Στην Εύβοια μεταξύ Καρύστου και Στύρων, υπάρχουν 25 εντυπωσιακά κτίσματα του 6ου αιώνος τα Δρακόσπιτα. Είναι κατασκευασμένα από τεράστιους λίθους, χωρίς θεμέλια και παράθυρα. Κανείς δεν μπορεί να πει μέχρι σήμερα αν είναι κατοικίες θεών ή ανθρώπων, ταφικά κτίρια ή ναοί! Επειδή είναι όλα κτισμένα κοντά σε λατομεία εικάζεται ότι πιθανώτατα πρόκειται για ναούς αφιερωμένους στους θεούς ή στον ήρωα Ηρακλή, που προσωποποιούσε την δύναμη.

Κανείς δεν γνωρίζει ποιοί κατασκεύασαν τα δρακόσπιτα! Ίσως να ήταν οι Δρύοπες (αρχαίοι κάτοικοι της Καρύστου), ή οι Κάρες! Μπορεί και να μη γίνει ποτέ γνωστή η ταυτότητα του κατασκευαστή τους! Τα κτίσματα είναι σκορπισμένα στον χώρο, ογκώδη και ιδιόμορφα! Ο αριστοτεχνικός τρόπος σύνδεσης των τετραγωνισμένων ογκόλιθων είναι μια πραγματική αρχιτεκτονική πρόκληση. Η μοναδικότητα των δρακόσπιτων οδηγεί στο συμπέρασμα, πως οι ντόπιοι είχαν φοβερές ικανότητες στην κατεργασία της πέτρας και πολύ καλές γνώσεις αρχιτεκτονικής.

Η στέγη των δρακόσπιτων, είναι φτιαγμένη με το λεγόμενο εκφορικό σύστημα (βαθμιδωτή κατασκευή). Μεγάλες βαρειές πλάκες σχιστόλιθου συγκλίνουν σε στρώσεις από δύο αντικρυνούς τοίχους, και κάθε στρώση εξέχει λίγο περισσότερο από την αμέσως κατώτερή της, έτσι ώστε να η δημιουργηθεί μία πυραμιδωτή στέγη. Φαίνεται εύκολο! Εάν όμως δεν υπολογιστεί καλά το βάρος των πλακών, η σκεπή θα καταρρεύσει! Για ν’ αποφύγουν την κατάρρευση οι κατασκευαστές των δρακόσπιτων χρησιμοποιούσαν μεγάλους ογκόλιθους σαν αντίβαρα πάνω από τις πλάκες! Όλα τα δρακόσπιτα είναι κτισμένα επάνω σε βράχους.

Το σπουδαιότερο και ποιο εντυπωσιακό από τα δρακόσπιτα είναι κατασκευασμένο στη κορυφή της Όχης, στο ψηλώτερο σημείο του βουνού. Είναι φτιαγμένο από μεγάλους ογκόλιθους, που πάρθηκαν από τον γύρω χώρο κι έχουν πελεκηθεί και ταιριαστεί ο ένας με τον άλλον, χωρίς να χρησιμοποιηθεί κανενός είδους συνδετικό υλικό! Το πάχος των τοίχων του είναι περίπου 1,50 μέτρα και το εσωτερικό του 5×10 μέτρα. Η είσοδός του είναι χαρακτηριστική τρίλιθη είσοδος σε σχήμα Π, από μεγάλες κολώνες. Η πλάκα πάνω από την είσοδο ζυγίζει περίπου 10 τόνους!!

Δρακόσπιτο της Όχης

Το 1959 ο καθηγητής της αρχιτεκτονικής σχολής της Θεσσαλονίκης, Νίκος Μουτσόπουλος, ερευνώντας τα δρακόσπιτα, βρήκε σ’ αυτό της Όχης αγγεία, όστρακα κι άλλα αντικείμενα που βρίσκονται σήμερα στο αρχαιολογικό μουσείο της Καρύστου. Η άποψη του καθηγητού είναι πως πρόκειται περί Δρυοπικού ναού που έχει χτιστεί πριν από το 700 π.Χ.. Άλλοι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν ότι έχει κατασκευαστεί πριν από τον Τρωϊκό πόλεμο. Κάποιος ξένος αρχαιολόγος, έχει εκφράσει την άποψη ότι ίσως είναι το αρχαιότερο κτίσμα της Ευρώπης!

Οι δράκοι είναι μυθικές μορφές, της παγκόσμιας Μυθολογίας, που παίρνουν διάφορες μορφές κι έχουν μεγάλες φυσικές και πνευματικές δυνάμεις! Σε πολλές περιπτώσεις είναι φύλακες μεγάλων θησαυρών και των μυστικών του θανάτου και της αθανασίας. Ετσι και στην λαϊκή παράδοση της Εύβοιας εχουν διασωθεί μέχρι τις μέρες μας, πολλές ιστορίες, για δράκους που ζούσαν στα πέτρινα πανάρχαια σπίτια ή σπηλιές.

Το μυστήριο των δρακόσπιτων δεν έχει λυθεί! Ήταν οι Δρύοπες, οι Κάρες ή οι δράκοι οι δημιουργοί τους; Ήταν ναοί αφιερωμένοι στους Έλληνες θεούς ή κατοικίες δράκων; Θα μάθουμε ποτέ άραγε;