Στίς 8 Μαΐου1945, κατά τόν ἑορτασμό τῆς συμμαχικῆς νίκης ἐπί τῶν Γερμανῶν, ὁ ὀλίγων ἡμερῶν πρόεδρος τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν Χάρρυ Τρούμαν ἀπηύθυνε πρός τόν ἀμερικανικό λαό ἕνα λιτό διάγγελμα. Μέσα σ᾽ αὐτό ὑπῆρχε μιά φράση πού τήν θεωρῶ σάν τήν καλύτερη συνταγή γιά νά θεραπευθοῦμε ἀπό τήν ἠθική καί οἰκονομική καχεξία πού μᾶς δέρνει ἐδῶ καί καιρό: «Ἐάν ἠδυνάμην νά σᾶς δώσω ἕν μόνον σύνθημα διά τούς ἐπερχομένους μῆνας, τοῦτο θά ἦτο: – ἐργασία, ἐργασία, ἐργασία»!

Πέρασα τέσσερεις φορές ἀπό τήν κατεχόμενη ἀπό τούς «ἀγανακτισμένους» Πλατεῖα Συντάγματος κι ἄντεξα τήν τσίκνα τῶν σουβλακίων, πού ὅπως στίς ἀρχαῖες θυσίες ἀναδιδόταν στόν οὐρανό ὡς δέηση γιά νά παρασχεθῆ ἡ πάντα ποθητή βοήθεια τῶν θεῶν. Ἄκουσα λόγους καί συνθήματα πολλά, κυρίως τά τελευταῖα τά εἶδα γραμμένα μέ μπογιά. Ἔτσι πού ἡ κάποτε μαγευτική πλατεία νά μοιάζει μέ γιδομάντρι μετά ἀπό ζωοκλοπή. Ἄκουσα, λοιπόν, καί διάβασα πολλά. Ἕνα δέν ἄκουσα: «Καί τώρα δουλειά». Δουλειές ὑπάρχουν, διάθεση γιά δουλειά δέν ὑπάρχει. Οὔτε καί εὑρετικό πνεῦμα –λόγω χαζοπαιδείας– γιά νά δημιουργήσει νέους τομεῖς ἐργασίας. Τά περισσότερα βιβλία μας τυπώνονται στήν Τουρκία, γιατί δέν προσέρχονται νέοι (Ἕλληνες ἐννοῶ) νά δουλέψουν στά ἑλληνικά τυπογραφεῖα καί βιβλιοδετεῖα. Σκληρή δουλειά, ἀλλά γενναία δουλειά πού ἀμείβεται ἱκανοποητικά.

Δυστυχῶς, ἕνας ἀριστερόστροφος προοδευτισμός, πού ἔγινε μόδα ἐδῶ καί πολύν καιρό, μᾶς ὁδήγησε σ᾽ ἕνα ἀριστοκρατικό σουσουδισμό. Ἔτσι γιά νά κρατήσουμε τά χέρια μας καθαρά ἀπό τό χῶμα καί τήν σκουριά, τά βρωμίσαμε στήν… κλεψιά. Μοῦ προκαλεῖ πνιγμό νά βλέπω νέους πού θά μποροῦσαν νά στύβουν (ὀρθότερο στείβουν) πέτρες, νά ἐπιδίδονται στή ζητιανιά. Κι ὅμως –ἐπαναλαμβάνω– δουλειές ὑπάρχουν καί στίς πόλεις καί στά χωριά, ἀλλ᾽ αὐτές τίς κάνουν οἱ μέχρι χθές ξένοι σκλάβοι μας καί ἀπό πέρσι τά αὐριανά μας ἀφεντικά. Ἕνας τόπος δέν εἶναι κληρονομιά. Οἱ τόποι ἀνήκουν σ᾽ αὐτούς πού τούς δουλεύουν, σ᾽ αὐτούς πού τούς ποτίζουν μέ τόν ἱδρώτα τους.

Οἱ νέοι μας, γαλουχημένοι μέ τήν εὐτελῆ ἀρχή τοῦ «θέλω», φοβοῦνται νά χύσουν ἱδρώτα στὴν δουλειά, λές καί τό ἔκκριμα αὐτό εἶναι ἰχώρ, δηλαδή ὁ αἰθέριος χυμός πού ἔρρεε στίς φλέβες τῶν ἀρχαίων θεῶν. Δέν ξέρω τί διαβάζουν οἱ σύγχρονοι Ἀριστεροί. Ἐγώ πάντως θυμᾶμαι πώς, ὅταν ἤμουν βοηθός ἑνός ὄντως Ἀριστεροῦ ξυλουργοῦ – μέ δεκαετεῖς «σπουδές» στὴν φυλακή– στό ξυλουργεῖο τοῦ Φαλιέρου, μέ ξεθέωνε στήν δουλειά. Κι ὅταν κάποτε ὕψωσα φωνή, αὐτός μοῦ «πασσάρισε» ἕνα βιβλιαράκι μέ ὑπογραμμισμένες δύο φράσεις: Τίς θυμᾶμαι: Λίγους μῆνες μετά τήν ἐπιτυχία τῆς μπολσεβικῆς ἐπαναστάσεως καί, ἐνῶ πλησίαζε ἡ Πρωτομαγιά, κάποιοι ρώτησαν τόν Λένιν: «Σύντροφε, πῶς θά τιμήσουμε ἐφέτος τήν ἑορτή τῆς ἐργατιᾶς;». Κι ὁ Λένιν κοφτά: «Μέ δύο ὧρες πρόσθετη δουλειά»!

Σέ λίγο ἀρχίζει ὁ τρύγος. Δέν εἶδα ποτέ καμμία κινητοποίηση τῶν κομματικῶν νεολαιῶν γιά τό μάζεμα τῶν σταφυλιῶν. Μετά θά ἀρχίσει τό μάζεμα τῆς ἐλιᾶς. Δέν εἶδα ποτέ «νεολαίους» νά προσφέρουν χεῖρα βοηθείας στήν «πεινασμένη ἀγροτιά». Φορᾶνε μπλουζάκια μέ τήν ὄντως ὡραία μορφή τοῦ Τσέ Γκεβάρα, ἀλλά τούς διαφεύγει ὅτι αὐτός τόν καιρό τῆς συγκομιδῆς τοῦ ζαχαροκάλαμου ἔδινε πρῶτος τό «παρών» μέ τό εἰδικό κλαδευτήρι στό χέρι. Καί δούλευε ἀπό τή μέση καί πάνω γυμνός.

Οἱ βασιλεῖς στόν Ὅμηρο δέν τό ᾽χαν ἐντροπή νά εἶναι χειρώνακτες. Ὁ Ὀδυσσέας ἦταν καλός ξυλουργός καί ὁ πατέρας του Λαέρτης δέν τό ᾽χε ντροπή νά γίνει χοιροβοσκός. Ντροπή ἦταν κάποτε νά εἶσαι παράσιτος. Πάντως δέν λείπουν κάποια σημεῖα ἐλπίδας. Στή γειτονιά πού ζῶ ἄκουσα πρό ἡμερῶν λάλημα πετεινοῦ καί βέλασμα κατσίκας… Ὄχι ἀπό τήν τηλοψία. Τό Ἐλδοράδο δέν βρίσκεται στά ταμεῖα τοῦ Δ.Ν.Τ. Βρίσκεται στά χωράφια μας, βρίσκεται στόν κῆπο μας, ἀκόμη καί στίς βεράντες μας. Γέμισαν φέτος οἱ βεράντες τῶν σπιτιῶν μέ ντοματιές. Σέ λίγο θά θέσουμε σέ ἐφαρμογή καί τή συμβουλή τοῦ Μεταξᾶ: Θά φυτέψουμε στίς γλάστρες πατάτες…! Ἀπό αὐτά θά προκύψει ἡ σωτηρία καί ὄχι ἀπό τήν πολιτική τῆς πομφολυγοθηρίας.

Σαράντος Καργάκος

φωτογραφία