τῆς Ἄννας Τζιροπούλου Εὐσταθίου 

Ἡ περίφημη Βιβλιοθήκη τῆς Ἀλεξανδρείας ἀποτελοῦσε τὴν μεγαλυτέρα κιβωτὸ γνώσεως τοῦ ἀρχαίου κόσμου. Ἐκεῖ εὑρίσκετο ὁλόκληρη ἡ σοφία, ὁ πνευματικὸς θησαυρός, οἱ ἐπιστῆμες καὶ πολλὰ ἔργα ἀνεκτίμητης ἀξίας. Δυστυχῶς, οἱ ἐπιδρομὲς τῶν βαρβάρων κατέστρεψαν τὴν βιβλιοθήκη, ἀφήνοντας ἕνα μεγάλο κενὸ στὴν παγκόσμια πολιτιστικὴ κληρονομιά.

Οἱ ἀναρίθμητοι πάπυροι, μὲ τὰ χειρόγραφα μεγάλων σοφῶν, κατέγραφαν τὴν πορεία τοῦ ἀνθρωπίνου πνεύματος. Ἀξιοσημείωτο εἶναι καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι, ἀπὸ τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ γνώση διεσώθη μόνον τὸ 10%. Δηλαδή, ἀπὸ τὶς 160 τραγωδίες τοῦ Σοφοκλέους ἔχουμε σήμερα μόνον τὶς ἑπτὰ καὶ ἀντιλαμβάνεται κάποιος τὴν μεγάλη ἀπώλεια. Ἡ τεράστια αὐτὴ βιβλιοθήκη, ποὺ χάθηκε μέσα στὶς φλόγες, ἄφησε πίσω της ἕνα λαμπρὸ παρελθόν, ὥστε νὰ θυμήζῃ ὅ,τι ὡραῖο μπορεῖ νὰ ὑπάρξῃ γιὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ λέγεται γνώσις. Ό,τι ἀπέμεινε ἀπὸ τὴν μεγάλη ἐκείνη καταστροφὴ διδάσκεται σήμερα σὲ ὅλα σχεδὸν τὰ πανεπιστήμια τοῦ κόσμου.
(Ἀπὸ τὴν παρουσίαση στὸ ὀπισθόφυλλο τοῦ βιβλίου).

Ἀπόσπασμα: 

«Περὶ βιβλίων πλήθους καὶ βιβλιοθηκῶν κατασκευῆς»

Ἡ λέξις «βιβλίον», καθὼς καὶ τὸ ὑλικὸν ἐπὶ τοῦ ὁποίου τὰ βιβλία γράφονται, εἶναι καθαρῶς ἑλληνικὴ ἐπινόησις, ἑλληνικὴ εὕρεσις, ὅπως ἀκριβῶς καὶ τὸ Ἀλφάβητον ὑπῆρξεν «Ἑλλήνων ἐξεύρημα». Ἡ Γλώσσα, αὐτὴ ἡ ἀψευδὴς «γενεαλογία τῶν λαῶν» (W. Durant), τὸ κραυγάζει καὶ τὸ διαλαλεῖ, γιὰ ὅσους βεβαίως γνωρίζουν νὰ ἀκροῶνται.

Μετὰ τὴν Ἐποχὴ τῶν Σπηλαίων καὶ τὶς πρωτολεῖες βραχογραφίες, πρωτογράψαμε ἐπάνω σὲ φλοιοὺς δένδρων.

• «Γράμματα δ’ ἐν φλοιῶ γέγραπται» -Ἐτυμολογικὸν Μέγα-
• «Ἐν φλοιῷ δρυὸς ἐνέγραψε γράμματα» -Πλουτάρχου, Πύῤῥος 3-
• Πρωτογράψαμε καὶ σὲ ξύλινες πινακίδες (πολὺ ἀργότερα σὲ πήλινες). Ἡ λέξις κ-σύλον κατάγεται ἐκ τοῦ ὕλη=δάσος, δένδρα, ὑλοτομία. Δία συνήθους δὲ τροπῆς τῆς δασείας εἰς σίγμα, – σύλη, σελίς, μὲ α’ ἔννοια ξυλεία πρὸς γραφήν. Οἱ σελίδες οἱ κατασκευασμένες ἀπὸ τὸ ξύλο τῆς ἱερᾶς δρυὸς τοῦ Διός, τῆς φηγοῦ, ἤσαν σελίδες φηγότευκτες.

Ἀρχαιότατον ὑλικὸν γραφῆς, καὶ τὰ φύλλα τῶν δένδρων: «πεταλισμὸς καὶ ἐκφυλλοφορία», ἐξ οὐ ἡ ἔκφρασις «φύλλο χαρτὶ» μέχρι σήμερα, παρέα μὲ τὶς «σελίδες», ποὺ τόσα κι αὐτὲς θυμοῦνται… Ἡ Κυμαία Σίβυλλα ἔγραφε τοὺς χρησμούς της ἐπάνω σὲ φύλλα, τὰ ὁποῖα ἐν συνεχείᾳ ἄφηνε νὰ τὰ πάρῃ ὁ ἄνεμος.

Ἀργότερα ἐχρησιμοποιοῦντο κυρίως φύλλα φοινικοδένδρων, ἐπειδὴ εἶχαν μεγάλη ἐπιφάνεια. «Οἱ Κρῆτες λέγουν ὅτι αὐτὰ τὰ γράμματα ὠνομάσθησαν φοινικήια, ἀπὸ τοῦ γράφειν ἐν πετάλοις φοινίκων», μᾶς πληροφορεῖ ὁ λεξικογράφος Σουΐδας.

ἔρευνα Πανορμίτης Σπανὸς