Μιὰ πόλις μέσα στὴν σύγχρονο πόλι.

Ἡ σύγχρονος πόλις τῶν Χανίων εἶναι ἱδρυμένη πάνω στὴν μινωϊκὴ πόλι πού, τοὐλάχιστον ἀπὸ τὸ 1400 π.Χ., θεωρεῖται ὅτι ὀνομάζετο Κυδωνία ἤ ku–do–ni–ja σὲ κνωσσιακὲς πινακίδες τῆς Γραμμικῆς Β´ γραφῆς.

Κατὰ τὴν παράδοσι ἦταν μιὰ ἀπὸ τίς τρεῖς πόλεις ποὺ ἵδρυσε ὁ Μίνως στὴν Κρήτη: Κνωσσός, Φαιστός, Κυδωνία (Διόδωρος Σικελιώτης V, 78.2).

Οἱ ἀνασκαφὲς τῶν τελευταίων σαράντα χρόνων ἔχουν φέρει στὸ φῶς σημαντικὰ λείψανα τοῦ μινωϊκοῦ οἰκισμοῦ στὸν λόφο Καστέλλι καὶ στὴ γειτονικὴ συνοικία Σπλάντζια, στὴν Παλιὰ Πόλι.

Τὰ ἀρχαιολογικὰ εὑρήματα στὶς παραπάνω θέσεις ἀντιπροσωπεύουν ὅλες τίς φάσεις τοῦ Μινωϊκοῦ Πολιτισμοῦ, ἀπὸ τὴν Πρωτομινωϊκὴ Ι (3650 π.Χ.) ἕως τὴν Ὑστερομινωϊκὴ (1200 π.Χ.) περίοδο.

Ἡ Νεοανακτορικὴ περίοδος (1660-1450 π.Χ.) ὅπως καὶ ἡ Κρητομυκηναϊκὴ καὶ ἡ Μετανακτορικὴ (1400-1100 π.Χ.) εἶναι σήμερα οἱ πιὸ γνωστὲς καὶ καλλίτερα σωζόμενες φάσεις τοῦ Μινωϊκοῦ Πολιτισμοῦ στὰ Χανιά. Ἡ νεοανακτορικὴ ἐγκατάστασις τῶν Χανίων κατατάσσεται στὰ ἀνακτορικὰ κέντρα μὲ προσεγμένο πολεοδομικὸ σχέδιο, συγκεντρωτικὴ ἐξουσία καὶ γραφειοκρατικὴ ὀργάνωσι.

Τὴν τελευταία περίοδο τοῦ Μινωϊκοῦ Πολιτισμοῦ ποὺ ἡ Κρήτη ἀποτελεῖ πλέον τμῆμα τοῦ μυκηναϊκοῦ κόσμου, ἡ Κυδωνία παρουσιάζει ἐντυπωσιακὴ εὐημερία καὶ ἀποτελεῖ τὸ κομβικὸ σημεῖο ἑνὸς ὑπερποντίου ἐμπορικοῦ δικτύου μὲ ἐπαφὲς στὴν Ἠπειρωτικὴ Ἑλλάδα, τίς Κυκλάδες, τὴν Κύπρο, τὴ Χαναάν, τὴ Συρία, τὴν Αἴγυπτο, τὴν Ἰταλία καὶ τὴ Σαρδηνία.

Τὸ μεγαλύτερο μέρος ἀπὸ τὰ ὁρατὰ λείψανα τῆς ἀνασκαφῆς ἀνήκει σὲ τμῆμα τῆς ἐγκαταστάσεως ποὺ κατεστράφη ἀπὸ μεγάλη πυρκαϊὰ γύρω στὸ 1.450 π.Χ. Τὰ κτίρια (μὲ καστανὸ χρῶμα στὸ σχέδιο) ἐσχημάτιζαν οἰκοδομικὰ τετράγωνα μὲ στενοὺς δρόμους καὶ πλατεῖες. Ἕνα ἀπὸ αὐτά, ἡ ΟΙΚΙΑ Ι, ἐπιφανείας 225 τ.μ., ἔχει ἀνασκαφεῖ πλήρως.

Ἀπὸ τὸν δρόμο μποροῦσε κάποιος νὰ εἰσέλθῃ στὸν προθάλαμο Η ποὺ ὁδηγοῦσε στὸ κυρίως δωμάτιο, τὴν «μινωϊκὴ αἴθουσα» (Α+C)

O προθάλαμος ᾡδηγοῦσε ἐπίσης σὲ δεύτερο μικρὸ δωμάτιο (Ο) ἀπὸ ὅπου ἀνέβαινε κάποιος μὲ κλίμακα στὸν 1ο ὄροφο ἢ προχωροῦσε μέσῳ τοῦ δωματίου Ν σὲ ἑνιαῖο χῶρο μαγειρείου καὶ ἐργασίας Μ, ὅπου ἀπεκαλύφθησαν καὶ ἀπομεινάρια ἀργαλειοῦ.

Τὸ δωμάτιο Ε ἦταν ἡ ἀποθήκη τῆς οἰκίας. Ἕνα ἀπὸ τὰ ἀγγεῖα ποὺ εὑρέθησαν σ᾽ αὐτὀ περιεῖχε τρία κιλὰ καμμένο λαθούρι καὶ φακές. Ἐδῶ εὑρέθησαν ἐπίσης δύο πινακίδες μινωϊκὴς Γραμμικῆς Α´ γραφῆς ποὺ εἶχαν πέσει ἀπὸ τὸν ἐπάνω ὄροφο.
D. Τὸ δωμάτιο D περιεῖχε πολλὰ διακεκοσμημένα πήλινα ἀγγεῖα καὶ ἄλλα λίθινα, σφραγῖδες, περίαπτα καὶ κοσμήματα.

Τὸ κτίριο αὐτὸ περιεῖχε συνολικὰ 300 ὁλόκληρα ἀγγεία, μερικὰ ἀπὸ τά ὁποῖα ἐκτίθενται στὸ Ἀρχαιολογικὸ Μουσεῖο Χανίων.

Μετὰ τὴν καταστροφὴ , οἱ ἄνθρωποι ἐπέστρεψαν καὶ κατοίκησαν στὰ χαλάσματα (τὰ δωμάτια Α, Ι καὶ Q τῆς οἰκίας I (ξανὰ ἐχρησιμοποιήθησαν).

Νέα κτίρια (μὲ πράσινο χρῶμα στὸ σχέδιο) δὲν ἐκτίσθησαν παρὰ μόνον κατὰ τὴν ΥΜ ΙΙΙΑ περίοδο (περίπου 1350 π.Χ.), γιὰ νὰ ξανὰ καταστραφοῦν καὶ πάλι ἀπὸ φωτιὰ 100 χρόνια ἀργότερα.

Ἀπὸ αὐτὴν τὴν καταστροφὴ ΥΜ ΙΙΙΒ1 φάσεως προέκυψε τὸ καταπληκτικὸ εὕρημα τῶν πινακίδων τῆς Γραμμικῆς Β´, δηλαδὴ τῆς γραφῆς τῆς πρωϊμοτέρας μορφῆς τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης, τὴν ὁποία μιλοῦσαν οἱ Μυκηναῖοι τῆς ἠπειρωτικῆς Ἑλλάδος.

Ὄψεις ἀπὸ διαφορετικὴ γωνία.  

Ζωγραφικὴ ἀναπαράστασις τῶν κατοικιῶν.

ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΚΥΔΩΝΙΑΣ.

Ἀκόμη, σὲ αὐτὴν καὶ τὴν ἑπομένη περίοδο (ΥΜ ΙΙΙΑ καὶ ΙΙΙΒ) ἄνθησε τὸ περίφημο τοπικὸ ἐργαστήριο κεραμικῆς («Ἐργαστήριο Κυδωνίας»), πολλὰ ἀγγεῖα τοῦ ὁποίου εὑρέθησαν στὰ δωμάτια Α καὶ C.

ΤΟΙΧΟΔΟΜΗ
Ὁ οἰκισμὸς ξανὰ ἐκτίσθη καὶ ἡ κατοίκησις ἐξηκολούθησε ἕως τὸν 12ο αἰ. π.Χ. (ΥΜ ΙΙΙΓ περίοδος).
Ξανὰ ἐκατοικήθη πλέον κατὰ τὴν Ὕστερο Γεωμετρικὴ περίοδο (β´μισό 8ου αἰ. π.Χ.) καὶ ἔκτοτε δὲν ἐγκατελείφθη.

Ἀποχετευτικὸ σύστημα καὶ διακοσμητικοὶ πλίνθοι !!!

Μεταμινωϊκά, φρέαρ καὶ κτίσμα..

Νεφέλη Ὠκεανίς