Ἀρχολίπαροι καὶ Σπουδαρχῖδες.

Δὲν τὶς γνώριζα τὶς λέξεις. Τὸ ὁμολογῶ. Ἀλλὰ νομίζω πὼς εἶναι πολὺ σαφεῖς καὶ μὲ ἀπόλυτη ἀκριβολογία.  

Αρχολίπαροι και Σπουδαρχίδες

Εκ στόματος πολιτικού αρχηγού ακούστηκε προσφάτως μια παρομοίωση για τους επί κεφαλής των δύο μεγάλων κομμάτων παρμένη από την αρχαιοελληνική Κωμωδία “Αχαρνής” του Αριστοφάνους. Επειδή πολλοί από τους δημοσιογράφους, λόγω της καταφανούς άγνοιάς τους, αιφνιδιάσθηκαν και αρκετοί εξέλαβαν τους συγκεκριμένους χαρακτηρισμούς μάλλον ως ύβρεις, θεωρώ ότι αξίζει τον κόπο να δώσουμε ορισμένες πληροφορίες για το τι ακριβώς είναι ο “αρχολίπαρος” και τι ο “σπουδαρχίδης”. Παραθέτω πριν απ’ όλα τους σχετικούς στίχους από την αριστοφάνεια Κωμωδία, όπου ο πρωταγωνιστής Δικαιόπολις αναφέρει τα εξής:
ὅστις, πολίτης χρηστός, οὐ σπουδαρχίδης, /

ἀλλ᾽ ἐξ ὅτου περ ὁ πόλεμος, στρατωνίδης, /
σὺ δ᾽ ἐξ ὅτου περ ὁ πόλεμος, μισθαρχίδης.”

(Ἀριστοφάνης, Ἀχαρνῆς, στιχ. 595-597)

Σπουδαρχίδης λοιπόν είναι  ο γιος του σπουδαρχία, αυτού που επιζητεί αξιώματα και θέσεις, με άλλα λόγια ο νεαρός θεσιθήρας, ένα κωμικό πατρωνυμικό.
Το παρωχημένο ουσιαστικό και επίθετο Αρχολίπαρος προέρχεται από την ελληνιστική κοινή < αρχή + λιπαρῶ (=επιθυμώ, επιζητώ), άρα αρχολίπαρος είναι αυτός που επιθυμεί και επιδιώκει αξιώματα, εκλιπαρώντας ή κολακεύοντας τους άρχοντες. (ἐθνο-λογικά)
Θὰ ἢθελα νὰ μάθω καὶ τὸ ὄνομα τοῦ πολιτικοῦ ἀρχηγοῦ ποὺ ἐξέφερε μίαν τέτοιαν φράσι. Λέτε νὰ εἶναι ὁ GAP; Τόσο ἔξω νὰ πέφτουμε;
Ἀποποίηση εὐθύνης

Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.

9 thoughts on “Ἀρχολίπαροι καὶ Σπουδαρχῖδες.

  1. Καὶ τώρα ἐπὶ τοῦ θέματος σοβαρῶς διότι ἀξίζει τὸν κόπον. Περὶ σπουδαρχίδου ἐν ἀρχῆ, ἡ λέξις δὲν΄λαμβάνεται ἀπὸ τὴν ἀρχαιοελληνικὴν κωμωδίαν Ἀχαρνῆς, ἀλλὰ ἁπλῶς ἀπὸ τοὺς Ἀχαρνῆς τοῦ Ἀριστοφάνους. Ἔχει σημασίαν τοῦτο.
    Εἰς δὲ τὸ λεξικὸν τῆς Σούδας διαβάζομεν: Σπουδαρχιάσας• ἐπιθυμίσας ἄρξαι, σπουδάσας, ἐπιμεληθεὶς τυχεῖν τῆς ἀρχῆς, καὶ Σπουδαρχίδης, σπουδάζων περὶ ἀρχῆς.
    Περὶ δὲ τῆς λέξεως ‘ἀρχολίπαρος’ εἰς τὸ λεξικὸν τοῦ Ἡσυχίου τοῦ Ἀλεξανδρέως διαβάζομεν:ἀρχολίπαροι• οἱ λιπαροῦντες ἵνα ἄρξωσιν, ἤ ἐκ τοῦ ἄρχειν λιπαινόμενοι.
    Ὁ δὲ γραμματικὸς Εὐστάθιος μᾶς πληροφορεῖ ἔτι περαιτέρω ὅτι «Ἰστέον δὲ ὅτι κατά τινα ὁμοιότητα τῶν ἐκ τρυφῆς λιπαρῶν ποδῶν, λέγονται παρὰ τῆς παλαιοῖς ἀρχολίπαροι οὐ μόνον οἱ λιπαροῦντες ἵνα ἄρξωσιν, ἀλλὰ καὶ οἱ λιπαινόμενοι ἐκ τοῦ ἄρχειν» καὶ συνεχίζει ὁ ἴδιος προσθέτων καὶ τὴν λέξιν ἀρχογλυπτάδης «….ἀρχοῦ ἤ ἐκ τοῦ ἄρχειν σύγκειται παρὰ τοῖς παλαιοῖς ρήτορσι καὶ ἀρχολίπαρος ὁ λιπαρῶν, φασίν, ἵνα ἀρχῆς τύχης ἤ ὁ ἐκ τοῦ ἄρχειν λιπαινόμενος, καὶ ὁ ἀρχογλυπτάδης, ἤγουν ὡσπερεὶ γλύφων τὰς ἀρχάς». Τὰ αὐτὰ μᾶς πληροφορεῖ καὶ ὁ Σουητίνος εἰς τὸ ‘Περὶ βλασφημιῶν καὶ πόθεν ἑκάστη’, ἔργον του: Ἀρχολίπαρος• ὁ λιπαρῶν ἵνα ἀρχῆς τύχῃ, ἤ ὁ ἐκ τοῦ ἄρχειν λιπαινόμενος, ὁ αὐτὸς καὶ ἀρχογλυπτιάδης, ἤγουν ὡσπερεὶ γλύφων τὰς ἀρχάς.
    Ρὲ παιδιὰ ἔλεος!! Ἐνῶ μᾶς δίδεται ἡ εὐκαιρία νὰ ἀσχοληθῶμεν ὀλίγόν τι μὲ τὴν ὡραῖαν καὶ μοναδικήν μας γλῶσσαν ἐδράξαμε τὴν εὐκαιρίαν νὰ ἀσχοληθῶμεν μὲ τὸ ποιὸν τοῦ εὐστόχες, τονίζω, εὐστόχως, ἐκφράσαντος τὰς δύο αὐτὰς ἀκριβεῖς διὰ τὴν περίστασιν λέξεις, ΟΠΟΙΟΣ καὶ ἄν εἶναι αὐτός. Ἄν τοῦτο δὲν εἶναι ἀνοησία ἤ κάτι χειρότερον τὶ εἶναι; Βρὲ παιδιά, κάποιος, ὁ Φούφουτος ἔστω, εἶπε κάτι ἀρκούντως εὐστοχον. Ἄς ἀσχοληθοῦμε μὲ αὐτό. Τὶ σημασίαν ἔχει ποῖος τὸ ἐξέφρασε;

    .

    • Ἐν τάξει Νικόλαε.
      Μὲ αὐτὴν τὴν λογικὴ θὰ ἀσχολούμαστε πλέον μὲ τὰ ὅσα θαυμάσια (ψέμματα) μᾶς λέει ὁ GAp, διότι ὅπως κι ἐὰν τό κάνουμε, οἱ λόγοι του εἶναι ἀρίστως δομημένοι, κι ὄχι μὲ τὸ ποιόν του καὶ μὲ τὸ εἶδος του. Αὐτό δέν μᾶς λές; Νὰ παραμένουμε στόν λόγο κι ὄχι στό πρόσωπο πού ἐκφέρει τόν λόγο; Σωστά;

      • Ὄοοοχι. Ἄλλα πράγματα λέγω ἐγώ καὶ νομίζω ὅτι εἶμαι ἀρκετὰ σαφής. Πρὸς τὸ παρὸν ὅμως ἄς ἀσχοληθῶμεν μὲ τὴν μικρὰν αὐτὴν ὡραίαν σπουδὴν τῆς γλώσσης τῶν θεῶν. Ὠφελεῖ. Καὶ κάτι ἄλλο. Τὰς δύο αὐτὰς καὶ ὡραίας ὁμολογουμένως λέξεις δὲ τὰς εἶπεν ὁ Τζέρφρυ ὁ ὁποῖος ἐξ ἄλλου ἔχει πλήρη ἄγνοιαν τῆς Ἑλληνικῆς ἀλλὰ καὶ πάλιν ἄν τὰς εἶπεν θὰ ἦτο εὐκαιρία διὰ μίαν μικρὰν φιλολογικὴν ἀνάπαυλαν. Ὅπως λέγει καὶ ὁ ποιητὴς, “Λευτεριὰ γιὰ λίγο πᾶψε νὰ χτυπᾶς μὲ τὸ σπαθί”, κλπ., κλπ, κλπ.

Leave a Reply