Διαβιοῦμε σὲ μίαν ἐποχὴ ποὺ τὰ οἰκονομικὰ δεδομένα ἀλλάζουν ταχύτατα καὶ οἱ ἄνθρωποι χάνουν ὅλο καὶ μεγαλύτερο τμῆμα τῶν περιουσιῶν τους. Οἱ ἄστεγοι αὐξάνονται διαρκῶς καὶ οὐδεῖς μπορεῖ πλέον μὲ βεβαιότητα νὰ ἰσχυρισθῇ πὼς εἶναι τόσοι ἤ ἄλλοι τόσοι ἢ καὶ ὀλιγότεροι ἀπὸ τόσοι.
Ἡ ἀνεργία καλπάζει καὶ ἡ κοινωνία μας ἀρχίζει νὰ συνειδητοποιῇ πὼς αὐτὰ ποὺ γνωρίζαμε ἐτελείωσαν διὰ παντός. Ἤ σχεδόν…
Ἀδιέξοδα προβάλλουν… Παντοῦ… Σὲ κάθε τομέα. Ἀλλες φορὲς γίνονται ἀντιληπτὰ καὶ ἄλλες ὄχι…

Οἱ  ἡλικιωμένοι μέσα στὴν ἀπελπισία. Ἐδούλευσαν γιὰ ἀρκετὲς δεκαετίες κι ἀν τί νὰ μποροῦν σήμερα νὰ ξεκουρασθοῦν καὶ νὰ ἀπολαύσουν, παγωμένοι ἀντιμετωπίζουν τὴν νέα πραγματικότητα μὲ τρόμο. Αὐτοὶ λαμβάνουν τὴν μεγαλυτέρα μερίδα τῶν κτυπημάτων. Σὰν νὰ τοὺς ἔχῃ στοχεύσει κάποιος πρὸ κειμένου νὰ τοὺς ἐξοντώσῃ. 
Ὅμως, ἄν κι ἐπιφανειακῶς εἶναι ἔτσι, οὐσιαστικῶς δὲν εἶναι. Ἁπλῶς αὐτοὶ ἔμαθαν σὲ ἄλλες κοινωνικὲς δομὲς καὶ τοὺς στοιχίζει περισσότερο. Οἱ ἐλπίδες τους ἔχουν ἐξανεμισθεῖ κι ὄχι ἄδικα…
Ὄχι τόσο διότι δὲν μποροῦν νὰ ἐπιβιώσουν ἀπὸ ἐδῶ καὶ πέρα ἀξιοπρεπῶς, ἀλλὰ διότι ἀντιλαμβάνονται πὼς αὐτὸ θὰ χειροτερεύῃ, δίχως νὰ μποροῦν νὰ ἀντιδράσουν, λόγῳ τοῦ προκεχωρημένου τῆς ἡλικίας.

Οἱ μεσήλικες ἐπίσης μέσα στὴν ἀπελπισία. Ὄχι τόσο βαθειὰ ὅσο αὐτὴν τῶν ἡλικιωμένων, ἀλλὰ ἀπελπισία. 
Βλέπετε, αὐτοὶ διατηροῦν ἀκόμη κάποιες λίγες ἐλπίδες, βασιζόμενοι κυρίως στὶς σωματικές τους ἀντοχές. 
Οἱ ἡλικιωμένοι δὲν ἔχουν εὐκαιρίες νὰ ἀλλάξουν τὴν ζωή των ἀπὸ ἐδῶ καὶ πέρα, διότι δὲν ἔχουν πολὺ χρόνο στὴν διάθεσί των. Οἱ μεσήλικες ὅμως κάτι ἀκόμη περιμένουν. 
Ναὶ μὲν λοιπὸν ὑπάρχουν ἀδιέξοδα, ἀλλὰ ὄχι τόσο μεγάλα ὅπως στῶν γονέων τους τὴν περίπτωσιν. 
Ἐδῶ ὅμως ἔχουμε καὶ τὶς μεγαλύτερες ἀπώλειες.
Ἄνθρωποι αὐτῆς τῆς κοινωνικῆς ὁμάδος, εὐκολότερα ἀποφασίζουν νὰ θέσουν τέλος στὴν ζωή τους, ἀνήμποροι νὰ ἀντιμετωπίσουν τὴν λαίλαπα ποὺ τοὺς εὑρῆκε. Πληγή… Μεγάλη πληγὴ οἱ αὐτοκτονίες. 

Οἱ νέοι, ἰδίως αὐτοὶ ποὺ μόλις τώρα βγαίνουν στὴν ἀγορὰ ἐργασίας, ἀντιμετωπίζονται ὥς πολῖτες δευτέρας κατηγορίας. Γιὰ τὴν ἀκρίβεια οὐδεῖς ἀσχολεῖται μαζύ τους, ἰδίως ἔτσι ἀνειδίκευτοι ποὺ εἶναι οἱ περισσότεροι. Τὰ πτυχία, ὅταν κάποιος μπορῇ νὰ τὰ λάβῃ, τοὺς προσθέτει μία κορνίζα καὶ τὰ …ξεχνᾶ! Σήμερα ἡ ἀγορὰ δὲν ἔχει πλέον ἀνάγκη ἀπὸ πτυχία ἀλλὰ ἀπὸ χέρια! 
Ἕνας νεαρός, πρὸ μερικῶν ἡμερῶν, μοῦ ἔλεγε πὼς καταφέρνει νὰ κάνῃ δύο μὲ τρία νυκτοκάματα στὴν ἀγορά, ἀν τί σαράντα εὐρῶ ἀμοιβῆς. Χέρια ἔχει, πλάτη καὶ πόδια ἐπίσης, κάπως τὰ κουτσοκαταφέρνει λοιπόν. Εὐχαριστημένος δὲν εἶναι. Ἐλπίζει, εὔχεται, ἀναρωτιέται γιὰ τὸ κρεμασμένο του πτυχίο… Μὰ τώρα τελευταῖα σκέπτεται καὶ τὰ κτήματα τοῦ παπποῦ στὸ χωριό… Γιὰ τὴν ἐπιχείρισι τῶν γονέων του ποὺ ἔκλεισε προσφάτως δὲν ἀναρωτιέται…. Τὴν κλαίει…
Διαβιεῖ ἀνάμεσα στὸ ἐχθὲς καὶ στὸ σήμερα, ἀρνούμενος ἀκόμη νὰ πιστεύσῃ ἀπόλυτα πὼς τὸ αὔριο θὰ εἶναι κάπως …χειρότερο ἀπὸ αὐτὸ ποὺ σήμερα ἀντιμετωπίζει…
Αὐτὸς θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε ὅμως πὼς ἀρχίζει μὲ κάποιον τρόπο νὰ ἀντιμετωπίζῃ τὰ ἀδιέξοδα μὲ μικρές, πρόσκαιρες λύσεις, δίδοντας πίστωσι χρόνου στὸν ἑαυτό του καὶ στὶς ἐλπίδες του, μήπως καὶ  εὕρουν ἔδαφος γιὰ νὰ ὑλοποιηθοῦν. Ἐλπίζει βλέπετε ἀκόμη… Εἶναι νέος….  Κι ἄς ἔχῃ μάθει διαφορετικά… Κι ἄς τοῦ τὰ εἶχαν ὅλα ἕτοιμα ἔως πρὸ μερικῶν μηνῶν. Μὲ τὸ ἕνα πόδι εἶναι μέσα στὸ ἐχθές, ἀρνούμενος νὰ συνειδητοποιήσῃ πὼς αὐτὸ ποὺ μᾶς ηὗρε δὲν εἶναι κάτι πρόσκαιρο, μὲ τὸ ἄλλο πόδι στὸ αὔριο, ποὺ πάσῃ θυσία πρέπει νὰ τὸ κερδίσῃ… Πῶς θά τό κερδίσῃ ὅμως; Ἐλπίζοντας νά ἀλλάξῃ κάτι ἤ ἀντιμετωπίζοντας τό χειρότερο, μέ στόχο τήν ἐπιβίωσι; Ἔτσι κι ἀλλοιῶς, ἐὰν ἔλθῃ τὸ καλλίτερον, θὰ εἶναι γιὰ ὅλους καλό. Ἐάν ὄμως δέν ἔλθῃ, θά στηρίζῃ τήν ζωή του σέ μία οὐτοπία;
Τὸ ἀγώι ξυπνᾶ τὸν ἀγωγιάτη ἔλεγε ἡ γιαγιά μου… Κι αὐτὸς ἄρχισε νὰ πιάνῃ ἀγώι… Ἄρχισε νὰ ξυπνᾷ…
Ἀδιέξοδα λοιπόν! Ἰδίως γιὰ αὐτὰ τὰ νέα παιδιὰ ποὺ ἔχουν μάθει σὲ μίαν ἄλλην εἰκόνα, σὲ μίαν ἄλλην λογική, σὲ μίαν ἄλλην κοινωνία. Ἀλλὰ αὐτὰ τὰ νέα παιδιὰ θὰ καταφέρουν νὰ εὕρουν τὸν δρόμο γιὰ νὰ στήσουν τὶς ὑποδομὲς ποὺ χρειάζεται ὅλη ἡ κοινωνία μας. 

Κι ἀπὸ πίσω ἔρχονται τὰ ἄλλα παιδιά… Παιδιὰ κάθε ἡλικίας. Αὐτὰ ποὺ ἐγεννήθησαν μέσα σὲ ἀνέσεις ἀλλὰ μεγαλώνουν μέσα σὲ ὅλο κι περισσότερες στερήσεις.  
Παιδιὰ ποὺ σὲ λίγα χρόνια θὰ ὑπάρχουν δίχως τὰ δικά μας προβλήματα, ἀναγνωρίζοντας πὼς πρέπει νὰ δουλεύσουν γιὰ νὰ ζήσουν, δίχως διαμαρτυρίες καὶ ἀγκομαχητά. Θὰ δουλεύσουν γιὰ ἕνα ξεροκόμματο, διότι ἔτσι θὰ τὰ εὕρουν ὅλα στὸ διάβα τους. Ἀλλὰ δὲν θὰ τοὺς ἐνοχλῇ, διότι ἔτσι θὰ εἶναι γιὰ ὅλους…
Αὐτὰ ἀκριβῶς τὰ παιδιὰ εἶναι ποὺ θὰ μᾶς δείξουν τὸν δρόμο γιὰ τὸ πῶς θὰ ξεπεράσουμε τὴν νοητική μας κυρίως κρίσι. 
Διότι, κακὰ τὰ ψέμματα, ναί, ἔχουμε οἰκονομικὴ κρίσι, πολιτικὴ κρίσι, κοινωνική, ἠθική, πεπαιδευτική, ἀλλὰ κυρίως ἔχουμε νοητικὴ κρίσι. Ἀδυνατοῦμε νὰ σταθοῦμε παρέα μὲ τὴν λογική μας καὶ νὰ κουβεντιάσουμε, πρὸ κειμένου νὰ ἀντιμετωπίσουμε πρακτικὰ τὰ προβλήματά μας.
Ἀν τί λοιπὸν νὰ σταθοῦμε γρήγορα γρήγορα στὰ πόδια μας καὶ νὰ ἀνασκουμπωθοῦμε, ἐμεῖς κλαυθμηρίζουμε καὶ μυξοκλαῖμε γιὰ αὐτὰ ποὺ ἀπωλέσαμε.
Δὲν λέω… Σημαντικὰ αὐτὰ ποὺ ἐχάσαμε… Ἀλλά τί θά κάνουμε; Θά δέσουμε ὅλοι ἀπό μίαν πέτρα στά λαιμά μας καί θά φουντάρουμε στό πρῶτο λιμανάκι ἤ θά προσαρμοσθοῦμε ταχύτατα, πρό κειμένου νά μπορέσουμε νά ἀντιμετωπίσουμε αὐτό πού μᾶς ἦλθε;
Αὐτὰ τὰ παιδιὰ λοιπὸν θὰ καταφέρουν νὰ μᾶς δείξουν μίαν ἄλλην εἰκόνα. Ἕναν νέο δρόμο. Μίαν ἄλλην νοητικὴ διαδικασία, ποὺ εἴχαμε, ἀλλὰ ἐχάσαμε μέσα στὸν χρόνο.
Αὐτὰ τὰ παιδιὰ ἔχουν μεγαλυτέρα ἱκανότητα προσαρμογῆς στὰ νέα δεδομένα.
Μποροῦμε νὰ τὰ δοῦμε νὰ ἀπασχολῶνται μὲ ἕνα κομμάτι χαρτὶ γιὰ ὧρες, ἀν τί μὲ ἀκριβὰ παιχνίδια. Μποροῦν νὰ ἀνθέξουν στὸ κρύο ἤ στὴν ζέστη, περισσότερο ἀπὸ ἐμὰς ποὺ δὲν ἀντέχουμε δίχως κλιματισμούς. Μποροῦν νὰ μᾶς χαρίσουν στιγμὲς γέλιου καὶ ξεγνιασιᾶς, ὅταν ὅλα τὰ ἔχει σκιάσει ἡ κατάθλιψις… Ἀλλὰ μέσα στὴν παραζάλη μας ποῦ νά τό δοῦμε;

Ἀδιέξοδα λοιπόν; 
Ὄχι φυσικά.. Σὲ καμμία τῶν περιπτώσεων.
Πολλὰ προβλήματα, πάρα πολλά, ἀλλὰ ὄχι ἄλυτα. Καὶ κυρίως, ὄχι καταστροφικά!
Ἔχουμε αὐτὴν τὴν στιγμὴ τὴν μεγάλη εὐκαιρία νὰ συνειδητοποιήσουμε τὸ ὅ,τι πρέπει νὰ ἐπιβιώσουμε.
Ἡ πορεία ποὺ μᾶς ἔστρωσαν εἶναι δύσκολος. Ἀλλά πότε ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες ἐφοβήθημεν στά δύσκολα; Πότε ἐτρομάξαμε; Πότε τά παραιτήθημεν στήν πρώτη ἀναποδιά;
Τώρα ἀρχίζουν πράγματι νὰ παρουσιάζονται τὰ ἐμπόδια. Κι ἐπεὶ δὴ εἶναι τέτοια ἡ πάστα μας, παραμένοντας ἡνωμένοι μὲ τοὺς δικούς μας ἀνθρώπους, μποροῦμε νὰ καταφέρουμε πολλὰ μεγάλα! Ὅπως ἄλλως τὲ τὸ ἔχουμε κάνει τόσες καὶ τόσες φορές!
Μόνον ποὺ πρέπει νὰ συνειδητοποιήσουμε μίαν μεγάλην ἀλήθεια!!!
Ἡ φωτιά, αὐτὴ γιὰ τὴν ὁποίαν τόσο συχνὰ γράφω, εἶναι ἤδη ἐδῶ! Μᾶς καίει…
Καὶ δὲν εἶναι διόλου μεταφορική… Εἶναι κυριολεκτική!
Θὰ πρέπῃ λοιπὸν νὰ καταλάβουμε πὼς μόνον ἐὰν τὴν ἀντιμετωπίσουμε ταχύτερα ὥς πραγματικότητα θὰ μπορέσουμε νὰ τὴν περάσουμε καὶ νὰ βγοῦμε ἀπὸ αὐτὴν ζωντανοί! Δὲν ὑπάρχουν ἐλπίδες! Ὑπάρχει μόνον ἡ Ἀνάγκη!!! Καὶ ἠ Ἀνάγκη ἐμὰς πάντα μᾶς ἔτρεφε!!! 
Ὅσοι τρομάξουν, ὅσοι δὲν  τολμήσουν, θὰ μείνουν πίσω…
Ἀλλὰ κι αὐτὸ εἶναι πολὺ φυσικό… Κάποιοι δὲν θὰ τὰ καταφέρουν…

Ἐὰν ὅμως θέλουμε πράγματι μίαν Πατρίδα ὑγειή, δυνατή, πρωτοπόρα, ὀφείλουμε νὰ προσαρμοσθοῦμε ἄμεσα. Νὰ εὕρουμε γρήγορα γρήγορα ὅλα αὐτὰ ποὺ θὰ μᾶς ὁπλίσουν, πρὸ κειμένου νὰ μπορέσουμε νὰ ἀντιμετωπίσουμε ὅσα ἀκολουθοῦν!
Εἶναι δύσκολος ὁ δρόμος μας… Ἀλλὰ εἶναι καὶ ὁ μοναδικός…

Φιλονόη.

φωτογραφία