Treuhand. Τό Blitzkrieg (κεραυνοβόλος πόλεμος) τῶν ἰδιωτικοποιήσεων. Ἡ ἑταιρεία ἐκποιήσεων – πρότυπο γιά τήν Ἑλλάδα, κατά τόν Γιοῦνκερ – κατέστρεψε τήν οἰκονομία τῆς Ἀνατολικῆς Γερμανίας, δημιουργῶντας χρέη καί ἑκατομμύρια ἀνέργους.

Στήν καρδιά τοῦ Βερολίνου, στήν διασταύρωσι τῶν ὁδῶν Wilhemstrasse καί Leipzigerstrasse, στέκει ἀκόμη ἕνα ἀπό τά χαρακτηριστικότερα δείγματα τῆς ναζιστικῆς ἀρχιτεκτονικῆς. Ἐδῶ κάποτε ἐστεγάζετο τό ἀρχηγεῖο τῆς περιβόητης Λουφτβάφε, τῆς πολεμικῆς ἀεροπορίας μέ τήν ὁποίαν ὁ Χίτλερ πίστευε ὅτι θά μποροῦσε νά κατακτήσῃ τήν Εὐρώπη. 

Τό κτίριο, σάν ἀπό θαῦμα, παρέμεινε ἀνέπαφο ἀπό τούς συμμαχικούς βομβαρδισμούς, γιά νά φιλοξενήσῃ ἀργότερα κυβερνητικά κτίρια τῆς Λαοκρατικῆς Δημοκρατίας τῆς Γερμανίας (ΛΔΓ). Στά μολυβένια χρόνια τῆς δεκαετίας τοῦ ΄50 μάλιστα πραγματοποιήθηκαν ἐδῶ ὡρισμένες ἀπό τίς πρῶτες – καί τελευταῖες – συγκεντρώσεις ἐνάντια στήν διαδικασία «σταλινοποιήσεως» πού ἐπέβαλε ἡ ΕΣΣΔ.

Σχεδόν μισό αἰῶνα μετά, τό ἀρχιτεκτονικό μεγαθήριο τῶν ναζί, πού κατασκευάστηκε γιά νά ἀποτελέσῃ τό μεγαλύτερο κτιριακό συγκρότημα στήν Εὐρώπη, θά ἐστέγαζε καί τήν μεγαλύτερη «ἑταιρεία» τῆς ἱστορίας. Ἀμέσως μετά τήν κατάρρευσι τοῦ ἀνατολικοῦ μπλόκ καί τήν ἐνοποίσι τῶν δύο Γερμανιῶν, ἡ περίφημος Treuhand (Τρόιχαντ), τό ἱδρυμα καταπιστευτικῆς διαχειρίσεως πού ἀνέλαβε νά ἰδιωτικοποιήσῃ τήν περιουσία τῆς πρώην Λαοκρατικῆς Δημοκρατίας τῆς Γερμανίας, ὠργάνωσε μέσα ἀπό αὐτά τά γραφεῖα ἕνα ἀπό τά μεγαλύτερα πειράματα στήν πολιτική, οἰκονομική καί κοινωνική ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος.

Γιά τούς θιασῶτες τοῦ νεοφιλελευθερισμοῦ, ἡ Treuhand, ἀπετέλεσε τό πιό ἐπιτυχημένο παράδειγμα μαζικῆς ἐκποιήσεως δημοσίας περιουσίας.

Γιά τούς κατοίκους τῆς Ἀνατολικῆς Γερμανίας, ὅμως, παραμένει ἀκόμη καί σήμερα σύμβολο ἐθνικῆς διαπομπεύσεως, οἰκονομικῆς ἐξαθλιώσεως καί διαρρήξεως τοῦ κοινωνικοῦ ἰστοῦ. Ἡ δρᾶσις τῆς Treuhand ἄφησε πίσω της ἑκατομμύρια ἀνέγους καί μία διαλυμένη βιομηχανική βᾶσι, ἐνῶ ἐδημιούργησε τήν Γερμανική ἐκδοχή τῶν Ῥώσων ὀλιγαρχῶν.

Ἕνα κράτος μέσα στό κράτος

Ἡ Truhand δημιουργήθηκε λίγους μῆνες πρίν ἀπό τήν διάλυσιν τῆς Λαοκρατικῆς Δημοκρατίας τῆς Γερμανίας μέ ἕνα σὐστημα κουπονιῶν – μετοχῶν. Ἡ συγκακριμένη πρακτική λειτούργησε μέ σχετική ἐπιτυχία στήν πρώην Τσεχοσλοβακία, ἀλλά εἶχε καταστροφικές συνέπειες στήν Ῥωσία. 

Οἱ ἐπικριτές τῆς Treuhand ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ δημιουργία της εἶχε ὡς στόχο τό νά ἐπιτρέψῃ σέ μικρές ὁμάδες ἀπό τήν ἰδιότυπη οἰκονομική ἐλίτ τῆς χώρας νά ἀποκομίσουν τά μεγαλύτερα δυνατά ὀφέλη πρίν ἀπό τήν ἀναμενόμενη ἑνοποίησιν τῶν δύο Γερμανιῶν. Ὅποια κι ἄν ἦταν, ὅμως, τά ἀρχικά σχέδια τῶν δημιουργῶν της, φαίνεται ὁτι ὑπελόγισαν χωρίς τόν…Δυτικογερμανό ξενοδόχο.

Ἡ ἑταιρεία ἐκποιήσεως θά ἀνθρωθῇ τήν περίοδο πού οἱ Ἀνατολικογερμανοί συνειδητοποιοῦν πώς ἡ ἐνοποήσις δέν ἀποτελοῦσε σύμπραξιν δύο ἰσοτίμων κρατῶν, ἀλλά «ἐπιθετική ἐξαγορἀ» μιᾶς χώρας ἀπό μία ἄλλη. Ματαίως προειδοποιοῦσε ὁ Ὄσκαρ Λαφονταίν, ὡς ἀρχηγός τότε τῶν Γερμανῶν Σοσιαλδημοκρατῶν, ὁτι ἡ λεόντειος ἔνωσις θά ὁδηγοῦσε σέ κατάρρευσιν τῆς ἀνατολικογερμανικῆς οἰκονομίας. Ἡ πίεσις τῶν οἰκονομικῶν ἐλίτ τῆς Δυτικῆς Γερμανίας, ἀλλά καί τοῦ λαοῦ τῆς Ἀνατολικῆς, δέν ἄφηνε περιθώρια γιά καθαρή σκέψι.

Ἀκόμη καί οἱ πιό σκληροί ἐπικριτές τῆς οἰκονομικῆς ἐνοποιήσεως, ὅμως, δέν μποροῦσαν νά φανταστοῦν τόν ῥόλο πού θά ἔπαιζε ἡ Treuhand κυρίως τήν δύναμι πού θά ἀποκτοῦσε ἀκόμη καί στό ἐσωτερικό τῶν δυτικογερμανικῶν δομῶν ἐξουσίας. Ὑπό τήν καθοδήγησιν τοῦ Χέλμουτ Κόλ ἡ ννέα ὑπέρ – ἑταιρεία στρατολογεῖ 3.000 ὑπαλλήλους, στήνει τά γραφεῖα τής στό παλιό ἀρχηγεῖο τῆς Λουφτβάφε καί ἀναλαμβάνει ἀμέσως δρᾶσιν γιά τό ξεπούλημα τοῦ αἰῶνος. Ἀμέσως μετά τήν δημιουργίαν της, ἡ Treuhand ἀποτελοῦσε τήν μεγαλυτέραν ἐπιχείρησιν στόν πλανήτη, ἀφοῦ εἶχε στήν ἰδιοκτησίαν της 8.000 ἐπιχειρήσεις, 40.000 ἐργοστάσια καί καλλιεργήσιμες καί δασικές ἐκτάσεις 4 ἑκατομμυρίων στρεμμάτων. Κυρίως, ὅμως, κρατοῦσε στά χέρια της τίς τύχες 4 ἑκατομμυρίων ἐργαζομένων.

Προκειμένου νά διαχειριστῇ καί νά ξεπουλήσῃ τόν πλοῦτο μιᾶς ὁλόκληρης χώρας, ἡ Treuhand, μετετράπη σέ ἕνα γιγαντιαῖο γραφειοκρατικό μηχανισμό, ὁ ὁποῖος ἠλέγχετο σχεδόν ἐξ ὁλοκλήρου ἀπό Δυτικογερμανούς τεχνοκράτες καί ὁ ὁποῖος μόνον θεωρητικά ἔδινε λόγο στό γερμανικό ὑπουργεῖο οἰκονομικῶν. Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι γιά τήν λειτουργία του χρησιμοποιοῦσε ἐξοπλισμό καί δίκτυα τῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων τῆς πρώην ΛΔΓ – σχεδόν, δηλαδή, ὅπως θά ἔκανε καί μία κατοχική δύναμις σέ καιρό πολέμου.

Τά κλεμμένα «ἀνταλλακτικά» τῆς ΛΔΓ

Ὁ πρῶτος διευθυντής τῆς Treuhand ὑπελόγιζε ὅτι ἀπό τίς ἰδιωτικοποίσεις θά μποροῦσε νά ἀποκομίσῃ 900 δίς δολλάρια, ἠ πραγματικότης, ὅμως, ἀπεδείχθῃ ἐλαφρῶς διαφορετική. Ὕστερα ἀπό τήν ἀρχική ἐκποίησιν τῶν «φιλέτων» τῆς πρώην Ἀνατολικῆς Γερμανίας, τά στελέχη τῆς Treuhand εὑρέθησαν ἀντιμέτωποι μέ ἀνυπέρβλητα ἐμπόδια. Οἱ περισσότερες ἀπό τίς δημόσιες ἐπιχειρήσεις, ἐνῶ προσέφεραν ἔστω μέ σχετική ἐπάρκεια τίς ὑπηρεσίες των στούς κατοίκους τῆς Ἀνατολικῆς Γερμανίας, ἐχρειάζοντο ἀναδιάρθρωσιν προκειμένου νά σταθοῦν στίς συνθῆκες τῆς ἀγορᾶς. Τό κόστος, ὅμως, γιά μία τέτοια αἰφνίδια ἀλλαγή ἦταν κολοσσιαῖο, καθώς οἱ ὑπό ἰδιωτικοποίησιν ἐπιχειρήσεις θά ἔπρεπε νά ἐπιδοτηθοῦν ἀπό τό δημόσιο ταμεῖο τῆς ἐνωμένης πλέον Γερμανίας, Οὐσιαστικῶς, τό δημόσιο σήκωνε τό βάρος τῆς ἐξυγειάνσεως, μέ τήν Truhand νά λειτουργῇ σάν μηχανισμός ἀναδιανομῆς πλούτου ἀπό τό κράτος πρός τούς ἰδιῶτες.

Παραλλήλως, ἡ ἐνοποίησις τῶν δύο γερμανικῶν νομισμάτων σέ ἰσοτιμία ἕνα πρός ἕνα – τή στιγμή πού ἡ ἀξία τοῦ δυτικογερμανικοῦ μάρκου ἦταν πενταπλασία – εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα οἱ ἀνατολικογερμανικές ἐπιχειρήσεις νά χάσουν τήν ἀγορά τους στήν Ἀνατολική Εὐρώπη καί νά εὑρεθοῦν ἀντιμέτωπες μέ ἕνα δυσβάσταχτο κόστος λειτουργίας.

Τά στελέχη τῆς Treuhand, βλέποντας ὅτι ὑπό τίς συνθῆκες αὐτές δέν μποροῦσαν νά ἀνταποκριθοῦν στά ἀσφυκτικά χρονοδιαγράμματα ιδιωτικοποιήσεων, εἴτε προχωροῦσαν σέ αἰφνιδιαστικές ἐκκαθαρίσεις, στέλνοντας δεκάδες χιλιάδες ἐργαζομένους στήν ἀνεργία, εἴτε ἔριχναν τίς τιμές σέ ἐξευτελιστικά ἐπίπεδα. Χαρακτηριστικό εἶναι τό παράδειγμα τῆς κερδοφόρας ἑταιρείας λαμπτήρων Narva – Gluhbirnen, ἡ ὁποία ἐπωλήθη στό συμβολικό ἀντίτιμο τοῦ 1 γερμανικοῦ μάρκου!

Τό σημαντικότερο πρόβλημα, ὅμως, ἦταν ὅτι ἡ Treuhand, ἀπό ἕνα σημεῖο καί ἔπειτα, ἔπαψε νά πραγματοποιῇ ὁποιονδήποτε οὐσιαστικό ἔλεγχο γιά τά στοιχεῖα τῶν ἀγοραστῶν καί τίς δυνατότητές τους νά κρατήσουν ἐν ζωῇ τά πάλαι ποτά μεγαθήρια τῆς ἀνατολικογερμανικῆς οἰκονομίας. Δεκάδες μεγαλοαπατεῶνες, πού ἀγόρασαν κολοσσιαῖες ἐπιχειρήσεις ἔναντι πινακίου φακῆς μέ μοναδική ὑπόσχεσιν νά μή προχωρήσουν σέ μαζικές ἀπολύσεις, πραγματοποίησαν ἀληθινό πλιάτσικο. Μόλις ἀνελάμβαναν τόν ἔλεγχο, ἐκποιοῦσαν τά περιουσιακά στοιχεῖα τῶν ἐπιχειρήσεων καί μέ τά χρήματα ἐνίσχυαν τίς δικές τους ἑταιρεῖες.Οὐσιαστικῶς, οἱ παλιές ἐπιχειρήσεις λειτουργοῦσαν σάν κλεμμένα αὐτοκίνητα, ἀπό τά ὁποῖα οἱ νέοι «ἰδιοκτῆτες» ἀφαιροῦσαν ὅλα τά πολύτιμα ἐξαρτήματα καί ἄφηναν τόν σκελετό νά σκουριάζῃ σέ κάποια χωμετερή. Μόνο πού στήν συγκεκριμένη «χωματερή» κατέληγαν καί χιλιάδες ἐργαζόμενοι.

Ἡ κατάστασις ἔλαβε τρομακτικές διαστάσεις δύο μόλις χρόνια μετά τήν ἐναρξι τῶν μαζικῶν ἰδιωτικοποιήσεων, ἀναγκάζοντας τήν Treuhand νά προχωρήσῃ στήν μοναδική κίνησι πού δέν θά μποροῦσε κανείς νά διανοηθῇ: Νά ἐπανεθνικοποιήσῃ τίς ἐπιχειρήσεις πού εἶχε πουλήσει πρίν άπό μερικούς μῆνες. Μόνο τό 1993 ἐθνικοποιήθησαν τουλάχιστον 30 ἐπιχειρήσεις, ἐνῶ περισσότερες ἀπό 500 ἀγοραπωλησίες ὡδηγήθησαν στήν δικαιοσύνη, μέ τούς ἰδιοκτῆτες τῶν ἐπιχειρήσεων νά κατηγοροῦνται γιά ἀπάτη, χρηματισμό στελεχῶν τῆς ἰδίας τῆς Treuhand καί ἄλλες βαριές κατηγορίες. Σέ κάθε περίπτωσι, τό ἀποτέλεσμα ἦταν ὅτι οἱ γερμανοί φορολογούμενοι ἐκαλοῦντο νά πληρώσουν ἀρχικῶς γιά τήν ἐξυγίανσι τῶν δημοσίων ἐπιχειρήσεων, οἱ ὁποῖες ἐπωλοῦντο σέ χαμηλές τιμές, καί στήν συνέχεια νά τίς ἀγοράσουν ξανά γιά νά ἀποτρέψουν τήν ὁλοκληρωτική τους κατάρρευσι. Τό ἀποτέλεσμα συνήθως ἦταν νέες ἀπολύσεις, οἱ ὁποῖες ἐβάρυναν καί πάλι τούς φορολογουμένους μέσω τῶν ἐπιδομάτων ἀνεργίας καί προνοίας.

Θεωρητικῶς, ἡ Γερμανία εἶχε τήν ἰκανότητα νά ἀπορροφήσῃ τό τεράστιο κόστος, καθώς ἀποτελοῦσε τήν τρίτη μεγαλύτερη οἰκονομία στόν πλανήτη, ἐνῶ ἡ πιστοληπτική της ἰκανότης ἐβαθμολογεῖτο ἀδιάλειπτα μέ τά τρία Α τῶν οἴκων ἀξιολογήσεως. Ἀκόμη κι ἔτσι, ὅμως, τό πρόγραμμα ἰδιωτικοποιήσεων μετετρέπετο μῆνα μέ τό μῆνα σέ ἀκατάσχετη οἰκονομική αἱμορραγία. Πολύ περισσότερο πού οἱ τεχνοκράτες τῆς Treuhand ἀδιαφοροῦσαν πλήρως γιά τό πολυτιμότερο περιουσιακό στοιχεῖο τῆς πάλαι ποτέ Ἀνατολικῆς Γερμανίας. Τό ὑψηλα εἰδικευμένο ἐργατικό δυναμικό, πού ξεπερνοῦσε σέ τεχνογνωσία ὡρισμένες ἀπό τίς μεγαλύτερες οἰκονομικές ὑπερδυνάμεις τῆς ἐποχῆς. Μέ τήν ἔπαρσιν τοῦ «οἰκονομικοῦ κατακτητή», οἱ Δυτικογερμανοί ἐθυσίασαν τήν ἐπαγγελματική γνῶσιν ἀρκετῶν γενεῶν – ἴσως τό μοναδικό ἀγαθό πού παρήγαγαν ἐν ἀφθονίᾳ τά αὐταρχικά καθεστῶτα τοῦ ἀνατολικοῦ μπλόκ.

Βουτιά στήν φτώχεια καί τήν ἀνεργία

Τά ἀποτελέσμα τα δέν ἄργησαν νά καταγραφοῦν καί στά μακροοικονομικά μεγέθη τῆς ἐνοποιημένης – ἀλλά οὔδέποτε ἐνωμένης – Γερμανίας. Μέσα σέ λίγους μῆνες ἀπό τήν ἵδρυσιν τῆς Treuhand, τό Ἀκαθάριστο Ἐθνικό Προϊόν στίς περιοχές τῆς Ἀνατολικῆς Γερμανίας συρρικνώθηκε κατά 30% ἐνῶ ἡ ἀνεργία ἔφτασε ἀπό τό 0% στό 20%. Γιά πρώτη φορά ἀπό τό τέλος τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ἐσημειώνοντο συγκρούσεις μεταξύ ὁμάδων ἐργαζομένων πού διεκδικοῦσαν τίς ὅλο καί λιγότερες θέσεις ἐργασίας.

Προφανῶς, ἡ δρᾶσις τῆς Treuhand δέν εὐθύνεται γιά τό συνολικότερο μαρασμό τῆς Ἀνατολικῆς Γερμανίας. Ἡ αἰφνίδιος καί χωρίς προγρααμματισμό μετατροπή μιᾶς κατ΄ ὄνομα «σοσιαλιστικῆς» οἰκονομίας σέ καπιταλιστική ἀλλά καί ἡ ἔνωσις δύο ἄνισων ἑταίρων χωρίς τήν ὑπαρξιν ἑνός συγκεκριμένου μηχανισμοῦ γιά τήν γεφύρωσιν τοῦ χάσματος θά ὡδηγοῦσαν μέ μαθηματική ἀκρίβεια  σέ παρακμή τό ἀδύναμο μέρος. «Ἔτσι φτάσαμε σήμερα νά μιλοῦν ὡρισμένοι γιά “ἄσπρους γερμανούς” καί “μαύρους γερμανούς”», μοῦ ἔλεγε παλαιόοτερα ὁ Λόταρ Μπίσκι, ἀντιπρόεδρος τοῦ κόμματος Die Linke. Σήμερα μία νοητή γραμμή χωρίζει ἀκόμη τούς κατοίκους τῆς Γερμανίας σέ πολίτες δύο ταχυτήτων. Ἄν ζῇς στήν ἀνατολική πλευρά τῆς πόλεως, ἔχεις δύο φορές περισσότερες πιθανότητες νά εὐρεθῇς κάτω ἀπ΄τό ὅριο τῆς φτώχειας. Ὁ μισθός σου εἶναι αἰσθητά χαμηλότερος καί τό φάσμα τῆς ἀνεργίας θά χτυπήσῃ πρῶτα τήν δική σου πόρτα. Μία στί δύο ἀνατολικογερμανικές μονογονεϊκές οἰκογένειες ἐπιβιώνει ἀποκλειστικά χάρι στήν κρατική ἐνίσχυσι. Οἱ ἀνατολικογερμανοί, μάλιστα, ἔμαθαν νά διεκτραγωδοῦν  τήν κατάστασίν τους μέ ἕνα πικρό ἀνέκδοτο: «Τί θά πάρῃς ἄν διασταυρώσῃς ἔναν ἀνατολικογερμανό καί ἕναν δυτικογερμανό; Ἕναν ὑπερόπτη ἄνεργο».

Ἐνῶ, ὅμως, οἱ παράγοντες τῆς παρακμῆς τῆς Ἀνατολικῆς Γερμανίας ποικίλου, ἡ Truhand παραμένει στά μάτια ἑκατομμυρίων ἀνατολικογερμανῶν ὡς τό ἀπόλυτο σύμβολο τῆς ἐθνικῆς ταπεινώσεως. Τά παιδιά τῶν ἀνατολικοβερολινέζων, πού κάποτε διεδήλωναν ἔξω ἀπό τό παλαιό ἀρχηγεῖο τῆς Λουφτβάφε ἐνέντια στήν «σαταλινοποίησι» τῆς πολιτικῆς καί κοινωνικῆς ζωῆς τῆς πόλεως τους, εὑρέθησαν καί πάλι ἐξω ἀπό τό ἴδιο κτίριο στίς ἀρχές τῆς δεκαετίς τοῦ ΄90. Ὁ Detlev Carsten Rohwedder, ὀ πρῶτος διευθυντής τῆς Treuhand, θά τούς ἔβλεπε προφανῶς ἀπό κάποιο παράθυρο τοῦ γιγαντιαίου κτιρίου. Ἐγνώριζε πολύ καλά ὅτι στό πρόσωπό του ὁ μέσος ἀνατολικογερμανός ἔβλεπε τόν ἐκπρόσωπο μίας ἄλλης Γερμανίας πού συμπεριεφέρετο στήν χώρα του σάν κατακτητής. Αὐτό πού ἴσως δέν ἐγνώριζε εἶναι ὅτι λίγες ἑβδομάδες ἀργότερα, τήν 1η Ἀπριλίου τοῦ 1991, θά ἐδολοφονεῖτο ἀπό ἄγνωστο ὁπλοφόρο στό σπίτι του στό Ντύσελντορφ –  μία ἐκτέλεσι πού δέν ἐξιχνιάστηκε ποτέ, ἀλλά, σύμφωνα μέ ὅλες τίς ἐνδείξεις, φέρει τήν ὑπογραφή τῆς Φράξια – Κόκκινος Στρατός.

Ὅπως συμβαίνει βεβαίως συνήθως μέ τήν τυφλή δρᾶσιν τῶν τρομοκρατῶν, ἡ δολοφανία τοῦ Rohwedder ὄχι μόνον δέν ἄλλαξε τήν καταστροφική πολιτική τῆς Treuhand, ἀλλά τήν ἐπιτάχυνε. Σέ σύγκρισιν μέ τήν Birgit Breuel, πού ἀνέλαβε τά ἡνία ἀπό τά μέσα τοῦ 1991, ὁ πρῶτος διευθυντής τῆς Treuhand ἄρχισε νά φαντάζῃ σάν μετριοπαθής μεταρρυθμιστής, ἐάν ὄχι…ἀκραιφνής κρατιστής.Ἐπιβάλλοντας ἀκόμη πιό ἀσφυκτικά χρονοδιαγράμματα, τά ὁποῖα ἦταν πρακτικά ἀδύνατον νά καλυφθοῦν, ἡ Breuel προχώρησε σέ περισσότερες ἐκκαθαρίσεις ἐπιχειρήσεων, ἐνῶ ψαλίδισε περαιτέρω τούς ἐλέγχους τῶν ὑποψηφίων ἀγοραστῶν. Τρία χρόνια ἀργότερα, ὅταν ἡ ἴδια ξεβίδωσε τήν ταμπέλλα τῆς Treuhand ἀπό τό παλιό ἀρχηγεῖο τῆς Λούφτβαφε, σηματοδοτῶντας τήν ὁλοκλήρωσι τῶν ἰδιωτικοποιήσεων, ὁ ἀπολογισμός ἦταν τραγικός. Ἀπό τά 900 δίς δολλάρια πού ἀνέμενε ἡ Γερμανία ἀπό τίς ἀποκρατικοποιήσεις, ἡ Treuhand παρουσίασε χρέος 172 δίς διλλαρίων! Ἡ χώρα ἀπέκτησε 20.000 νέες ἰδιωτικές ἐπιχειρήσεις ἀλλά καί 2,5 ἑκατομμύρια νέους ἀνέργους, ἀφοῦ σχεδόν τρείς στούς τέσσερεις ἀνατολικογερμανούς πού ἠργάζοντο στίς ὑπό ἰδιωτικοποίησιν ἐπιχειρήσεις εὑρέθησαν στόν δρόμο.

Μέσα σέ μόλις τέσσερα χρόνια μία ἐπιχείρησις κατάφερε νά ἰσοπεδώσῃ τά ὄνειρα μίας ὁλόκληρης γενιᾶς Γερμανῶν πού πέρασαν ἀπό τήν σφαίρα ἐπιρροῆς τῆς Μόσχας στήν σφαίρα ἐπιρροῆς τῶν χρηματιστῶν τῆς Φρανκφούρτης καί τῶν πολιτικῶν τοῦ (δυτικοῦ) Βερολίνου. Σήμερα στό κτίριο πού έφιλοξένησε τή ναζιστική πολεμική ἀεροπορία, τά κομματικά στελέχη τῆς ΛΔΓ καί τήν Treuhand στεγάζονται ὑπηρεσίες τοῦ ὑπουργείου οἰκονομικῶν. Καί ἡ διαδικασία «κατακτήσεως» τῆς Εὐρώπης συνεχίζεται…μέ ἄλλα μέσα.- (Ἄρης Χατζηστεφάνου,ἐπίκαιρα σελ.74-75) (εἰκών)