Ἡ Ἱστορία μιᾶς Ἀποτυχίας

Ἔχω τὴν ἐντύπωση ὅτι ὁ συγγραφέας Ἔντγκαρ Ράις Μπάροους (Burroughs), ὁ δημιουργὸς τοῦ Ταρζάν, γιὰ νὰ πάρῃ μίαν εἰκόνα τῆς ζούγκλας πιθανῶς νὰ ἐπισκέφθηκε τὴν Ἑλλάδα. Ἴσως μάλιστα στὴν χώρα μας νὰ ἐμπνεύσθηκε καὶ τὴν πιστὴ σύντροφο τοῦ Ταρζάν, τὴν μαϊμοῦ Τσίτα, ποὺ τόσο γοήτευσε τὴν γενεά μου στὰ παιδικά της χρόνια. Καὶ τὸ λέω αὐτὸ γιατὶ ἀμφιβάλλω ἐὰν ὑπάρχῃ λαὸς πού, παρὰ τὴν νοημοσύνη του, νὰ πιθηκίζῃ καὶ νὰ μαϊμουδίζῃ τόσο ἀσύστολα. Λὲν οἱ «ἐπαΐοντες» ὅτι μέσῳ τῆς Τσίτας μπόρεσαν οἱ Ἀμερικανοὶ νὰ λανσάρουν τὸ μάσημα τῆς τσίκλας καὶ τὴν παραγωγὴ –μέσῳ αὐτῆς– εἰδικοῦ τύπου φούσκας, τῆς γνωστῆς ὡς τσιχλόφουσκας. Γιὰ ἄλλες χῶρες μπορεῖ, γιὰ τὴν Ἑλλάδα ὄχι. Ἡ παραγωγὴ φουσκῶν σὲ ὅλους τοὺς τομεῖς τῆς ζωῆς, καὶ προεχόντως τῆς πολιτικῆς, ξεπερνᾶ σέ ποσοτικό μέγεθος καὶ τὴν ἐλαιοκαλλιέργεια.

Ἄλλ’ ἂς ἀφήσουμε τὸ ζήτημα τῶν φουσκῶν καί ἂς ἐπανέλθουμε στὶς καταστάσεις ζούγκλας ποὺ βιώνουμε καθημερινῶς. Παραπονοῦμαι γιὰ τὴν ἔλλειψη καλῶν πολιτικῶν. Καὶ παραπονοῦμαι κακῶς. Διότι ἡ εἴσοδος κάποιου ἀξιόλογου ἀνθρώπου στὴν πολιτική μοιάζει μὲ εἴσοδο σὲ κάποιο τροπικὸ δάσος, ὅπου δεκάδες σαρκοβόρα θηρία θὰ ὁρμήσουν νὰ τὸν κατασπαράξουν.
Τώρα ποὺ πιὰ ὁλοκληρώθηκε ἡ ἐκτύπωση καί εὑρίσκεται σὲ κυκλοφορία μία τετράτομος ἱστορία μου τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, εἰλικρινὰ μελαγχολῶ, ὅταν συγκρίνω τοὺς τότε καὶ τοὺς λίγο μετὰ πολιτικοὺς μὲ τοὺς σημερινούς. Ἄντε νὰ συγκρίνῃς τὸν Μακρὸν μὲ τὸν Ντὲ Γκῶλ, τὸν Ἀντενάουερ μὲ τὴν Μέρκελ! Ὑπάρχει τόση διαφορά, ὅπως θὰ ἔλεγε ὁ Μάρκ Τουαίν, ὅση ἀνάμεσα στὴν ἀστραπὴ καὶ στὴν πυγολαμπίδα. Καὶ ὅλα αὐτὰ εἶναι ἀπότοκος μιᾶς στρεβλῆς παιδείας. Καὶ δὲν ἐννοῶ μόνον τὴν σχολικὴ. Ἡ περιῤῥέουσα πνευματικὴ ἀτμόσφαιρα σὲ ὅλον τὸν δυτικὸ κόσμο, ποὺ ἀρέσκεται αὐτάρεσκα νὰ ὀνομάζεται ἐλεύθερος κόσμος, εἶναι μία ἀτμόσφαιρα νομιμοποιημένης διαστροφῆς. Ἀφοῦ τὰ δικαστήρια ἔχουν ἀποφανθῆ ὅτι μπορεῖ καθένας νὰ γράφῃ ὅ,τι θέλει σ’ ἕνα πεζογράφημα ἤ σ’ ἕνα ποίημα, ἦλθε κάποτε ὁ καιρὸς νὰ δοθῇ ἡ ἴδια ἐλευθερία καὶ στοὺς τίτλους τῶν βιβλίων. Ἕνας ὑβριστικὸς τίτλος εἶναι πιὸ προκλητικός, ἑλκυστικός, μαγνητικός. Τραβᾶ τοὺς ἀναγνῶστες, ὅπως τὰ κόπρανα τραβοῦν τὶς μῦγες. Ἡ καθημερινοποίηση τοῦ ὑβριστικοῦ, ὅπως κομψὰ ἔχει ὀνομασθῆ, μεταφέρεται καὶ στὴν πολιτική. Σήμερα σὴν ἑλληνικὴ Βουλὴ ἀκούγονται πιὸ βαρειὰ «γαλλικὰ» ἀπ’ ὅσα ἀκούγονταν στὴν Τρούμπα κάποια φορά.

Ἀλλ’ ὅταν τὸ κακὸ καὶ τὸ διεστραμμένο γίνονται συνείδηση, καί μάλιστα, «προοδευτική» συνείδηση, τότε εὔκολα ἀναπτύσσεται καὶ ἡ τέχνη τοῦ κακοῦ. Ἡ διευρυνομένη φτώχεια προκαλεῖ τὴν περαιτέρῳ διεύρυνσή του. Χάθηκε παντελῶς τὸ αἴσθημα ἀσφαλείας στὴν χώρα μας. Μαθαίνω ὅτι ἀλλοῦ (ὄχι ἀκόμη ἐδῶ) κτίζονται εἰδικοῦ τύπου προστατευτικὰ τείχη γύρω ἀπὸ τὶς συνοικίες τῶν ἰσχυρῶν, πλουσίων ἢ πολιτικῶν. Ἴσως κριθῇ συμφερτικότερο νὰ κτίζονται τείχη γύρω ἀπὸ τὶς συνοικίες τῶν φτωχῶν. Ἡ φτώχεια εἶναι κακὸς σύμβουλος, εἶχε πῆ ὁ Οὑγκῶ. Καὶ αὐτό φαίνεται ἀπὸ τὸ καθημερινὸ ἀστυνομικὸ δελτίο. Οὐδέποτε ἦταν πλουσιότερο. Ἀλλὰ ὅσο πλουσιότερο γίνεται τὸ ἀστυνομικὸ δελτίο τόσο φτωχότερο γίνεται τὸ ἠθικό μας κεφάλαιο. Καὶ αὐτὸ ἀποτυπώνεται ἐντονώτερα στὴν πολιτική μας ζωή. Μὲ συνεπακόλουθο τὸν πρώιμο μαρασμό. Ὁ πολιτικὸς μας κόσμος ἔχει χάση τὸ ἄνθισμα τῆς νιότης καὶ τῆς ὡριμότητος. Τὰ φύλλα του μαραίνονται, ὅπως τὸ ἄρωμα καὶ ἡ γεύση τῶν καρπῶν του ποὺ ἔχουν κάτι δύσοσμο καὶ μπαγιάτικα γλυκερό.

Ἡ μεταπολιτευτική –ὅπως συνήθως ὀνομάζεται– περίοδος πιθανῶς μελλοντικὰ νὰ ὀνομασθῇ περίοδος μιᾶς μεγάλης ἀποτυχίας. Οἰκοδομήσαμε μίαν τρεκλίζουσα δημοκρατία, ὑπονομεύσαμε τὰ θεμέλια τῆς γλώσσης μας, ἐξοντώσαμε τὴν βιομηχανία καὶ τὴν βιοτεχνία, περιορίσαμε στὸ ἐλάχιστο τὴν κτηνοτροφία καὶ τὴν γεωργία καὶ στὸ μόνο ποὺ διαπρέψαμε εἶναι ἡ βιομηχανία ἀχρήστων πτυχίων. Μία σεβαστὴ μερίδα τοῦ λαοῦ μᾶς ἐμπιστεύθηκε τὶς τελευταῖες του ἐλπίδες σ’ ἕναν ἀριστερόφρονα ἢ ἀριστερολογοῦντα «νεαρὸ» πολιτικό. Ποὺ σχημάτισε μίαν δίποδο κυβέρνηση, παρότι τὰ πόδια αὐτὰ εἶναι ἰδεολογικῶς διαφορετικά. Ἡ κυβέρνηση αὐτὴ ἔχει μίαν ἰδιαιτέρα ἱκανότητα νὰ μᾶς δημιουργῇ σχεδὸν καθημερινῶς ἀγχογόνες καταστάσεις. Ὥστοσο, παρ’ ὅλο ποὺ τὰ βάθρα του τρίζουν, ὁ πρωθυπουργὸς παραμένει ἀκλόνητος καὶ ἀπτόητος. Συγκρινόμενος μὲ τὸν τωρινὸ κύριο ἀντίπαλό του ἔχει μεγαλύτερο ταμπεραμέντο δημαγωγοῦ, καὶ μάλιστα σὲ πολλὲς παραλλαγές. Μπορεῖ νὰ μεταμορφώνεται σὲ Τζέιμς Ντῆν («Ἐπαναστάτης χωρὶς αἰτία»), σὲ Μάρλον Μπράντο («Τὸ λιμάνι τῆς ἀγωνίας») ἀλλὰ καὶ σὲ Ρόμπερτ Ντὲ Νίρο στὶς πολλὲς παραλλαγές του. Ἀντίθετα ὁ ἀρχηγὸς τῆς ἀξιωματικῆς ἀντιπολιτεύσεως εἶναι μορφολογικὰ καί σωματοδομικὰ στατικός. Εἶναι ἀγαλματικός. Ἀκόμη καὶ ὅταν ἀλλάζῃ –πάντοτε κομψὴ– ἐνδυμασία, εἶναι ἀγαλματικός. Παραμένει ὁ ἑαυτός του. Δὲν ἔχει ταμπεραμέντο μεταβαλλομένου ἀνθρώπου. Γι’ αὐτὸ δὲν θὰ ἐκπλαγῶ ἐὰν τὴν νύκτα τῶν ἐκλογῶν ἐπαναλάβῃ τὸ τρικουπικό: «Ἀνθ’ ἡμῶν ὁ κύριος…». Ἔτσι θὰ ὁλοκληρωθῆ ἡ ἱστορία μιᾶς ἀποτυχίας.

Φοβᾶμαι ὅτι οἱ ἐρχόμενες ἐκλογές, ὅποτε γίνουν, δὲν θὰ ἔχουν ἰδεολογικὸ ἀλλά ἀνθρωποφαγικὸ χαρακτῆρα. Ὅταν τά σκυλόψαρα μαλώνουν μεταξύ τους, δὲν σημαίνει ὅτι τὸ κάνουν μόνον γιὰ φαγητό. Μπορεῖ καὶ νὰ τὸ κάνουν γιὰ …ἰδεολογικούς σκοπούς! Οἱ ἰδεολογίες, ὅπως πάντα, θὰ χρησιμοποιηθοῦν ὡς καρύκευμα γιὰ νὰ γίνῃ πιὸ νόστιμο τὸ φαγητὸ τῆς ἐξουσίας. Γι’ αὐτὸ σήμερα στὸ πολιτικὸ παζάρι πλασσάρονται ποικίλες θεωρίες ποὺ θὰ μποροῦσε κάποιος, μὲ μίαν ψύχραιμο ἀνάλυση, νὰ τὶς ἐντάξῃ στὴν διαλεκτικὴ τῆς ἀφελείας ἤ στὴν «φιλοσοφία τῆς εὐτελείας». Μοιραῖα στὸν πολιτικό μας λόγο, ὅπως τὸ ἔχουμε ξαναγράψη, ὑπάρχουν πολλὰ λόγια μὲ μπόλικο …τίποτα, ἀφοῦ τίποτα ὡς στοχασμὸς δὲν ὑπάρχει πίσω ἀπὸ τὴν κουρτίνα τῶν λόγων. Ἡ σύγχρονη ζωὴ ἔχει ἀποκτήση πολὺ σουβλερὰ νύχια. Μὲ ἕναν νυχοκόπτη δὲν μπορεῖ κάποιος νὰ δώσῃ λύσεις. Μὲ αὐτὸ θέλω νὰ πῶ ὅτι τὰ προβλήματα εἶναι τόσο σκληρά, τόσο αἰχμηρὰ ποὺ δὲν λύνονται μὲ «ρετσέτες» οὔτε τοῦ Μᾶρξ οὔτε τοῦ Ἄνταμ Σμίθ. Δυστυχῶς ὁ τρόπος ποὺ τὰ ἀντιμετωπίζουμε ὡς πολῖτες καὶ πολιτικοὶ μοιάζει μὲ τὰ παιχνίδια τῶν καθρεπτῶν στὰ λαϊκὰ πανηγύρια!

Καργάκος Σαράντος
Ἑστία, 2/11/2018