Ἀνήλικη ἐργασία!

Ὁ πατέρας μου ἀπὸ τὰ ὀκτώ του χρόνια ἦταν ὀρφανός. Συνεπῶς ἔπρεπε νὰ δουλέψῃ. Ἄλλες ἐποχές… Ποῦ πολυτέλειες γιά σχολεῖα καί γιά μόρφωσι; Μετὰ βίας ἡ δευτέρα τοῦ γυμνασίου. Κι αὐτή… Ἀφῆστε τά…

Ἀλλὰ δὲν ἦταν μόνον ὁ πατέρας μου. Μία ὁλόκληρη γενεά, ἡ γενεὰ τῆς περιόδου 1945-1960, ἀπὸ πολὺ μικρὲς ἡλικίες, δίχως παπούτσια, δίχως ῥοῦχα, ἴσως μὲ ἕνα πιάτο τροφή, κατάφεραν κι ἐπεβίωσαν… Ἀπὸ συνθῆκες… Ἄς μὴ τὸ συζητᾶμε καλλίτερα…
Ἡ κυρα-Ῥούλα ὀκτῶ ἐτῶν, μὲ πατέρα ἐν ζωῇ, ἔφυγε ἀπὸ τὸ χωριό της γιὰ νὰ ἀναζητήσῃ τὴν τύχη της στὴν Ἀθήνα. Καὶ ποιὰ Ἀθήνα. Τὴν Ἀθήνα, ἤ ὀρθότερα, τὸν Πειραιᾶ τῆς Τρούμπας. 
Ὁ κυρ-Ἠλίας στὰ ἕξι του ἐδόθῃ ὡς ὑπηρέτης σὲ κάποιο σπίτι. 
Ἡ κυρα-Μαρίκα ἐδόθῃ, τυχερὴ αὐτή, πρὸς υἱοθεσία, στὰ ἐννέα της…. (Ἀλλὰ δὲν τῆς ἄρεσε καὶ προτίμησε τὴν σκληρὴ δουλειά… Ἔξω ἀπὸ οἰκογένειες… Δυστυχῶς!)

Πόσες καί πόσες περιπτώσεις παιδιῶν, πού μεγάλωσαν διά τῆς βίας, πρίν καταλάβουν πώς εἶναι παιδιά;
Εἶναι ὅλη ἐκείνη ἡ κοινωνία τῶν γονέων μας καὶ τῶν παππούδων μας. 

Ἀνήλικη ἐργασία… Μία δυστυχία, κάθε κοινωνίας, ποὺ κατεστράφῃ καὶ ξεκίνησε ἀπὸ νέες βάσεις. 
Κάποτε αὐτὸ ἀποδίδει. Ὅπως γιὰ παράδειγμα στὴν δική μας κοινωνία… Ἀπέδωσε. Τοὐλάχιστον ἀπέδιδε ἔως πρὸ μερικῶν ἐτῶν. 
Σέ κάποιεα ἄλλες ὅμως; Ἐκεῖ πού τό μέλλον εἶναι ἀνύπαρκτον; Ἐκεῖ πού τά παιδιά πεθαίνουν ἀπό ἀσιτία; 
Θαυμαστὸς καινούργιος κόσμος…
Ἐπιστρέφουμε στὰ πρὸ τοῦ 1950 δεδομένα. 

Φιλονόη. 

250 εκατομμύρια ανήλικοι σκλάβοι

Συγκλονιστικά τα στοιχεία για την παράνομη παιδική εργασία παγκοσμίως

ΠΛΗΡΗ στοιχεία για την παράνομη παιδική εργασία δεν υπάρχουν. Ωστόσο, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (οργάνωση του ΟΗΕ), έχουν καταγραφεί επισήμως, σε ολόκληρο τον κόσμο, 73 εκατομμύρια παιδιά που εργάζονται σε σκληρές νόμιμες ή παράνομες εργασίες, ενώ κατά την εκτίμηση της Unicef ο συνολικός αριθμός των παιδιών ηλικίας 5-14 ετών που εργάζονται ξεπερνά τα 250 εκατομμύρια.

Στην Ελλάδα το υπουργείο Εργασίας διαθέτει στοιχεία μόνο για τη νόμιμη εργασία των ανηλίκων ηλικίας 15-19 ετών, τα οποία μάλιστα δεν μπορούν να θεωρηθούν πλήρη. Στο υπουργείο ήταν το 1996 καταγεγραμμένα 3.000 παιδιά που εργάζονταν νομίμως. Αυτό προκύπτει από τα βιβλιάρια εργασίας που υποχρεούνται να εκδώσουν οι ανήλικοι εργαζόμενοι (άνω των 15 ετών), σύμφωνα με τον νόμο 1837/89 «για την προστασία των ανηλίκων κατά την απασχόληση».

Τα στοιχεία αυτά δεν αντιπροσωπεύουν την πραγματικότητα. Μεγάλος αριθμός ανηλίκων κάτω των 15 ετών εργάζεται στη χώρα μας ­ παρά τις απαγορεύσεις ­ με στόχο την ενίσχυση του οικογενειακού εισοδήματος. Αυτό ωστόσο αποβαίνει εις βάρος της εκπαίδευσής τους. Σύμφωνα με δύο έρευνες ­ του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και του Πανεπιστημίου Αιγαίου ­, 15.000 παιδιά εγκαταλείπουν τη στοιχειώδη εκπαίδευση (δημοτικό σχολείο) προφανώς για να απασχοληθούν και να ενισχύσουν το οικογενειακό εισόδημα. Ενδεικτικό της κοινωνικής τους προέλευσης είναι το στοιχείο της έρευνας που αναφέρει ότι τα παιδιά αυτά προέρχονται από οικογένειες οικονομικά ασθενέστερες και ο πατέρας τους δεν ολοκλήρωσε τη βασική εκπαίδευση.

Εκτός αυτών, 120.000 παιδιά ηλικίας 15-19 ετών δεν ολοκληρώνουν τη θεσμοθετημένη βασική εκπαίδευση (δημοτικό – γυμνάσιο), γεγονός που ερμηνεύεται ως πρώιμη στροφή στην αγορά εργασίας.

Τα στοιχεία των δύο ερευνών συνδέουν σαφώς την παιδική εργασία με την εκπαίδευση. Ωστόσο δεν απεικονίζουν πλήρως τη «διαρροή» των παιδιών που εγκαταλείπουν την εκπαίδευση σε μικρή ηλικία και στρέφονται στην εργασία. Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου εκτιμά ότι μεγάλος αριθμός παιδιών αυτοαπασχολείται ή εργάζεται σε οικογενειακές και γεωργικές εργασίες. Συνεπώς είναι πολύ δύσκολη η καταγραφή τους.

Μέτρα ωστόσο λαμβάνονται τόσο στην Ευρωπαϊκή Ενωση όσο και στη χώρα μας, χωρίς όμως μέχρι στιγμής να παρατηρούνται στην πράξη ουσιαστικά αποτελέσματα. Το υπουργείο Εργασίας πρόκειται το επόμενο διάστημα να προσαρμόσει την εθνική νομοθεσία στα δεδομένα της οδηγίας 94/33 της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Για τον σκοπό αυτόν οι υπηρεσίες του υπουργείου έχουν καταρτίσει Προεδρικό Διάταγμα το οποίο αυτή την περίοδο βρίσκεται προς έγκριση στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

«Η εργατική νομοθεσία της χώρας θέτει ουσιαστικούς περιορισμούς στην απασχόλησηανηλίκων» σημειώνει η διευθύντρια του υπουργείου Εργασίας κυρία Κ. Μυλωνάκη και προσθέτει ότι η εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας θα περιλάβει επιπλέον δικλίδες για την αποτροπή της εκμετάλλευσης των ανηλίκων και την απαγόρευση της εργασίας των παιδιών (κάτω των 15 ετών).

Ο νόμος 1837/89 απαγορεύει ρητά την απασχόληση παιδιών που δεν έχουν συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας τους. Ωστόσο υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις. Με ειδική άδεια της Επιθεώρησης Εργασίας και με τη συναίνεση των γονέων τους μπορούν να εργαστούν παιδιά ηλικίας μικρότερης των 15 ετών μόνο σε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις (θεατρικές παραστάσεις, μουσικές εκδηλώσεις, μόδα, τηλεόραση, ραδιόφωνο κλπ.). Και αυτό μόνο«εφόσον δεν βλάπτεται η σωματική και ψυχική τους υγεία και ηθική».

Για πολλούς όμως το σημείο αυτό αποτελεί ίσως την «αχίλλειο πτέρνα» του νόμου, καθώς παρατηρούνται καθημερινά φαινόμενα μικρών παιδιών που φωτογραφίζονται για περιοδικά ή συμμετέχουν σε αμφιβόλου ηθικής εκδηλώσεις.

Στους ανηλίκους 15-19 ετών ο νόμος επιτρέπει την απασχόληση, θέτοντας όμως περιορισμούς στο είδος των εργασιών που αναλαμβάνουν, ενώ ταυτοχρόνως επιβάλλει την έκδοση «βιβλιαρίου εργασίας» (με ιατρικές εξετάσεις, είδος εργασίας, ώρες απασχόλησης, στοιχεία του ανηλίκου) ως απαραίτητη προϋπόθεση για τη νόμιμη απασχόληση του ανηλίκου.

Το Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο σύντομα θα τεθεί σε εφαρμογή, καθιστά ακόμη αυστηρότερες τις διαδικασίες απασχόλησης των ανηλίκων (άνω των 15 ετών). Συγκεκριμένα:

* Ο χρόνος εργασίας των ανηλίκων (ηλικίας 15-18 ετών) δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 8 ώρες την ημέρα και τις 40 την εβδομάδα.

* Οσοι δεν έχουν συμπληρώσει το 16ο έτος της ηλικίας τους καθώς και όσοι σπουδάζουν (γυμνάσιο, λύκειο, αναγνωρισμένες σχολές) δεν επιτρέπεται να απασχολούνται πέραν των 6 ωρών την ημέρα και των 30 την εβδομάδα.

* Απαγορεύεται αυστηρώς η υπερωριακή απασχόληση των ανηλίκων άνω των 15 ετών καθώς και η απασχόληση των παιδιών που δεν έχουν συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας τους. Εξαιρούνται κατά περίπτωση και κατόπιν ειδικής αδείας οι «θεατρικές και καλλιτεχνικές απασχολήσεις». Ο σκληρός κόσμος των μεγάλων

Η ΠΑΙΔΙΚΗ ηλικία δεν είναι σε όλες τις περιπτώσεις συνώνυμη με την ανεμελιά, το παιχνίδι και τα ξένοιαστα μαθητικά χρόνια. Περίπου 15.000 παιδιά στη χώρα μας και περισσότερα από 250 εκατομμύρια σε ολόκληρο τον κόσμο χάνουν νωρίς το παιδικό τους χαμόγελο και αναγκάζονται από την τρυφερή τους ηλικία να ενταχθούν στον σκληρό κόσμο της εργασίας.

Η οικονομική συνεισφορά τους στον ελλιπή οικογενειακό προϋπολογισμό αποτελεί τον βασικότερο παράγοντα που ωθεί τα παιδιά στην εργασία και κατ’ επέκταση στην εκμετάλλευσή τους από πολύ μικρή ηλικία. Ο κυρίαρχος ρόλος του οικονομικού παράγοντα στην έναρξη της παιδικής εργασίας γίνεται φανερός αν εξετάσει κανείς την οικογενειακή προέλευση των παιδιών. Πρόκειται κυρίως για παιδιά οικονομικώς ασθενέστερων οικογενειών, αναλφάβητων και σε μεγάλο ποσοστό προσφύγων.

βῆμα

φωτογραφία

Ἀποποίηση εὐθύνης

Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.

Leave a Reply