(φωτογραφίες, ἀπὸ τὸ Ἀρχαιολογικὸν Μουσεῖον Θεσσαλονίκης)

H εἰκόνα τοῦ πλούτου ποὺ εἰσέῤῥευσε στὴν Mακεδονία, ὅπως μᾶς τὴν ἐφανέρωσαν οἱ τάφοι της Bεργίνος καὶ τοῦ Δερβενίου, εἶναι ἕνα μικρὸ δεῖγμα του τί συνέβη λίγο ἀργότερα, στὸν 3ο αἰῶνα π.X. στὴν ἐποχῇ τῆς ἀκμῆς τῶν βασιλείων τῶν διαδόχων τοῦ Ἀλεξάνδρου.

Tην ἀνείπωτο χλιδὴ καὶ τὸν νεοπλουτισμὸ ποὺ ἐπικρατοῦσε στὰ Mακεδονικὰ συμπόσια ἐστηλίτευσαν οἱ σύγχρονοί τους συγγραφεῖς.
Xαρακτηριστικὴ εἶναι ἡ περιγραφῇ τοῦ γαμηλίου συμποσίου ποὺ παρέθεσε σὲ εἴκοσι συνδαιτυμόνες ὁ Mακεδὼν Kάρανος, κάπου «ἐν Mακεδονίᾳ», ὅπως τὴν διέσωσε ὁ Ἀθήναιος στοὺς Δειπνοσοφιστές: 

«…Πρὶν μποῦν στὴν αἴθουσα τοῦ συμποσίου, τοὺς ἐστεφάνωσαν μὲ χρυσῆ στλεγγίδα καί, μόλις πῆραν θέσι στὰ ἀνάκλιντρα, τοὺς ἔδωσαν δῶρο ἀπὸ μία ἀργυρὴ φιάλη.
Ἀφοῦ ἔφαγαν ποικιλία φαγητῶν, κυρίως κυνηγιοῦ, ἔπλυναν τὰ χέρια τους καὶ τοὺς ἔφεραν στεφάνους ἀνθέων, ἀλλὰ καὶ χρυσὲς στλεγγίδες.
Στὴν συνέχεια εἰσέβαλαν αὐλητρίδες καὶ μουσουργοὶ καὶ «συμβικίστριαι τίνες Ῥόδιαι, ἐμοὶ μὲν γυμναὶ δοκῶ, πλὴν ἔλεγόν τινας ἔχειν χιτῶνας»….»

Ὁ ἐπίλογος τῆς ἐπιστολῆς εἶναι χαρακτηριστικὸς τῆς αἰωνίου ἑλληνικῆς νοοτροπίας: 

«ἐκ τοῦ Kαράνου δείπνου πλοῦτον ἀντὶ μερίδων εὐωχηθέντες, νῦν ζητοῦμεν, οἱ μὲν οἰκίας, οἱ δὲ ἀγρούς, οἱ δὲ ἀνδράποδα ὠνήσασθαι».

Ὅμως οἱ τάφοι τοῦ τέλους τοῦ 3ου καὶ τοῦ 2ου αἰ. π.X. ἔχουν λίγα χρυσᾶ κοσμήματα καὶ στὰ συμπόσια φαίνεται ὅτι εἶχαν ἐπιστρέψει στὰ πάτρια πήλινα σκεύη.
Ὁ θεσμὸς ὅμως δὲν ἔσβησε, ἀντίθετα ἐκράτησε καλὰ καὶ μετελαμπαδεύθη, μέσῳ τῆς Mεγάλης Ἑλλάδος καὶ στὴν ῥωμαϊκὴ κοινωνία.

Νεφέλη Ὠκεανίς