Πολλὰ εἶναι αὐτὰ ποὺ δὲν μᾶς ἔχουν πεῖ… Περισσότερα ὅμως εἶναι αὐτὰ ποὺ μᾶς ἔχουν πεῖ …ἀνάποδα, διαστρεβλώνοντας τὰ ἱστορικὰ γεγονότα καί, καταληκτικῶς, διαβρώνοντας τὶς ἀντιλήψεις μας, τὸ ἦθος μας καὶ τὴν ταὐτότητά μας. Μὰ ἕνα ἀπὸ τὰ χείριστα ἱστορικὰ περιστατικὰ ἀποσιωπήσεως, διαστρεβλώσεως καὶ δηλητηριάσεως ἐθνικῆς συνειδήσεως εἶναι τὸ διαχρονικὸ κρατικὸ ἔγκλημα κατὰ τῆς Βορείου Ἠπείρου.

Σήμερα, λόγῳ τῆς ἡμέρας, ἕνα μικρὸ ἀφιέρωμα τιμῆς καὶ μνήμης πρὸς ὅλους ἐκείνους ποὺ κατέθεσαν τὸν κόπο τους, τὸ πόνο τους ἔως ἀκόμη καὶ τὶς ζωές τους ἀκόμη, γιὰ τὴν πολυπόθητο ἀπελευθέρωσιν. Μικρὸ ἀφιέρωμα σὲ τόσο μεγάλους ἀγωνιστὲς ποὺ ἡ ἐπίσημος (;;;) πολιτεία ἀρνεῖται καὶ νὰ ἀναφέρῃ.

Φιλονόη

ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΝ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ (17 ΜΑΙΟΥ 1914)

Ἡ Διεθνὴς Ἐπιτροπὴ τοῦ Ἐλέγχου διὰ ν’ ἀποσοβήση τὴν ἐπανάληψιν τῶν ἐχθροπραξιῶν, ἐθεώρησε καθῆκον της νὰ συνδιαλαγῇ, ἐφ’ ὅσον τῆς ἦτο δυνατόν, τὴν ἔποψιν τῶν Ἠπειρωτικῶν πληθυσμῶν, τὰς ἀφορώσας τὰς εἰδικὰς διατάξεις τὰς ὁποίας ἐζήτουν, πρὸς τὰς βλέψεις τῆς Ἀλβανικῆς Κυβερνήσεως.

Ὑπὸ τὸ κράτος τῶν ἰδεῶν αὐτῶν συνήνεσε νὰ ὑποβάλῃ εἰς τὰς Δυνάμεις, τὰς ὁποίας ἀντιπροσωπεύει, ὡς ἐπίσης εἰς Ἀλβανικὴν Κυβέρνησιν, τὸ ἔγκλειστον κείμενον πόρισμα τῶν γενομένων συζητήσεων μεταξὺ τῶν μελῶν τῆς Ἐπιτροπῆς αὐτῆς καὶ τῶν ἀντιπροσώπων τῆς Ἠπείρου».

Κέρκυρα 17 Μαϊου 1914

Ἡ Διεθνὴς Ἐπιτροπὴ Ἐλέγχου

Λὰμπ (Ἄγγλος Πληρεξούσιος ), Βίγκελ (Γενικὸς Πρόξενος Γερμανίας), Κρὰλ (Γέν. Πρόξενος Αὐστρίας), Κραζέφσκι (Γέν. Πρόξενος Γαλλίας), Σαχτάϊν (Ὑποπρόξενος Αὐστρίας), Πετρῶφ (Γέν. Πρόξενος Ρωσσίας), Λάουρο (Γέν.Πρόξενος Ἰταλίας), Μεχδῆ (εἰδικὸς ἀντιπρόσωπος Ἀλβανίας).

Μὲ τὰς ἰδίας ἐπιφυλάξεις ὅσον ἀφορᾶ τὴν ἔγκρισιν τῶν ἐκλογέων μας.

Γεώργιος Χρ. Ζωγράφος, Ἀλεξ. Καραπάνος

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ

1. Ὀργάνωσις.Η ἐκτέλεσις καὶ ἡ διατήρησις τῶν ληφθεισῶν διατάξεων διὰ τὴν ὀργάνωσιν τῶν δυὸ μεσημβρινῶν Νομῶν ἐπὶ τοῦ παρόντος ἀνατίθενται εἰς τὴν Διεθνῆ Ἐπιτροπὴν τοῦ Ἐλέγχου, ἥτις θὰ ὀργανώσῃ τὴν Διοίκησιν, τὴν Δικαιοσύνην καὶ τὰ Οἰκονομικά.

2. Ἡ Ἀλβανικὴ Κυβέρνησις ἀπὸ κοινοῦ μετὰ τῆς Δ.Ε.Ε. θὰ διορίζῃ καὶ θὰ παύῃ τοὺς Διοικητὰς καὶ τοὺς ἀνωτέρους ὑπαλλήλους, λαμβάνουσα ὕπ’ ὀψιν, κατὰ τὸ δυνατόν, τὴν ἀριθμητικὴν σπουδαιότητα τῶν ὀπαδῶν ἑκάστου θρησκεύματος.

3. Τοπικά Συμβούλια. Ὁ ἀριθμὸς τῶν ἐκλεκτῶν μελῶν εἷς τὰ Διοικητικὰ Συμβούλια θὰ εἶναι τριπλάσιος τοῦ ἀριθμοῦ τῶν δικαιωματικῶν μελῶν.

4. Καθορισμός καὶ διοικητικοὶ ὑποδιαιρέσεις. Ἡ Δ.Ε.Ε. θὰ ἐπιστατήσῃ ἐπίσης εἷς τὸν καθορισμὸν καὶ τὴν διοικητικὴν ὑποδιαίρεσιν τῶν δυὸ Νομῶν τούτων δι’ ἅπαξ γνωμόνων, οὐδεμία θὰ ἐπέρχεται μεταβολὴ χωρὶς τὴν συμφωνίαν τῶν Δυνάμεων.

5. Αἱ Χῶραι. Ὅλαι αἱ ἐν λόγῳ διατάξεις ἐφαρμόζονται εἰς τοὺς πληθυσμοὺς τῶν προηγουμένως ὑπὸ τῆς Ἑλλάδος καταληφθεισῶν χωρῶν καὶ προσαρτηθεισῶν εἰς τὴν Ἀλβανίαν.

6. Χωροφυλακή. Πρὸς φύλαξιν τῆς τάξεως εἰς τὰς νοτίους ἐπαρχίας θὰ σχηματισθῇ ἀπὸ ἀξιωματικοῦς καὶ χωροφύλακας τοπικὴ χωροφυλακὴ ἀποτελουμένη ἀπὸ στοιχεῖα τῶν διαφόρων θρησκευμάτων, ἀναλόγως τοῦ ἀριθμοῦ τῶν πιστῶν τῶν κατοικούντων τοὺς Νομοὺς αὐτούς. Ἡ Χωροφυλακὴ αὕτη δὲν θὰ δύναται νὰ ὑπηρετῇ ἐκτὸς τῶν Νομῶν αὐτῶν εἰμὴ δι’ ὡρισμένην περίοδον καὶ τοῦτο λόγῳ ὑπεράτης ἀνάγκης ἀναγνωριζομένης ὑπὸ τῆς Δ.Ε.Ε. Ὁ αὐτὸς περιορισμὸς θέλει ἐφαρμοσθῇ εἰς τὴν χρῆσιν διὰ τοὺς νοτίους αὐτοὺς Νομοὺς Σωμάτων Χωροφυλακῆς, ἀποτελουμένων ἐκ τῶν Νομῶν αὐτῶν.

7. Συνιστάται εἰ τοὺς ἀξιωματικοὺς τῆς Χωροφυλακῆς νὰ μὴ μεταχειρίζωνται εἰς τὰ διάφορα μέρη, εἰμὴ μόνον ἀποσπάσματα ἀποτελούμενα ἀπὸ ἄνδρας τοῦ αὐτοῦ θρησκεύματος πρὸς τὸ θρήσκευμα τῶν κατοίκων τῶν μερῶν.

8. Εἰς περίπτωσιν ἀνεπαρκείας τῶν τοπικῶν στοιχείων διὰ τὸν κατ’ ἀναλογίαν σχηματισμὸν τῆς Χωροφυλακῆς θὰ γίνεται προσφυγὴ εἰς τοὺς ἐξ ἄλλων Νομῶν τῆς Ἀλβανίας καταγομένους.

9.Συμφώνως πρὸς τὰς διατυπωθείσας αὐτὰς ἀρχάς, ἱι Ὁλλανδοὶ ἀξιωματικοὶ θέλουσι προβῇ ἀμέσως εἰς τὰς στρατολογικὰς ἐνεργείας.

10. Ἐννοείται καλῶς ὅτι αἱ προηγούμεναι διατάξεις οὐδόλως θίγουν τὴν ἑνότητα τῆς Ἀλβανικῆς Χωροφυλακῆς, ὡς αὕτη διετυπώθη ὑπὸ τῆς Συνδιασκέψεως τοῦ Λονδίνου.

11.Ἕνοπλος δύναμις. Ἐκτὸς περιπτώσεων πολέμου ἢ ἐπαναστάσεως, εἰς τοὺς Νοτίους Νομοὺς οὐδέποτε θὰ εἶναι δυνατὴ ἡ μεταφορὰ ἢἤἡ χρῆσις εἰς τοὺς Νομοὺς αὐτοὺς στρατιωτικῶν μονάδων μὴ αὐτοχθόνων.

12. Ὀρθόδοξοι Κοινότητες. Αἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανικαὶ Κοινότητες ἀναγνωρίζονται Νομικὰ Πρόσωπα, ἐπίσης ὡς καὶ αἱ ἄλλαι.

13. Διατηρούσι τὴν περιουσίαν των καὶ θὰ διαθέτουν αὐτὴν ἐλευθέρως. Αἱ μετὰ τῶν πνευματικῶν ἀρχηγῶν τῶν σχέσεις τῶν Ὀρθοδόξων Κοινοτήτων, θὰ εἶναι αἱ αὐταί, ὡς κατὰ τὸ παρελθόν. Οὐδόλως ὡς θέλουν θιχθῇ τὰ πατροπαράδοτα δίκαια καὶ ἡ ἱεραρχικὴ ὀργάνωσις τῶν περὶ ὤν ὁ λόγος Κοινοτήτων, ἐκτὸς ἐὰν ἐπέλθη συμφωνία μεταξὺ τῆς Ἀλβανικῆς Κυβερνήσεως καὶ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου τῆς Κωνσταντινουπόλεως.

14. Σχολεία. Ἡ ἐκπαίδευσις εἶναι ἐλεθέρα. Εἰς τὰ σχολεῖα τῶν ὀρθοδόξων Κοινοτήτων ἡ ἐκπαίδευσις γίνεται ἑλληνιστί. Εἰς τὰς τρεῖς τάξεις τοῦ Δημοτικοῦ μετὰ τῆς Ἑλληνικῆς θὰ διδάσκεται καὶ ἡ Ἀλβανική. Ἀλλ’ ἡ θρησκευτικὴ διδασκαλία θὰ γίνεται ἀποκλειστικῶς ἑλληνιστί.

15. Ἐλευθερία γλώσσης. Δυνάμει τῆς τεθείσης διὰ τῆς πρὸς τὴν Ἑλλάδα Διακοινώσεως τῶν Δυνάμεων ὑπὸ ἡμερομηνίαν 11 / 24 Ἀπριλίου 1914 ἡ χρῆσις τῆς Ἀλβανικῆς καὶ τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσης θέλει ἐξασφαλισθῇ εἰς τοὺς Νοτίους ἐνώπιον ὅλων τῶν ἀρχῶν, συμπεριλαμβανομένων τῶν Δικαστηρίων, ὡς καὶ τῶν αἱρετῶν Συμβουλίων.

16.Κατοχή. Ἡ Δ.Ε.Ε. ἐν ὀνόματι τῆς Ἀλβανικῆς Κυβερνήσεως θὰ καταλάβῃ τα ἐν λόγῳ ἐδάφη, μεταβαίνουσα ἐπὶ τόπου.

17. Οἱ ἀξιωματικοὶ τῆς Ὁλλανδικῆς ἀποστολῆς θέλουν προβῇ ἀμέσως εἰς τὸν σχηματισμὸν τῆς τοπικῆς Χωροφυλακῆς. Προσωρινώς καὶ μέχρι τοῦ σχηματισμοῦ τῆς τοπικῆς Χωροφυλακῆς οἱ Ὁλλανδοὶ ἀξιωματικοὶ μὲ τὴν συνδρομὴν τῶν ἐγχωρίων στοιχείων θὰ ἐπιφορτισθοῦν μὲ τὴν φύλαξιν τῆς δημοσίας ἀσφαλείας.

18. ¨Ἡ Δ.Ε.Ε. θὰ προβῇ ἐπίσης εἰς τὴν συγκρότησιν μικτῶν ἐπιτροπῶν, ἀποτελουμένων ὑπὸ Χριστιανῶν καὶ Μουσουλμάνων κατ’ ἀναλογίαν τῆς ἀριθμητικῆς σπουδαιότητας ἑκάστου τῶν θρησκευμάτων. Προσωρινώς καὶ μέχρις ὀργανώσεως τῶν τοπικῶν ἀρχῶν αἱ Ἐπιτροπαὶ αὐταὶ θὰ ἀσκοῦν διοικητικὰ καθήκοντα ὑπὸ τὴν τελεσουργὸν ἐποπτείαν τῆς Δ.Ε.Ε. ἥτις θέλει προσδιορίσει τὴν ἔκτασιν αὐτῶν. Πρό τῆς ἀφίξεως τῶν Ὁλλανδῶν ἀξιωματικῶν. Θέλουσι ληφθῇ τὰ ἀναγκαῖα μέτρα ὑπὸ τῆς Προσωρινῆς Κυβερνήσεως τοῦ Ἀργυροκάστρου πρὸς ἀπομάκρυνσιν ἐκ τοῦ τόπου πάντων τῶν ξένων ἐνόπλων στοιχείων.

19. Αἱ διατάξεις αὐταὶ θέλουν ἐφαρμοσθῇ καὶ εἰς τὸν Νομὸν Κορυτσᾶς, κατεχόμενον ἐπὶ τοῦ παρόντος στρατιωτικῶς ὑπὸ τῆς Ἀλβανικῆς Κυβερνήσεως ὡς καὶ εἰς τὰς ἄλλας Νοτίους ζώνας.

20. Βοήθεια. Ἡ Ἀλβανικὴ Κυβέρνησις ἀπὸ κοινοῦ μετὰ τῆς Δ.Ε.Ε. θέλει λάβει τὰ ἀναγκαῖα μέτρα διὰ νὰ ἔλθη εἰς βοηθείαν τῶν ὑπὸ τῶν Σωμάτων τῶν τελευταίων ἐτῶν δοκιμασθέντων πληθυσμῶν.

21. Ἀμνηστεία. Ἀπονέμεται εἰς τοὺς Ἠπειρώτας πλήρης ἀμνηστεία διὰ πάσας τὰς πράξεις τὰς προγενεστέρας τῆς καταλήψεως τῶν Νομῶν αὐτῶν ὑπὸ τῶν ἀντιπροώπων τῆς Ἀλβανικῆς Κυβερνήσεως. Πάντες οἱ μὴ ἐξ Ἠπείρου καταγόμενοι μόνον δι’ ἐγκλήματα κοινοῦ δικαίου θὰ καταδιώκονται, καθόσον ἀφορᾶ τὴν ῥηθεῖσαν χρονικὴν περίοδον.

22. Ἐγγυήσεις. Αἱ Δυνάμεις αἱ διὰ τῆς Συνδιασκέψεως τοῦ Λονδίνου ἐγγυηθείσατο τὴν συγκρότησιν τῆς Ἀλβανίας καὶ ἐγκαταστήσασαι τὴν Δ.Ε.Ε. ἐγγυῶνται διὰ τὴν ἐκτέλεσιν καὶ τὴν διατήρησιν τῶν ἀνωτέρω διατάξεων.

23. Διατάξεις ἀφορῶσαι τὴν Χειμάῤῥαν. Ἀκούσασα τὸν ἀρχηγόν της Χειμάῤῥας ἀπὸ κοινοῦ μετὰ τῶν ἀντιπροσώπων τῆς Ἠπείρου καὶ λαβοῦσα ὑπὸ σημείωσιν τὰ αἰτήματα αὐτῶν τα ἀφορῶντα τὴν διατήρησιν τῶν ἀρχαίων προνομίων, ὡς καὶ τὰς νέας προτάσεις τὰς γενομένας πρὸς τὸ συμφέρον αὐτῆς τῆς Χειμάῤῥας καὶ τῆς γενικῆς συνδιαλλαγῆς αἰτήματα, τῶν ὁποίων τὸ κείμενον ἕπεται, ἡ Δ.Ε.Ε. θὰ ὑποβάλη αὐτὰ ὡς καὶ τὰς ὑπολοίπους διατάξεις τὰς ἀφορώσας την Ἤπειρον, εἰς τὸν ἔλεγχον καὶ τὴν ἔγκρισιν τῶν Μεγάλων Δυνάμεων, ὡς καὶ τῆς Ἀλβανικῆς Κυβερνήσεως.

Διοικητικῶς ἡ περιφέρεια τῆς Χειμάῤῥας θὰ προσκολληθῇ εἰς τὴν ἐπαρχίαν Ἀργυροκάστρου.

Ζητεῖται ὁμοίως ὅπως ἡ Χειμάῤῥα εἶναι ἕδρα δικαστηρίου καὶ ὅπως οἱ εἰρηνοδίκαι, οἱ ὁποῖοι πρέπει νὰ ἐκλέγονται μεταξὺ Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν Ἠπειρωτῶν, ἔχουν ἁρμοδιότητα ἐπεκτεινομένην ἰδίως εἰς ὅ,τι ἀφορᾶ τὴν ποινικὴν δικαστικὴν ἐξουσίαν, ἵνα δι’ αὐστηράς ἐφαρμογῆς τοῦ νόμου, γινομένης τρόπον τινὰ ἐπιτοπίως, δύνανται νὰ κατανικοῦν λυπηρᾶς τινας συνηθείας καὶ ν’ ἀποφεύγουν ἐπίσης τὴν μεταφορὰν τοῦ πληθυσμοῦ τούτου, τοῦ τόσον ὑπερηφάνου διὰ τὸ ἔνδοξον παρελθόν του εἰς ἀπομεμακρυσμένα μέρη (δύσκολον ἄλλωστε εἰς ᾖν κατάστασιν εὑρίσκεται ἡ συγκοινωνία) ἐν περιπτώσει κατηγορίας ἐπὶ κακουργήματα ἢ πλημμελήματι.

ΔΙΑΚΗΡΥΞΙΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ

Οἱ Ἠπειρῶται ἀντιπρόσωποι δηλοῦν ὅτι θὰ ἐπιμένουν:

1. Ὅπως ἡ ἐγχώριος Χωροφυλακὴ μὴ δύναται ἐν οὐδὲ μία περιπτώσει ἀκόμη καὶ ἐν περιπτώσει ἀνωτέρας βίας, νὰ ὑπηρετῇ ἐκτὸς τῶν ὁρίων τῶν δύο νοτίων ἐπαρχιῶν.
2.  Ὅτι ἐπὶ μίαν δεκαετίαν οἱ διοικηταὶ θὰ εἶναι ξένοι ὑπήκοοι οὐδετέρου Κράτους καταγόμενοι ἐξ αὐτοῦ ἢ τοὐλάχιστον ὀρθόδοξοι χριστιανοί.

Γεώργιος Χρ. Ζωγράφος, Ἀλ. Καραπάνος

Παγκόσμια Συντονιστικὴ Ἐπιτροπὴ Βορειοηπειρωτῶν