(Τὸ «σ» διαβάζετε σὰν τὸ ἀγγλικὸ Sh ἤ τὸ γερμανικὸ sch.)

Σιάκι 1953 τῇ χρονίᾳ.
Ἄνοιξιν καιρός. Τὰ σόνεα οὔλεα ἐλίαν ἄμα ὁ κρύος κρύος ἔτονε.
Τὰ δενδρὰ οὔλεα τσάτσαλα ἔτον ἄμαν τὰ τσιτσεκόπα ἐσκάλωσαν ἀπ΄ ἔναν ἔναν νὰ ντοῦνε ὀξοκά.
Ὁ ἦλεν ἐσκῶθεν κατακέφαλα ἐκεῖνον τὴν ἡμέραν καὶ μαναχὰ δύο λιβόπα ἐπαρλάεβαν ἅπαν ἄσο πέραν τῇ μαχαλᾷ. Σίτεαν ἔρχουτον τ΄ ἀὲρ΄ τὸ νεφεσόπον, ἐτιρλάνγκεβαν μίαν ᾅδα μίαν ἄκει θαρεῖς καὶ ἐπροσονειδίαζαν τὸν ἧλεν.
Τὰ σ’ ελιδονόπα πᾶ ἔρθαν, οὔλεα τονατεμένα σὴν πλάσην θαρεὶς καὶ ὁ θεὸν ἐκεῖνεν τὴν ἡμέρα ἐθέλεσεν νὰ χαρεντερὶζ τ΄ ἀνθρώπς.
Ἀὲτς θαρῶ ἔτονε, οὒλ χαρεμέν.Οὒλ ἐσκώθαν σύμπιρνα να ἐφτάνε τὰ δουλείας ἀτούν. Οὒλ χαρεμέν, ἄναβα ἃ σὸν Λάζαρον. Βαρέα τὰ ποδαρέασ΄ἀτ σίτεαν ἐντόκεν τὸν ἀνέφορον νὰ κλώσκετε σὸ σπίτ.
Τὸ κιφάλνατ ἀφκακές, τὸ ὀμάτεατ σὺ τσάπουλάσατ τὰ ἄκρεας. Θαρεῖς ἐμέτρανεν τὰ ποδαρέας. Τ’ ἀχούλνατ κορδιλεαεμένον ἄσο τέρτ.
Ἕναν καλημέραν εἶπε σὸ θεῖον τὸν Περικλῆ ἄσον Ἀε Φωκά. Ἐκεῖνος πᾶ ἐσ’ ἀσ΄ἔψεν ᾄση Λαζαρόνος τὸ πιτσίμ, νὲ χαράν, νὲ γέλος, μαναχὸν τὸ συνοφρίδεασμα σὸν πρόσωπόνατ. Ὁ Λάζαρον ἔνοιξεν τὴν πόρταν τ’ ὀσπιτὶ καὶ ἐσέβεν σὴν ὀντάν. Ἔβρεν τὴν Λαζαρίνα σὸν τόπον ὄμπου ἐφέκεν ἀτέν, σὸ σκαμνὶν σουμᾶ σὸ παραθύρ.
Τ΄ ὀμάτεα κόκκινα, ἐτέρνεν ὀξοκὰ καὶ ὀξοκὰ τιδὲν κέτον. Ἐπορεῖ νὰ ἐτέρνεν τὰ λιβόπα σὸν πέρα μαχαλὰ μὲ τὰ τριρλανγκέματάτουν. Ἀτὸ μαναχὰ θὰ ἔτον ἡ χρὰ νὰτς ἄλλον κι σ’ εν. Τρία μῆνας σὰ ἀοῦτο τὸ σκαμνόπον, ἐτέρνεν ὀξοκὰ ἀσὸ παραθὺρ καὶ ἐνεμείνεν, ἐνεμείνεν καὶ τιδὲν κἔρχουτον καὶ ὅσον ἐνεμείνεν ἀλλὸ πολλὰ ἐστεναχορεύκουτον.
Κάρη εἶπεν ἀτὲν ὁ Λάζαρον σοῦκ ἀπ΄ ἀουτουκιὰν ἀτὸ ντ΄ ἐφτᾶς τσαρὲζ κέν;

Ἡ Λαζαρίνα ἔκλωσεν τὸν πρόσωπον καὶ ἐτέρεσεν τὸν Λάζαρον σὸ καρσὶ σ΄ ὀμάτεα.
Τῇ Λάζαρονος ἡ γούλα ἐσπίχτεν.
Κ’ ἐπορὼ Λάζαρε εἶπεν ἆτον. Τὰ δάκρεα ξὰν ἐκυλύαν σὰ μάγλατς.
Σκοτίαν ἄπες σῆν ὀντάν, μαναχὸν ἡ λάμπα ἐτσαραμπούλιζεν. Σκοτία σὴν ὀντάν, σκοτία καὶ σῆ Λαζαρίνας τὴν καρδίαν.
Ἐσκῶθεν ἄσο σκαμνὶν ἀτς, ἀγάλεα ἀγάλεα ἔνοιξεν τὴν πόρταν τῇ δώματι καὶ ἔσεβεν ἀπές. Σὸ κρεββατόπον ἅπαν ἐστάθεν. Χὰ ἡ χαρὰν χὰ  ὁ ἦλεν. Μὲ τὰ κοκκινομάγλατ καὶ τὰ σαρία τὰ μαλόπα, ἄμον ἄγγελος ἐκοιμοῦτον ὁ Χαράλαμπον. Τατινὲς ὁ Ἄγγελον τὸ στερνοπούλνατς ὁ Χαράλαμπον.
Ἐξέβεν ἄσο δωμάτιο καὶ ἐσέβεν σὴν ὀντάν.
-Λάζαρε ἐίπεν σὸν ἀντρανατς.
Θὰ ἔφτ΄γῶ τὶ πατεματί. Ἂν κ΄ἐλέπω τὸν Χαράλαμπον νὰ πορπατῇ ἄμον τ΄ ἀλλὰ τὰ παιδόπα θὰ παλαλοῦμε. Ἀτο ἄλλο κι σίρκετε. Εἶπεν καὶ ἐπίασεν τὴν γοῦλα νάτς.

Ὁ Λάζαρον ξαὶ κ’ ἀπιλογέθεν μαναχὸν ἐλάιξεν τὸ κιφάλνατ ἀφκά.
Ντό νά ἐπεῖνεν; Ντό νά ἔλεεν; Ἀτὸ ἄλλο κι ταγιανέφκουτον. Ἄσο κεποροῦν οἱ γιατροὶ νὰ εὑρίκνε τσαρέζ, ἄσο κεπορεῖ τὶ ποπὰ ἡ ἐφση, ἀσ’  ἐν καί τί πατεματί. Ἀρχαῖον συνείθεια ἆσα παλαιὰ τὰ χρόνια, ἀσὴν πατρίδαν ἐνγκάνατο, ἐντάμα μὲ ἕναν τσαντόπον καὶ ἕναν ἐλπίδα. Νὰ εὑρίκνε ἕναν τόπο νὰ ζοῦν καὶ πεσλεαέβνε τὰ παιδία τουν. Εἰ κιτὶ πατρῖδας χρόνια.
Ἄτα ἐνούνιζεν καὶ ἀπενούνιζεν ὁ Λάζαρον. Ἀὲτσ πὰ ἔβρεν ὀρθὸν τὸν λόγον τῇ Λαζαρίνας.
Ἡ Λαζαρίνα ἐφόρεσεν τὰ τσάπουλας καὶ ἐξέβεν ἀσὸ σπίτ. Ἀσ΄ ἐφτὰ μονοστέφανα ζευγάρια ἐπέρεν νερόν. Ἡ χώρα πᾶ ἔξερεν τὸ τὲρτ τῇ Λαζαρίνας καὶ πολλὰ ἔτζουζαν ἄτεν, σὸ ὁποῖον σπὶτ ἐσέβεν οὒλ τὸ σταυρὸν ἄτουν ἐπῆναν λασ’ λαροῦτε ὁ Χαράλαμπον καὶ γουρταρεύκετε καὶ ἅτε πᾶ ἄσο σὸ γουρζουλὰν ντὸ ἐσέβεν σὸ σπὶτ νὰτς καὶ ἐσόεψεν τὴν ὕαν τῇ Χαραλάμπονος, ἐσώεψεν καὶ τὴν χράνατς.
Ἐκλῶστεν σὸ σπὶτ καὶ ἐσέβεν σὴν ὀντάν. Ὁ Λάζαρον ἐκάθουτον σὸ σκαμνὶ καὶ ἐτέρνεν τὸν Χαράλαμπον π΄ ἐγυροκλώσκουτον μὲ τὸ ἁμαξόπον ντ΄ ἐποικενατον ὁ Λάζαρον. Μὲ τὶ λεφτοκαρὶ τὰ τσουπούχια ἔπλεξεν ἔναν σκαμνόπον ἐσέγκεν καὶ τέσσερα τεκιρόπα σ΄ ἄκρασ ἄτ. Ὁ Χαράλαμπον ἐκάθουτον ἀπὰν καὶ μὲ τὰ σ’ ἐρόπατ ἐκούντανεν τὸ ἁμαξόπον μίαν ᾅδα μίαν ἄκει. Ἡ Λαζαρίνα ἐπεράνατον σῆν ἐγκάλεαν ἄτς ἔλαξεν τὸ πανταλόνατ ἐφόρτσεν ἆτον ἔναν ζευγὰρ ὀρταρόπα, ἐπέρεν καὶ τὸ κιοῦμ μὲ τὸ νερὸν καὶ ἐχπάστεν σὴν πλατεῖαν. Ἐπεῖεν καὶ ἐστάθεν σὴ πλατείας σῆ μέσεν σὸ σταυροδρόμ. Πριχοὺ νὰ φτᾶν σὴν πλατεῖαν ὁ Λάζαρον πᾶ ἐπρόφτασεν ἔγκεν ἐναν σκαμνόπον καὶ ἔναν τραπεζόπον. Ἡ Λαζαρίνα ἐθέκεν τὸν Χαράλαμπον σὸ σκαμνόπον καὶ ἐστάθεν ἔμπρεα σὸ τραπὲζ μὲ τὸ κιοὺμ καὶ ἔναν μαστραπᾶ νὰ ἀναμέν τῆ γιολτσίδες.

Ἂς σᾶ΄ παγκὲς τῇ μαχαλὰν ἔτρεξαν 5-6 παιδόπα ἐγυροκλώσκουταν σὸ τραπὲζ «Σὸν ἀπόδαρον ποδάρεα, σὸν ἀπόδαρον ποδάρεα» ἐτσάιζαν καὶ ἔτρεχαν ἀπὰν ἀφκὰ θαρεῖς καὶ ἐθέλναν νὰ δεικνίζνεν σὸ Χαράλαμπον τὸ πορπάτεμαν. Ἃ σ΄ ἀφκὰ τῇ μαχαλὰν ἐσκάλωσαν νὰ ἔρχουτον ἵνας ἵνας.
Ἡ Λαζαρίνα ἐγώμωνεν νερὸν τὴν μαστραπὰν καὶ ἐδεῖνεν ἄτς νὰ πῖνε. Ἀὲτς  ἔτον τὸ συνήθειον ἀὲτς θὰ λαροῦτον τὸ στερνοπούλνατς. Ἀὲτς ἐδέβεν ἐκὰν ἔναν ὥρα, τὰ παιδόπα ἔτρεχαν ἀπὰν ἀφκά. Ἡ Λαζαρίνα ἐπότσεν ἔναν κιοῦμ νερὸ τ’ ἀνθρὼπς καὶ ἔναν κιοῦμ δάκρεα ἐπότσεν τὸ χῶμα ἀπὰν σὸ σταυροδρόμ. Ἀσὸ ντὸ ἐτέλεσεν ἐκλῶστεν καὶ ἐτέρεσεν τὸ Χαράλαμπον. Μὲ τὰ πούκλας καὶ τὰ τρανὰ τ ὀματόπατ ἐχαμογέλανεν, ζαὲρ κατ ἔξερεν.
Ἡ Λαζαρίνα ἐπέρεν τὸν Χαράλαμπον, τὸ κιοῦμ καὶ τὸ σκαμνόπον. Εὐχαρίστεσεν τὰ παιδόπα καὶ ἐχπάστεν νὰ κλώσκετε σὸ σπίτνατς.
«Σὸν ἀπόδαρον ποδάρεα, σὸν ἀπόδαρον ποδάρεα» ἐτσάιξαν ἄλλο μίαν τὰ παιδόπα καὶ ἔτρεξαν νὰ κλώσκουνταν σὸ σπίτεα τουν.
Ἂς σὺ πατεματὶ πολλὰ ἡμέρας κι ἐδέβαν καὶ τῇ πατρίδας ὁ θεὸν ἐποῖκεν τὸ θᾶμα νάτ. Ὁ Χαράλαμπον ἐπορπάτεσεν, ἐπορπάτεσε καὶ ἐπαρεπορπάτεσεν. Ἐτράνυνεν, ἔντον καθηγητής. 40 χρόνια ἐδασκάλαβεν σῆ Καστορίας τὰ σχολεῖα καὶ πόσα παιδία ἐμάτσεν γράμματα ἐκείνος πὰ θὰ ἐνέσπαλεν. Μὲ τατὸ ὁ Χαράλαμπον ἐπλέρωσεν τὰ μουράτεα ντὸ εἶσ’ ἐν σὰ παιδόπα ποὺ ἔτρεχαν ἀπὰν ἀφκὰ ἐκεῖνον τὴν ἡμέραν τὸ 53.

Τὰ χρόνια ἐδέβαν καὶ τὰ μεσελέδες ἐνεσπάλθαν, τὰ χωρία εὐκαιρῶθαν, εὐκαιρῶθεν καὶ ἡ Σάκι. Τὸ σπιτόπον τῇ Λάζαρου καὶ τῇ Λαζαρίναν ἐκρεμεῖεν, μαναχὸν πὲντ ἕξ λιθάρεα ἐπέμναν τ΄ ἔναν ἀπὰν σ΄ ἄλλον…ἄμαν ἀπὲς σῆν ὀντὰν θαρῶ, ἀφκὰ ἂς σᾶ κρεμισμένα τὰ λιθάρεα κοῖνταν ἀκομὰν τὰ τεκιρόπα ἂς σῆ Χαράλαμπονος τὸ ἁμαξόπον. Τὸ τραπεζόπον πᾶ κὰπ σὴν πλατεῖαν κεκὰ θὰ εὑρίετε ἂν κι ΄λεῖεν ἆσα χρόνια, Γιὰ τὰ δάκρυα τῇ Λαζαρίνας ξάι μ’ ἐρωτᾷς ἐκείνα ἐπέμναν σῆ Σάκις τὸ σταυροδρὸμ καὶ ἐκεῖ θὰ ἀπομένε θαμμένα ἀφκὰ ἀσὴν ἄσφαλτον στοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων ἐντάμα μὲ τῇ πατεματὶ τὸ συνήθιον.

Σίτεαν θὰ πᾶς σῆ σάκι στὰ ὀλίγον στὸ σταυροδρὸμ καὶ ἀφουγκροῦ.
Ἐπορεῖ νὰ κρούῃ σ΄ ὀτίας τὸ παλὲν ἡ λαλία.
«Σὸν ἀπόδαρον ποδάρεα, σὸν ἀπόδαρον ποδάρεα»…

 Κωσταντῖνος τῇ Καπουργᾷ

Ἡ φωτογραφία, ἀπὸ ἐδῶ, τοῦ Κωνσταντίνου ἀπεικονίζει τὶς Κομνηνᾶδες Σιάκι) σήμερα.