Τὰ τσουρέκια καλάντων στὸν Πόντο.
Καλαντάρ’ στὸν Πόντο ὀνομάζεται ἡ νύκτα τῆς 13ης πρὸς 14η Ἰανουαρίου. Εἶναι ἡ νύκτα ποὺ γεννιέται ὁ νέος χρόνος, μὲ βάση τὸ Ἰουλιανὸ Ἡμερολόγιο. Ἀκόμα καὶ σήμερα οἱ κάτοικοι τοῦ Πόντου τηροῦν τὴν συγκεκριμένη παράδοση καὶ ἀναβιώνουν καὶ ἄλλα ἔθιμα τῶν χριστιανῶν ποὺ ἐγκατέλειψαν τὴν περιοχὴ μετὰ τὸ 1923-24.
Ἕνα ἀπὸ αὐτὰ εἶναι τὰ περίφημα τσουρέκια τῶν καλάντων, ποὺ παρασκευάζοντοι μὲ ἕναν ἰδιαίτερο τελετουργικὸ τρόπο.
Τὰ ξύλα ποὺ θὰ χρησιμοποιοῦντο γιὰ νὰ ἀνάψῃ ἡ φωτιὰ στὴν ὁποία θὰ ἐψήνοντο τὰ τσουρέκια, συγκεντρώνοντο ἀπὸ ἑπτὰ διαφορετικὰ σημεῖα. Τὰ ἀπαραίτητα ὑλικὰ γιὰ τὴν παρασκευὴ –ὅπως τὸ ἀλεύρι καὶ τὸ ἀλάτι– τὰ προμηθεύοντο ἀπὸ ἑπτὰ διαφορετικὰ σπίτια· ἀκόμα καὶ τὸ νερὸ ποὺ χρησιμοποιεῖτο τὸ ἔφερναν ἀπὸ ἑπτὰ διαφορετικὲς πηγές.
*~*~*~*~*~*~*~*~*
Στοὺς ἀρχαίους `Ἕλληνες ὁ ἀριθμὸς ἑπτὰ (7) ἦταν ἀφιερωμένος στὸν Ἀπόλλωνα, προστάτη τῶν τεχνῶν καὶ τῆς μαντείας.
Σύμφωνα μὲ τὸν Ὅμηρο, ὁ Ἀπόλλων εἶχε ἑπτὰ (7) ἀγέλες βοδιῶν. Ἡ λύρα τοῦ Ἀρχαίου Θεοῦ Ἀπόλλωνος εἶχε ἑπτὰ (7) χορδές.
Ἑπτὰ (7) ἦσαν οἱ κύκνοι ποῦ ἐπέταξαν ἑπτὰ (7) φορὲς γύρω ἀπὸ τὴν ἱερᾶ νῆσο ὅταν ἐγεννήθη ὁ θεὸς Ἀπόλλων καὶ ἑπτὰ (7) φορὲς ἐπανέλαβαν τὸ τραγούδι του. Κάθε ἑβδόμη ἡμέρα ἐθυσίαζον οἱ Σπαρτιάτες στὸν Ἀπόλλωνα.
*~*~*~*~*~*~*~*~*
Τὰ τσουρέκια τὰ ἔπλαθαν στρογγυλὰ καὶ μικρά, σὲ μέγεθος χούφτας, καὶ τὰ ἔψηναν στὴν φωτιά. Προσέθεταν μπόλικο ἁλάτι, καὶ μόλις ἦσαν ἕτοιμα τὰ μοιράζοντο οἱ νέοι καὶ οἱ νέες του κάθε χωριοῦ. Τὸ ἁλάτι τὸ προσέθεταν σκόπιμα, γιατί ὅσοι ἔτρωγαν ἀπὸ ἐκεῖνα τὰ τσουρέκια, σύμφωνα μὲ τὸ ἔθιμο, ἔπρεπε νὰ διψοῦν πολὺ καὶ νὰ μὴν πιοῦν νερὸ ὥσπου νὰ κοιμηθοῦν· τὸ βράδυ στὸν ὕπνο τους θὰ ἔβλεπαν τὸν καλό τους ἢ τὴν καλή τους ποὺ θὰ τοὺς ξεδιψοῦσε, καὶ ποὺ θὰ γινόταν ὁ μελλοντικὸς σύντροφός τους.
Σύμφωνα μὲ τὴν λαϊκὴ ἱστορία, πολλοὶ παντρεύτηκαν κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο καὶ μετέφεραν αὐτὸ τὸ ἔθιμο καὶ στὶς ἑπόμενες γενιές.
Τὸ πρωτοχρονιάτικο ἔθιμο μὲ τὰ τσουρέκια καλάντων τηρεῖται ἀκόμα καὶ σήμερα ἀπὸ τοὺς τουρκοφώνους κατοίκους τοῦ Πόντου.
Στὴν Τραπεζούντα σήμερα, ἐκτὸς ἀπὸ τὰ μαντικὰ τσουρέκια, συναντοῦμε κι ἕναν νέο Ἀπόλλωνα [Λέρμι], μὲ τὸ ἑλληνικὸ tattoo στὸ χέρι, καὶ τὴν λύρα.
Ἀποποίηση εὐθύνης
Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.