Ὕμνος στήν δημοκρατία ὁ Παρθενών;

Πρὸ μερικῶν ἡμερῶν παρηκολούθησα ἕνα ἀφιέρωμα τῆς ἐκπομπῆς «Ἡ μηχανὴ τοῦ χρόνου» γιὰ τὸ κόσμημα τῶν Ἀθηνῶν, τὸν Παρθενῶνα. Τὸ ἐν λόγῳ ἀφιέρωμα ἐπραγματοποιήθη ἐπ΄ ἀφορμῆς δημοσιευμάτων τοῦ ξένου τύπου μὲ σκοπό τους τὸ νὰ πωληθῇ καὶ ἡ Ἀκρόπολις τῶν Ἀθηνῶν.

Στὴν ἀρχὴ τοῦ ἀφιερώματος μαθαίνουμε πολλὰ ἐνδιαφέροντα στοιχεία γιὰ τὸ ποιὲς ἦσαν οἱ ἀφορμὲς δομήσεως ἀλλά, πολὺ γρήγορα ὅλο τὸ ἀφιέρωμα γιὰ τὸν Παρθενῶνα «μετουσιώνεται» σὲ ἀφιέρωμα-ὕμνο στὴν δημοκρατία τοῦ Περικλέους ἤ καὶ σὲ ὕμνο τοῦ ἰδίου τοῦ Περικλέους. Μάλιστα καταλήγουν ἅπαντες οἱ ὁμιλητὲς νὰ ἐξυμνοῦν τὸν Περικλῆ καὶ τὶς ἰδέες του τόσο, ὅσο ὁ θεατὴς νὰ τὸν …συμπονᾷ γιὰ τὶς …«ἀτυχίες» του καὶ γιὰ τὸ μένος τῶν ἀντιπάλων του εἰς βάρος του. 

Γενικῶς ὅλο αὐτὸ τὸ ἀφιέρωμα καταλήγει νὰ …«ἀγιοποιῇ» τὸν Περικλῆ μά, κυρίως, τὴν ἰδίαν τὴν δημοκρατία. Δίχως νὰ ἀποκρύβονται πολλὰ ἱστορικὰ στοιχεία, δίδονται ἐμφάσεις σὲ ἀπόψεις καὶ ὄχι σὲ σύγχρονες μὲ τὸν Περικλῆ ἱστορικὲς καταγραφές, ὅπως τὶς ἱστορικὲς μαρτυρίες τοῦ Θουκυδίδου. Κι ἔτσι ἂν καὶ γνωρίζουμε ἐκ τοῦ Θουκυδίδου τὸ εἶδος καὶ τὸ …«ἦθος» τοῦ Περικλέους, ἐν τούτοις οἱ ὁμιλητὲς τὰ προσπερνοῦν, θεωρῶντας τα μᾶλλον …συκοφαντίες ὅλα αὐτά, ἢ καὶ δευτερεύοντα ἤ ὡς μὴ γενόμενα. Ἀκόμη καὶ τὴν ἔρευνα, ποὺ κατεδίκασε τὸν Περικλῆ, μαζὺ μὲ τὸν Φειδία, ὡς καταχραστὲς τὴν προσπερνοῦν, ἀφήνοντάς μας μὲ ἐντυπώσεις τοῦ τύπου: «συκοφαντίες», «λασπολογίες», «προσπάθειες τῶν ἀντιπάλων του νὰ τὸν ἐξουδετερώσουν».

Τὸ γεγονὸς τῆς -κυριολεκτικῶς- τυραννίας τοῦ Περικλέους γιὰ περίπου τρεῖς δεκαετίες προσπερνᾶται εὔκολα, ὡς «ἀποτέλεσμα δημοκρατικῆς -κατ’ ἔτος- ἐκλογῆς του», διότι αὐτὸ θὰ κτυποῦσε τὶς -ὑποθετικὲς- θεωρίες περὶ δημοκρατίας.
Τὸ γεγονὸς πὼς ἔνας δημαγωγὸς γιὰ τρεῖς περίπου δεκαετίες διατηροῦσε ὡς τσιφλίκι του τὴν Ἀθήνα, δὲν τυγχάνει ἐρεύνης.
Τὸ γεγονὸς πὼς κατήντησε πρώτη ἡ ἀθηναϊκὴ δημοκρατία μέσον ἐκτροφῆς τεμπέληδων καὶ σαπροφύτων, ἐξ αἰτίας τῆς ἐπιδοματικῆς πολιτικῆς (τί μοῦ θυμίζει-;;;-!!!-) τοῦ Περικλέους, προσπερνᾶται.
Τὸ γεγονὸς τῶν ἐπιδομάτων ποὺ ἐδόθησαν γιὰ νὰ συσκέπτονται οἱ Ἀθηναῖοι, τὴν ὥρα ποὺ ὅλες οἱ ἄλλες ἑλληνικὲς πόλεις ὑποχρεοῦντο ὄχι μόνον νὰ τρέφουν τὸν ἀθηναϊκὸ σαπροφυτισμό, ἀλλὰ καὶ νὰ τὸν ποτίζουν μὲ τὸ αἷμα τους, δὲν ἀποτελεῖ πρόβλημα.
Τὸ γεγονὸς τῆς ἀθηναϊκῆς δικτατορίας, ποὺ ἀναφέρεται μόνον ὡς ἡγεμονία, τὸ ὁποῖον καὶ μιμοῦνται εὐθαρσῶς σήμερα οἱ ΗΠΑ καὶ τὸ ΝΑΤΟ, γενοκτονῶντας λαοὺς καὶ καταστρέφοντας χῶρες, δὲν ἐγγίζεται, διότι ἦταν ἀποτέλεσμα τῶν ἐνεργειῶν τοῦ δημοκρατικοῦ (κατ’ ὄνομα) Περικλέους.
Τὸ γεγονὸς τῆς ἐνάρξεως τοῦ Πελοποννησιακοῦ Πολέμου λόγῳ κυρίως τοῦ Περικλέους, ποὺ ἐὰν δὲν ξεκινοῦσε πόλεμος θὰ καταδικάζετο γιὰ ἀκόμη μίαν φορά, δὲν ἀναφέρεται.
Τὸ γεγονὸς τῆς γενοκτονικῆς ἐκδικητικότητος τῶν τεμπέληδων -λόγῳ Περικλέους- Ἀθηναίων, δὲν ὑφίστατο.
Τὸ γεγονὸς τῆς ἀρνήσεως τῶν ἑλληνικῶν πόλεων νὰ ἐξακολουθήσουν ὡς ὑποτελεῖς τῶν Ἀθηνῶν, ποὺ ἐπέφερε σοβαρὲς ἐκκαθαρίσεις ἔως καὶ γενοκτονίες, ἀπὸ τοὺς δημοκρατικοὺς Ἀθηναίους, δὲν ὑπάρχει.
Τὸ γεγονὸς τῶν δεινῶν ποὺ ἐπέφερε συνολικῶς αὐτὸς ὁ πόλεμος, μὰ καὶ ἡ καταστροφὴ τῶν Ἀθηνῶν, ὅπως καὶ ὅλης τῆς Ἑλλάδος, σαφῶς καὶ δὲν στιγματίζεται.

Δὲν ξέρω γιὰ ἐσᾶς φίλοι μου, ἀλλὰ ἐγὼ ἀπὸ αὐτὸ τὸ ἀφιέρωμα κατάλαβα πάρα πολλὰ περισσότερα γιὰ τὸν κόσμο μας καὶ γιὰ τὴν περιβόητο δημοκρατία του. Αὐτὸ ὅμως ποὺ μὲ προβλημάτισε ἰδιαιτέρως ἦταν μία δευτερεύουσα διαπίστωσις, ποὺ ἔχει νὰ κάνῃ μὲ τὸν τρόπο ποὺ οἱ παπποῦδες μας δομοῦσαν τοὺς ναούς τους, πρὸ τῆς κάθε ἀθηναϊκῆς ἡγεμονίας. Τότε λοιπὸν οἱ ναοὶ ἦσαν σεμνοί, ὅπως καὶ οἱ ἄνθρωποι. Ἦσαν φθαρτοί, πλὴν τῶν βάσεών τους. Ἧσαν δῆλα δὴ ξύλινοι κυρίως καὶ τελικῶς ἀνασκευάσιμοι, κατὰ περίπτωσιν, ἀλλὰ ὄχι μαρμάρινοι καί, σὲ ἔναν μεγάλο ἢ μικρὸ βαθμό, ὑβριστικοὶ γιὰ ἕναν ἐφήμερο πλοῦτο, ἀποτέλεσμα ὑφαρπαγῆς καὶ καταστροφῆς τρίτων.
Ὁ ναός-ἀφιέρωμα στὸν κάθε θεὸ ἦταν τόσο ἀπόλυτο καθρέπτισμα τῆς καθημερινότητος τοῦ κάθε Ἐλευθέρου  Ἕλληνος, ποὺ ὅσο κι ἐὰν ἀνέδυε ὁσμὲς πλουτισμοῦ, ἐν τούτοις παρέμενε ἐντὸς τῶν πλαισίων τῆς συνολικῆς κοινωνικῆς οἰκονομικῆς καταστάσεως.
Κάτι ἄλλαξε ἐπὶ Περικλέους κυρίως καὶ ναὶ μὲν σήμερα τὸ θαυμάζουμε, ὡς ἔργον τέχνη, ἀλλὰ ἀδυνατοῦμε νὰ ἐμβαθύνουμε καὶ νὰ κατανοήσουμε τὸ τί πράγματι αὐτὴ ἡ ἀλλαγὴ συμβολίζει. Τί ὅμως ἄλλαξε; Καί γιατί αὐτό τό κάτι πού ἄλλαξε τότε σήμερα καταῤῥέει, μαζύ μέ ὅλον τήν πραγματικότητά μας;

Κομματιάζουν τὸν Παρθενώνα γιὰ νὰ τὸν …προστατεύσουν!!!

Ἡ ἀπάντησις (ἢ καὶ οἱ ἀπαντήσεις), πάντα κατ’ ἐμέ, γιὰ τὸ ποῦ θὰ καταλήξουν τὰ σημερινά μας δεινά, κρύβονται σὲ αὐτὴν τὴν εἰκόνα τοῦ ἀειμνήστου Τάσου Γκολέμη, ποὺ βλέπουμε παραπάνω.
Ἡ συνειδητοποίησις τῆς ἀληθείας εἶναι ἀναγκαία: διαπράττουμε κατ’ ἐξακολούθησιν ὕβριν ἐδῶ καὶ αἰῶνες, εἰς βάρος τῆς ἰδίας τῆς Φύσεως καὶ τῶν Φυσικῶν Νόμων. Θὰ τὸ πληρώσουμε. Θὰ τὸ πληρώσουμε πάρα πάρα πολὺ ἀκριβά, ἰδίως διότι ἀδυνατοῦμε νὰ συνειδητοποιήσουμε τὸ τί ἀκριβῶς πράττουμε. Τελῶντας ὄμως ἐν ἀγνοίᾳ δὲν αὐτο-ἀθωῳνόμεθα, ἀλλὰ συνεργοῦμε. 

Τί μέλλει γενέσθαι; Ποιός ξέρει; Πάντως ἕνα εἶναι βέβαιον. Τὸ  πρῶτο ποὺ θὰ μᾶς τελειώση εἶναι ὅλα ὅσα θὰ θυμίζουν τὴν δημοκρατία τους.

Φιλονόη

Σημείωσις

Θουκυδίδης λοιπόν:

Προσπαθοῦσε ὁ Περικλῆς νὰ κατευνάσῃ τὴν ὀργὴ τῶν Ἀθηναίων καὶ νὰ μεταφέρῃ τὴν προσοχή τους ἀπὸ τὰ τότε δεινά… [2.65.2] οἱ δὲ δημοσίᾳ μὲν τοῖς λόγοις ἀνεπείθοντο καὶ οὔτε πρὸς τοὺς Λακεδαιμονίους ἔτι ἔπεμπον ἔς τε τὸν πόλεμον μᾶλλον ὥρμηντο, ἰδίᾳ δὲ τοῖς παθήμασιν ἐλυποῦντο, ὁ μὲν δῆμος ὅτι ἀπ’ ἐλασσόνων ὁρμώμενος ἐστέρητο καὶ τούτων, οἱ δὲ δυνατοὶ καλὰ κτήματα κατὰ τὴν χώραν οἰκοδομίαις τε καὶ πολυτελέσι κατασκευαῖς ἀπολωλεκότες, τὸ δὲ μέγιστον, πόλεμον ἀντ’ εἰρήνης ἔχοντες.

Καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἐπείσθησαν εἰς τοὺς δημοσίους λόγους του καὶ ὄχι μόνον δὲν ἔστελναν εἰς τοὺς Λακεδαιμονίους τοὺς λοιποὺς πρέσβεις, ἀλλὰ ἐπιζητοῦσαν περισσότερο τὸν πόλεμο (ὡρμητικότεροι).
Παρέμενε ὅμως ὁ Δῆμος δύσθυμος, γιὰ τὰ παθήματά τους, ἐπεὶ δὴ τὸ μεγαλύτερο τμῆμα τοῦ λαοῦ στερεῖτο ἀκόμη καὶ τὰ ὁλίγα ποὺ διέθετε πρὸ τοῦ πολέμου, ἀλλὰ καὶ οἱ ἰσχυρότεροι (οἰκονομικά) δυσθυμοῦσαν, ἐφ΄ ὅσον εἶχαν χάση τὰ κτήματά τους καὶ τὶς πολυτελεῖς οἰκίες τους, ἀντιμετωπίζοντας τὸν πόλεμο, ἀν τὶ νὰ ἀπολαμβάνουν τὴν εἰρήνη.

[2.65.3] οὐ μέντοι πρότερόν γε οἱ ξύμπαντες ἐπαύσαντο ἐν ὀργῇ ἔχοντες αὐτὸν πρὶν ἐζημίωσαν χρήμασιν.
Ἡ δυσαρέσκεια τῶν Ἀθηναίων ὅμως (γιὰ τὶς ἀπάτες τοῦ Περικλέους) ἐξακολουθοῦσε, ἡ ὁποία κατηυνάσθη μόνον ὅταν τὸν τιμώρησαν μὲ χρηματικὸ πρόστιμο.

[2.65.4] ὕστερον δ’ αὖθις οὐ πολλῷ, ὅπερ φιλεῖ ὅμιλος ποιεῖν, στρατηγὸν εἵλοντο καὶ πάντα τὰ πράγματα ἐπέτρεψαν, ὧν μὲν περὶ τὰ οἰκεῖα ἕκαστος ἤλγει ἀμβλύτεροι ἤδη ὄντες, ὧν δὲ ἡ ξύμπασα πόλις προσεδεῖτο πλείστου ἄξιον νομίζοντες εἶναι.

Λίγο μετὰ τὴν τιμωρία του ὅμως, ὅπως ὁ ὄχλος συνηθίζῃ νὰ κάνῃ, τὸν …ἐπανεξέλεξαν στρατηγό, ἀναθέτοντάς του ἐκ νέου τὴν γενικὴ διεύθυνσιν (τῶν τῆς πολιτείας πραγμάτων), ἐφ΄ ὅσον μετὰ τὴν τιμωρία του ἠσθάνοντο λιγότερο θυμὸ καὶ τὸν ἐθεώρουν ὅλοι οἱ πολῖτες …ἀναγκαῖο γιὰ τὰ δημόσια θέματα.

[2.65.5] ὅσον τε γὰρ χρόνον προὔστη τῆς πόλεως ἐν τῇ εἰρήνῃ, μετρίως ἐξηγεῖτο καὶ ἀσφαλῶς διεφύλαξεν αὐτήν, καὶ ἐγένετο ἐπ’ ἐκείνου μεγίστη, ἐπειδή τε ὁ πόλεμος κατέστη, ὁ δὲ φαίνεται καὶ ἐν τούτῳ προγνοὺς τὴν δύναμιν.

Διότι, καὶ ἐφόσον χρόνον ἐκυβέρνησε τὰ δημόσια πράγματα ἐν καιρῷ εἰρήνης, ἠκολούθει πολιτικὴν σώφρονα καὶ διετήρη τὴν ἀσφάλειαν τῆς πόλεως, ἡ ὁποία ὑπ’ αὐτὸν ἀνῆλθεν εἰς μεγίστην ἀκμήν, καὶ ὅταν ὁ πόλεμος ἐπῆλθεν, αὐτὸς ἀπέδειξεν ὅτι ὑπῆρξεν ὁ ὀρθὸς ἐκτιμητὴς τῆς δυνάμεως τῆς.

[2.65.8] αἴτιον δ’ ἦν ὅτι ἐκεῖνος μὲν δυνατὸς ὢν τῷ τε ἀξιώματι καὶ τῇ γνώμῃ χρημάτων τε διαφανῶς ἀδωρότατος γενόμενος κατεῖχε τὸ πλῆθος ἐλευθέρως, καὶ οὐκ ἤγετο μᾶλλον ὑπ’ αὐτοῦ ἢ αὐτὸς ἦγε, διὰ τὸ μὴ κτώμενος ἐξ οὐ προσηκόντων τὴν δύναμιν πρὸς ἡδονήν τι λέγειν, ἀλλ’ ἔχων ἐπ’ ἀξιώσει καὶ πρὸς ὀργήν τι ἀντειπεῖν.

Αἰτία τούτων ἦταν τὸ ὅτι Περικλῆς, ἔχοντας μεγάλην ἐπιρροήν, λόγῳ τῆς ἐκτιμήσεως τοῦ πλήθους, ἀλλὰ τῆς ἱκανότητός του (νὰ τὸ πείθῃ), καὶ ἀποδεδειγμένα πλέον ἐφάνη ἀ-δωροδόκητος, κρατοῦσε τὸ πλῆθος ἐπιτρέποντας ἐλευθερίες, καὶ περισσότερο ὁδηγοῦσε αὐτὸς τὸ πλῆθος, παρὰ τὸ πλῆθος ὁδηγοῦσε τὸν Περικλῆ.

Δὲν ἐπεδίωκε (πλέον) νὰ ἀποκτήσῃ δύναμιν κι ἐπιῤῥοὴν μὲ ἀθέμιτα μέσα, δὲν μιλοῦσε γιὰ νὰ εὐαρεστήσῃ τὸ πλῆθος, ἀλλὰ ἐδύνατο νὰ ἀντιταχθῇ τῆς ὀργῆς του.

[2.65.9] ὁπότε γοῦν αἴσθοιτό τι αὐτοὺς παρὰ καιρὸν ὕβρει θαρσοῦντας, λέγων κατέπλησσεν ἐπὶ τὸ φοβεῖσθαι, καὶ δεδιότας αὖ ἀλόγως ἀντικαθίστη πάλιν ἐπὶ τὸ θαρσεῖν. ἐγίγνετό τε λόγῳ μὲν δημοκρατία, ἔργῳ δὲ ὑπὸ τοῦ πρώτου ἀνδρὸς ἀρχή.

Ὁπότε λοιπὸν ἀντιλαμβάνετο (τοὺς Ἀθηναίους) παραλόγους, τοὺς κατέπλησσεν, ἐμπνεύοντάς τους φόβο διὰ τῶν λόγων του, ἀλλὰ ὅταν τοὺς ἀντιλαμβάνετο πεπτοημένους, τοὺς ἐνεθάῤῥυνε.
Στὴν πραγματικότητα αἱ Ἀθῆναι ἄν καὶ κατ’ ὄνομα εἶχαν δημοκρατία, ἐκυβερνῷντο ἀπὸ τὴν ἐξουσία τοῦ πρώτου ἀνδρός.

Ἀποποίηση εὐθύνης

Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.

2 thoughts on “Ὕμνος στήν δημοκρατία ὁ Παρθενών;

Leave a Reply