Πόσο ὥριμοι εἴμαστε ὡς ἄτομα; Πόσο ἐνήλικες; Πόσο ὑπεύθυνα κι ἐλεύθερα σκεπτόμενοι πολῖτες; Εἴμαστε ἤ νομίζουμε πώς εἴμαστε κάτι ἀπό ὅλα αὐτά;

Τὸ νὰ εἴμαστε καὶ νὰ τὸ ἀποδεικνύουμε, κάθε στιγμή, εἶναι τὸ δύσκολον.
Τὸ νὰ μὴν εἴμαστε ὅμως καὶ νὰ τὸ κρύβουμε διαρκῶς, ἰδίως ἀπὸ ἐμᾶς, μὲ κάθε εὐκαιρία, εἶναι τὸ πολὺ πολὺ δύσκολον, ποὺ ὅμως ἀκριβῶς ἐπεὶ δὴ μᾶς ἐπιτρέπει νὰ «ἀποκοιμίζουμε» τοὺς ἑαυτούς μας, καταλήγει πιὸ βολικὸ καὶ πιὸ διαχειρίσιμο.

Τελικῶς ἀκόμη κι ἐὰν φαντάζῃ πιὸ δύσκολο, ἡ ἄρνησίς μας νὰ διακρίνουμε τὰ πραγματικὰ αἴτια τῶν «παραλόγων» συμπεριφορῶν μας, καταντᾶ μία κατάστασις ποὺ εἴθισται νὰ υἱοθετεῖται ἀπὸ τὸ πλεῖστον τῶν μελῶν τῶν κοινωνιῶν μας, διότι ἡ ἄλλη, ἡ ἀντίθετος κατάστασις, προϋποθέτει «ξεδιάλεγμα» τῶν ἀναγκαίων ἀπὸ τὰ περιττὰ καὶ τελικῶς θέτει τὶς βάσεις τῆς ἀπολύτου καὶ ὑπευθύνου ἀτομικῆς ἀπελευθερώσεως.

Εἶναι δυσδιάκριτος αὐτὴ ἡ οὐσιώδης λεπτομέρεια, ἀλλὰ εἶναι ἀναγκαίον πλέον νὰ τὴν προσδιορίσουμε, νὰ τὴν κατανοήσουμε καὶ νὰ τὴν ἀφήσουμε πίσω μας, πρὸ κειμένου νὰ ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ ὅλα ἐκεῖνα τὰ (συν)-αἰσθήματα ποὺ μᾶς δηλητηριάζουν τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖον ἀντιλαμβανόμεθα τὸν κόσμο μας.

Μά πῶς θά μποροῦσε τελικῶς νά ξεκινήσῃ αὐτή ἡ διδαδικασία πού θά μᾶς ἐπιτρέψη νά ξεφύγουμε ἀπό τήν πεπατημένη;

Εἴθισται, δίχως νὰ τὸ συνειδητοποιοῦμε, νὰ ἀναπαράγουμε διαρκῶς ὅλες ἐκεῖνες τὶς συμπεριφορές μας, ποὺ ἐκπηγάζουν ἀπὸ τραυματικὰ γεγονότα τῆς παιδικῆς μας ἡλικίας. Αὐτὰ τὰ γεγονότα εἶναι κι ἐκεῖνα, ἀπὸ τὰ ὁποία προῆλθαν ἔντονα αἰσθήματα φόβου, ἀνασφαλείας καὶ πανικοῦ. Τὸ τί τὰ προεκάλεσε δὲν ἔχει πλέον καὶ τόση σημασία, γιὰ ἐμᾶς τοὺς ἐνηλίκους. Ὅμως αὐτὴ ἡ ἀντιμετώπισις εἶναι ἀπολύτως λάθος, διότι τελικῶς ἀποδεικνύεται πὼς κάθε φορὰ ποὺ ἐμεῖς βιώνουμε ἀνάλογες (ἤ παρόμοιες, ἀπὸ πλευρᾶς αἰσθήματος) καταστάσεις, ἂν τί νὰ ἐξωτερικεύσουμε τὸν ἐνήλικα, «ἐπιστρέφουμε» αὐτομάτως (καὶ ὑποσυνειδήτως) στὴν στιγμὴ ἐκείνη ποὺ μᾶς προεκάλεσε τὸ (πρῶτο) μεγάλο τραῦμα (ἢ τὰ πρῶτα μεγάλα τραύματα), μὲ ἀποτέλεσμα οἱ ἀντιδράσεις μας νὰ σχετίζονται ἄμεσα μὲ τὶς ἀντιδράσεις μικρῶν, ἀδυνάμων παιδιῶν καὶ ὄχι μὲ ἀντιδράσεις ἐνηλίκων. Καί, δίχως νὰ μᾶς ἀρέσῃ, τελικῶς συμπεριφερόμεθα μὲ ἀκραῖες συμπεριφορές. Σὰν νὰ «ξυπνᾷ» τὸ πληγωμένο «μέσα μας παιδί», ἀναζητῶντας τόπο καὶ τρόπο δικαιώσεως καὶ προστασίας. 

Πῶς ἀλλάζει αὐτό;
Μόνον μὲ ἕναν τρόπο: μὲ τὸ νὰ διακρίνουμε ἐκεῖνα τὰ γεγονότα ποὺ μᾶς ἔχουν σημαδεύση καὶ νὰ τὰ «ἁπαλύνουμε» σιγά-σιγά, τόσο ὅσο νὰ παύσουν νὰ μᾶς πληγώνουν.

Ναί, δὲν εἶναι ἁπλό, μὰ δὲν εἶναι κι ἀδύνατον.
Τελικῶς ἴσως νὰ μποροῦμε σιγά-σιγὰ νὰ ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ τὰ «φαντάσματα τοῦ παρελθόντος» μας, πολὺ γρηγορότερα ἀπὸ ὅσο θὰ νομίζαμε. Διότι εἶναι γεγονὸς πὼς μόνον ἐνήλικες δύνανται νὰ ζυγίσουν καὶ νὰ ἐννοήσουν ἐπακριβῶς τίς, κατὰ περίπτωσιν, ὑπάρχουσες συνθῆκες, νὰ τὶς ἐκτιμήσουν καὶ νὰ λάβουν ἀποφάσεις τέτοιες, ποὺ θὰ τοὺς ἐπιτρέψουν νὰ ἐξέλθουν τῶν τελμάτων τους καὶ νὰ ἀντιμετωπίσουν, μὲ ἐπιτυχία, τὶς δυσκολίες καὶ τὰ ἐμπόδια. Ἀντιθέτως ἄτομα ποὺ ἀναπαράγουν συμπεριφορὲς ἀνηλίκων, ποὺ ἁπλῶς ἐπιβεβαιώνουν πὼς οὐδέποτε ἐνηλικιώθησαν, εἶναι βέβαιον πὼς θὰ αὐτό-παγιδεύονται διαρκῶς σὲ νέα ἀδιέξοδα. Καί, εἰδικῶς γιὰ τὶς περιόδους ποὺ ἐμεῖς διαβιοῦμε, τὸ νὰ …παλιμπαιδίζουμε μόνον νὰ πολλαπλασιάζῃ τὰ ἀδιέξοδά μας μπορεῖ. 

Φιλονόη

Σημειώσεις 

Δὲν ἔχει σημασία ἐὰν γεννηθήκαμε σὲ κατοχικὸ ἢ μετακατοχικὸ περιβάλλον, γιὰ νὰ μεγαλώσουμε (ἤ ὄχι) ἀπὸ γονεῖς ποὺ ἔπαθαν πολλὰ καὶ ἔπασχαν διαρκῶς, κατὰ τὴν διάρκεια τῆς παιδικῆς τους ἡλικίας. Οὔτε ἔχει σημασία ἐὰν στὰ μάτια μας ἐφάνταζαν πάντα γιὰ μεγάλοι καὶ δυνατοὶ καὶ «βράχοι», ποὺ δίπλα τους μπορούσαμε νὰ αἰσθανθοῦμε ἀσφάλεια καὶ ζεστασιά. Οὔτε ἔχει σημασία τὸ ἐὰν αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι προσεπάθησαν νὰ μᾶς διασφαλίσουν ἕνα, ὅσο τὸ δυνατόν, πιὸ σταθερὸ περιβάλλον, γιὰ νὰ μεγαλώσουμε ἐμεῖς δίχως τὰ δικά τους βαρίδια.
Αὐτὸ ποὺ ἔχει σημασία τελικῶς εἶναι πὼς κι ἐκεῖνοι, ὅπως κι ἐμεῖς βεβαίως, αὐτὸ ποὺ οὐδέποτε ἄφησαν πίσω τους, εἶναι ἡ ἀνασφάλεια τῆς δικῆς τους παιδικῆς ἡλικίας.

Τί ἐννοῶ;
Πληγωμένα καὶ δυστυχισμένα παιδιὰ ἦσαν κι αὐτοί, πού, δίχως νὰ τὸ ἐννοοῦν καὶ νὰ τὸ ἀντιλαμβάνονται, μᾶς ἔχουν ἐκπαιδεύση μὲ πανομοιότυπον τρόπο, πρὸ κειμένου κι ἐμεῖς, ὅπως καὶ αὐτοί, νὰ ἀδυνατοῦμε νὰ ἐνηλικιωθοῦμε ἐπὶ τῆς οὐσίας.
Ὅμως τελικῶς καταντήσαμε, ὡς κοινωνίες, ἀπολύτως χειραγωγήσιμοι, διότι, πολὺ ἁπλᾶ, κρίνουμε τὰ πάντα μέσα ἀπὸ τὰ συναισθήματά μας. Μὰ τὰ συναισθήματά μας, στὶς πλεῖστες τῶν περιπτώσεων, ἔχουν αἴτια ποὺ ἀποδεικνύονται λανθασμένα.
Γιά πόσο ἀκόμη λοιπόν θά ἀναπαράγουμε αὐτό τό μοντέλο;

εἰκόνα