Τὰ λάθη γίνονται περιττὰ μόνον ὅταν ἀδυνατοῦμε νὰ λάβουμε τὰ μαθήματά μας ἀπὸ αὐτά.
Δῆλα δή, τὰ λάθη εἶναι βαρίδια καὶ ἄχρηστα, ὅταν ἐπιμένουμε νὰ ἐπαναλαμβάνουμε τὰ ἴδια τὰ ἴδια, ἀρνούμενοι νὰ διακρίνουμε καὶ τὶς πραγματικές μας ἀνάγκες μά, κυρίως, τὰ προηγούμενά μας «στραβοπατήματα». Ἐπαναλαμβάνται λοιπὸν γιὰ νὰ μᾶς ἀποδείξουν πὼς ἁπλῶς ἐμεῖς παραμένουμε ἐμμονικοί, ἐνᾦ ὅλα γύρω μας καὶ μέσα μας μᾶς ὑπαγορεύουν ἀκριβῶς τὰ ἀντίθετα. Αὐτὴ ἡ διαδικασία ὅμως, γιὰ κάποιον παρατηρητὴ ψύχραιμο, εἶναι περιττή, ὅπως περιττὰ εἶναι καὶ τὰ ἀποτελέσματά της.
Τελικῶς, οὐδέποτε θὰ παύσουν, ἐὰν ἐμεῖς δὲν ἀλλάξουμε τὸν τρόπο θεωρήσεώς μας.
Τὰ λάθη ὅμως εἶναι χρήσιμα σκαλοπάτια γνώσεως ἐὰν κι ἐφ΄ ὅσον ἀποφασίσουμε νὰ τὰ ἐπεξεργασθοῦμε καὶ νὰ τὰ χρησιμοποιήσουμε ὡς μέσον μαθήσεως καὶ ἐπανατοποθετήσεως. Ὅσο δὲ πιὸ μεγάλα, τόσο μεγαλύτερον πόνον προκαλοῦν. Ἐὰν ἐγκλωβισθοῦμε σὲ αὐτὸν τὸν πόνο, παγιδευόμεθα. Ἐὰν καταφέρουμε νὰ τὸν ἀντιμετωπίσουμε, κυττάζοντάς τον κατάματα, τότε ναί, τὰ λάθη μετουσιώνονται σὲ συμβούλους καὶ συντρόφους. Διαφορετικῶς θὰ ἐπαναληφθοῦν, κάπου ἄλλου, σὲ κάποιαν ἄλλην στιγμή, ἐπιφέροντας πολὺ μεγαλύτερο πόνο.
Γιὰ νὰ συμβοῦν λάθη σημαίνει πὼς ἢ κάτι δὲν γνωρίζαμε ἢ κάτι παραλείψαμε. Τὰ λάθη λοιπὸν ὑφίστανται διότι πρέπει, γιὰ τὸ καλὸ ὅλων μας, νὰ μάθουμε νὰ μελετοῦμε προσεκτικότερα καὶ σὲ βάθος τὰ πάντα. Καὶ τὰ ἀπίθανα καὶ τὰ πιθανά, μά, κυρίως, νὰ ἐμβαθύνουμε ἀκόμη καὶ στὰ ἀκραία. Διότι ὅσος κόπος κι ἐὰν ἀπαιτηθῇ, εἶναι πάντα χρήσιμος, ἐὰν καταφέρουμε νὰ περιορίσουμε τὶς πιθανότητες τῶν λαθῶν. Μὰ ἀκόμη κι ἐὰν δὲν τὰ καταφέρουμε, πάλι θὰ μπορέσουμε, ἐὰν τὸ θελήσουμε, νὰ γίνουμε, τοὐλάχιστον, σοφότεροι καὶ χρησιμότεροι στὸν κόσμο μας.
Ἀκριβῶς λοιπὸν γιὰ νὰ διδαχθοῦμε καὶ νὰ διαπιστώσουμε πὼς ἀπὸ τὸν λάθος δρόμο οὐδέποτε θὰ φθάσουμε στὸ ὀρθὸ ἀποτέλεσμα, χρειάζονται τὰ λάθη. Τὸ ἐὰν θὰ καταντήσουν βαρίδια καὶ περιττότητες ἐξαρτᾶται ἀποκλειστικῶς καὶ μόνον ἀπὸ ἐμᾶς. Ἐὰν ὅμως μπορέσουμε νὰ ἐπανασχεδιάσουμε τὰ πάντα μὲ ὀρθὲς ὀπτικές, τότε θὰ παραμένουν σύντροφοί μας καὶ σύμβουλοί μας, ἀκόμη καὶ στὴν κάθε ἀναποδιά.
Ἀποποίηση εὐθύνης
Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.