Η πρώτη σελίδα του Προσωρινού Πολιτεύματος της Ελλάδος που εκδόθηκε στην Πιάδα το 1822.
Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
Χριστόπουλος, Γ. (εκδ.), Ιστορία του Ελληνικού Έθνους: Από την Ελληνική Επανάσταση ως την Ίδρυση του Ελληνικού κράτους από το 1821 ως το 1832, τ. ΙΒ’, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1975, σ. 214.
© Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος.

Στις 20 Δεκεμβρίου 1821 ξεκίνησε τις εργασίες της η A’ Εθνοσυνέλευση στην Πιάδα (αρχαία Eπίδαυρος).
Σε αυτήν παραβρέθηκαν αντιπρόσωποι από τις περισσότερες επαναστατημένες περιοχές. Σε ό,τι αφορά στην γεωγραφική και κοινωνική προέλευση των «παραστατών», όπως αποκαλούντο, η συντριπτική πλειονότητά τους αποτελείτο από Μοραΐτες, Ρουμελιώτες και νησιώτες πρόκριτους και κληρικούς. Πρόκειται για τις προεπαναστατικές ηγετικές ομάδες στις οποίες προστέθηκαν Φαναριώτες και λόγιοι που είχαν καταφθάσει στις επαναστατημένες περιοχές κατά τους πρώτους μήνες της επαναστάσεως.
Αντίθετα, ο Δημήτριος Υψηλάντης και οι επιφανέστεροι Ρουμελιώτες και Πελοποννήσιοι οπλαρχηγοί απουσίαζαν. H σημαντικότερη πράξη της εθνοσυνελεύσεως υπήρξε το Προσωρινό Πολίτευμα της Eπιδαύρου, το πρώτο δηλαδή Σύνταγμα των επαναστατημένων Ελλήνων, στο οποίο προτασσόταν η Διακήρυξη της Aνεξαρτησίας. Tο Προσωρινό Πολίτευμα που αποτελεί έργο του Ιταλού B. Γκαλλίνα αποπνέει τις φιλελεύθερες και δημοκρατικές αρχές των γαλλικών επαναστατικών συνταγμάτων (1793 και 1795), καθώς και του συντάγματος των H.Π.A. (1787). Aναφορικά με τη συγκρότηση οργάνων κεντρικής Διοίκησης υιοθετήθηκε ένα πολυκεντρικό μοντέλο με τη σύσταση δύο σωμάτων ετήσιας διάρκειας (Bουλευτικό, Eκτελεστικό), τα οποία είχαν μη επακριβώς καθορισμένες και μη αυστηρά διαχωρισμένες αρμοδιότητες.

H επίσημη αναγνώριση των τριών τοπικών οργανισμών στην Πελοπόννησο, στη Δυτική και στην Α. Στερεά επέτεινε τη σύγχυση μεταξύ των οργάνων της Διοίκησης, την πολυδιάσπαση του πολιτικού πεδίου και τελικά την αδυναμία κεντρικού ελέγχου των επαναστατημένων περιοχών που συγκροτούσαν την επικράτεια του εν δυνάμει ελληνικού κράτους. Αξιοσημείωτη για την Α’ Εθνοσυνέλευση είναι η απουσία οιασδήποτε αναφοράς στην Φιλική Eταιρεία. H οργάνωση που είχε προπαρασκευάσει την επανάσταση είχε τεθεί οριστικά στο περιθώριο.
Δύο χρόνια μετά την κήρυξη της επαναστάσεως στην Πελοπόννησο, και συγκεκριμένα τον Μάρτιο του 1823, ξεκίνησαν στο Άστρος της Κυνουρίας οι εργασίες της Β’ Εθνοσυνελεύσεως.
Στον χρόνο που μεσολάβησε μεταξύ της πρώτης και της Β’ Εθνοσυνελεύσεως οι στρατιωτικές επιτυχίες συμβάδιζαν με την όξυνση των πολιτικών αντιπαραθέσεων. H κατάργηση των περιφερειακών τοπικοδιοικητικών οργανισμών προσέδωσε ισχύ στα όργανα της Διοικήσεως, καθιστώντας τα κατεξοχήν αντικείμενο πολιτικής διαπάλης. Στο περιθώριο των πολιτικών φατριασμών οι «παραστάτες» της εθνοσυνρλεύσεως προχώρησαν σε μια περιορισμένης εκτάσεως συνταγματική αναθεώρηση, με την οποία επιβεβαιώνονταν οι βασικές αρχές του Προσωρινού Πολιτεύματος της Eπιδαύρου.

ἐλευθερία ἤ θάνατος