Τὸ πείραμα τῆς Φιλαδελφείας.

ἀπὸ τὸν/τὴν

0

Ἕνα πείραμα, ποὺ μόλις τὰ τελευταῖα χρόνια ἔχει ἀρχίσει νὰ γίνεται γνωστό στὴν χώρα μας. Οἱ στόχοι καὶ τὰ κίνητρά του, ἄγνωστα. Ἐὰν φυσικὰ ἔγινε.

Στὴν Ἑλλάδα ἀσχοληθήκαμε μὲ τὸ συγκεκριμένο πείραμα, διότι κάποιαν στιγμὴ το αντιτορπιλικό ποὺ ἔλαβε μέρος, πέρασε στὴν ἰδιοκτησία μας. Ἀλλὰ τὰ γεγονότα εἶναι ἀσαφή στὴν περιγραφή τους, τὸ ἀμερικανικό ναυτικό ποτὲ δὲν παρεδέχθη τὸ γεγονός καὶ ὑπάρχουν σοβαρές ὑπόνοιες γιὰ τὴν ἀλλαγή τοῦ πλοίου κατὰ τὴν παράδοσι στοὺς Ἕλληνες.

Τὸ ἄρθρο εἶναι ἀρκετὰ ἐνδιαφέρον καὶ νομίζω πὼς βάζει κάποια πράγματα σὲ τάξι. Σαφῶς καὶ ὑπάρχουν ἀμφιβολίες. Ἀλλὰ δὲν εἶμαι ἡ κατάλληλη γιὰ νὰ τὶς ἀπαντήσω.

Φιλονόη.

Το πείραμα της Philadelphia: Ιστορία και μύθος

Κώστας Δελήμπασης
Το Πείραμα της Φιλαδέλφειας, συνεχίζει να εξάπτει τη φαντασία και την περιέργεια του κοινού για σχεδόν 50 χρόνια από τις πρώτες αναφορές σε αυτή την παράξενη ιστορία. Προϊόν της φαντασίας ενός ανθρώπου, ή πραγματικότητα που ξεπερνά τα όρια της επιστημονικής φαντασίας; Ακόμα και σήμερα είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς με βεβαιότητα. Ας δούμε όμως τα γεγονότα.
Η δημιουργία ενός μύθου

Η ιστορία που με το πέρασμα του χρόνου έγινε γνωστή με τον τίτλο το «Πείραμα της Φιλαδέλφεια» γεννήθηκε μέσα από μια σειρά παράξενων γεγονότων, με βασικό πρωταγωνιστή μια πραγματικά μυστηριώδη φιγούρα. Στα μέσα της δεκαετίας του 50 και συγκεκριμένα το 1955 κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ ένα βιβλίο με τίτλο “The expanding case for the UFO” (Η περίπτωση των UFO). Το βιβλίο αυτό έμελλε να γίνει διάσημο όχι τόσο για το περιεχόμενό του, όσο για τα γεγονότα που ακολούθησαν.

Morris Jessup

Συγγραφέας του ήταν ο Morris K Jessup, αστρονόμος, με πτυχιακές σπουδές στην αστρονομία στο Πανεπιστήμιο του Michigan όπου είχε διδάξει και για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, και μανιώδης ερευνητής των UFO. Με την έκδοση του βιβλίου του ο Jessup ξεκίνησε μια σειρά παρουσιάσεων με κύριο στόχο την προώθησή του.

Τον Ιανουάριο του 1956 ο Jessup έλαβε ένα γράμμα προερχόμενο από κάποιον που παρακολούθησε κάποια από τις διαλέξεις του και είχε διαβάσει το βιβλίο του. Το γράμμα σχολίαζε διάφορες από τις θέσεις του Jessup σχετικά με τα UFO και σε κάποιο σημείο έκανε μια αναφορά σε ένα ασυνήθιστο περιστατικό. Σύμφωνα με την επιστολή, τον Οκτώβριο του 1943 είχε λάβει χώρα ένα πείραμα του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ, που είχε ως αποτέλεσμα ένα ολόκληρο αντιτορπιλικό να γίνει αόρατο ενώ έπλεε στη θάλασσα.
Το γράμμα υπέγραφε κάποιος Carl Allen ο οποίος όμως χρησιμοποιούσε επίσης και την παράφραση του ονόματός του ως Carlos Miguel Allende. Σύμφωνα με τα γραφόμενα το πείραμα βασιζόταν σε μια πρακτική εφαρμογή της θεωρίας των ενοποιημένων πεδίων του Einstein.
 
Η περιγραφή του Allende
Ο Allen ισχυριζόταν ότι τον Οκτώβριο του 1943 και ενώ υπηρετούσε στο εμπορικό USS Anrdrew Furuseth είδε, στην περιοχή του Norfolk, ένα πλοίο, αντιτορπιλικό, μέσα σε ένα σφαιρικό πέπλο ομίχλης. Το πλοίο εμφανίστηκε για μερικά λεπτά και στη συνέχεια εξαφανίστηκε ξανά. Επίσης αναφέρει ότι σύμφωνα με δημοσίευμα μιας εφημερίδας της Philadelphia παρατηρητές στην εκεί Ναυτική βάση είχαν δει ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή ένα πλοίο να τυλίγεται σε ομίχλη, να εξαφανίζεται και να επανεμφανίζεται μετά από λίγο. Ουσιαστικά δηλαδή το πλοίο μεταφέρθηκε από τη Philadelphia στο Norfolk και πίσω σε ένα διάστημα μερικών λεπτών (ο κανονικός πλους θα απαιτούσε περίπου 24 ώρες).
Η ιστορία του Allen συνεχίζεται με μια σειρά από αναφορές σε περίεργα περιστατικά, αποτέλεσμα των επιπτώσεων που είχε το πείραμα στη υγεία των μελών του πληρώματος. Ένας από αυτούς εξαφανίστηκε μπροστά στα μάτια της οικογένειας του καθώς «μπήκε» σε ένα τοίχο σα να μην έχει υλική υπόσταση, κάποιο άλλοι επίσης εξαφανίστηκαν κατά τη διάρκεια ενός καυγά σε ένα μπαρ ενώ οι περισσότεροι επιζήσαντες υπέφεραν από σοβαρές ψυχοσωματικές διαταραχές. Κατά τη διάρκεια του πειράματος αρκετά μέλη του πληρώματος εξαϋλώθηκαν ή κάηκαν ζωντανοί. Το συμπέρασμα του Allen είναι ότι το πείραμα δεν είχε εξελιχθεί όπως περίμενε το Ναυτικό με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθούν οι σχετικές προσπάθειες 3 χρόνια αργότερα.
Όπως ήταν φυσικό ο Jessup δεν πείστηκε από τις αφηγήσεις του Allen και του ζήτησε περισσότερα στοιχεία ώστε να επιβεβαιώσει την ιστορία του. Η απάντηση του Allen στις 25 Μαίου 1956 δεν προσέθεσε κάτι καινούργιο σε ότι αφορά την παροχή αποδείξεων για τις αφηγήσεις του και έτσι ο Jessup αποφάσισε να μην ασχοληθεί με το θέμα. Σε αυτή την απόφαση συνηγορούσε και η γενικότερη εικόνα των επιστολών του Allen, οι οποίες διακρίνονταν από ασυναρτησίες και ασυνταξίες, μια εμμονή στη χρήση κεφαλαίων και μια μίξη επιστημονικοφανών θεωριών και παράλογων συμπερασμάτων.
Το Γραφείο Ναυτικών Ερευνών (Office of Naval Research)
Τη άνοιξη του 1957 ο Jessup έλαβε μια πρόσκληση να επισκεφθεί το Γραφείο Ναυτικών Ερευνών στη Washington. Εκεί του έδειξαν ένα αντίτυπο του βιβλίου του τα περιθώρια του οποίου ήταν γεμάτα χειρόγραφες σημειώσεις σε τρία χρώματα και με τρείς διαφορετικούς, φαινομενικά τουλάχιστο, γραφικούς χαρακτήρες. Οι σημειώσεις περιείχαν αναπαραγωγή των όσων ο Allen είχε ισχυρισθεί σχετικά στις επιστολές του προς τον Jessup, αλλά και εκτεταμένα σχόλια για διαπλανητικά ταξίδια, τις μεθόδους πρόωσης των ιπτάμενων δίσκων, αναφορές στις θεωρίες του Einstein και του Tesla, όλα διατυπωμένα με φρασεολογία και λογική που παρέπεμπαν σε άτομα με σημαντικές επιστημονικές γνώσεις.
Ο Jessup αναγνώρισε τον ένα τουλάχιστο από τους γραφικούς χαρακτήρες, ως εκείνο του Allen, ενώ γενικώς η γλώσσα και η μορφολογία των σημειώσεων παρέπεμπαν στα γράμματα που είχε λάβει. Σε μία παράξενη κίνηση την οποία το Ναυτικό επίσημα έχει χαρακτηρίσει ιδιωτική πρωτοβουλία κάποιων αξιωματούχων του Γραφείου Ναυτικού Ερευνών, το βιβλίο με τις σημειώσεις μαζί με τα γράμματα του Allen προς τον Jessup ως εισαγωγή, ανατυπώθηκε σε ένα περιορισμένο αριθμό αντιτύπων (10-130 καθώς οι αναφορές διαφέρουν). Η έκδοση αυτή έχει γίνει γνωστή ως Varo edition από το όνομα της εταιρείας στην οποία είχε ανατεθεί η αναπαραγωγή.
Ο Jessup αυτοκτόνησε 2 χρόνια αργότερα στις 20 Απριλίου 1959 καθώς η ψυχολογική του κατάσταση είχε φτάσει σε πολύ άσχημο σημείο, κυρίως εξ΄ αιτίας προσωπικών προβλημάτων. Το τι συνέβη στα δύο αυτά χρόνια είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστο. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι ο Jessup ενδιαφέρθηκε ξανά για το θέμα και πιθανότατα προσπάθησε να επικοινωνήσει ξανά με τον Allen. Παράλληλα στην ίδια χρονική περίοδο είτε μέσω συζητήσεων του  Jessup με φίλους και συνεργάτες, είτε μέσω διαρροών από το Γραφείο Ναυτικών Ερευνών, η ιστορία αρχίζει να γίνεται γνωστή σε ένα ευρύτερο κύκλο ανθρώπων.
Η περίοδος των βιβλίων
Στα χρόνια που ακολουθούν οι ακριβείς κινήσεις του Allen παραμένουν σε μεγάλο βαθμό άγνωστες με μόνο σίγουρο το ότι βρισκόταν σε διαρκή κίνηση, πότε στο Μεξικό και πότε στις ΗΠΑ.
Προς το τέλος της δεκαετίας του 1960 εμφανίζεται έντονο ενδιαφέρον από διάφορους ερευνητές για το Πείραμα της Philadelphia και τον Allen. Το 1967 εκδόθηκαν 3 βιβλία που αφορούσαν έμμεσα ή άμεσα την ιστορία μας:
    • Brad Steiger’s “The Allende Letters”
    • Ivan Sanderson’s  “Uninvited Visitors” (ο Sanderson ήταν στενός φίλος του Jessup και πολλοί πιστεύουν ότι του είχε εμπιστευθεί αρκετές πτυχές της ιστορίας)
    • Jacques Vallee’s “Anatomy of a Phenomenon”
Τουλάχιστο ο Steiger και ο Valee έλαβαν γράμματα από τον Allen με αναφορές και παρατηρήσεις.
Το 1969 φέρεται να έχει συμβεί ένα από τα πιο παράξενα περιστατικά της ιστορίας. Ο Allen επισκέφθηκε τα γραφεία της Varo και ζήτησε ένα αντίγραφο της περίφημης έκδοσης. Στη συνέχεια πήγε  στα γραφεία της Οργάνωσης Έρευνας Εναέριων Φαινομένων (APRO) στο Tuscon Arizona, όπου «ομολόγησε» ότι όλη η ιστορία ήταν από την αρχή μια δικιά του φάρσα.
Η επόμενη «εμφάνιση» του Allen είναι μέσα από τις σελίδες του βιβλίου “The Philadelphia Experiment” των Moore & Berlitz το 1979. Το βιβλίο αυτό είναι ουσιαστικά εκείνο που έκανε την ιστορία γνωστή στο ευρύ κοινό και αποτελεί για πολλούς την καλύτερη έρευνα που έχει γίνει πάνω στο θέμα. Ο Moore αναφέρει πώς κατά τη διάρκεια της έρευνάς του αντάλλαξε αρκετές επιστολές με τον Allen αλλά και συναντήθηκε μαζί του. Η τελευταία αξιόπιστα καταγεγραμμένη εμφάνιση του Allen πιστεύεται ότι έγινε το 1983 όταν και έδωσε μια συνέντευξη στη συγγραφέα Linda Strand. Πιστεύεται ότι ο Allen πέθανε στο Colorado το 1994, σύμφωνα με τα αρχεία της Υπηρεσίας Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Μια άλλη πηγή
Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 εμφανίσθηκε και κάποιος ακόμα αυτόπτης μάρτυρας του πειράματος. Πρόκειται για κάποιον Al Bielek οποίος ισχυρίζεται ότι ήταν ο υπεύθυνος για τα ηλεκτρονικά συστήματα κατά τη διάρκεια του πειράματος. Επίσης σύμφωνα με τα λεγόμενά του το πείραμα έλαβε χώρα σε 2 φάσεις, στις 23 Ιουλίου και τις 12 Αυγούστου του 1943 και όχι τον Οκτώβριο. Όμως η ιστορία του είναι ακόμα πιο απίστευτη. Υποτίθεται ότι το πείραμα είχε ως αποτέλεσμα τη μεταφορά του στο χρόνο από το 1943 στο 1983, αλλά και την αναγκαστική επιστροφή του πίσω ώστε να «σταματήσει» το πείραμα που «έτρεχε» ανεξέλεγκτο.
Αλλά ο πιο απίθανος ισχυρισμός του Bielek είναι ότι το Ναυτικό τον είχε υποβάλλει σε πλύση εγκεφάλου ώστε να ξεχάσει την ιστορία. Οι μνήμες του ξαναήρθαν μόνο όταν είδε τη σχετική ταινία«The Philadelphia Experiment». Ο Bielek συνεχίζει την ιστορία του ισχυριζόμενος ότι αντίστοιχα πειράματα συνεχιζόντουσαν και στις δεκαετίες του ’70 και του ’80 σε μυστικές εγκαταστάσεις. Ως επικεφαλείς της αρχικής ομάδας του πειράματος φέρονται οι Nikola Tesla, Albert Einstein και John Von Neumann. Εδώ και πολλά χρόνια ο Bielek υποστηρίζει τις απόψεις του με πάθος μέσω διαλέξεων, συνεντεύξεων και βιβλίων, διανθισμένων με πλήθος τεχνικών λεπτομερειών, καθώς είναι και κάτοχος διδακτορικού στις Φυσικές Επιστήμες.
Κατά καιρούς έχουν εμφανισθεί και άλλοι επίδοξοι μάρτυρες οι οποίοι ισχυρίζονται ότι ήταν ειδικοί επιστήμονες οι οποίοι επέβαιναν στο πλοίο, αλλά σε γενικές γραμμές οι ιστορίες τους μοιάζουν με αυτή του Bielek και σε εντυπωσιακό βαθμό με το σενάριο της ταινίας «The Philadelphia Experiment» του 1984.

Η ταυτότητα του πλοίου

Το DE-173 Eldridge το 1944

Στο βιβλίο των Moore & Berlitz γίνεται και η πρώτη αναφορά στην ταυτότητα του πλοίου που υπήρξε το αντικείμενο του πειράματος.

Σύμφωνα με τις έρευνες των συγγραφέων και τις αφηγήσεις του Allen το DE-173 Εldridge ήταν το πλοίο που χρησιμοποιήθηκε στο πείραμα. Επρόκειτο για ένα αντιτορπιλικό συνοδείας, εκτοπίσματος 1240tn της κλάσης Cannon. Σύμφωνα με τα επίσημα αρχείο το πλοίο εισήλθε στην υπηρεσία τον Αύγουστο του 1943 και χρησιμοποιήθηκε για τη συνοδεία νηοπομπών στο Ατλαντικό και τη Μεσόγειο μέχρι το 1945, οπότε και μεταφέρθηκε στον Ειρηνικό. Τον Ιούλιο του 1946 αποσύρθηκε στην εφεδρεία (Reserve Fleet).
Σε ότι αφορά την κρίσιμη χρονική περίοδο, δηλαδή το 2ο μισό του 1943, τα επίσημα αρχεία του Ναυτικού των ΗΠΑ αναφέρουν:
    • Το πλοίο εισήλθε στην υπηρεσία στις 27 Αυγούστου 1943 στη Νέα Υόρκη
    • Αναχώρησε στις 16 Σεπτεμβρίου για τις Bermuda στα πλαίσια ταξιδιού προσαρμογής
    • Επέστρεψε από την προσαρμογή συνοδεύοντας μια νηοπομπή στη Νέα Υόρκη, όπου και κατέπλευσε στις 18 Οκτωβρίου
    • Παρέμεινε στη Νέα Υόρκη έως την 1η Νοεμβρίου οπότε και αναχώρησε ως συνοδεία της νηοπομπής UGS-23, την οποία συνόδευσε αρχικά στο Norfolk και στη συνέχεια (3 Νοεμβρίου) στην Casablanca
    • Επέστρεψε στη Νέα Υόρκη στις 17 Δεκεμβρίου ως συνοδεία της νηοπομπής GUS-22
    • Παρέμεινε στη Νέα Υόρκη έως την 31η Δεκεμβρίου οπότε και αναχώρησε για το Norfolk.

      Από την τελετή παράδοσης του πλοίου στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό το 1951

Στις 15 Ιανουαρίου του 1951 μεταβιβάστηκε στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό στα πλαίσια των μεταπολεμικών προγραμμάτων ενίσχυσης. Υπήρξε 1 από τα 4 αντιτορπιλικά της κλάσης Cannon που δόθηκαν στο Ελληνικό Π.Ν. και έγιναν γνωστά ως «τα θηρία», καθώς ονοματίστηκαν «Αετός», Ιέραξ», «Πάνθηρ»  και «Λέων». Δύο από αυτά έμελλε να γίνουν διάσημα: ο «Αετός» καθώς ήταν το πλοίο που «πρωταγωνίστησε» σε αρκετές ταινίες μεταξύ των οποίων «Τα κανόνια του Ναβαρόνε» και «Η Αλίκη στο Ναυτικό» και ο «Λέων», D-54, όπως ονομάσθηκε το DE-173 Eldridge.
Έχει γραφθεί από αρκετούς ερευνητές ότι αξιωματικοί και ναύτες που υπηρέτησαν στο «Λέων» ανέφεραν παράξενες καταστάσεις που είχαν να κάνουν τόσο με τα ηλεκτρολογικά του πλοίου (καλώδια που έμοιαζαν να ξεκινούν από το που ενά και να καταλήγουν πουθενά), σφραγισμένα διαμερίσματα, παραισθήσεις των μελών του πληρώματος.

Το D-54 Λέων σε άσκηση κάπου στα τέλη της δεκαετίας του ’80

Έχει επίσης γραφεί ότι οι σελίδες του ημερολογίου του πλοίου από τον Αύγουστο μέχρι το Σεπτέμβριο του 1943 λείπουν. Άλλες πάλι αναφορές θέλουν τον «Αετό» να παρουσιάζει παράξενη συμπεριφορά εξαφανιζόμενος από τα ραντάρ κατά τη διάρκεια ασκήσεων και με αρκετές δυσκολίες στις επικοινωνίες. Έτσι αρκετοί καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ήταν ο Αετός και όχι ο Λέων το πλοίο του πειράματος και ότι σκόπιμα το Ναυτικό των ΗΠΑ «άλλαξε» τα πλοία κατά την παράδοσή τους στην Ελλάδα ώστε να μπερδευτούν τα ίχνη.

Το «Λέων» υπηρέτησε έως το 1991 οπότε και παροπλίστηκε μεταφερόμενο στην Αμφιάλη. Το πλοίο οδηγήθηκε προς διάλυση προς το τέλος της δεκαετίας του 90. Ο «Αετός», επίσης υπηρέτησε μέχρι το 1991, και παρέμεινε στην Αμφιάλη μέχρι το 1993 οπότε και δωρίθηκε από την την Ελληνική κυβέρνηση στην ΄Ένωση Ναυτικών Αντιτορπιλικών Συνοδείας (Destroyes Escort Sailors Association). Τα έξοδα της επιστροφής  χρηματοδοτήθηκαν, μέσω  εισφορών $275.000 από μέλη της ένωσης. Το πλοίο μεταφέρθηκε στη N. York, συνοδεία ενός Ρωσικού ρυμουλκού, στις 23 Αυγούστου 1993. Παρέμεινε στο Αεροναυτικό Μουσείο του USS Interpid (N. York) όπου και αφού επισκευάσθηκε και επαναεξοπλίσθηκε σύμφωνα με τη μορφή του κατά το Β ΠΠ, στις 30/4/1994 επανακαθελκύστηκε με το αρχικό του όνομα USS Slater DE-766.

Άφιξη του Αετού στη Ν. York (23/8/1993)

Να σημειωθεί ότι η μετασκευή έγινε από εθελοντές και όχι από εργολάβους ή συνεργεία του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ και σε κοινή θέα, σε μή προστατευόμενη περιοχή. Στη συνέχεια παρέμεινε πλάι στο USS Interpid μέχρι τον Οκτώβριο του 1997, όταν μεταφέρθηκε στη πόλη του Albany NY στον ποταμό Hudson, όπου και έδεσε μόνιμα ως ναυτικό μουσείο. Να σημειωθεί ότι το πλοίο δεν ανήκει στο Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ αλλά στην ΄Ένωση Ναυτικών Αντιτορπιλικών Συνοδείας (DESA), ενώ συγκατελέγεται στον κατάλογο των ιστορικών μνημείων της πολιτείας της N. York. Για την ιστορία, τα επίσημα αρχεία του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ αναφέρουν ότι το DE-766 Slater εισήλθε στην υπηρεσία στις 1/5/1944.

Οι Θεωρίες
Οι βασικές θεωρίες που έχουν αναπτυχθεί γύρω από το Πείραμα της Philadelphia είναι ουσιαστικά σε δύο κατευθύνσεις:
Η πρώτη είναι εκείνη των οπαδών του μυστηρίου και υποστηρίζει ότι πράγματι έγινε ένα πείραμα το οποίο είχε ως στόχο την απόκρυψη ενός πλοίου από τα ραντάρ και/ή από τα ανθρώπινα μάτια. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκε ισχυρό ηλεκτρομαγνητικό πεδίο σε εφαρμογή των θεωριών του Einstein για τα ενοποιημένα πεδία και του Tesla για τον ηλεκτρομαγνητισμό. Οι περισσότεροι ισχυρίζονται ότι το πείραμα είχε τραγικά και απροσδόκητα αποτελέσματα, τόσο σε ότι αφορά τις ζωές των μελών του πληρώματος όσο και τα επιστημονικά δεδομένα καθώς πιθανολογείται η δημιουργία μιας ρωγμής στη συνέχεια του χωροχρόνου.
Η δεύτερη είναι εκείνη των σκεπτικιστών, αλλά και η επίσημη θέση του Ναυτικού. Σύμφωνα με αυτή το πείραμα δεν έλαβε ποτέ χώρα, ενώ οι διάφορες αναφορές (Allen) οφείλονται σε κακή αντίληψη των διαδικασιών απομαγνήτισης των πλοίων για τον κίνδυνο των μαγνητικών ναρκών ή και άλλων πειραματικών αλλά καθόλου εξωτικών εφαρμογών (νέου τύπου έλικες πρόωσης, ρυμουλκούμενες διατάξεις σόναρ, συστήματα, προστασίας από ηχοεντοπισμό κ.α.) με κύριο στόχο τη δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος απέναντι, κυρίως, στα Γερμανικά υποβρύχια.
Χαρακτηριστικά η διαδικασία της απομαγνήτισης, από τεχνική άποψη, πλησιάζει αρκετά τις διάφορες περιγραφές για το πείραμα (γινόταν και γίνεται με τη βοήθεια ασθενούς ηλεκτρομαγνητικού πεδίου που δημιουργείται από καλώδια που διατρέχουν το κέλυφος του πλοίου ώστε το πλοίο να χάσει το μαγνητικό φορτίο του και γίνει «αόρατο» για τις μαγνητικές νάρκες). Έχοντας αναφέρει τα βασικότερα ιστορικά στοιχεία και τις δύο βασικές θεωρίες είναι μάλλον καιρός για μια προσεκτική ανάλυση των παραμέτρων που ανέδειξαν μια φαινομενικά απίστευτη ιστορία, σε έναν από τους μύθους του 20ουαιώνα.
Οι μαρτυρίες και οι αποδείξεις
Τα δύο άτομα τα οποία φέρονται ως οι κύριοι μάρτυρες, ο Allen και ο Bielek, κάθε άλλο παρά ανταποκρίνονται στην περιγραφή ενός αξιόπιστου μάρτυρα. Ιδιαίτερα η περίπτωση του 2ου που ουσιαστικά περιγράφει το σενάριο της ταινίας του 1984 η οποία υπήρξε και ηαφορμή του να θυμηθεί την ιστορία του, είναι μάλλον αστεία. Ο λόγος για τον οποίο εξακολουθεί να αναφέρεται ως μάρτυρας είναι οι αρκετά λεπτομερείς και εμπεριστατωμένες περιγραφές του σε ότι αφορά τις τεχνικές και επιστημονικές παραμέτρους, ζητήματα τα οποία έχει την ευχέρεια να χειρισθεί χάρις στην κατάρτισή του. Σε κάθε περίπτωση όμως δεν έχει προσφέρει ούτε μία πραγματικά πειστικά απάντηση-απόδειξη, γεγονός που τον έχει καταστήσει «μη μάρτυρα» για τους σοβαρούς ερευνητές. Το ίδιο ισχύει και για άλλους «μάρτυρες», όπως κάποιος Drue, ο οποίος υποστηρίζει ότι σκοπός του πειράματος ήταν από την αρχή ένα ταξίδι μέσα στο χρόνο. Επίσης και ίδιος άργησε να ανακτήσει τη μνήμη του και άρχισε να πουλά τις «εμπειρίες» του σχετικά με το συμβάν με τη μορφή βιβλίων, διαλέξεων και κασετών περίπου στα μέσα της δεκαετίας του 90.

Carl Allen (τέλος της δεκαετίας του 80 από άγνωστη πηγή)

Η περίπτωση του Allen είναι διαφορετική. Αν ο Bielek έχει «κατορθώσει» να είναι ο γραφικός της ιστορίας, ο Allen είναι, ή μάλλον ήταν, ο μυστηριώδης. Παρόλα αυτά όμως αν εξετάσει κανείς την ουσία της διήγησής του, οι πληροφορίες τις οποίες μεταφέρει δεν είναι απόλυτα προσωπική μαρτυρία.

Κατ’  αρχήν έχει όντως επιβεβαιωθεί ότι υπηρέτησε στο USS Andrew Furuseth την επίμαχη περίοδο. Το ενδιαφέρον είναι ότι το μοναδικό πράγμα που, σύμφωνα με την περιγραφή του, είδε ο Allen είναι τη σύντομη εμφάνιση του πλοίου στο Norfolk, δεν είδε ούτε την προετοιμασία του πειράματος στη Philadelphia, ούτε τα παράξενα περιστατικά με τους ναύτες που αναφέρει, ούτε την τραγική εικόνα του πλοίου, όπως την περιγράφει, με την  επιστροφή του στη Philadelphia. Όλα τα υπόλοιπα είναι έμμεσες μαρτυρίες, ιστορίες που άκουσε ή κείμενα που διάβασε στις εφημερίδες. Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι μια εφημερίδα της Philadelphia είχε αναφερθεί στο γεγονός της εξαφάνισης και επανεμφάνισης του πλοίου, ποτέ όμως κανένας δε μπόρεσε να βρεί το συγκεκριμένο φύλο. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η έλλειψη άλλων αξιόπιστων μαρτύρων, αν υποθέσουμε ότι ο Allen είναι τέτοιος.
Η χρονική περίοδος
Ο Allen και ο Bielek αποτυγχάνουν να συμφωνήσουν σε μια πολύ βασική παράμετρο: το πότε. Οι διηγήσεις τους διαφέρουν κατά 2 μήνες, χρονικό διάστημα που πέρα από την προφανή ασυμφωνία εισάγει και μια νέα παράμετρο.
Εάν υποθέσουμε ότι το πείραμα όντως συνέβη και ότι η ημερομηνία που δίνει ο Allen είναι η σωστή, δηλαδή μετά την επίσημη είσοδο του πλοίου στην ενεργό υπηρεσία, τότε θα ήταν απόλυτα φυσικό να περιμένει κανείς ότι περισσότερα από 50 χρόνια μετά κάποιο από τα μέλη του πληρώματος του Eldridge θα έλεγε κάτι ή θα του ξέφευγε κάτι. Αντίθετα στη συγκέντρωση που είχαν τα μέλη του πληρώματος το 1999, έδειξαν να διασκεδάζουν αρκετά με τη διασημότητα που έχει κερδίσει το πλοίο τους.
Αντίθετα, η αφήγηση του Bielek ξεπερνά αυτό το εμπόδιο, καθώς τοποθετεί το πείραμα στα τέλη Ιουλίου, αρχές Αυγούστου, περίοδος κατά την οποία το Eldridge δεν είχε επίσημα ενεργοποιηθεί. Ο Bielek θεωρεί ότι το πείραμα εκτελέστηκε όχι με το κανονικό πλήρωμα που δεν είχε ακόμα αναλάβει, αλλά με ένα σκιώδες πλήρωμα. Μετά το πείραμα, όσα από τα μέλη του πληρώματος επέζησαν, εγκλείστηκαν σε ψυχιατρεία τόσο γιατί το είχαν ανάγκη, όσο και για να εξασφαλισθεί η σιωπή τους. Έτσι εξηγεί ο Bielek και την απουσία μαρτυριών. Μια πονηρή σκέψη θα ήταν ότι ο Bielek υπήρξε πιο προσεκτικός στο να προετοιμάσει την ιστορία του, άλλωστε είχε και περισσότερο χρόνο.
Το πλοίο και το πείραμα
Θα μπορούσε να παρατηρήσει κανείς ότι δίνεται πολύ μεγάλη σημασία στην ταυτότητα του πλοίο το οποίο πήρε μέρος στο πείραμα. Και πράγματι έτσι είναι. Αυτό έχει συμβεί για δύο κυρίως λόγους. Ο πρώτος έχει να κάνει με την πρακτική αξία ενός τέτοιου στοιχείου, καθώς δίνει τη δυνατότητα να διεξαχθεί έρευνα, να αναζητηθούν αρχεία, να ακολουθηθεί ένα καταγεγραμμένο ιστορικό. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι δεν υπάρχει άλλο, πραγματικό χειροπιαστό στοιχείο για να ασχοληθεί κανείς.
Έτσι για περισσότερα από 20 χρόνια, από το 1979 όταν το βιβλίο των Moore & Berlitz αποκάλυψε την ταυτότητα του πλοίου, εξακολουθεί μια συζήτηση για το ιστορικό του Eldridge, πού ήταν στις 12 Αυγούστου, στις 28 Οκτωβρίου, τι όνομα πήρε όταν ήρθε στην Ελλάδα, ήταν ο «Αετός» ή ο «Λέων»; Έχει άραγε τόση σημασία;
Αξίζει να σκεφθεί κανείς τα ακόλουθα σημεία:
    1. Γιατί επελέγη ένα ολοκαίνουργιο και πολύτιμο στον ανθυποβρυχιακό πόλεμο, αντιτορπιλικό συνοδείας, και όχι κάποιο γερασμένο πλοίο της ακτοφυλακής ή άλλο λιγότερο χρήσιμο πλοίο;
    2. Ακόμη και εάν αποφασίσθηκε να εκτελεσθεί ένα τόσο σημαντικό πείραμα σε κοινή θέα και διακινδυνεύοντας ένα ολοκαίνουργιο σκάφος, πόσο δύσκολο θα ήταν, για στοιχειώδεις λόγους παραπλάνησης, να χρησιμοποιηθεί όχι το πραγματικό D-173, αλλά κάποιο άλλο παρόμοιο «μεταμφιεσμένο»; Σκοπός μιας τέτοιας κίνησης θα ήταν η παραπλάνηση οποιουδήποτε αδιάκριτου παρατηρητή και η συγκάλυψη της πραγματικής ταυτότητας του «αόρατου» πλοίου. Τέτοιες πρακτικές ήταν και είναι πολύ συχνές, ακόμα και σε καιρό ειρήνης ώστε να επιτυγχάνεται σύγχυση του εχθρού σε ότι αφορά τη διάταξη των ναυτικών μονάδων. Να σημειωθεί ότι υπήρχαν περίπου 70 πλοία της κλάσης Cannon απόλυτα όμοια με το Eldridge και περίπου άλλα τόσα της κλάσης Evarts, όμοια σε μεγάλο βαθμό.
    3. Εάν πράγματι το πείραμα έγινε στη Philadelphia και το πλοίο ήταν το Eldridge, για πιο λόγο να δοθεί λίγα χρόνια σε μια άλλη, σύμμαχο έστω, χώρα; Εάν το πλοίο δεν είχε καμιά επιστημονική αξία, το πιο λογικό θα ήταν να χρησιμοποιηθεί κάποια στιγμή ως στόχων ασκήσεων με αληθινά πυρά, ώστε να εξαφανισθεί κάθε ίχνος του. Με αυτό τον τρόπο τα ίχνη θα εξαφανιζόντουσαν πολύ πιο αποτελεσματικά απ΄ ότι με την παράδοσή του σε μια άλλη χώρα, έστω και τόσο μακρινή όσο η Ελλάδα. Εάν το πλοίο ήταν ακόμα χρήσιμο για μελλοντικές έρευνες, το πιο λογικό θα ήταν να βρεθεί κάποιος εύσχημος τρόπος για την παραμονή του και συντήρησή του (πχ ως μνημείο σε κάποια μικρή πόλη στις ακτές του Ατλαντικού για να θυμίζει τον πόλεμο των νηοπομπών). Να σημειωθεί ότι άλλα πλοία της κλάσης Cannon παρέμειναν στις ΗΠΑ σε υπηρεσία μέχρις τα μέσα της δεκαετίας του 70 οπότε και άλλα χρησιμοποιήθηκαν ως στόχοι ενώ άλλα οδηγήθηκαν σε διάλυση. Μια απάντηση θα μπορούσε να είναι ότι η μεταφορά του στην Ελλάδα επιτυγχάνει τόσο τη διατήρησή του στη «ζωή», όσο και την απομάκρυνσή του από το γεωγραφικό χώρο που θα μπορούσε να είναι πεδίο αδιάκριτων ερευνών. Παρόλα αυτά το πιο λογικό θα ήταν το προφανές: να δηλωθεί ότι παραδίδεται στην Ελλάδα το Eldridge, ενώ στην πραγματικότητα παραδόθηκε κάποιο άλλο με το οποίο άλλαξε ταυτότητα το πραγματικό πλοίο του πειράματος.
    4. Έχει ήδη αναφερθεί ότι οι σελίδες του ημερολογίου του «Λέων» που αναφέρονται στην επίμαχη περίοδο του πειράματος έλειπαν. Ακόμα και εάν το πείραμα έγινε, και το πλοίο ήταν το Eldridge, και στη συνέχεια παραδόθηκε στο Ελληνικό ΠΝ με το όνομα Λέων, πόσο δύσκολο θα ήταν να τοποθετηθεί στο πλοίο ένα πλαστό ημερολόγιο;Μπροστά σε ένα πείραμα τα αποτελέσματα του οποίου αποτελούν ότι σημαντικότερο έχει κάνει ο άνθρωπος από την ανακάλυψη της φωτιάς, μάλλον θα μπορούσε να παραβιασθεί ο ναυτικός κανόνας της ιερότητας του ημερολογίου, ώστε να μη δημιουργούνται υποψίες και θεωρίες. Σε κάθε περίπτωση η μαρτυρία ότι οι σχετικές σελίδες λείπουν δεν έχει λογική βάση καθώς τα ημερολόγια του πλοίου που αναφέρονται στην υπηρεσία του πλοίου στο ΠΝ των ΗΠΑ βρίσκονται στη διάθεση του κάθε ενδιαφερόμενου στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ, όπου φυλάσσονται όλα τα μη χαρακτηρισμένα ή αποχαρακτηρισμένα ημερολόγια. Κατά τη διάρκεια του Β’ ΠΠ το μέγιστο χρονικό διάστημα που το ημερολόγιο ενός πλοίου παρέμενε σε αυτό ήταν ένας χρόνος. Στην συνέχεια φυλασσόταν στο αρχείο της Διοίκησης Επιχειρήσεων.
Απ’  ότι φαίνεται το τελικό συμπέρασμα πρέπει να είναι ότι ακόμα και εάν το πείραμα έγινε, το πλοίο το οποίο έλαβε μέρος δεν ήρθε ποτέ στην Ελλάδα. Όσο για τους «θρύλους» που συνοδεύουν το Λέων ή το Αετός, είναι μάλλον γνωστό ότι οι ναυτικοί, από την εποχή του Οδυσσέα ακόμη, είναι από τους μεγαλύτερους παραμυθάδες. Αυτό δε συμβαίνει πάντα σκόπιμα και όποιος έχει περάσει κάποιο χρονικό διάστημα πάνω σε πλοίο ως μέλος πληρώματος θα καταλαβαίνει.
Οι επιστημονικές θεωρίες
Τις περισσότερες φορές οι αναφορές στο Πείραμα της Philadelphia συνοδεύονται από ενδελεχείς αναλύσεις των θεωριών των ενοποιημένων πεδίων, του ηλεκτρομαγνητισμού, πρακτικών πειραμάτων για το πώς μπορεί πράγματι να καμφθεί το φώς, η σχέση χώρου και χρόνου. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις οι αναλύσεις είναι πραγματικά επιμορφωτικές και εμπεριστατωμένες. Όμως το αντικείμενο δεν είναι εάν το πείραμα ήταν ή είναι εφικτό. Ο μύθος του πειράματος δεν έχει κτισθεί στη διαφωνία του αν είναι εφικτό ή όχι, άλλωστε οι μαρτυρίες καταδεικνύουν αποτυχία, αλλά του αν έγινε ή όχι και αν η ιστορία που έχει καταγραφεί είναι η ιστορία ενός τέτοιου πειράματος. Συμπερασματικά, η μηύπαρξη επιστημονικής βάσης και τεχνικής επάρκειας  δεν αποδεικνύει ότι η ιστορία του Allen ή του Bielek είναι ψεύτικη, όπως βέβαια ισχύει και το ακριβώς αντίστροφο.
Είναι δεδομένο ότι η ηλεκτρονική απόκρυψη είναι στο επίκεντρο του τεχνολογικού ενδιαφέροντος. Άλλωστε σήμερα υπάρχουν αεροσκάφη και πλοία που έχουν ενσωματωμένες τεχνικές ηλεκτρονικής απόκρυψης οι οποίες βασίζονται είτε σε κατάλληλο σχήμα και υλικά κατασκευής ώστε να ελαχιστοποιείται η επιστροφή σήματος (παθητική απόκρυψη, αεροσκάφη stealth), είτε σε συνδυασμό της παθητικής απόκρυψης με αδρανοποίηση της ηλεκτρονικής υπογραφής μέσω ηλεκτρονικής σιγής (απενεργοποίηση των ραντάρ).
Έρευνες και πειράματα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου
Δυστυχώς, από την αρχή της ύπαρξης καταγεγραμμένης ιστορίας του πολιτισμού, οι πόλεμοι και γενικότερα οι στρατιωτικές εφαρμογές είναι από τους κύριους παράγοντες επιστημονικής και τεχνολογικής προόδου. Ουσιαστικά η περίοδος έντασης κατά τη διάρκεια μιας ένοπλης σύρραξης επιταχύνει σε μεγάλο βαθμό την τεχνολογική πρόοδο, καθώς οι αντιμαχόμενοι αναζητούν τρόπους να αποκτήσουν κάθε είδους υπεροχή στο πεδίο της μάχης.
Ο Β’ ΠΠ και η περίοδος λίγο πριν από αυτόν οδήγησε σε πλήθος τεχνικές εξελίξεις, αν και πολλές από αυτές ήταν και εξακολουθούν να είναι αμφίβολης χρησιμότητας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα οι εξελίξεις στην κατασκευή συνθετικών ελαστικών, η εξέλιξη των αεριωθούμενων αεροσκαφών και των πυραύλων, η εξέλιξη του ραντάρ, νέες μέθοδοι βιομηχανικής παραγωγής με στόχο την αυξημένη παραγωγικότητα και τυποποίηση και άλλες πολλές.
Οι περισσότερες από τις εξελίξεις αυτές ήταν αποτέλεσμα ερευνητικών προγραμμάτων με μέσο ή μεγάλο βαθμό μυστικότητας για προφανείς λόγους. Φυσικά στην κορυφή των μυστικών ερευνητικών προγραμμάτων στέκεται το σχέδιο Manhattan, το πρόγραμμα εξέλιξης της ατομικής βόμβας, με κέντρο την έρημο του New Mexico. Πρέπει να θεωρείται δεδομένο και κατά καιρούς γίνονται σχετικές αποκαλύψεις ότι κατά τη διάρκεια του πολέμου «έτρεξαν» πλήθος μυστικά ερευνητικά προγράμματα και από τις δύο πλευρές του λόφου, τα οποία δεν είχαν τα επιθυμητά αποτελέσματα, μερικά από αυτά σε τομείς της επιστήμης που δεν είναι ακόμα απόλυτα ξεκάθαροι.

Η Ναυτική Βάση της Philadelphia το 1947

Άρα δεν θα ήταν απίθανο να έγιναν απόπειρες πρακτικής αξιοποίησης των θεωριών των ενοποιημένων πεδίων και του ηλεκτρομαγνητισμού για την οπτική ή ηλεκτρονική απόκρυψη αεροσκαφών, πλοίων ή οχημάτων εδάφους. Όμως έγινε ένα τέτοιο πείραμα στη Philadelphia σε ένα αντιτορπιλικό συνοδείας;

Για ποιο λόγο επελέγη για τη διεξαγωγή ενός τόσο σπουδαίου πειράματος ένα μέρος όπως η Philadelphia και όχι κάποιο μέρος καλύτερα προφυλαγμένο από αδιάκριτα μάτια ; Και όταν αναφέρεται κανείς για αδιάκριτα μάτια ίσως δεν αναφέρεται τόσο στα μάτια του Allen, όσο σε εκείνα Γερμανών πρακτόρων. Ήταν γνωστό ότι λιμάνια και βάσεις όπως αυτά της N. York, της Philadelphia και του Norfolk, ήταν από τα αγαπημένα σημεία παρατήρησης των πρακτόρων της Abwher (Γερμανική Υπηρεσία Πληροφοριών) οι οποίοι με αυτό τον τρόπο ενημέρωναν τη Γερμανική διοίκηση για το ποια πλοία και νηοπομπές αναχωρούσαν για τον Ατλαντικό.
Οι Θεωρίες Συνομωσίας
Επίσημα το Ναυτικό των ΗΠΑ έχει αρνηθεί την ύπαρξη οποιουδήποτε σχετικού ερευνητικού προγράμματος την εποχή του 2ου ΠΠ και άρα την εκτέλεση του Πειράματος της Philadelphia. Ένα κομβικό σημείο στην όλη ιστορία είναι η κλήση του Jessup στο Γραφείο Ναυτικών Ερευνών και η έκδοση Varo που ακολούθησε. Όλοι οι οπαδοί του πειράματος στέκονται, και όχι άδικα, στο ενδιαφέρον του Ναυτικού για τις αναφορές στο πείραμα και τις άλλες σημειώσεις στο βιβλίο του Jessup. Επίσημα η όλη ενέργεια της κλήσης του Jessup και της έκδοσης Varo, αποδίδεται σε προσωπικό ενδιαφέρον και πρωτοβουλία συγκεκριμένων αξιωματούχων του Γραφείου Ναυτικών Ερευνών και όχι σε υπηρεσιακή πράξη. Είναι πάντως γεγονός, και επισημαίνεται από πολλούς ερευνητές, ότι αυτά τα γεγονότα είναι που δημιούργησαν το πείραμα της Philadelphia και όχι οι επιστολές του Allen. Η έκδοση Varo και η σκοπιμότητά της δημιούργησαν την αίσθηση του έντονου ενδιαφέροντος του Ναυτικού για το θέμα και άρα την υποψία ότι «κάτι συμβαίνει».
Συμπεράσματα
Ο μύθος του πειράματος της Philadelphia στηρίχθηκε ουσιαστικά σε μια απίστευτη και απόλυτα ατεκμηρίωτη ιστορία (Allen), σε ένα ομολογουμένως  παράξενο,  ίσως και ύποπτο, ενδιαφέρον του Γραφείου Ναυτικών Ερευνών (έκδοση Varo), σε μια μάλλον προσωπική τραγωδία (Jessup) και σε ένα διαφημιστικό-επικοινωνιακό τέχνασμα (ταυτοποίηση του πλοίου).
Είναι κοινό μυστικό ότι δεν υπάρχει ούτε ένα στοιχείο, πραγματικό και χειροπιαστό, από εκείνα που η νομική επιστήμη ονομάζει πειστήρια, που να ενισχύει την ιστορία του Allen και την ανάπτυξή της από το βιβλίο που έχει θεωρηθεί η επιτομή του γεγονότος (το βιβλίο των   Moore & Berlitz). Υπάρχει μόνο μια ένδειξη, το ενδιαφέρον του Γραφείου Ναυτικών Ερευνών. Και όλα αυτά μετά από 45 χρόνια ερευνών, θεωριών και αναζητήσεων από πολλούς ερευνητές, ευφυείς και με πρόσβαση σε αρκετές πηγές.Με βάση λοιπόν την απλή λογική, η ιστορία του πειράματος όπως έχει γίνει μέχρι σήμερα γνωστή, δεν είναι αληθινή. Μάλλον στηρίζεται στη λανθασμένη αντίληψη του Allen για πράγματα που είδε και κυρίως άκουσε, σε συνδυασμό με τη δημιουργική φαντασία του και την αναπαραγωγή της ιστορίας τα επόμενα χρόνια από ερευνητές και συγγραφείς, άλλες φορές καλοπροαίρετους και άλλες φορές με αντικείμενο το κέρδος ή/και τη φήμη.
Η μοναδική περίπτωση να αποδειχθεί πέραν πάσης αμφιβολίας ότι το πείραμα έγινε, είναι η σχετική επίσημη παραδοχή από το Ναυτικό ή την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Κάτι εντελώς απίθανο γιατί ισοδυναμεί με αποδοχή του ότι όσα έχουν δηλωθεί μέχρι σήμερα είναι ψέματα.Από την άλλη πλευρά ποτέ δε θα πάψουν να υπάρχουν εκείνοι που έστω και χωρίς αποδείξεις, παρά μόνο με αδύναμες ενδείξεις, θα συνεχίσουν να πιστεύουν ότι το 1943, στην περιοχή της Philadelphia, έγινε κάτι που μπορεί να ανατρέψει την καθημερινή εικόνα που έχουμε για τον κόσμο μας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ & ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Allen C., The letters to M. Jessup, (1956)
Bempos T., The Philadelphia Experiment, FLIGHT magazine vol 41 July-August 1986
 
Πηγές
 

Ἱστορικὰ θέματα

Σημείωσις μεταγενεστέρα

Τελικῶς κατάφερα καὶ ἀνεκάλυψα τὸ σχετικὸ βιβλίο, τὸ ἐδιάβασα καί, ἀνεξαρτήτως τοῦ τί φημολογεῖται, δὲν κατάφερα νὰ ἁλιεύσω οὐσιαστικὲς πληροφορίες. Σαφῶς καὶ τὰ ὑπονοούμενα εἶναι πολλά, ἀλλά, ὅσα κι ἐὰν εἶναι, τὸ σκοτάδι -κυριολεκτικῶς- καλύπτει κάθε δυνατότητα πληροφορήσεως. Ἔτσι κι ἀλλοιῶς, ἐὰν συνέβῃ, ἐπρόκειτο γιὰ στρατιωτικὸ πείραμα. Τὰ στρατιωτικὰ πειράματα συμβαίνουν, ὅταν συμβαίνουν, δίχως ἐμεῖς οἱ πολλοὶ (καὶ χαχόλοι) νὰ μαθαίνουμε κάτι περὶ αὐτῶν. Ὁπότε;
Ὁπότε κρατᾶμε τὰ παραπάνω καὶ προβληματιζόμεθα. Τὸ ἐὰν συνέβη ἢ ὄχι τὸ ἐν λόγῳ πείραμα, δὲν εἶναι κάτι ποὺ ἐμεῖς θὰ τὸ μάθουμε μὲ βεβαιότητα, ὅπως ἄλλως τὲ καὶ τόσα ἄλλα, ποὺ συμβαίνουν γιὰ …ἐμᾶς ἀλλά, πάντα, δίχως ἐμᾶς.

Ἀποποίηση εὐθύνης

Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.

Ἀπαντῆστε

Ἡ ἠλεκτρονική σας διεύθυνση δὲν θὰ δημοσιευθεῖ. Τὰ ὑποχρεωτικὰ πεδία σημειώνονται μὲ *