Ἕνα ἀπὸ τὰ σημαντικότερα ἴσως εὑρήματα, γιὰ ἐμᾶς τοὺς Ἕλληνες, ἀνακοινώνεται ἐπισήμως στὰ Στάγειρα, τὴν γενέτειρα τοῦ (πραγματικά) Μεγάλου αὐτοῦ προγόνου μας. Ἴσως τοὺ πιὸ σπουδαίου ἀπὸ ὅλους.
Βάσει τῶν ἐρευνῶν καὶ τῶν μελετῶν πρόκειται γιὰ τὸν τάφο τοῦ Ἀριστοτέλους.
«Επίσημη πρώτη» για τον τάφο Αριστοτέλη
Το πιο σπουδαίο εύρημα από την εικοσαετή ανασκαφική έρευνα στα αρχαία Στάγειρα ανακοινώνεται σήμερα στην Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο του διεθνούς συνεδρίου «Αριστοτέλης 2.400 χρόνια». Πλέον, ελάχιστες αμφιβολίες υπάρχουν. Το αψιδωτό οικοδόμημα και ο βωμός που απεκάλυψαν οι ανασκαφές στην αρχαία πόλη το 1996, δεν μπορεί παρά να ήταν ο τάφος και το ηρώο του Σταγειρίτη φιλοσόφου. Στην αριστερή φωτογραφία βλέπουμε αναπαράσταση του ταφικού μνημείου.
Τόσο τα ανασκαφικά δεδομένα όσο και παλιές γραμματειακές πηγές συγκλίνουν στην άποψη ότι το αψιδωτό οικοδόμημα και ο βωμός σε μαρμαροθετημένο δάπεδο των ελληνιστικών χρόνων, που απεκάλυψαν οι ανασκαφές στην αρχαία πόλη το 1996, δεν μπορεί παρά να ήταν ο τάφος και το ηρώο του Αριστοτέλη. Ένα ταφικό ηρώο όπου οι Σταγειρίτες μετέφεραν και εναπόθεσαν την τέφρα του φιλοσόφου αμέσως μετά τον θάνατό του στην Χαλκίδα, τον τίμησαν ως ήρωα, σωτήρα, νομοθέτη και δεύτερο «οικιστή» της πόλεώς τους, εφόσον με δική του μεσολάβηση στον Φίλιππο επανιδρύθηκαν (340 π.Χ) τα Στάγειρα, που είχαν καταστραφεί από τον ίδιο Μακεδόνα βασιλιά το 349 π.Χ.
«Δεν έχουμε αποδείξεις αλλά ισχυρότατες ενδείξεις – φθάνουν σχεδόν στην βεβαιότητα. Η θέση στην οποία κτίσθηκε το πεταλωτό οικοδόμημα, μέσα στην πόλη και κοντά στην Αγορά (κατά παρέκκλιση των νενομισμένων), με πανοραμική θέα προς όλες τις κατευθύνσεις. Η εποχή της κατασκευής του στην αρχή-αρχή ακόμη της ελληνιστικής περιόδου. Το ασύμβατο για άλλες χρήσεις σχήμα του. Ο δημόσιος χαρακτήρας του και η μεγάλη βιασύνη που διακρίνεται στην κατασκευή του, με ποιοτικό, άλλα ετερόκλητο οικοδομικό υλικό σε δεύτερη χρήση. Η ύπαρξη βωμού σε τετραγωνισμένο δάπεδο. Όλα αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το σωζόμενο αψιδωτό κτίσμα ήταν ο τάφος-ηρώο του Αριστοτέλη», επισημαίνει ο ανασκαφέας, μελετητής των αρχαίων Σταγείρων, αρχαιολόγος Κώστας Σισμανίδης στην πρώτη επιστημονική ανακοίνωση που κάνει σήμερα για τον «τάφο του Αριστοτέλη» στο παγκόσμιο συνέδριο «Αριστοτέλης 2.400 χρόνια».
Το ταφικό οικοδόμημα εντοπίσθηκε ανάμεσα στην στοά του 5ου αιώνα και στον αρχαϊκό ναό του Διός Σωτήρος και της Αθηνάς Σώτειρας (6ος αιώνας π.Χ.), μεταξύ της αρχαϊκής και της κλασικής πόλεως, στην χερσόνησο «Λιοτόπι». Η αψιδωτή του κάτοψη (10 περίπου μέτρα), το σχήμα του, η ύπαρξη ορθογωνίου μαρμαροθετημένου δαπέδου με κενή επιφάνεια-βωμό (1,30×1,70 μ.) είχαν προβληματίσει πολύ τον αρχαιολόγο ερευνητή, καθώς περιβάλλει επακριβώς έναν τετράγωνο βυζαντινό πύργο.
Είναι σαφές ότι οι Βυζαντινοί το κατέστρεψαν αναταράσσοντας εντελώς τα αρχαιολογικά στρώματα. Ο ημικυκλικός τοίχος του ταφικού μνημείου, ωστόσο, διατηρείται σε ύψος δύο περίπου μέτρων. Το οικοδόμημα έφερε στέγη με κεραμίδια από το βασιλικό κεραμοποιείο, επιβεβαιώνοντας τον δημόσιο χαρακτήρα του. Υπερυψωμένος, πλατύς κτιστός δρόμος οδηγούσε σε είσοδο του μνημείου, που ήταν προσπελάσιμο για προσφορές και απονομή τιμών.
Κινητά ευρήματα, κεραμική, περισσότερα από πενήντα νομίσματα χρονολογούν τάφο και βωμό στους χρόνους περίπου του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ποιος όμως ήταν ο ένοικός του; Γραμματειακές πηγές δίνουν την ζητούμενη απάντηση, με κυριότερες το χειρόγραφο αρ. 257 της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης και μία αραβική βιογραφία του Αριστοτέλη. Σύμφωνα με αυτές, μετά τον θάνατό του στην Χαλκίδα (322 π.Χ) οι Σταγειρίτες μετέφεραν την τέφρα του με χάλκινη υδρία, την έθαψαν σε μεγάλο υπέργειο τάφο μέσα στην πόλη τους, δίπλα στον οποίο έστησαν και βωμό, σε έναν τόπο που τον ονόμασαν «Αριστοτέλειον» και στον οποίο συνεδρίαζε στο εξής η Βουλή. Προς τιμήν του καθιέρωσαν μεγάλες ετήσιες γιορτές και αγώνες, τα «Αριστοτέλεια».
Στο ταφικό ηρώο του Αριστοτέλη και στα ερείπια της πόλεως όπου περπάτησε πριν από 2.400 χρόνια θα ξεναγηθούν αύριο 250 και πλέον αριστοτελιστές από 40 χώρες, οι οποίοι μελετούν με ευλάβεια το έργο του πιο αναγνωρίσιμου Έλληνα φιλοσόφου.
Ἐὰν πράγματι συζητᾶμε γιὰ τὸν τάφο τοῦ Μεγίστου τῶν φιλοσόφων, γιὰ μία ἀκόμη φορὰ ἡ ἑλληνικὴ γῆ «ξερνᾶ» ἀποδείξεις τῆς ταὐτότητός της. Ὄχι διότι ἔτσι μᾶς «ἔλαχε» ἀλλὰ διότι ἐπὶ τέλους, μὲ τέτοιους προγόνους, πρέπει μόνον τὸ δικό τους παράδειγμα νὰ ἀκολουθήσουμε γιὰ νὰ ξαναβροῦμε τὸν δρόμο μας.
Εὔχομαι οἱ ἐρευνητὲς νὰ ἔχουν πράγματι ἐντοπίσει αὐτὸ ποὺ ἀνακοινώνουν κι γιὰ ἐμᾶς ἐπὶ τέλους νὰ ἀσχοληθοῦμε μὲ σοβαρότερα ἀπὸ αὐτὰ ποὺ γνωρίζαμε…
Ἀλλὰ κι ἔτσι νὰ μὴν εἶναι πρέπει γενικῶς νὰ ἀλλάξουμε ἐνασχολήσεις.
Νὰ ξαναβροῦμε τὴν ταὐτότητά μας, μακρυὰ ἀπὸ τὴν προπαγάνδα καὶ τὴν προχειρότητα.
Ἀποποίηση εὐθύνης
Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.