Τo 17χρονο κορίτσι τῆς ΕΟΚΑ μὲ τὴν ψυχὴ λιονταριού!

Ἡ Ἀγγλικὴ κατοχὴ τῆς Κύπρου εἶναι ἔνα ἄγνωστο κεφάλαιο τῆς ἱστορίας. Λίγοι Ἑλλαδίτες γνωρίζουν ὅτι τὴν περίοδο αὐτὴ «ἡ διδασκαλία τῆς Ἑλληνικῆς Ἱστορίας σχεδὸν καταργήθηκε. Εἰς τὸ Κυβερνητικὸν κολλέγιον ἡ εὐνουχισμένη Ἑλληνικὴ Ἱστορία ἐδιδάσκετο ἀπὸ Τοῦρκον διδάσκαλον ! Ἀπηγορεύθη ἡ ἐκμάθησις τῆς Ἑλληνικῆς Ἱστορίας στὰ σχολεῖα καὶ ἡ ἔπαρσις τῆς Ἑλληνικῆς Σημαίας. Ἀπηγορεύθη ἡ ἀνάκρουσις τοῦ ἐθνικοῦ Ὕμνου τῆς Ἑλλάδος. Ἀπὸ τὰ σχολεῖα κατεβάσθησαν τὰ πορτραίτα τῶν λαϊκῶν ἡρώων.»

Η ΠΑΜΠΙΤΣΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ-ΑΡΑΠΙΔΟΥ εἶναι μία ἀπό τις πολλὲς γυναῖκες ἀγωνίστριες τῆς ΕΟΚΑ καὶ ἀπό τις πρῶτες ποὺ συλλαμβάνονται.

Κατὰ τὴν διάρκεια τῆς φυλακίσεώς της, τὶς νυκτερινὲς ὦρες, ῥάβει κρυφὰ μέσα στο κελλί της μίαν ἑλληνικὴ σημαία μὲ ἄσπρα καὶ γαλάζια νάυλον ἐσώρουχα.

Ὅταν ἀποφυλακίζεται, σὲ ἐνδείξι πατριωτισμοῦ, ἀνεμίζει τὴν ἑλληνικὴ σημαία. Σήμερα ἡ ΠΑΜΠΙΤΣΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ-ΑΡΑΠΙΔΟΥ ἀναπολεί τις δύσκολες στιγμὲς ποὺ ἐβίωσε κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ἀγγλικῆς κυριαρχίας στο νησί.

«Στῇ φυλακὴ δεχόμασταν μόνο στενοὺς συγγενεῖς, μία φορὰ τὸν μῆνα μὲ συρματόπλεγμα στὴν μέση νὰ μᾶς χωρίζῃ. Εἴχα πάθος μὲ τὴν Ἑλλάδα, καὶ μία νύκτα στὴν μοναξιὰ τοῦ κελλιοῦ, σκέφτηκα, πὼς ὅταν ἀποφυλακισθῶ, θὰ ἤθελα νὰ βγῶ κρατώντας τὴν ἑλληνικὴ σημαία. Ἔτσι μου ἦλθε ἡ ἰδέα… Στο ἐπισκεπτήριο ἔλεγα στὴν μάννα μου νὰ μοῦ φέρνῃ ἐσώρουχα (κομπινεζὸν καὶ βρακιά), μόνο ἄσπρα καὶ γαλάζια. Ἐπέμενα καὶ ἐκείνη ἀποροῦσε…

Εἴχαμε μετατρέψει ἔνα κελλὶ σὲ ἐκκλησία. Ἐρχόταν ὁ παπὰς κάθε Κυριακὴ μας εὐλογοῦσε καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ἔπαιρνα κεριά, τὰ ἄναβα κρυφὰ στο κελλὶ καὶ ἄρχισα να κόβω τὰ ἐσώρουχα σὲ λωρίδες. Δύο χρόνια μὲ τὸ φῶς τοῦ κεριοὺ ἔραβα τὴν σημαία!…».

Ἡ ὥρα τῆς ἀμνησίας

« Μέσα στὴν ἀγωνία μου, ἔψαχνα κοντάρι νὰ δέσω τὴν σημαία. Σὲ μίαν γωνία βλέπω τὸ σκουπόξυλο τῆς καθαρίστριας, τὸ ἅρπαξα, ἔδεσα τὴν σημαία μὲ κομμάτια κορδέλλας. Καθὼς ἄκουγα νὰ φωνάζουν «ζήτω οἱ ἥρωες καὶ οἱ ἡρωΐδες», τὴν ἐσήκωσα ὑψηλὰ καὶ προχώρησα στὴν ἔξοδο… Τὰ δάκρυά μου ἔτρεχαν ποτάμι… ΄Ἔπεσα στὴν ἀγκαλιὰ τῶν δικῶν μου καὶ ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πέρα δεν θυμάμαι τίποτα…».

«Τὴν 1-4-1955, σποραδικὲς ἐκρήξεις συγκλονίζουν τὸ νησὶ καὶ μὲ προκηρύξεις ὁ Γρίβας ἀρχίζει τὸν ἔνοπλο ἀγῶνα. Μὲ τὴν συμμαθήτριά μου Ῥίτα Ἀνθούλη, θέλαμε νὰ μποῦμε στὴνν ΕΟΚΑ ἀλλὰ ἤταν ἀόρατη. Κάποιος ποὺ μᾶς ἄκουσε, μᾶς ἐπλησίασε, μᾶς ἐξήγησε πὼς γιὰ νὰ γίνουμε δεκτὲς «θὰ χρειασθῇ νὰ ἀνθέξουμε σὲ σκληρὲς δοκιμασίες». Δεκτήκαμε καὶ μᾶς ὁδήγησε σὲ παλιόσπιτο ἑνὸς χωριοῦ καὶ ὁρκισθήκαμε «πίστιν εἰς τὴν Πατρίδα» καὶ «δὲν θὰ προδώσουμε ποτέ».

Στὴν ἀρχὴ ῥίπταμε προκηρύξεις, μεταφέραμε ἐπιστολὲς καὶ πυρομαχικὰ στοὺς ἀντάρτες. Ἐκεῖ γνωρίσαμε τὸν Νῖκο Σαμψών, τολμηρό, ἀδίστακτο παλληκάρι! Τὸν ἐκτιμούσα πολύ, ἀλλὰ ἡ στάσις του στο πραξικόπημα, μὲ ἀπεμάκρυνε, ἔκοψα τὴν καλημέρα καὶ δεν τὸν ξανὰ εἶδα.

Οἱ γονεῖς μου δὲν ἤξεραν τίποτα. Ἡ ἀδελφή μου κάτι ὑποψιάσθη: «Καταραμένη ποῦ ἤσουν πάλι; Τὶ ἔκανες; Πάλι πράσινη εἶσαι!» μοῦ εἶπε ὅταν μὲ ἀντίκρυσε φοβισμένη.

Ὅταν ἐτέθη ἀπαγόρευσις κυκλοφορίας στοὺς ἄνδρες, ὁ Γρίβας διέταξε νὰ δράσουν οἱ γυναῖκες. Μας διέταξαν νὰ βάλουμε δύο βόμβες σὲ ἀγγλικὸ στόχο καὶ ὁ Σαμψὼν μᾶς ἀπέτρεψε γιατὶ θὰ κινδυνεύαμε. Τὶς πῆρα στὴν τσάντα καὶ μὲ τὸ αὐτοκίνητο τῆς Ῥίτας ξεκινήσαμε. Ἀφοῦ περάσαμε δύο μπλόκα, στὸ τρίτο ὁ ἄγγλος στρατιώτης ἔψαξε τὴν τσάντα μου κι ἐτρόμαξε σάν τις εἶδε! Ἐμεῖς γελούσαμε ἐπίτηδες, γιᾶ νὰ θολώσουμε τὰ νερά…

Μᾶς συνέλαβαν, ἔφαγα τὸ ξύλο τῆς ἀρκούδας! Δὲν ὁμολόγησα κι ἐπέμενα: «βάλατε στὴν τσάντα τὶς βόμβες γιὰ νὰ μὲ ἐνοχοποιήσετε». Στὶς 3-12-56 μᾶς ἐδίκασαν μὲ πρόεδρο τοῦ δικαστηρίου τὸν σὲρ Μπέρναρτ Σῶ (τί τραγικὴ εἰρωνεία ἡ ἁπλῆ συνωνυμία!) Συνήγοροί μου οἱ Γλαῦκος Κληρίδης, Τάσσος Παπαδόπουλος καὶ Ῥολάνδης. Μὲ κατεδικάσαν ἑπτὰ χρόνια καὶ τὴν Ῥίτα δύο».

Ὁ μεγάλος τῆς καϋμός!

«Στὶς φύλακες, ὅταν θὰ ἐκτελούσαν τὸν Παλληκαρίδη καὶ τὸν ὁδηγούσαν στην ἀγχόνη, ξεσηκωθήκαμε στὰ κελλιὰ νὰ τοῦ συμπαρασταθοῦμε, στὶς στερνὲς στιγμές του. Φωνάζαμε «Θάῤῥος Βαγορή! Θάῤῥος Παλληκαρίδη!» Καὶ μας ἀπαντοῦσε: «Θάῤῥος σὲ σᾶς, νὰ συνεχίσετε τὸν ἀγῶνα». Μετὰ ἀπὸ λίγο ἀκούσθηκε ὁ γδοῦπος ἀπὸ τὸ κρέμασμα… Ἀπ’ ὅλα τὰ κελιὰ ἄκουγες θρήνους… ἦταν μόνο 18 χρονῶν! Παλληκάρι! Δὲν μπορὼ νὰ χωνεύσω, ὅτι πολεμήσαμε, ἀγωνισθήκαμε, ἄλλοι ἐκτελέσθησαν, γιὰ τὴν ἐλευθερία μας! Καὶ ἡ χώρα μου ἐξακολουθεὶ νὰ εἶναι διχοτομημένη… Αὐτὸν τὸν καϋμὸ ἔχω μέσα μου καὶ εἶναι ἁγιάτρευτος…».

******

Πηγές:
Real News (1/4/2012).

Νικ. Κλ. Λανίτης. «Ἡ Δούλη Ἑλλὰς τοῦ Νότου», Ἀθῆναι 1954

Νικ. Κρανιδιώτης «Ἡ Κύπρος

ἔρευνα Πανορμίτης Σπανὸς