Τί εἶναι ἡ ζωή;

Μυθοθρησκεῖες γύρω στὴν Κοσμογονία, ἔπλεξαν μὲ τὸν Νοῦ καὶ τὴν Φαντασία, μὲ τὰ στοιχεῖα τῆς Φύσεως καὶ τὴν Ὕλη λογιῶν λογιῶν θεωρίες καὶ ἀπόψεις, γύρω στὸ ἄλυτο κι αἰώνιο πρόβλημα τῆς γενέσεως τοῦ Παντὸς καὶ τῆς σοφῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου.

Μέσα ἀπὸ τὸ πρωτόγονο ξεφάντωμα τοῦ ἀνθρώπου, ἀκόμα τὸ ξαφνιασμένο ἐρώτημα προβάλλει «πῶς ἦλθε; ἀπὸ ποῦ ἦλθε, ποῦ πάγει; γιὰ ποιὸν σκοπὸ καὶ γιὰ ποιὰν εὐδαιμονία;».

Κατέγινε μὲ τὴν ὕλη, ἔσκαψε τὴν γῆ, ἐρεύνησε τὰ ἔγκατα, βυθίσθηκε στὸ βάθος τῶν θαλασσῶν, πέταξε στὸν αἰθέρα, ἀνέλυσε τὰ μόρια τῶν στερεῶν, τῶν ρευστῶν καὶ τῶν ἀερίων σωμάτων, συνέλαβε τοὺς ἤχους καὶ τὰ ὑπερηχητικὰ κύματα, εἶδε τὸ φῶς καὶ τ’ ἀνέλυσε στὰ σύνθετά του χρώματα, ξεπέρασε τὸ διάστημα κι ἔμεινε σταθερὰ ἐπάνω στὸν φλοιὸ τῆς γής, παιδὶ της αἰώνιο, βλαστὸς καὶ θρέμμα, ποὺ θὰ κοιμηθῆ τελικὰ στοὺς κόλπους της.

Μὰ τὸ δαιμόνιο πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου δὲν ἠρέμησε καὶ δὲν ἱκανοποιήθηκε ἀπὸ τὶς θεωρίες καὶ τὶς ἀπόψεις, ποὺ οἱ πρόγονοί του ὡς σήμερα καὶ στὸ μέλλον ἀκόμη, θὰ βάζουν καὶ θὰ ἑρμηνεύουν γύρω στὴν ζωὴ καὶ γύρω στὴν γένεσίν της.

Ὅσο ζῇ ὁ ἄνθρωπος πάλλεται καὶ ἀνανεώνεται, φθείρεται κι ἀναγεννιέται ἀπὸ τὴν ἴδια του ζωή, ἀπὸ τὴν γενεσιουργὸ δύναμι τοῦ παντὸς κι ἀπὸ τὴν καταστρεπτικὴ δύναμι τῆς ἀναδημιουργικῆς σκοπιμότητος.

Ἑρμηνεῖες φυσικές, μαθηματικές, χημικές, βιολογικές, μεταφυσικές, θρησκευτικές, φιλοσοφικὲς γιὰ τὴν δημιουργία τῆς ζωῆς καὶ τὴν κοσμογονία.

Ἡ θεωρία τοῦ Δαρβίνου, τοῦ Λαπλᾶς, ποὺ ἐξηγεῖ τὴν γένεσι τοῦ κόσμου μὲ τὴ παγκόσμιαν ἕλξιν.

Ἡ πυροζωικὴ θεωρία τοῦ Πράϋερ, ἡ ὁποία ὑποστηρίζει πῶς οἱ ζῶντες ὀργανισμοί, ὑπῆρχαν ἀνέκαθεν ἐπάνω στὴν διάπυρο ἐπιφάνεια τῆς γὴς καὶ ἐσχηματίσθησαν ἀπὸ τὴν ψυχομένη καὶ λυωμένη διάπυρο ὕλη.

Ἡ κοσμοζωικὴ τοῦ Χαλμοχόλτζ, ποὺ ὑποστηρίζει πῶς ἡ ζωὴ στὴν γῆ μετεφέρθη ἀπὸ ἄλλους πλανήτας, σὰν ἀπόσπασμα ἀπ’ αὐτούς.

Οἱ Βιογενετικὲς θεωρίες ποὺ πιστεύουν πὼς ἡ ζωὴ ὑπῆρχε πάντα στὴν γῆ, ἀντίθετα μὲ τὴν ἀβιογενετικὴ θεωρία ποὺ παραδέχεται τὴν αὐτόματο γένεσι τῆς ζωῆς, ἀπ’ τὴν ἀνόργανο ὕλη σ’ ὠρισμένη ἐποχὴ τῆς ἐξελίξεως τῆς γής.

Ἡ ἰδέα τῆς αὐτομάτου γενέσεως, ὑπεστηρίχθη καὶ ἀπ’ τὸν Ἀριστοτέλη καὶ κατόπιν ἀπὸ τὸν Ὀβίδιο, Βιργίλιο, Πλωτίνο. Ὁλόκληρος ὁ Μεσαίων ποτίζεται ἀπὸ τὶς ἰδέες τῆς αὐτομάτου γενέσεως τοῦ κόσμου. Κι ἔρχεται ἡ Ἀναγέννησις γιὰ νὰ καταρρίψει αὐτὲς τὶς ἀντιλήψεις.

Ὁ Χάρβεϋ ὕστερα ἀπὸ τὰ πειράματά του, μαζὺ μὲ ἄλλους ὑποστηρίζει πὼς ἡ ζωὴ ἔρχεται ἀπὸ τὸ αὐτὸ «Omne vivum ex ovo». Αὐτὸ ποὺ ἀργότερα ὁρίζεται «Omne vivum ex vivo» δηλαδὴ «πὼς ἡ ζωὴ ἔρχεται ἀπὸ τὴν ζωή».

Ὁ Παστὲρ ἀνάγει τὴν ἀρχικὴ καταγωγὴ τῆς ζωῆς καὶ τὴν ἐξέλιξί της στὴν γῆ, σὲ κατάλληλες συνθῆκες ὅπου οἱ ἀνόργανος ὕλη μεταστοιχειοῦται σ’ ἔμψυχο πρωτοπλασματική.

Αὐτὴν τὴν ἄποψι διετύπωσε κι ὁ Λεμάρκ, ποὺ πρῶτος δημιουργεῖ τὸν ὄρο Βιολογία, ποὺ εἶναι ἡ ἐπιστήμη ἡ ἀσχολουμένη μὲ τὴν ζωή. Καὶ αὐτὴ τὴν ἄποψι συστηματοποιεῖ κι ὁ ὑλιστὴς Χαῖκελ στὴ φύσι, ὑποστηρίζοντας πὼς ἡ ζωὴ παράγεται ἀπὸ λευκώματα σὰν τὸ κρύσταλλο στὴ φύσι.

Ὁ Μοῦρ κι ἄλλοι τὴν ἑρμηνεύουν ὡς ἀποτέλεσμα τῆς ἡλιακῆς ἀκτινοβολίας, ποὺ κατορθώνει μὲ τὴν φωτοσυνθετική της δημιουργία νὰ ἐπιφέρῃ μία σειρὰ γεωχημικῶν μεταβολῶν, μ’ ἀποτέλεσμα τὴν ζωὴ καὶ τὸν πολυκύτταρο ὀργανισμὸ τῶν ζώων καὶ τοῦ ἀνθρώπου.

Κι ἔρχεται ἡ Παλαιοντολογία νὰ ἀποδείξῃ τὴν ἐξέλιξι αὐτὴ τῶν ἐμβίων μὲ τὰ ἀπολιθώματα ποὺ ἡ φύσις τόσο σοφὰ ἐφρόντισε νὰ μᾶς διατηρήσῃ.

Ὁ περίφημος ζωγράφος Λεονάρδος Ντὰ Βίντσι (14ος – 15ος αἰὼν) ποὺ ἦταν συγχρόνως καὶ μεγάλος ἐπιστήμων, ἀναγνωρίζει πρῶτος τὰ λείψανα αὐτὰ τῆς ζωῆς τοῦ παρελθόντος.

Κι ὁ Δαρβίνος ὑποστηρίζει πρῶτος πὼς τὰ ἀπολιθώματα εἶναι ἡ ἀπόδειξις τῆς συνεχείας τῆς ἐξελίξεως τῶν ὀργανισμῶν.

Κι ἀνατρέχοντας πίσω, συναντοῦμε τὶς ἀπόψεις τοῦ Ἀναξιμάνδρου, πὼς τὸ ἄπειρο, τὸ κενό, εἶναι ἡ ἀρχὴ τῆς Κοσμογονίας.

Γιὰ τὸν Ἠράκλειτο εἶναι ἡ ῥευστότης.

Ὁ Ἀναξιμένης παραδέχεται τὴν φωτιὰ σὰν πρώτη δημιουργὸ ἐνέργεια.

Ὁ Ἡσίοδος, πηγὴ κοσμογονίας δέχεται τὸ Χάος.

Ὁ Ἀριστοτέλης, ἀπὸ πλευρᾶς βιολογικῆς, θέτει τὴν ζωὴ σὰν ἀρχὴ τῆς ζωῆς τῶν ψυχῶν καὶ τὴν χαρακτηρίζει, ἀπὸ τὴν διατήρησι, αὔξησι καὶ τὸν μαρσμό της. «Ζωὴν τὲ λέγομεν, δὶ’ αὐτοῦ, τροφὴν τὲ καὶ αὔξησιν καὶ φθίσιν». Τὴν ἐπεκτείνει ὅμως πέραν ἀπὸ τὰ φυσικὰ βιολογικὰ πλαίσια στὰ νοητικά.

Τὸ ἴδιο τὴν Ζωὴ ὡς Νόησι τοποθετεῖ κι ὁ Πλωτίνος. Οἱ Στωικοὶ σὰν ἀρχὴ τῆς παραδέχονται τὸ ὑλικὸ πνεῦμα. Καὶ στὸν Μεσαίωνα πιστεύεται, πὼς ἐκπορεύεται ἀπὸ τὸν Θεὸ ποὺ εἶναι ἡ ἀρχὴ τοῦ παντός.

Ὁ Γερμανὸς φιλόσοφος Παράκελσος (1541) διδάσκει πὼς ἡ ζωὴ διαμορφώνει μία ψυχοειδὴ φυσικὴ δύναμι, ποὺ ἐνεργεῖ σκόπιμα. Ἡ δύναμις αὐτὴ ἐνεργεῖ στ’ ἄψυχα σὰν κατασκευαστής, στοὺς ὀργανισμοὺς ὅμως, σὰν πνεῦμα.

Οἱ ἰατροὶ τῆς Σχολῆς Μονπελλιὲ θεώρησαν τὴν ζωὴ σὰν «ὑπερμηχανικὴ» δύναμι.

Καὶ ἀκόμα, ὑπάρχει ἡ δυναμικὴ ἄποψις τῆς ζωῆς, τοῦ Φίχτε καὶ τοῦ Καντίου.

Στὰ ἐσωτερικὰ ἐμψυχωμένα τὰ φαινόμενα τῆς ζωῆς, θεωρεῖ ὁ Γκαῖτε, ποὺ λέγει: «Ἡ ζωὴ εἶναι ἡ κυκλικὴ κίνησις τῆς μονάδος, γύρω στὸν ἑαυτόν της. Μὲ τὴν ζωὴ ἐπιτελεῖται ἡ πραγματοποίησις τῶν ἰδεῶν τοῦ Θεοῦ».

Κι ἔτσι, τὴν ἀνυψώνει τὴν ψυχὴ σὲ μεταφυσικὸ ἐπίπεδο.

Κι ἔρχονται ἀκόμα νὰ δώσουν τὶς ἑρμηνεῖες τους, ἔξω ἀπὸ τὶς φυσικές, χημικές, βιολογικές, ἀπόψεις τῆς ὀργανικῆς καὶ ἀνοργάνου ὕλης, μὲ τὶς ἀπόψεις τους ἡ Φιλοσοφία, ἡ Ψυχολογία, ἡ Κοινωνιολογία, ἡ Ποίησις, ἡ Τέχνη, ἡ Θεολογία, ζητώντας κι ἐρευνώντας τὴν σχέσι αἰτίου κι αἰτιατοῦ, ἀλλὰ καὶ σκοπιμότητος τῆς ζωῆς τῶν ὄντων…..

Ποιὰ εἶναι ἡ δύναμις ποὺ μέσα στὴν ὕπαρξι τῶν ὄντων, δίδει ὤθησι καὶ δυνατότητες γιὰ τὴν αὐτοσυντήρησι κ καὶ τὴν ἐπικράτησι τοῦ ἐμβίου ὄντος;

Εἶναι ἡ Ζωή.

Ἡ ζωὴ ἡ ἰδία, ποὺ μᾶς γεννᾶ καὶ μᾶς ἐξουσιάζει ὡς τὴν στιγμὴ ποὺ θὰ τὴν ἐγκαταλείψουμε καὶ θὰ μᾶς ἐγκαταλείψη ἄδειους ἀσκούς, χωρὶς πνοὴ κι ἔκφρασι, ὕλη χωρὶς πνεῦμα, σάρκα χωρὶς ψυχή.

Εἶναι ἡ ζωὴ ἡ ἰδία ποὺ μᾶς ἀναγεννᾶ καὶ καταλύει, ὅσο δὲν μᾶς ἐγκαταλείπει ὁριστικὰ κι ὅσο τὴν ζοῦμε καὶ τὴν δίδουμε τὴν κάθε στιγμὴ μέσα στὴν ὕπαρξί μας καὶ γύρω στὸ περιβάλλον μας.

Εἶναι ἡ ἔκφρασις τῆς ἑνότητος τῶν φυσικῶν καὶ ψυχικῶν μας ἰδιοτήτων, τῶν πνευματικῶν μας λειτουργιῶν καὶ τῶν νοητικῶν μας ἐπιτεύξεων. Εἶναι αὐτὲς οἱ ἴδιες ἰδιότητες στὴν ἁρμονική τους σύνθεσι, στὴν ἀξιολόγησι αὐτῶν τῶν ψυχοσωματοπνευματικῶν ἰδιοτήτων σὲ μίαν ἁρμονικὴ ταύτισι ἢ καὶ σὲ σύγκρουσι, σὲ μία συνέπεια ἢ διαμάχη.

Εἶναι ἡ ἁρμονικὴ προβολή, ποὺ πηγάζει ἀπὸ τὴν συμφωνία ἢ τὴν διαφωνία τῶν ἰδιοτήτων αὐτῶν, ποὺ μπορεῖ τελικὰ νὰ καταλήξῃ σὲ μιὰν λύσι καὶ σ’ ἕνα συμβιβασμὸ μὲ τὴν νίκη καὶ τὴν ἐπικράτεια τοῦ Νοός, ἢ τοῦ σώματος ἢ τοῦ συναισθηματικοῦ μέρους τῆς ἀνθρωπίνου ψυχῆς.

Δηλαδή, μέσα στὴν ἁρμονία αὐτήν, ποὺ τόσο θαυμαστὰ ὁ Πλάτων τοποθετεῖ στὴν ἁρμονία τῶν τριῶν του ἀτόμου ἰδιοτήτων – Σώματος, Ψυχῆς καὶ Νοὸς – μπορεῖ νὰ ὑπάρξῃ διαφωνία, μπορεῖ νὰ ὑπερτερήσῃ τὸ ἕνα ἀπὸ τὰ τρία, ἀλλὰ πάντα θὰ ὑπάρξη συνεργασία, συνακολουθία, ἐνημερότης τῶν τριῶν αὐτῶν στοιχείων, ποὺ ἀποτελοῦν τὴν ἀνθρώπινο ἰδιότητα.

Κι αὐτὴ ἡ ἑνότης, εἶναι ἐκείνη ποὺ ἐκφράζει τὴν προσωπικότητα τοῦ ἀτόμου, τὸ Ἐγώ του καὶ τὴν ἰδιοσυγκρασία του. Κι ἡ ἁρμονία εἶναι ἐκείνη ποὺ ὁρίζει τὴν ἐσωτερικὴ γαλήνη. Ἀλλὰ κι αὐτὴ ἡ γαλήνη δὲν εἶναι στατική, εἶναι σχετικὴ κι ἐναλλασσομένη μὲ μικρὲς ἀνησυχίες κι ἀναταραχές, ποὺ εἶναι καὶ ἡ ἔκφρασις τοῦ κραδασμοῦ τῆς ζωῆς στὸν ἐσωτερικὸ κόσμο τοῦ ἀνθρώπου. Ἀπὸ μία διαρκῆ κι ἰσότιμο νηνεμία, δὲν θὰ μποροῦσε ν’ ἀναπηδήσῃ κάτι ζωντανό, ζεστό, δυνατό. Χρειάζεται ἡ σύγκρουσις κι ἡ καταστροφὴ ἀκόμη γιὰ τὴν ἀνάπλασι καὶ τὴν ἀνανέωσι. Κι ὁ πόνος ὕστερα ἀπὸ τὴν ἀποτυχία καὶ τὴν διαμάχη τῶν ἀνθρωπίνων παρορμήσεων κι ἐπιδιώξεων, ὁ πόνος ποὺ μπορεῖ νὰ σφυρηλατίσῃ τοὺς χαρακτῆρες καὶ ποὺ συντελεῖ γιὰ τὴν ἐξύψωσι καὶ τὴν ἐξευγένισι τοῦ ἤθους καὶ τῶν ἰδεωδῶν.

Ἀπαραίτητος ὅμως εἶναι ἡ γαλήνη, κι ὁ συμβιβασμὸς τῶν ἐσωτερικῶν συγκρούσεων, ὅταν ἡ ἔντασις κι ἡ διάρκεια τῶν κυμάνσεων τῆς ἀνησυχίας καὶ τῶν ταλαντεύσεων τοῦ θυμικοῦ, ξεπερνοῦν τὰ ὅρια τοῦ φυσιολογικοῦ κραδασμοῦ καὶ παρεκκλίνουν βαρειὰ ἀπὸ τὸν ζυγὸ τῆς ἰσορροπίας τῶν ἀνθρωπίνων ψυχικῶν ἰδιοτήτων.

Τότε στὸ πνεῦμα ἐπέρχεται μία ἀδυναμία συγκεντρώσεως, μία διαταραχὴ ἀνάμεσα στὴν ἀντίληψι, στὴν μνήμη καὶ στὴν κρίσι. Γενικὰ στὴν Νόησι. Ὁ ἀντίκτυπος τότε ἐπηρεάζει καὶ τὸν σωματικὸ ὀργανισμό μας, μὲ ἀποτέλεσμα τὶς διάφορες λειτουργικὲς ταλαιπωρίες τῶν ὀργάνων μας, ποὺ μπορεῖ αὐτὰ καθ’ ἑαυτὰ νὰ μὴν πάσχουν, ἀλλὰ νὰ ἔχει κλονισθῆ ὁ μαέστρος ποὺ τὰ διευθύνει μὲ τὴν εὐαίσθητο μπαγκέτα του, ποὺ ὀνομάζεται: Νευροφυτικὸ σύστημα.

Στὸ θυμικό, ἡ διαταραχὴ τῆς ἑνότητος, ἀφορᾶ στὴν συναισθηματικὴ σφαίρα. Καὶ ἡ μονιμότης τῶν ἀνωτέρῳ διαταραχῶν μὲ ἀδυναμία τὴν ἀνάκτησι τοῦ ἰσοζυγίου καὶ τῆς ἁρμονικῆς ἑνότητος τῶν ἀνωτέρω ἰδιοτήτων, ὁδηγεῖ στὴν ψυχικὴ ἀῤῥώστεια.

Ζωή, λοιπόν, ἀλλὰ κι ὑγιὴς ἐκδήλωσις τῆς ζωῆς, εἶναι ὁ ρυθμός, ὁ παλμός, ἡ ἔκφρασις, ἡ δράσις, ἀνάμεσα στὶς συγκρούσεις καὶ στὶς συμφωνίες, ἀνάμεσα στὸν Νοῦ, στὴν ψυχὴ καὶ στὸ σῶμα μέσα στὸν ἴδιο τὸν ἄνθρωπο κι ἔξω ἀπὸ αὐτόν.

Ζωικὴ ὀργανικὴ ἔκφρασις καὶ πνευματικὴ ἰδιοτέλεια, ψυχικὴ κύμανσις μέσα σ’ ἕνα μεγάλο ἀλλὰ ὠρισμένο πλαίσιο μεταπτώσεων, ἐξάρσεων, ἀφανισμῶν, ἀναγεννήσεων, σκότους καὶ λαμπρότητος, θέρμης καὶ δροσιᾶς, ἀποσυνθέσεως κι ἀνασυνθέσεως, ἁπλότητος καὶ μυστηρίου.

Ζωή, εἶναι ἡ ἔκφρασις τῆς ἰδίας της πνοῆς τοῦ δημιουργικοῦ ὄντος.

Ζωή, εἶναι ἡ ἔκφρασις ὅλου του ὀργανικοῦ καὶ ἀνοργάνου ἀκόμη βασιλείου.

Ἀνασαλεύει ἡ ζωὴ μέσα στὸ χορτάρι, ποὺ φυτρώνει καὶ πρασινίζει στὸν κάμπο, ποὺ λυγᾶ καὶ κυματίζει στὸν ἄνεμο, ποὺ χαϊδεύει τὴν γῆ μὲ τὸ ἁπαλό του ἀνάσασμα.

Ἀναρριγᾶ ἡ φύσις ἀπὸ ζωή, στὴν ἄνθισι καὶ στὸ κάρπισμα τῶν βλαστῶν καὶ τῶν δένδρων.

Σιγανοτραγουδᾶ ἀπὸ ζωὴ τὸ ῥυάκι στὸ αὐλάκι του κι ὁ ποταμὸς στὸ ῥέμα. Ὀρχηστρώνει τὴν ζωὴ ὁ Ὠκεανὸς στὰ βάθη του κι ἡ γήινος σφαίρα στὰ πύρινα ἔγκατα, μὲ τὴν πολυδυναμικὴ κεντρικὴ συμφωνία τῆς ζωῆς, ποὺ διατηρεῖ τὴν ὕπαρξι τοῦ φυτικοῦ καὶ ζωικοῦ βασιλείου, ἐπάνω στὸν φλοιό της, ποὺ περιστρέφεται μ’ ὁλόκληρη τὴν μάζα του γύρω στὴν δίνη τοῦ ἄξονα τῆς ζωῆς, ποὺ τὴν κινητοποιεῖ ἡ κεντρομόλος θερμότης κι ἡ παγκόσμια ἕλξις.

Τραγουδᾶ ἀπὸ ζωὴ τὸ ἀγέρι, ἡ αὔρα, ἡ ῥεματιά, τὸ σύννεφο ποὺ κινεῖται καὶ φεύγει, ποὺ διαλύεται καὶ βρέχει, ποὺ συμπυκνώνεται καὶ μυρίζει, ποὺ ἐξαϋλώνεται κι ἀφήνει αἴθριο γαλανὸ τὸν οὐρανό.

Ὑμνεῖ τὴν ζωὴ ὁ οὐρανὸς μὲ τὰ γαλανόλευκα χρώματά του, ποὺ μεταβάφονται πορτοκαλλιᾶ, χρυσά, ἰριδόχρωμα στὴν ἀνατολλὴ καὶ στὴν δύσι, στὸ μεσουράνημα καὶ στὰ βαθειὰ μεσάνυκτα τοῦ ἐρέβους.

Χαιρετᾶ τὴν ζωὴ τὸ σκουλήκι τῆς γής, ποὺ βγαίνει μέσα ἀπὸ τὴν ἀποσύνθεσι, ἐκτελώντας τὸν σοφὸ κύκλο τῆς ἀναδιοργανώσεως. Ἡ λάβα τοῦ ἡφαιστείου, ποὺ ξεσπᾶ μὲ καταστρεπτικὴ κι ἐκκρηκτικὴ μεγαλοπρέπεια σ’ ἕνα τρομακτικὸ θέαμα, ποὺ ξυπνᾶ τὸ δέος καὶ προκαλεῖ τὴν κατάνυξι ἐμπρὸς στὴν δύναμι τῶν στοιχείων τοῦ Παντός.

Πόσο ὡραία ἐκφράζει τὴν «Προσευχή» του, ὁ Δροσίνης, στὸ ποίημα «Ὅλα προσεύχονται».

Καὶ τί εἶναι ἡ ἔκφρασις αὐτῆς τῆς προσευχῆς, παρὰ ἡ ἔκφρασις τῆς ἴδιας της ζωῆς μὲ τὴν εὐχαριστία της;

Καὶ ἀκόμα ἡ ζωὴ ζῆ καὶ μετὰ τὸν θάνατο. Γιατί ὁ ἄνθρωπος ἐξακολουθεῖ νὰ ζῇ μὲ τὸ ἔργο του. Τὸ ἀνάλογό του, μὲ τὶς δυνατότητες καὶ τὶς ἱκανότητές του. Τὸ ἁπλό, τὸ πεζό, τὸ συνθετικό, τὸ πνευματικό, τὸ ἀγαθοεργό, τὸ ἐπιστημονικό, τὸ καλλιτεχνικό, τὸ ἀσκητικό, τὸ κοινωνικό, τὸ ἀτομικό, τὸ οἰκογενειακό, τὸ ἐθνικό, τὸ ἀνθρώπινο.

Κι ἀκόμα, ἀφήνει κι αὐτὴν τὴν ὑλική του ὑπόστασι, ποὺ σύμφωνα μὲ τὸν νόμο τῆς ἀφθαρσίας τῆς ὕλης «Οὐδὲν ἀπόλλυται», δίδει τὰ συστατικά του στὴν Μάννα Γῆ, κι ἀπὸ ὀργανικὴ ὕλη μὲ τὴν ἀνοργανοποίησί της, συντελεῖ στὴν ἀνασύνθεσι καὶ στὴν τροφοδότησι ἑνὸς μικροῦ μέρους τοῦ κύκλου τῆς ζωῆς: Μεταστοιχείωσις.

Ζῆ ἀκόμα μὲ τὸ πνεῦμα καὶ τὸ παράδειγμά του, τὶς σκέψεις, τὴν διδασκαλία του, τὴν ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν του, ἂν εἶναι δάσκαλος ἢ γονιός, μὲ τὸ ὁποιοδήποτε ἔργο, ποὺ μπορεῖ νὰ προσφέρῃ ὁ ἀνθρώπινος Νοῦς καὶ ἡ καρδιά.

Κι ἀκόμα ζῆ, γιὰ λίγο καιρό, στὴν μνήμη τῶν ἀπογόνων του καὶ στὴν ζωή τους, ἀλλὰ καὶ μετὰ τὴν λησμονιὰ καὶ τὴν σιγανὴ φαινομενικὴ ἐκμηδένισι, σὰν ἀταβιστικὸ καὶ κληρονομικὸ κύτταρο.

Φύλλίτσα Ἀθηναΐς Ἀναπνιώτου

Ἀποποίηση εὐθύνης

Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.

Leave a Reply