Δυσεπίλυτα προβλήματα ἐπικοινωνίας

Ἡ ἐποχή μας χαρακτηρίζεται κυρίως ἀπὸ ἀμέτρητες ἐκδοχὲς τῆς κάθε …«ἰδεολογίας», μὲ ἀποτέλεσμα οἱ συνεπακόλουθες -περαιτέρῳ- κοινωνικὲς διασπάσεις νὰ εἶναι αὐτονόητες, ἀναπόφευκτες καί, σὲ ἕναν βαθμό, ἀναγκαῖες. Πῶς εἶναι δυνατόν νά συνεργασθοῦμε/συμπράξουμε/συμπορευθοῦμε μέ ἄλλους ὅταν ἐμεῖς κι αὐτοί χωριζόμεθα ἀπό («ἰεολογικά») χάσματα; Πῶς εἶναι δυνατόν νά ἀκολουθήσουμε ἕναν ὁποιονδήποτε «προβατάρη» ἐάν αὐτός κι ἐμεῖς σκοπεύουμε ἄλλα; Πῶς εἶναι τελικῶς δυνατόν νά συμπαραταχθοῦμε μέ ἄλλους, ὅταν ὁ κάθε ἕνας ἐξ αὐτῶν τελικῶς ἀντιλαμβάνεται τίς πρώτιστες ἀνάγκες μέ ἄλλου εἴδους προτεραιότητες;

Τὸ κοινωνικὸ αὐτὸ πρόβλημα, ποὺ εἶναι γεγονός, ὄχι μόνον δὲν περιορίζεται καὶ δὲν ἀνακόπτεται, ἀλλὰ διαρκῶς ἐπιδεινώνεται καὶ ἐπεκτείνεται, ἀκόμη καὶ μέσα στὶς οἰκογένειες, μὲ ἀποτέλεσμα, θεωρητικῶς πάντα, νὰ προεξοφλῇ νέου εἴδους συγκρούσεις καί, φυσικά, ἕνα ὀδυνηρὸ τέλος γιὰ ὅλους μας. Κι ἐτοῦτο, πολὺ φοβούμεθα, ὅτι θὰ συμβῆ συντόμως, διότι ὅταν ὁ καθεὶς ἐξ ἡμῶν ἁσπάζεται διαφορετικὲς ἀπόψεις, υἱοθετῇ διαφορετικὰ πρότυπα καὶ τελικῶς δεσμεύεται γιὰ διαφορετικοὺς σκοπούς.

Ἀπό ποῦ προκύπτει ὅλο αὐτό τό …«σκόρπισμα»; Ἐὰν τολμήσουμε νὰ «ἐπιστρέψουμε» στὶς αἰτίες τῶν δεινῶν μας, θὰ καταλήξουμε σὲ κοινὲς διαπιστώσεις περὶ …ἐρμηνείας. Ὁ καθεὶς ἐξ ἡμῶν ἀδυνατεῖ νὰ ἐννοήσῃ τὰ ὅμοια μὲ τοὺς γύρω του, λόγῳ μεγάλων ἢ μικρῶν ἐννοιολογικῶν …κενῶν!!! Ἐκεῖνο τὸ «ἀρχὴ σοφίας ἡ τῶν ὀνομάτων ἐπίσκεψις», πολὺ πιθανὸν νὰ μᾶς ἐπέλυε ἀμέτρητα προβλήματα.
Κοινῶς;
Ὅλοι μας, ἐν πυκνώσει, διαθέτουμε ἀπόψεις κι ὄχι γνώσεις, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἐρμηνεύουμε, βάσει αὐτῶν, τὰ πάντα. Κι ἀκριβῶς ἐπεὶ δὴ ἐρμηνεύουμε, ἀδυνατοῦμε καὶ νὰ ἐννοήσουμε σὲ βάθος, νὰ ἀναλύσουμε καὶ νὰ ἐντοπίσουμε τὶς λύσεις τῶν προβλημάτων μας, πού, εἴθισται νὰ ἐνυπάρχουν ἐντὸς τῶν προβλημάτων μας. Ἀκόμη ὅμως κι ἐὰν κάποιοι τὸ ἐπιτυγχάνουν, ἐφ΄ ὄσον κάτι τέτοιο δὲν εἶναι καθολικὴ συμπεριφορά, οἱ -κατ’ ἐξαίρεσιν- αὐτὲς ἀναλύσεις πέφτουν στὸ κενό.

Κάποτε, πολὺ κάποτε, κάποιοι, ἀκόμη καὶ μέσα στὶς οἰκογένειες, μὴ ἐννοῶντες ἐπακριβῶς πατροπαράδοτες ἀναγκαῖες Ἀρχὲς καὶ κανόνες Ἐπιβιώσεως, γιὰ καθαρὰ ὅμως λόγους ἐννοιολογικούς, ξεκίνησαν τὶς …ἐρμηνείες, κατὰ τὰ ἀτομικά τους αἰσθήματα. Οἱ κάθε εἴδους λοιπὸν ἐρμηνείες ᾢδήγησαν, ἀργὰ ἀλλὰ σταθερά, στὶς ἐν μέρει διαφωνίες, ποὺ μὲ τὴν σειρά τους ᾢδήγησαν  κι αὐτὲς στὶς πρῶτες διασπάσεις, στὶς πρῶτες συγκρούσεις καὶ στοὺς πρώτους πολέμους. Ὅμως καὶ αὐτὲς σήμερα, μὲ τὴν σειρά τους, ἐξαπλώνουν τὸ φαινόμενον τῆς, μὲ ὅλους τοὺς τρόπους, ἀπολύτου ἀποσυνθέσεως. Κι αὐτὸ τὸ φαινόμενον δὲν εἶναι τοπικὸν ἀλλὰ παγκόσμιον.

Πολὺ πιθανὸν νὰ φαντάζῃ ἀκραῖον αὐτὸ τὸ σκεπτικό, ἀλλὰ ἐὰν ἀναλύσουμε, ὅσο τὸ δυνατόν, τὰ ὑπάρχοντα δεδομένα μας, στὰ ἐπὶ μέρους στοιχεία δομήσεώς τους, βεβαιωμένα θὰ καταλήξουμε στὸ συμπέρασμα τῆς, ἀπὸ κοινοῦ, ἀναγνωρίσεως μίας ἀπολύτου συγχρόνου ἀποσυνθέσεως. Ἡ ἐν λόγῳ ἀποσύνθεσις ἔχει αἴτια, τὰ ὁποία δὲν μποροῦμε νὰ τὰ περιορίζουμε μόνον στὴν σύγχρονο ἐποχή, ἀλλὰ χρειάζεται νὰ ἐμβαθύνουμε, ὅσο τὸ δυνατόν. Κι ἐτοῦτο διότι ἐὰν δὲν ἐμβαθύνουμε, θὰ παραλείψουμε, σημαντικὲς παραμέτρους, ποὺ θὰ μᾶς βοηθήσουν νὰ διαπιστώσουμε πὼς τὰ διάφορα γεγονότα ἀλληλοδιαδέχονται τὸ ἕνα τὸ ἄλλο, ἀλλὰ ἐξακολουθοῦν πάντα νὰ εἶναι ἁπλῶς ἀφορμὲς καὶ ἐκδηλώσεις τοῦ ἑνὸς καὶ βασικοῦ προβλήματος. Καὶ τὸ βασικὸ πρόβλημα τῆς Ἀνθρωπότητος δὲν εἶναι οἱ συγκρούσεις καὶ οἱ πόλεμοι καὶ οἱ καταστροφὲς γιὰ λόγους ἰσχύος καὶ ἐξουσίας, ἀλλὰ τὰ αἴτια αὐτῶν. Μὰ τὰ αἴτια, εἴθισται νὰ ἐνυπάρχουν στὶς ἀπόψεις περὶ τοῦ ἀναγκαίου, ποὺ ἐὰν κι αὐτὲς οἱ ἀπόψεις, μὲ τὴν σειρά τους, διερευνηθοῦν κι ἀναλυθοῦν, θὰ μᾶς ὁδηγήσουν τελικῶς σὲ …ἐννοιολογικὲς ἐρμηνείες. 

Ὑπάρχουν κάποιες πολὺ ἐνδιαφέρουσες λεπτομέρειες, ποὺ (εἰδικῶς) αὐτὴν τὴν ἐποχή, καθορίζουν τὴν συνολική μας συμπεριφορά, ὡς ἀτόμων, ὄχι μόνον ἀπέναντι στὴν κοινωνία μας, ἀλλὰ κυρίως ἀπέναντι στοὺς ἑαυτούς μας. Σήμερα κατανοοῦμε πὼς ἀντιλαμβανόμεθα τὰ πάντα βάσει τῶν ἀκουσμάτων καὶ τῶν ἐμπειριῶν μας, ἀλλὰ τελικῶς τὰ ἐννοοῦμε βάσει τῶν ἀτομικῶν ἐρμηνειῶν μας. Γιὰ νὰ ὑπάρξουν ἐρμηνείες ὅμως ἀπαιτεῖται ἕνα γνωσιακὸ λεκτικὸ ὑπόβαθρον. Ὅσο πιὸ περιορισμένο εἶναι αὐτό, τόσο λιγότερα δυνάμεθα νὰ ἐννοήσουμε πλήρως τὶς διάφορες πληροφορίες, πολλῷ δὲν μᾶλλον νὰ τὶς ἐπεξεργασθοῦμε καὶ νὰ τὶς ἀναλύσουμε. Πρὸς τοῦτον καὶ ὁ καθεὶς ἐξ ἡμῶν καταλήγει στὶς δικές του, ἀπολύτως ἀτομικές, ἀπόψεις, ποὺ σαφῶς διαφοροποιοῦνται, ἀκόμη καὶ στὸ ἐλάχιστον, ἀπὸ αὐτὲς τῶν γύρω του.

Οἱ ἴδιες οἱ ἀπόψεις δὲν κρίνονται, μὰ τὰ αἴτια αὐτῶν τῶν ἀπόψεων, τῶν τόσο διαφορετικῶν μὲ τὶς ἄλλες, καθρεπτίζονται στὴν καθημερινότητά μας, ὡς ἀποσύνθεσις ἐπικοινωνιακὴ καί, κατ’ ἐπέκτασιν κοινωνική.

Αὐτὲς λοιπὸν οἱ ἀπόψεις μποροῦν εὔκολα νὰ διερευνηθοῦν, ὄχι γιὰ τὴν ὀρθότητά τους, ἀλλὰ γιὰ τὶς ἐνοιολογικὲς διαδρομές, ποὺ ἐπάνω τους ἐδομήθησαν. Μία τέτοια ὅμως, ἀπολύτως προσωπική, διερεύνησις, θὰ μᾶς ὁδηγοῦσε σὲ πιὸ χρήσιμα καὶ ἀληθῆ συμπεράσματα, μὲ μοναδικό μας ὅπλο ὅμως πλέον τὶς ἴδιες τὶς λέξεις.
Ἀκριβῶς λοιπὸν διότι ὅλοι μας διαθέτουμε τὶς ἀτομικές μας ἀπόψεις, ποὺ ὅμως, ἐὰν διερευνηθοῦν  μὲ ἐντιμότητα, θὰ προκύψουν, ἐκ τῶν πραγμάτων, διαπιστώσεις ἐρμηνευτικῶν παρερμηνειῶν, θὰ εἶναι πλέον διακριτὸ πὼς αὐτὰ ποὺ μᾶς χωρίζουν εἶναι λιγότερα ἀπὸ αὐτὰ ποὺ μᾶς ἑνώνουν.  

Ἴσως, ἴσως ἐπαναλαμβάνω, ἐὰν πράγματι θέλαμε ὅλοι μας νὰ ἐπικοινωνήσουμε ἀληθῶς καὶ σὲ βάθος, θὰ ἦταν καλλίτερο τὸ νὰ ξεκινούσαμε ἀπὸ τὶς -ἐκ νέου- ἐννοιολογικὲς προσεγγίσεις τῶν λέξεων, ἂν τί νὰ ἑστιάζουμε στὸ πῶς θὰ …«διπλώσουμε» τὸν συνομιλητή μας γιὰ νὰ τὸν …«φέρουμε στὰ μέτρα μας».  Ἴσως ἐὰν ἐννοούσαμε σὲ βάθος τὶς ἀπαρχὲς τῶν ἐννοιῶν τῶν λέξεων, νὰ εἴχαμε περισσότερες πιθανότητες γιὰ νὰ κατανοήσουμε τὶς Ἀνάγκες μας, δίχως νὰ τὶς ἐρμηνεύουμε. Καί, ἴσως, μέσα ἀπὸ αὐτὴν τὴν διαδικασία, λίγο-λίγο, νὰ ἐπιτύχουμε νὰ ἐπικοινωνήσουμε εἰλικρινῶς, μὰ καὶ νὰ ξεκινήσουμε νὰ μοιραζόμεθα τόσο, ὅσο νὰ ἀρχίσουμε νὰ ὁμονοοῦμε, ἀργὰ ἀλλὰ σταθερά.
Ἴσως τελικῶς…

Μὰ μὲ τὰ «ἴσως» δὲν κτίζονται σενάρια. Τὰ σενάρια, εἰδικῶς στὴν ἐποχή μας, τὰ «δομεῖ» καὶ τὰ «σερβίρει» ἡ Ἀνάγκη… Προφανῶς, γιὰ τὴν ὥρα, ἀκριβῶς διότι ἔχουμε φθάση ἐδῶ ποὺ φθάσαμε, εἶναι ἀδύνατον νὰ ἑστιάσουμε ἐντός μας γιὰ νὰ ἀναζητήσουμε τὶς διεξόδους μας. Αὐτὲς θὰ ἀναζητηθοῦν μόνον τότε ποὺ θὰ ὑποχρεούμεθα νὰ τὸ κάνουμε.
Ἔως τότε, ἐλπίζοντες καὶ ἀδρανοῦντες, ἀναμένουμε τὶς ἐξελίξεις.

Φιλονόη

εἰκόνα 

Ἀποποίηση εὐθύνης

Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.

Ἀπαντῆστε

Ἡ ἠλεκτρονική σας διεύθυνση δὲν θὰ δημοσιευθεῖ. Τὰ ὑποχρεωτικὰ πεδία σημειώνονται μὲ *