Ὁ φόβος.

Ἔλαβα τὸ παρακάτω μήνυμα ἀπὸ τὸν φίλο μου Δημήτρη:

Φόβος

Ήταν κάποτε ένας γιατρός.
Μιαν ημέρα φεύγοντας από την πόλη που έμενε για να πάει σε μιαν άλλη, γειτονική όπου είχε δουλειά, συνήντησε την πανούκλα που έμπαινε. Σταμάτησε και την ρώτησε:
«Πάλι εδώ; Τι ήρθες να κάνεις;»

Και η πανούκλα απήντησε: «Είναι η σειρά μου».

«Πόσους θα πάρεις αυτή την φορά;» ρώτησε ο γιατρός.
«Λίγους, γύρω στους χίλιους», απήντησε η πανούκλα.
Μετά από μια εβδομάδα ο γιατρός (έχοντας ενημερωθεί εν τω μεταξύ για την κατάσταση στην πόλη του) επέστρεψε, και στην είσοδο της πόλεως αντάμωσε την πανούκλα που έφευγε
«Μου είπες ψέμματα», της είπε. «Είχες πει ότι θα πάρεις κάπου χίλιους και τελικά πέθαναν πέντε χιλιάδες».
Κι εκείνη απήντησε: «Δεν είπα ψέμματα. Εγώ πήρα χίλιους. Τους υπολοίπους τους σκότωσε το άγχος και ο φόβος»
Το άγχος και ο φόβος είναι περισσότερο θανατηφόρα από την πανούκλα που βιώνουμε.
Τις περισσότερες φορές ο φόβος μήπως συμβεί το χειρότερο είναι χειρότερος από το να συμβεί το χειρότερο
Στη ζωή μας βιώνουμε εκατομμύρια καταστροφές από τις οποίες η συντριπτική πλειοψηφία δεν συμβαίνει ποτέ. Τις βιώνουμε μόνο στο μυαλό μας.
Συλλογικά και ατομικά όλοι κάτι φοβόμαστε: τη χρεωκοπία, την απόλυση, την κατάρρευση του ευρώ, τους ιούς, τους χωρισμούς, μήπως πέσει ο ουρανός στα κεφάλια μας.
 Ο φόβος όμως δυστυχώς είναι το πιο αποτελεσματικό εργαλείο πολιτικής χειραγώγησης. Το δηλητήριο που παραλύει τη δράση και την αντίσταση στην επέλαση οποιασδήποτε εξουσίας.
Η υπερβολική ανησυχία οδηγεί σε ακινησία.
Αν αρχίσουμε να ζούμε στη στιγμή ο φόβος εξαφανίζεται.
Ο κάθε φόβος έρχεται μέσα από μια επιθυμία.
Έτσι αν αρχίσουμε να παρατηρούμε τον εαυτό μας θα διαπιστώσουμε ποια επιθυμία είναι αυτή που τον δημιουργεί και αν είμαστε αρκετά συνειδητοί θα διακρίνουμε τη ματαιότητα που κρύβεται πίσω από αυτή την επιθυμία.
Ο φόβος επίσης προέρχεται από την ανασφάλεια μας για το αύριο.
Το αύριο όμως πάντα θα είναι ανασφαλές. Η ζωή είναι όμορφη επειδή είναι ανασφαλής. Η ανασφάλεια χρωματίζει με ομορφιά τη ζωή μας.
Η ζωή είναι όμορφη γιατί έχει ανατροπές. Δεν είναι δεδομένη. Η ζωή είναι όμορφη γιατί υπάρχει ο θάνατος. Η ζωή έχει αξία γιατί μπορεί να χαθεί.
Αν δεν μπορούμε να την χάσουμε τότε η ζωή γίνεται φυλακή. Δεν θα μπορέσουμε να την απολαύσουμε.
Όπως λέει ο Όσσο :
«Άκου πάντα το κάλεσμα του αγνώστου και αφέσου να βρίσκεσαι πάντα σε κίνηση. Ποτέ μη προσπαθείς να αγκιστρωθείς από κάπου.
Το να αγκιστρωθείς σημαίνει να πεθάνεις. Είναι ένας πρώιμος θάνατος»
Λίγη αίσθηση του χιούμορ, λίγο γέλιο, αθωότητα παιδιού- και τι έχεις να χάσεις; Προς τι ο φόβος ;
Τίποτα δεν έχουμε. Έχουμε έρθει χωρίς τίποτα, Χωρίς τίποτα θα φύγουμε.
Ο Σενέκας, διάσημος Ρωμαίος Στωικός φιλόσοφος είπε:
Timendi causa est nescire. που σημαίνει: η αιτία του φόβου είναι η άγνοια.
Ποια άγνοια; Η άγνοια ότι τα πάντα συμβαίνουν στη ζωή μας για ένα μοναδικό λόγο. Για να μας αφυπνίσουν από το λήθαργό μας.
Για να πονέσουμε, έτσι ώστε μέσα από τον πόνο να αναγκαστούμε να φέρουμε στην επιφάνεια την αληθινή μας φύση. Η άγνοια ότι το δράμα της ζωής μας είναι τέλειο.
Και όπως πρόσφατα μου είπε ένας καλός φίλος και δάσκαλος :
Στο τέλος όλα θα είναι καλά. Κι αν δεν είναι όλα καλά θα σημαίνει πως το τέλος δεν ήρθε ακόμη….
 (τὸ βρῆκα κι ἐδῶ)
Ἔχουμε λοιπὸν ἕνα πρόβλημα ποὺ λέγεται Φόβος. 
Ποιός ὅμως ἦταν ὁ Φόβος στὴν ἀρχαιότητα;

Στην ελληνική μυθολογία, ο Φόβος είναι η προσωποποίηση του φόβου. Οι Αρχαίοι Έλληνες τον θεωρούσαν γιο του Άρη και της Αφροδίτη. Μαζί με τον αδελφό του Δείμο, που ήταν η προσωποποίηση του τρόμου, συνόδευε τον πατέρα του στους πολέμους. Για τον λόγο αυτό του προσφέρονταν θυσίες στα πεδία των μαχών. Η Λάρνακα του Κυψέλου αναπαριστά σε δύο διαφορετικές μορφές τον Φόβο: με κεφάλι λιονταριού και όμοιο με τον θεό Πάνα. Για τους Σπαρτιάτες το ιερό του Φόβου συνιστούσε σύμβολο πειθαρχίας και συνοχής των στρατιωτικών δυνάμεων.

Στην Ιλιάδα ο Φόβος ως πρόσωπο αναφέρεται στους στίχους Δ 440, Ν 299 και Ο 119. Στον τελευταίο προστάζεται μαζί με τον Δείμο να ζέψει τα άλογα του `Αρη.

  • Ο δορυφόρος Φόβος του πλανήτη Άρη, που ανακαλύφθηκε το 1877, πήρε το όνομά του από τον μυθικό αυτό συνοδό και γιό του θεού του πολέμου

βικιπαίδεια

Προβληματίστηκα. Εἶχα διαβάσει ὅμως μίαν ἔρευνα ποὺ δημοσίευσε τὸ βῆμα πρὸ ἡμερῶν:
Είμαστε εκ φύσεως αισιόδοξοι
Ο εγκέφαλος «λογοκρίνει» τις αρνητικές σκέψεις προκρίνοντας τις θετικές σύμφωνα με νέα μελέτη
Είμαστε εκ φύσεως αισιόδοξοι επειδή ο εγκέφαλός μας προτιμά τις θετικές σκέψεις λογοκρίνοντας τις αρνητικές, υποστηρίζει νέα μελέτη.

Λονδίνο 

Σας κατηγορούν ότι αρνείστε να δείτε την πραγματικότητα και εξακολουθείτε να διατηρείτε την αισιοδοξία σας ακόμη και όταν οι προοπτικές είναι περισσότερο από δυσοίωνες; Αν ναι, μπορείτε να απαντήσετε άφοβα ότι δεν φταίτε εσείς, αλλά ο εγκέφαλός σας. Επιστήμονες ανακάλυψαν ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, ο εγκέφαλος έχει τη συνήθεια να προκρίνει τις θετικές σκέψεις «λογοκρίνοντας» τις αρνητικές.

Τα επίπεδα αισιοδοξίας, σύμφωνα με τους ειδικούς που διεξήγαγαν τη μελέτη, δεν είναι τα ίδια σε όλους. Σε ορισμένους είναι υπερβολικά υψηλά, με αποτέλεσμα να αγνοούν εντελώς τις αρνητικές πλευρές εμφανίζοντας μια λανθασμένα θετική αντίληψη για τον κόσμο και τις καταστάσεις.

Το εντυπωσιακό όμως είναι ότι ακόμη και όσοι δηλώνουν απαισιόδοξοι, όπως αποδεικνύεται σφάλλουν: τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 80% των ανθρώπων προτιμά να βλέπει τη θετική και όχι την αρνητική πλευρά των πραγμάτων.

Η αισιοδοξία στον τομογράφο

Οι ερευνητές του University College του Λονδίνου «μέτρησαν» τα επίπεδα αισιοδοξίας 14 εθελοντών και στη συνέχεια τους εξέτασαν στον τομογράφο ρωτώντας τους πόσο πιθανό θεωρούσαν να τους συμβούν διάφορα «άσχημα» γεγονότα, όπως π.χ. το να πάρουν διαζύγιο ή να εμφανίσουν καρκίνο.

Στη συνέχεια είπαν στους εθελοντές ποιες ήταν στην πραγματικότητα οι πιθανότητες να συμβεί το κάθε ένα από αυτά τα περιστατικά ξεχωριστά στον γενικό πληθυσμό και τους ζήτησαν να αξιολογήσουν ξανά τον προσωπικό τους «κίνδυνο».

Οι αισιόδοξοι αξιολόγησαν εντελώς διαφορετικά τις πιθανότητες σε σχέση με τους απαισιόδοξους ανάλογα με το αν η πραγματικότητα ήταν χειρότερη ή καλύτερη από τις προβλέψεις τους. Για παράδειγμα, η γενική πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου δόθηκε από τους ειδικούς στο 30%.

Αν ο εθελοντής είχε αξιολογήσει αρχικά τον δικό του κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στο 40%, στη δεύτερη εκτίμηση «κατέβαινε» περίπου στο 31%. Αν όμως η αξιολόγηση του ήταν στο 10% η «αναπροσαρμογή» στην οποία προέβαινε μετά την αρνητική πληροφορία ήταν ελάχιστη και υπολειπόταν κατά πολύ του 30%.

Θετική δραστηριότητα

Όταν τα «νέα» ήταν θετικά όλοι οι εθελοντές εμφάνιζαν έντονη δραστηριότητα στους πρόσθιους λοβούς του εγκεφάλου οι οποίοι συνδέονται με την επεξεργασία των λαθών.

Στις θετικές πληροφορίες οι πιο αισιόδοξοι εμφάνιζαν λιγότερη δραστηριότητα στους πρόσθιους λοβούς, ενώ οι λιγότερο αισιόδοξοι περισσότερη. Αυτό, σύμφωνα με τους ερευνητές, υποδηλώνει ότι ο εγκέφαλός τους επεξεργαζόταν τα στοιχεία προκειμένου να αποφασίσει τι θα επιλέξει.

Τα αποτελέσματα, τα οποία δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση «Nature Neuroscience», δείχνουν ότι ο τρόπος με τον οποίο εκλαμβάνουμε τις θετικές ή τις αρνητικές πληροφορίες είναι τελικά μάλλον διαφορετικός από ό,τι νομίζουμε.

Αγνοια κινδύνου

«Οι προειδοποιήσεις ότι το κάπνισμα σκοτώνει δεν λειτουργούν γιατί τελικά οι άνθρωποι νομίζουν ότι οι δικές τους πιθανότητες καρκίνου είναι λιγότερες. Το ποσοστό των διαζυγίων είναι 50% αλλά όλοι νομίζουν ότι αυτό δεν ισχύει για τους ίδιους. Υπάρχει μια θεμελιώδης μεροληψία στον εγκέφαλο» τόνισε η δρ Τάλι Σαρότ, επικεφαλής της μελέτης.

Η ειδικος πρόσθεσε ότι η αισιοδοξία, όπως έχουν δείξει άλλες μελέτες, κάνει καλό στην υγεία, επεσήμανε όμως ότι ενέχει και παγίδες. «Η αρνητική πλευρά είναι ότι υποτιμούμε τους κινδύνους» υπογράμμισε.
βῆμα

Τί σκέφθηκα τώρα;
Ὁ φίλος μου δὲν μοῦ ἔστειλε τὸ μήνυμα γιὰ νὰ μοῦ θυμίσῃ κάτι ποὺ ξέχασα, ἀλλὰ γιὰ νὰ μοῦ ἀποδείξῃ πὼς αὐτὸς ὁ ῥημάδης ἐπικρατεῖ. 
Ἴσως νὰ ἔχῃ δίκαιον. 
Ἀλλὰ ἐγὼ προσωπικῶς κάνω ὁμοιοπαθητική.
Στὴν ὀμοιοπαθητικὴ θεραπεία ὑπάρχει ἡ ἐξῇς ἀρχή:
«ὅμοιον τὸ ὁμοίῳ θεραπεύει». 
Ξέρετε λοιπὸν τί συμπεραίνω;
Πράγματι ὐπάρχει φόβος. Καὶ πράγματι, λόγῳ φόβου πάντα, ἀπωθοῦμε τοὺς φόβους  μας στὸ πίσω  μέρος τοῦ μυαλοῦ μας.  Ζοῦμε οὐσιαστικῶς σὰν νὰ μὴν ὑπάρχουν. Δομοῦμε περίτεχνες νοητικὲς κατασκευές καὶ κρυβόμαστε μέσα τους. Σβήνουν τὰ πάντα γύρω μας. 
Ὀρθότατα. 
Ἀλλά… Τὸ ἀλλὰ δὲν λαμβάνουμε ὑπ’ ὄψιν μας. (Ὅπως κι αὐτοὶ ποὺ μᾶς μεταφέρουν τὶς ἔρευνες καὶ τὶς πληροφορίες.)
Ὁ φόβος νικᾶται μόνον ἀπὸ κάποιον ἄλλον φόβο δυνατότερον. 
Ἐὰν γιὰ παράδειγμα ἔχω κρυφτεῖ σὲ μίαν σπηλιὰ πρὸ κειμένου νὰ μὴν μὲ κατασπαράξῃ ἕνα ἄγριο θηρίο, καὶ γίνῃ σεισμός τὴν στιγμὴ ποὺ εἶμαι μέσα, τότε τί θὰ κάνω; Θὰ παραμείνω μὲ κίνδυνο νὰ μὲ πλακώσῃ τὸ βουνὸ ἢ θὰ ἐξέλθω τῆς σπηλιᾶς; Σὲ τελικὴ ἀνάλυσι ἡ ἀντιμετώπισις τοῦ θηρίου ἐμπεριέχει καὶ κάποιες πιθανότητες ἐπιβιώσεώς μου. Ἡ ἀντιμετώπισις τοῦ βουνοῦ καὶ τοῦ ὄγκου του; Πόσες πιθανότητες ἐπιβιώσεώς μου μοῦ δίδει;
Ὁ φόβος! 
Ἐὰν λοιπὸν ὁ φόβος εἶναι τέτοιος ποὺ νὰ μὲ ἀδρανοποιῇ, ἴσως ἐπιτύχει πολλά.
Ἐὰν ἁπλῶς μὲ κρατᾶ σὲ κατάστασι ἐλαφρᾶς καταστολῆς, τότε τὰ πράγματα εἶναι ξεκάθαρα. 
Σαφῶς κι ἐμεῖς ἐπιλέγουμε ποῦ, πῶς καὶ πότε θὰ σηκωθοῦμε. Ἐὰν θὰ σηκωθοῦμε.
Ἀλλὰ δὲν δέχομαι καὶ τὴν ἀκινητοποίησι ὡς πραγματικότητα. Αὐτὸ εἶναι μία εἰκόνα ποὺ ἀντικρύζουν μόνον ὅσοι τὴν ἔχουν μέσα τους.  Τοὺς καθρεπτίζει.
πρώτη δημοσίευσις 14 Ὀκτωβρίου 2011
Ἀποποίηση εὐθύνης

Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.

9 thoughts on “Ὁ φόβος.

  1. Γύρω στο 1960 ο πατέρας μου κατέθεσε μια εργασία του με θέμα: «Φόβος, ο δίδυμος αδελφός της παλικαριάς». Πολυπαρασημοφορεμένος, με 10ετή ζωή γεμάτη μάχες έτυχε να έχει βιώσει και τις δύο καταστάσεις. Του παλικαριού και του φοβισμένου ανθρώπου. Επειδή είχε και το ταλέντο έδωσε και μια φιλοσοφική διάσταση στο θέμα και άρεσε πολύ ώστε φιλοξενήθηκε από την Γενική Στρατιωτική Επιθεώρηση και πλήθος εφημερίδων και περιοδικών της εποχής. Εγώ θα σταθώ στο ότι ο φόβος είναι άμεσα συνδεδεμένος με το ένστικτο της διαιώνισης του είδους πάνω στο οποίο έχουν δομηθεί επί μέρους ένστικτα όπως αυτό της αυτοσυντήρησης. Άκουσα κάποτε ένα από τα πιόνια της 17ης Νοέμβρη, κάποιον από τα αδέλφια Ξηρούς, να λέει ότι ό,τι έκανε, το έκανε γιατί δεν είχε νιώσει ποτέ του φόβο.Έκλεβε τράπεζες, σκότωνε αθώους, έβαζε βόμβες και δεν φοβόταν κανέναν και τίποτε. Όταν όμως ήλθε η στιγμή να νιώσει τον «φόβο» , με οποιονδήποτε τρόπο και αν συνέβη, κατέδωσε αμέσως και τα λοιπά «στρατιωτάκια» και αν είχε γνώση και της ηγεσίας θα την κατέδιδε και αυτήν. Κατά την γνώμη μου, λοιπόν, ο φόβος είναι ένα υγιές συναίσθημα, ενεργοποιεί άγνωστες ικανότητες και χωρίς αυτόν η παλικαριά δεν θα είχε νόημα. Δεν είναι ήρωας αυτός που δεν φοβάται τον θάνατο. Ήρωας είναι αυτός που φοβάται να πεθάνει και όμως θυσιάζει την ζωή του τοποθετώντας την σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με τα ιδανικά του. Και πείτε μου. Θα μπορούσε ο Ξηρός να θεωρηθεί ήρωας;

    • Ὁ Ξηρός; Ὄχι φυσικά.
      Ἥρως εἶναι αὐτὸ ποὺ περιέγραψες γιὰ τὸν πατέρα σου. Ἡ μεσότης. Κάτι ποὺ ἔπρεπε νὰ ἔχουμε ἀλλὰ δὲν…
      Αὐτὸ πᾶμε νὰ βροῦμε σιγὰ σιγά.
      Θὰ τὰ καταφέρουμε πιστεύω.

  2. Φόβος; Πῶς, ποῦ, καὶ ὑπὸ ποίας συνθῆκας;
    “Ὅσοι τὸ χάλκεον χέρι
    βαρὺ τοῦ φόβου αἰσθάνονται
    ζυγὸν δουλείας ἄς ἔχωσι
    Θέλει ἀρετὴν καὶ τόλμην ἡ Ἐλευθερία.
    (Κάλβος)

Leave a Reply