Ἡ Βυζαντινὴ Ξάνθεια-Ξάνθη

Η πόλη μνημονεύεται, για πρώτη φορά, στα πεπραγμένα της συνόδου τού 879, πού συγκροτήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου αναφέρεται ο επίσκοπος της Ξάνθειας Γεώργιος. Την εποχή αυτή αποτελούσε μικρό αστικό οικισμό και η προαγωγή της σε επισκοπή πού έγινε στον 8ο-9ο αι., απόβλεπε στην κοινωνική ενίσχυσή της.

Η επισκοπή της Ξάνθειας, πού μνημονεύεται στη «Διατύπωση» του Λέοντος ΣΤ’ (10ος αι.) σαν υποτελής στη μητρόπολη Τραϊανουπόλεως, προήχθηκε σε αρχιεπισκοπή στην εποχή τού Ανδρονίκου Β’ (1282- 1328) και σε μητρόπολη στη διάρκεια τού εμφυλίου πολέμου του Ανδρονίκου Β’ και τού Ανδρονίκου Γ’ (1328- 1341).
Συνέχεια