορδανίδου «Νταλγκά, Νταλγκά», οἱ πληροφορίες ποὺ εἶχαν, ἦταν ὅτι οἱ Ἕλληνες μάζεψαν πολὺ στρατὸ καὶ θὰ ἐπιτεθοῦν!
Ὅπως ἀναφέρει, τὸ βράδυ πρὶν τὴν προέλασή τους πρὸς τήν Ἀμμόχωστο, ἔμειναν ἄυπνοι, περιμένοντας τοὺς Ἕλληνες νὰ τοὺς ὁρμήσουν (καὶ μὲ δεδομένο τὸν φόβο τοῦ Τούρκου στρατιώτου νὰ πολεμήσῃ νύκτα)!
Ὅπως λέει ὁ Δρ. Κιουτσοὺκ στὴν συνέντευξή του, ἀπὸ τὴν πολὺ κούραση, τὸν φόβο καὶ τὴν ἀϋπνία, ἔβλεπαν τοὺς ξεροὺς θάμνους ποὺ ἐκινοῦντο, ἀπὸ τὸ ψυχρὸ νυκτερινὸ ἀεράκι, κι ἐνόμιζαν ὅτι ἦσαν Ἕλληνες στρατιῶτες. Καὶ ὅλο τὸ βράδυ τρομοκρατημένοι πυροβολοῦσαν ἄσκοπα… τοὺς θάμνους!

Δυστυχῶς γιά ἐμᾶς, αὐτή ἡ ἀντεπίθεσις οὐδέποτε ἔγινε!
Ἀνικανότης; Προδοσία; Μᾶλλον καὶ τὰ δύο μαζύ, ἀλλὰ ἀπὸ διαφορετικοὺς πρωταγωνιστές!

Μὰ ἀκόμη καὶ ὅταν ἔφθασαν στὴν Ἀμμόχωστο, οἱ Τοῦρκοι ἐδίσταζαν νὰ μποῦν στὴν πόλη!
Οὐδέποτε μποροῦσαν νὰ φαντασθοῦν ὅτι τὴν ὑπεράσπιζαν μερικὲς – χωρὶς πυρομαχικὰ – διμοιρίες!
Σέ ὅλην τὴν πορεία τους, οἱ Τοῦρκοι διέπραξαν τρομερὲς κτηνωδίες ἀπέναντι στοὺς τραυματίίες ἤ τοὺς αἰχμαλώτους Ἐθνοφρουρούς.
Τοὺς μὲν αἰχμαλώτους ἄνδρες τῆς ΕΦ τοὺς ἐκτελοῦσαν ὁμαδικὰ (ὁμολογία τοῦ Δρ. Γ. Κιουτσοῦκ), τοὺς δὲ τραυματίες, τοὺς ἄφηναν στὸν δρόμο καί, μὲ ἐξαιρετικὸ σαδισμό, περνοῦσαν ἀπὸ ἐπάν τους οἱ …ἑρπύστριες  τῶν τὰνκς (μαρτυρίες ἐπιζώντων στρατιωτῶν στὸ ΓΕΕΦ)!

Σὲ ὅ,τι ἀφορᾶ στοὺς ἀμάχους, ποὺ δὲν ἐπρόλαβαν νὰ φύγουν ἀπὸ τὰ σπίτια τους ἢ ἔμειναν ἐγκλωβισμένοι στὰ χωριά τους, τὸ βιβλίο τοῦ Ρ. Ἀλασὸρ (Κούρδου ποὺ ὑπηρετοῦσε στὸν Τουρκικὸ Στρατὸ εἰσβολῆς) «Διαταγή: Ἐκτελέστε τοὺς αἰχμαλώτους» δὲν ἀφήνει κάποιο περιθώριο ἀμφιβολίας γιὰ τὴν τραγική τύχη τους.
Ὁμαδικὲς ἐν ψυχρῷ ἐκτελέσεις, βιασμοὶ γυναικῶν ἀνεξαρτήτως ἡλικίας, κακοποιήσεις παιδιῶν καὶ γερόντων…
Ἡ σαδιστική τους διάθεσις ἦταν τέτοια, ὅπου «ἀφιονισμένοι» Τοῦρκοι στρατιῶτες «μυρίζοντας ρακὶ καὶ ἱδρώτα», προσπαθοῦσαν νὰ σκεφθοῦν ὅ,τι πιὸ ἀποτρόπαιο μπορεῖ νὰ συλάβῃ ἀνθρώπινος νοῦς, γιὰ νὰ τὸ ἐφαρμόσουν στὸν ἀνυπεράσπιστο ἄμαχο πληθυσμό, συνεπικουρούμενοι ἀπὸ λυσσασμένα Τουρκοκυπριακὰ σκυλιὰ τῆς ΤΜΤ!

Στὰ βιβλία αὐτῶν τῶν δύο Τούρκων, θὰ δοῦμε ὅτι ὁ τουρκικὸς λαός, ἔκανε «βήματα προόδου στὴν ἐξέλιξη τοῦ σαδισμοῦ» στὰ τελευταῖα 50 χρόνια ποὺ ἐμεσολάβησαν ἀπὸ τὴν Μικρασιατικὴ Καταστροφή. Σὲ ἕνα παρέμεινε ὁ ἴδιος: στὸ νὰ πράττῃ ὅταν ἀπέναντί του εἶχε ἀόπλους καὶ ἀνυπεράσπίστους ἀμάχους! Ὅπως εἶχε πῆ ὁ Β. Οὐγκῶ: «παντοῦ φωτιὰ καὶ θάνατος… ἀπὸ ἐδῶ πέρασαν Τοῦρκοι…»

Ἡ Ἀμμόχωστος εἶναι ἀκόμη ἕνα παράδειγμα στρατηγικῆς ἧττης τοῦ ΓΕΕΦ, διότι μποροῦσε νᾶ σωθῇ. Μὲ τὶς ἀντιφατικὲς διαταγὲς καὶ τὴν ἀδυναμία ἐπιβολῆς τῆς πειθαρχίας, ποὺ θὰ δημιουργοῦσε ἐκεῖνες τὶς δυνάμεις ἐφέδρων, οἱ ὁποῖες θὰ μποροῦσαν νὰ σταλοῦν ὡς ἐνισχύσεις τῶν λιγοστῶν ὑπερασπιστῶν της, ἐχάθη ἡ πόλις, ποὺ ἀπὸ τότε ἀποτελεῖ «πόλη φάντασμα» καὶ διαρκὲς διαπραγματευτικὸ ὅπλο τῶν Τούρκων.

Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι ὅπως ἀπεδείχθη ἀργότερα, τὸ ξένο Σχέδιο, ποὺ ἀφοροῦσε στὴν πόλη τῆς Ἀμμοχώστου, τοποθετοῦσε τὰ τουρκικὰ στρατεύματα μέχρι τὴν περιοχὴ Σαβόϊ, ἀλλὰ οἱ ἐπὶ κεφαλῆς τῶν ΟΗΕδων, μάταια ἀναζητοῦσαν Ἕλληνα Αξιωματικὸ νὰ διαπραγματευθῇ τὴν τύχη τῆς πόλεως μὲ τοὺς Τούρκους ἀξιωματικούς. Ὅλοι ἦσαν στὸ Δημοτικὸ Σχολεῖο Φρενάρους! Κι ἔτσι οἱ Τοῦρκοι βρῆκαν ἀνοικτὰ καὶ …μπῆκαν!

Τουρκικὲς δυνάμεις εἰσέρχονται στὴν Ἀμμόχωστο

 

Καταλογισμὸς εὐθυνῶν

Ἡ πτώσις τῆς Ἀμμοχώστου ἦταν ἀποτέλεσμα τεσσάρων παραγόντων:

  • α) Τὸ σπάσιμο τῆς «γραμμῆς» τῆς Ἐθνικῆς Φρουρᾶς στὴν Μία Μηλιά, μετὰ ἀπὸ προδοσία τῶν ΟΗΕδων.
  • β) Ὁ θάνατος τοῦ τότε ἐπὶ κεφαλῆς τῶν στρατιωτικῶν ἐπιχειρήσεων στὴν Ἀμμόχωστο, Ἀνχη (ΠΒ) Ἐμμανουὴλ Χατζηδάκη, διοικητοῦ τῆς 173 ΜΑ/ΤΠ (Μοῖρα Ἀντιαρματικοῦ Πυροβολικοῦ), μετὰ ἀπὸ προδοσία τῶν ΟΗΕδων.
  • γ) Ἡ προδοσία ἀπὸ τὶς στρατιωτικὲς ἀρχὲς τῶν ἀγγλικῶν βάσεων στὸ «2 ½ Μίλι», καί
  • δ) Ἡ προδοσία, ἢ κατ’ ἄλλους ἀνικανότητα, ἀπὸ τοὺς ἐπὶ κεφαλῆς Ἀνωτέρους Ἀξιωματικοῦς τῆς Ι ΑΤΔ Ἀμμοχώστου.

Σχετικὰ μὲ τὴν ἀμαχητί, στὴν πραγματικότητα, ἐγκατάλειψις τῆς Ἀμμοχώστου, διετυπώθησαν ἐνστάσεις καὶ ἀπόψεις, ἀντιφατικὲς μεταξύ τους.
Οἱ Τοῦρκοι δὲν ἐσκόπευαν, ὅπως ἀπεδείχθη ἀργότερα, νὰ καταλάβουν τὸ Ἑλληνοκυπριακὸ τμῆμα (τὴν νέα πόλη), τὸ ὁποῖο ἦταν καὶ τὸ μεγαλύτερο.
Ὁ νέος ἀρχηγὸς Γ.Ε.Ε.Φ. (ποὺ ἀντικατέστησε τὸν Ταξίαρχο Μ. Γεωργίτση), Ὑποστράτηγος Καραγιάννης, ὑπεστήριξε καὶ κατέθεσε ἀργότερα, ὅτι ἡ πόλις τῆς Ἀμμοχώστου ἦταν ἱκανὴ νὰ ἀμυνθῇ ἔως ἕνα «περικεχαρακωμένο φρούριο», ἐὰν εἶχε πραγματοποιηθῆ ἔγκαιρος προπαρασκευὴ πρὸς τοῦτον.
Ὁ Ὑποστράτηγος ἐπεσήμανε τίὶ ἀκριβῶς ἐννοοῦσε: «Διάθεσις γιὰ τὴν ἄμυνα τῆς πόλεως καταλλήλων μονάδων, ποὺ νὰ παρέμεναν ἀνεπηρέαστες καὶ νὰ μὴν ὑφίσταντο τὶς συνέπειες τῆς ἀτάκτου ὑποχωρήσεως τῶν συμπτυσσομένων μονάδων. Πλήν ὅμως, οὔτε τέτοια πρόβλεψις ἔγινε, ἀλλὰ κι ἐὰν εἶχε γίνη, θὰ ἦταν ἀμφίβολος ἡ ὑλοποίησίς της, λόγῳ τῆς ἀποδιοργανώσεως τῶν μονάδων πεζικοῦ καὶ τῆς πτώσεως τοῦ ἠθικοῦ τούτων».

Καί καταλήγει ὡς ἑξῆς ὁ ἀρχηγὸς Ἐθνικῆς Φρουρᾶς: «Διεπιστώθη, γιὰ μίαν ἀκόμη φορά, ὅτι ἡ μαχητικὴ ἀξία τῶν μονάδων εἶναι εὐθέως ἀνάλογος τῆς στελεχώσεως καὶ ποιότητος, τοῦ ἐμψύχου δυναμικοῦ, τῆς ἐκπαιδεύσεως, τοῦ ἐξοπλισμοῦ.  Οἱ δυνάμεις Καταδρομῶν, ἐφ’ ὅσον θὰ ἦσαν διαθέσιμες ὡς ἐφεδρεία, θὰ μποροῦσαν νὰ προσφέρουν σοβαρὸ ἔργο γιὰ τὴν διεξαγωγὴ νυκτερινῶν καταδρομικῶν ἐνεργειῶν. Ὁ ἐχθρὸς ἐπαρουσίασε, κατὰ τὶς νύκτες τῆς 14ης πρὸς 15ην, τῆς 15ης πρὸς 16ην καὶ τῆς 16ης πρὸς 17ην Αὐγούστου, ἀξιολόγους στόχους».

Ἡ προδοσία ἦταν καταφανής!

τὸ λιμάνι τῆς Ἀμμοχώστου, μετὰ τὴν κατάληψή του ἀπὸ τὸν Τουρκικὸ Στρατό.

Σέ αὐτὴν τὴν διαπίστωση συνηγορεῖ καίὶ τὸ ἑξῆς ἀδιαμφισβήτητο γεγονός:
Ὅταν τὰ τουρκικὰ ἀεροπλάνα ἔριχναν τὶς βόμβες τους, στὶς μονάδες ποὺ εὑρίσκοντο στὰ παλαιὰ τείχη,  ἦλθε ἡ διαταγὴ πρὸς τὰ ἀντιαεροπορικὰ τῆς ΕΦ: «Παύσατε Πῦρ, εἶναι Ἑλληνικὰ ἀεροπλάνα»…

Καὶ βέβαια, οἱ Τοῦρκοι πιλότοι συνέχισαν ἀνεμπόδιστα τὸ ἔργο τους!

Ἡ Θεία Δίκη, ποὺ συχνὰ οἱ Ἕλληνες ἐπικαλούμεθα, βοήθησε τοὺς Ἑλληνοκυπρίους στρατιῶτες, μὲ τὸ νὰ ἔχουν οἱ Τοῦρκοι πιλότοι ἐξαιρετικὴ ἀστοχία, λόγῳ τῆς ἐγγύτητος τῶν ἀντιμαχομένων τμημάτων καὶ ἀρκετὲς βόμβες τους νὰ πέφτουν στὰ Τουρκοκυπριακὰ τμήματα…

Αὐτὸ ὅμως τὸ γεγονὸς δὲν παραγράφει τὴν προδοτικὴ διαταγὴ ποὺ ἐδόθη: «Παύσατε Πῦρ, εἶναι Ἑλληνικὰ ἀεροπλάνα»

Ὅπως διαπιστώνει καὶ ἡ Ἔκθεσις τοῦ ΓΕΕΦ γιὰ τὸ 1974, ἡ ἄμυνα στήν πόλη τῆς Ἀμμοχώστου, θὰ μποροῦσε νὰ εἶχε ὀργανωθῆ καλλίτερα, ἔτσι ὥστε νὰ διατηρηθῇ ἡ πόλις στὰ Ἑλληνοκυπριακὰ χέρια. Οἱ Τουρκικὲς δυνάμεις, μὲ τὴ διστακτικότητα ποὺ ἐπέδειξαν στὶς ἐπιχειρήσεις, θὰ ἦσαν ἐπηρεασμένες ἀρνητικὰ γιὰ ἐπιχειρήσεις σὲ ἕνα μεγάλο ἀστικὸ κέντρο, ὅπως ἡ Ἀμμόχωστος. Εἰκάζεται ὅτι τὸ πιὸ πιθανὸ θὰ ἦταν νὰ μὴν πιέσουν τὴν περιοχὴ καί, κατὰ συνέπεια, νὰ μὴν ἐπεδίδοντο σὲ αὐτὸ τὸ ἐγχείρημα τῆς καταλήψεώς της.
Καὶ δὲν ὑπάρχει δικαιολογία γιὰ τὴν μὴ ὕπαρξη ἀξιομάχων μονάδων στὴν περιοχή, διότι πέραν τῆς ἀμυντικῆς γραμμῆς τῆς «Μιᾶς Μηλιᾶς», δὲν εἶχε γίνη ἀπὸ τὸ ΓΕΕΦ κάποια ἄλλη σημαντικὴ πρόβλεψις στὴν περιοχή!

ὁ «νεκροθάπτης τῆς Ἀμμοχώστου» Εὐάγγελος Ἀβέρωφ – Τοσίτσας

Ἐδῶ θὰ πρέπη νὰ ἀναφέρουμε καὶ τὴν προσωπικὴ ἐντολὴ τοῦ ΥΠΕΘΑ ἀπὸ τὴν Ἀθήνα Εὐαγγέλου Ἀβέρωφ-Τοσίτσα, γιὰ «τὴν διάσωση τῶν δυνάμεων ὡς τὴν βασικοτέρα προτεραιότητα, ἀκόμη κι αὐτῆς τῆς διασώσεως τῆς πόλεως».
Ὁ Ἀβέρωφ, μὲ αὐτὴν τὴν ἐντολή του στὸν νέο Α/ΓΕΕΦ, ἔπρεπε νὰ ἀναφερθῇ καὶ στὸ γεγονὸς ὅτι, ἀπὸ τὴν περιῤῥέουσα ἀτμόσφαιρα στὶς συνομιλίες τῆς Γενεύης καὶ τὰ ὑποβληθέντα τουρκικὰ σχέδια, δὲν φαινόταν τουρκικὴ πρόθεσις γιὰ νὰ καταληφθῇ ἡ Ἀμμόχωστος, τοὐλάχιστον ὄχι ὅλη ἡ πόλις.

Ὁ Α/ΓΕΕΦ στὸν Ἀττίλα ΙΙ Ὑπτγος Εὐθ.Καραγιάννης,

Ἔπρεπε λοιπὸν νὰ διατηρηθῇ πάσῃ θυσίᾳ ἡ πόλις, ποὺ εἶχε τὸ μεγαλύτερο λιμάνι τοῦ νησιοῦ καὶ ἐὰν αὐτὸ «ξέχασε» νὰ τὸ ἀναφέρῃ ὁ Ἀβέρωφ στὸν  Ὑποστράτηγο Καραγιάννη, ὁ ἴδιος ὁ Α/ΓΕΕΦ ἔπρεπε νὰ πάρῃ πρωτοβουλίες γιὰ νὰ τὴν κρατήσῃ σὲ Ἑλληνοκυπριακὸ ἔλεγχο, ἀντιλαμβανόμενος τὴν σπουδαιότητά της.

Λάθη ἐπὶ λαθῶν, ἄλλα ἀπὸ ἀδράνεια, ἄλλα ἀπὸ ἀνικανότητα τῶν στελεχῶν, προδοσία ἐπάνω στὴν προδοσία, αἰσχρὴ συμπεριφορὰ τῶν ΟΗΕδων, ἀκόμη πιὸ αἰσχρὴ συμπεριφορὰ τῶν Ἄγγλων, παρέδωσαν τὸ Βαρώσι στοὺς Τούρκους, δίδοντάς τους μίαν ἀκόμη ἀνέλπιστη νίκη, τὴν ὁποίαν χρησιμοποιοῦν ἔως σήμερα, ὡς διαπραγματευικὸ ὅπλο, στὴν προσπάθειά τους γιὰ διχοτόμηση τοῦ νησιοῦ!

Ὁ Δκτής τῆς 28ης Μεραρχίας Ὑπτγος Φαζὶλ Πολὰτ στὴν εἴσοδο τῆς παλαιᾶς Πόλεως στὶς 16 Αὐγούστου 1974

Καί ὁ Κωνσταντῖνος Ζαρκάδας; Ἐκλήθη κάποτε νά ἐξηγήσῃ τίς πράξεις του;
Ποτέ, ὅπως δὲν ἐκλήθη ὁποιοσδήποτε ἄλλος!
Ἁπλᾶ, οἱ Ἀνδρέας Μουζάκης καὶ Ἐμμανουὴλ Χατζηδάκης ἔδωσαν τὴν ζωή τους, μαζὺ μὲ τόσα ἄλλα παλληκάρια, σὲ ἕναν ἄνισο ἀγῶνα γιὰ νὰ κρατηθῇ ἐλεύθερη ἡ Ἀμμόχωστος, ὅπου φανερὰ προδοθήκαμε ἀπὸ Χουντικοὺς στὸν Ἀττίλα Ι καὶ ἀπὸ τὸν «εὐπατρίδη» Εὐάγγελο Ἀβέρωφ-Τοσίτσα, στὸν Ἀττίλα ΙΙ!!!

Αὐτὴ εἶναι ἡ μία καὶ μοναδικὴ ἀλήθεια…!!!

Κωνσταντῖνος Δημητριάδης

Ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Κωνσταντίνου Δημητριάδου «Κύπρος 1974- Ἡ Μεγάλη Προδοσία», Γ΄ ἔκδοσις.

Ἀποποίηση εὐθύνης

Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.

Leave a Reply