Κκι ἐγὼ ἐδάκρυσα καὶ δὲν μποροῦσα νὰ τὸ κρύψω. Μὲ εἶδε καὶ μὲ ἐμάλωσε τρυφερά. Μοῦ εἶπε: «Μὴ λυπᾶσαι! Καμμία θυσία δὲν πάει χαμένη. Ἡ Ἑλλὰς ἐπηλευθερώθη, αὐτὸ ἔχει σημασία!».
Ἡ νύκτα προχωροῦσε καὶ σύντομα θὰ ἔπρεπε νὰ φύγω. Σηκώθηκα γιὰ νὰ τὸν χαιρετήσω. Τοῦ εἶπα: «Γρηγόρη, πρέπει νὰ φύγω τώρα. Πές μου τί θέλεις νὰ πῶ στοὺς Ἕλληνες τοῦ 2015».
Μὲ ἐκύτταξε στὰ μάτια μὲ τὸ διεισδυτικό του βλέμμα. Μοῦ ἀπήντησε:
«Νὰ τοὺς πῇς ὅ,τι ἐμεῖς, ἐδῶ, κάναμε ὅ,τι μπορούσαμε. Τώρα ἦλθε ἡ ὥρα νὰ κάνετε κι ἐσεῖς ὅ,τι μπορεῖτε. Αὐτὸ μόνον».
Τὸν ἀσπάσθηκα μὲ συγκίνησε καί, πρὶν φύγω, εἶδα νὰ ἔρχεται πρὸς τὸ μέρος μας μία μικρὴ ὁμὰς ἀνθρώπων. Παρεμέρισα κι ἐστάθηκα νὰ δῶ ποιοὶ ἦσαν. Ἔτσι κι ἀλλοιῶς ἀθέατος ἤμουν.
Ἦταν ἤδη περασμένη ἡ νύκτα, ὅταν ὁ Παπαγιώργης ἦλθε μὲ τὸν Ἀμερικανὸ φιλέλληνα καὶ ἰατρό, Σάμιουελ Χάῤῥυ, 24 χρονῶν, ὁ ὁποῖος εἶχε γλυστρήσει κρυφὰ στὸ στρατόπεδον. Ἤθελε νὰ δῇ ποιὸς ἦταν ὁ ἀρχηγὸς ποὺ εἶχε τὸ κουράγιο νὰ σταθῇ, νὰ πολεμήσῃ τὸν Ἰμπραήμ. Μὲ ἔκπληξη ἀνεγνώρισε τὸν ὑπουργὸ Ἐσωτερικῶν, ποὺ τὸν εἶχε φιλοξενήσει κάποτε στὸ Ναύπλιον. Τὸν ἐφίλευσαν κρασὶ καὶ φαγητὸ καί, δύο-τρεῖς ἀπὸ τοὺς ὁπλαρχηγοὺς εἶχαν ἔλθει νὰ πιοῦν κι αὐτοὶ μὲ τὸν ξένο. «Αὔριο, τέτοιαν ὥρα, θὰ δειπνοῦμε μὲ τὸν Πλούτωνα…», εἶπε ὁ Παπαφλέσσας. Μά, καθὼς οἱ ἀρχηγοὶ τὸν ἐκύτταξαν στὰ μάτια, τοὺς ἐλυπήθη ἡ καρδιά του καὶ προσέθεσε, γιὰ χατήρι των: «Ἤ θἄμαστε νιηταί…!»
Πλάι του ἐκάθητο κι ἕνας Γάλλος φιλέλλην, ποὺ τοὺ εἶχε δώσει ὁ στρατηγὸς Ῥός. Ὅσο κι ἐὰν ἔψαξα, οὐδέποτε ἐπέτυχα νὰ μάθω τὸ ὄνομά του. Ἦταν ἕνα ξανθὸ παλληκάρι, σφικτοδεμένο, μὲ ζωηρά, ἔξυπνα μάτια. Ἦταν εὔθυμος καὶ γελαστός, σὰν νὰ τὸν εἶχαν σὲ πανηγύρι. Εὑρέθη κι αὐτὸς νεκρὸς δίπλα στὸν Παπαφλέσσα, ἀνάμεσα σὲ σωροὺς σκοτωμένων Αἰγυπτίων.
Ἡ αὐγὴ ἄρχισε νὰ γαλαζώνῃ τὴν Ἀνατολή, ὅταν ἐκίνησα πιὰ νὰ φύγω ἀπὸ τὸ Μανιάκι. Ἔῤῥιξα πίσω μου μίαν τελευταία ματιά. Ἀπὸ ὅλους μόνον ὁ Χάῤῥυ θὰ ἔφευγε τὸ ξημέρωμα. Ὅλοι οἱ ἄλλοι θὰ ἔμεναν γιὰ πάντα ἐκεῖ.
«Τοιουτοτρόπως ὁ φιλόπατρις καὶ φιλοκίνδυνος κι ἐπιχειρηματίας ἀρχιμανδρίτης, ἀφοῦ κατῴρθωσε τὴν Ἐπανάστασιν εἰς τὴν Πελοπόννησον, ἐξεπλήρωσε τὸν ὅρκον του κι ἀπέθανεν ὡς ἄλλος Λεωνίδας, διὰ τὴν πίστιν καὶ τὴν Πατρίδα θάνατον, ἐνδοξότατον καὶ μετέβη εἰς τὴν ἀτελείωτον ζωήν, μετὰ τῶν ἄλλων μαρτύρων…».
=========================
Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ ἱστορικό μου διήγημα: «ἡ τελευταία νύκτα στὸ Μανιάκι».
Ἀποποίηση εὐθύνης
Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.