Ἀπόλλων, Πυθία, Πυθών, Δελφοὶ

Γράφει ὁ  Ἀριστοτέλης Ντοβόρης
Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ νέο βιβλίον του Ὁμήλου Ἰλιάς.

Ἀπόλλων. Ὁ θεὸς τοῦ ϕωτὸς καὶ τῆς μαντικῆς.

Ἀπόλλων

Σελὶς Ὁμηρικοῦ Λεξικοῦ Ἰωάννου Πανταζίδου

§

       ἄναξ

π       Πυθῶνος

ό       Ὀλύμπιος

λ       Λυκηγενὴς

λ       Λητοῦς

ω       ὤριστος

ν       νεηνίης

64

568

464

399

392

702

437

 

 

 

 

 

 

Ὁ Ὀλύμπιος Λυκηγενής (ϕωτοδότης) ἄναξ τῆς Πυθῶνος (Δελϕῶν) ὁ ἄριστος νεανίας τῆς Λητοῦς.

Τὸ ὄνομα «Ἀπόλλων » κατὰ τοὺς ἐρευνητὰς καὶ γλωσσολόγους, δυστυχῶς, ἔχει τὴν παραγωγήν του ἐκ τοῦ ῥήματος ἀπόλλυμι καὶ σημαίνει τὸν ὀλέθριον.

Ἄλλοι ἰσχυρίζονται ὅτι ὁ ἀρχαῖος δωρικὸς τύπος τοῦ ὀνόματος «Ἀπόλλων» εἶνε «Ἀπέλλων» ϕέρον ἕτερον ἔτυμον.

Ὁ θεὸς Ἀπόλλων κατὰ τὸν Γερμανὸν ἑρμηνευτὴν τῆς Ὁμήρου Ἰλιάδος, τὸν Δοιδερλεῖνον, ἔχει τὸ ἔτυμον εἰς τὸ αἰολικὸν ῥῆμα «ἔλλω = εἴλλω» καὶ σημαίνει τὸν ἀπελαύνοντα, τὸν ἀμυντικόν, τὸν ἀλεξίκακον θεόν.

Πᾶσαι ὅμως αἱ ἐτυμολογίαι αὐτῶν τῶν «εὖ εἰδόντων» εἶνε ὀλέθριαι διότι τολμοῦν ἐκεῖνοι καὶ προσάπτουν εἰς τὸν θεὸν Ἀπόλλωνα τὰ ῥηματικὰ ἐπίθετα ὅπως: ὀλέθριος (καταστρεπτικός, ὀλετήρϕονεὺς) ἐκ τοῦ ῥήματος ἀπόλλυμι μὲ τὰς σχετικὰς σημασίας τοῦ ῥήματος ἤτοι: ϕονεύω, ἀϕανίζω, ἐξοντώνω, χάνω, καταστρέϕω, ϕονεύομαι, ἀϕανίζομαι, στεροῦμαι, χάνομαι, ἀποθνήσκω κ.ἄ.π.

Δηλαδὴ χάριν τῆς ἐτυμολογίας ἐτυμολόγησαν ἐξ ἀνάγκης κωδικοποιημένον ὄνομα κι «ἐϕόνευσαν» τὸ ὄνομα Ἀπόλλων, ὅπως ἔκαμον καὶ μὲ τὸν Ὅμηρον τὸν ὁποῖον «ἐτύϕλωσαν» ἵνα ἔχῃ τὸ ὄνομα ἐτυμολογίαν ἐκ τοῦ « ὁ μὴ ὁρῶν. »

Ὀδυσσεύς (Ὅμηρος) δὲν γνωρίζει τὸ ὄνομα «Δελϕοὶ» διότι ἐκεῖνος ἔζησε κατὰ τὴν χρονικὴν περίοδον 3.113 – 3.038 π.Χ., ἀλλὰ τὸ ἤδη ὑπαρκτὸν Mαντεῖον τῶν Δελϕῶν εἰς τὴν Φωκίδα τὸ ἀποκαλεῖ Πυθώ οῦς, καὶ μὲ μὲ τὸ ἀρχαιότερόν του ὄνομα Πυθών ῶνος· ἐκεῖ τότε ὑπῆρχεν ὁ ναὸς τοῦ θεοῦ Ἀπόλ­λωνος.

Τὸ ἐπιχείρημα τοῦτον καταδεικνύει τὴν παλαιοτάτην ἐκείνην ἐποχήν, κατὰ τὴν ὁποίαν ἔζησε καὶ ἔγρα­ψεν ὁ Ὅμηρος (Ὀδυσσεύς).

Ὁ Ὅμηρος εἰς τὴν Ὀδύσσειαν ἀναϕέρει πρόβλεψιν χρησμοῦ ὅστις ἐδόθη εἰς τὸν βασιλέα Ἀγαμέμνονα τότε ποὺ ἐκεῖνος διέβη τὴν λιθίνην ὁδόν, ϕθάσας εἰς τὴν πανίερον Πυθῶνα τοῦ θεοῦ Φοίβου Ἀπόλλωνος.

ὀδ. θ 79 – 82

« Ὣς γάρ οἱ χρείων μυθήσατο Φοῖβος Ἀπόλλων
Πυθοῖ ἐν ἠγαθέῃ, ὅθ᾿ ὑπέρβη λάϊνον οὐδὸν
χρησόμενος· τότε γάρ ῥα κυλίνδετο πήματος ἀρχὴ
Τρωσί τε καὶ Δαναοῖσι Διὸς μεγάλου διὰ βουλάς. »

[ Οὕτω δηλαδὴ χρησμοδοτῶν τοῦ ἐξήγησεν ὁ Φοῖβος Ἀπόλλων
εἰς τὴν πανίερον Πυθῶνα, ὅπου ἀνέβη τὴν λιθίνην ὁδὸν
ζητῶν χρησμόν· διότι τότε βεβαίως ἐπήρχετο ἡ ἀρχὴ τοῦ ὀλέθρου
καὶ διὰ τοὺς Τρῶας καὶ διὰ τοὺς Δαναοὺς διὰ τοῦ μεγάλου Διὸς τὰς βουλάς. ]

Τὸ ὄνομα Πυθὼν δὲν παράγεται ἐκ τοῦ ῥήματος πύθομαι (σήπομαι) ἐπειδὴ ἐκεῖ ἐσάπησεν ὁ ὑπὸ τοῦ Ἀπόλλωνος Φοίβου ϕονευθεὶς δράκων (ὄϕις), ποὺ καὶ κεῖνος, διὰ τὸν αὐτὸν λόγον συμϕώνως μὲ τὸν μῦθον, Πύθων ὠνομάσθη· ἀλλὰ τὸ ὄνομα «Πυθὼν» εἶνε ἄνευ ἐτύμου, δηλαδὴ εἶνε κῶδιξ, ἤτοι:

Π. ΠΕΤΡΗι – Y. YΠΟΚΡΙΝΕΤΑΙ – Θ. ΘΕΟΣ – Ω. ΩΡΙΣΤΟΣ – Ν. ΝΕΗΝΙΗΣ

Δηλαδή: Διὰ τοῦ χάσματος τῆς πέτρης ἀποκρίνεται ὁ ἄριστος νεανίας θεός.

Ὅμηρος (Ὀδυσσεὺς) ἀποκαλεῖ τὸν ὤριστον νεηνίην – (ἄριστον νεανίαν) τὸν υἱὸν τῆς Λητοῦς θεὸν Ἀπόλλωνα, μὲ τὸ ὄνομα ἄναξ.

ΙΛ. Α 33 36

« ς ϕατ᾿, δεισεν δ᾿ γέρων κα πείθετο μύθ·
β δ᾿ κέων παρ θνα πολυϕλοίσβοιο θαλάσσης·
πολλ δ᾿ πειτ᾿ πάνευθε κιν ρθ᾿ γεραις
πόλλωνι νακτι, τν ύκομος τέκε Λητώ· »

[ Οὕτως εἶπεν, ὁ δὲ γέρων ἐϕοβήθη καὶ μὲ τὸν λόγον ἐπείθετο·
καὶ ἔβη σιωπηλὸς παρὰ τὸν θῖνα (τὴν ἀμμουδιὰν) τῆς πολυϕλοίσβου θαλάσσης·
καὶ ἔπειτα πολὺ μακρὰν ὑπάγων ὁ γηραιὸς ἐπροσηύχετο
εἰς τὸν ἄνακτ᾿ Ἀπόλλωνα, τὸν ὁποῖον ἔτεκεν ἡ καλλίκομος Λητώ· ]

Ὁ μάντις Κάλχας ἀπεκάλεσεν ἄνακτα τὸν Ἀπόλλωνα ὅταν παρεκάλει τὸν Ἀχιλλέα νὰ τὸν καλέσῃ διὰ νὰ λάβῃ τὸν λόγον ἵνα ἐξηγήσῃ τὴν ὀργὴν τοῦ θεοῦ.

ΙΛ. Α 74 – 75

« ʺ   χιλε, κέλεαί με, Δι ϕίλε, μυθήσασθαι
μνιν πόλλωνος κατηβελέταο νακτος· ʺ »

[…Ὦ Ἀχιλεῦ, κέλευσόν με, Διὸς ϕίλε, νὰ ἐξηγήσω
τὴν μῆνιν τοῦ ἑκατηβόλου (τοῦ τηλεβολητοῦ) ἄνακτος Ἀπόλλωνος·…]

Ὅμηρος (Ὀδυσσεὺς) εἰς τὴν Ἰλιάδα ἀποκαλεῖ τὸν νεανίαν υἱὸν τῆς Λητοῦς θεὸν Ἀπόλλωνα, ὤριστον ἤτοι ἄριστον τῶν θεῶν.

ΙΛ. Τ 411414

« ʺ Οδ γρ μετέρ βραδυττί τε νωχελί τε
Τρες π᾿ μοιιν Πατρόκλου τεύχε᾿ λοντο·
λλ θεν ριστος, ν ΰκομος τέκε Λητώ,
κταν᾿ ν προμάχοισι κα κτορι κδος δωκε. ʺ »

[…Οὐδ᾿ ἕνεκα τῆς ἡμετέρας βραδυτῆτος καὶ νωχελίας
οἱ Τρῶες ἀπὸ τοὺς ὤμους τοῦ Πατρόκλου ἀϕῄρουν τὰ ὅπλα·
ἀλλ᾿ ὁ ὤριστος τῶν θεῶν (ὁ Ἀπόλλων), τὸν ὁποῖον ἔτεκεν ἡ καλλίκομη Λητώ,
ἐντὸς τῶν προμάχων (τὸν) ἐϕόνευσε καὶ ἔδωκε κῦδος (δόξαν) εἰς τὸν Ἕκτορα….]

Παρ᾿ Ὁμήρῳ ὁ θεὸς Ἀπόλλων ϕαίνεται οὕτως: [ Κατὰ Ἰωάννην Πανταζίδην.]

    1. τιμωρός, ἐκδικητής, ὡς τοιοῦτος ϕέρει τόξα καὶ βέλη, ὅθεν ἑκάεργος, ἀργυ­ρό­τοξος – κλυτότοξος – ἕκατος – ἑκηβόλος ΙΛ. Β 766, ΙΛ. Δ 101, ΙΛ. Α 385) καὶ ἐπιπέμπει διὰ τῶν βελῶν αὑτοῦ τὸν αἰϕνίδιον θάνατον, ὡς εἰς τοὺς υἱοὺς [τῆς Νιόβης, τοὺς Νιοβίδας, ἔτι δὲ λοιμὸν εἰς τοὺς ἀνθρώπους (ΙΛ. Α 43).

    2. θεὸς τοῦ θανάτου (ΙΛ. Ω 759) διότι εἰς ἐκεῖνον ἀποδίδεται ὁ ἀνώδυνος καὶ [ταχὺς ϕυσικὸς θάνατος τῶν ἀνθρώπων.

    3. θεὸς τῆς μαντικῆς (ΙΛ. Α 72, ΙΛ. Α 86, ΙΛ. Ι 405, ὀδ. θ 79, ὀδ. ο 252), οὗ τινος [τὸ μαντεῖον εἶνε ἐν τῇ πετρώδει Πυθοῖ.

    4. θεὸς τῆς μουσικῆς καὶ ποιήσεως, ὁ ὁποῖος κιθαρῳδῶν τέρπει τοὺς θεοὺς ἐν ταῖς εὐωχίαις (ΙΛ. Α 602), διδάσκει τοὺς ἀοιδοὺς ὡς καὶ ἡ Μοῦσα (ὀδ. θ 488).

    5. θεὸς ϕύλαξ τῶν ποιμνίων (ΙΛ. Β 766, ΙΛ. Φ 448), ὅθεν τρέϕει τοῦ Εὐμήλου [τὰς ἵππους καὶ βόσκει τὰς βοῦς τοῦ Λαομέδοντος.

    6. θεὸς προστάτης τῆς νεότητος, ϕέρων τὰ ἐπίθετα Σμινθεὺς καὶ Φοῖ­βος.

***~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~***

Πυθία. Ἡ ἱέρεια τοῦ ἐν Δελϕοῖς μαντείου τοῦ Ἀπόλλωνος.

 

Πυθία

Σελὶς Ὁμηρικοῦ Λεξικοῦ Ἰωάννου Πανταζίδου  §

Π       πέτρῃ

υ ὑποκρίνεται

θ  θεοπρόπος

ί ἱέρεια

α   Ἀπόλλωνος

526

653

298

312

86

 

β – α

1 – 2

 

 

α – β – γ – δ – ε – ς

Διὰ τῆς πέτρης (διὰ τοῦ χάσματος πέτρης τῶν Δελϕῶν) ἀποκρίνεται, ἀπαντᾷ
ἡ προϕήτιδα (μάντις) ἱέρεια τοῦ (θεοῦ) Ἀπόλλωνος.

Ἐντὸς τοῦ ἐν Δελϕοῖς ναοῦ τοῦ Φοίβου Ἀπόλλωνος, ἐπὶ τοῦ χάσματος τῆς πέτρης, τῶν ἐξερχομένων ἀναθυμιάσεων, καθημένη εἰς τρίποδα ἡ νεάνις ἱέρεια παρθένος «Πυθία» ἐμάσσα ϕύλλον δάϕνης· ἔπειτ᾿ αὐτὴ πίπτουσα εἰς ἔκστασιν ὑποκρινομένη (ἀποκρινομένη) ἔλεγε τὴν Ὄσσαν, δηλαδὴ τὸν ἀκατανόητον καὶ θεῖον λόγον, τὸν μετέπειτα χρησμόν, τὸν διδόμενον ἐκ τῶν ἱερέων τοῦ Φοίβου δαϕνηϕόρου Ἀπόλλωνος.

Τὸ ὄνομα «Πυθία» εἶνε τίτλος τῆς ἑκάστοτε νεαρᾶς ἱέρειας τοῦ Ἀπόλλωνος, εἶνε ὅμως καὶ κῶδιξ. Ἡ κωδικοποίησις ἐγένετο κατὰ τὴν προϊστορικὴν ἐποχήν, ἴσως ἐκ τοῦ Φοίβου Ἀπόλλωνος ὁ ὁποῖος ἐϕθέγγετο τὴν Ὀλυμπιακὴν γλῶσσαν τῶν Ἑλλήνων. Ἐὰν τοῦτο εἶνε ἀπίθανον, οἱ Ἕλληνες κωδικοποίησαν τὸ ὄνομα διότι καὶ ὁ Ἀχιλλεὺς γνωρίζει τὴν Πυθῶνα καὶ ὄχι τοὺς Δελϕούς.

ΙΛ. Ι 404 405

«… οδ᾿ σα λάϊνος οδς ϕήτορος ντς έργει,
Φοίβου πόλλωνος, Πυθονι πετρηέσσ.…»

[…οὐδ᾿ ὅσα ἐντὸς κλείει ἡ λιθίνη εἴσοδος (ναοῦ) ἀϕήτορος (τοξευτοῦ προστάτου)
Φοίβου Ἀπόλλωνος, ἐντὸς τῆς πετρώδους Πυθῶνος (τῶν Δελϕῶν τῆς Πυθίας)….]

Ἀπὸ τὴν ἀρχαιοτάτην ἐποχήν, εἰς πάντας τοὺς Ἕλληνας, ἦτο πολὺ γνωστὴ ἡ διαδικασία τῆς χρησμοδοτήσεως, τὴν ὁποίαν μάλιστα ὁμολογεῖ ὁ Ἕκτωρ, διὰ γραϕίδος Ὁμήρου· ἂν καὶ καταδιωκόμενος ὑπὸ τοῦ Ἀχιλλέως, περὶ τῶν τειχῶν τῆς Ἰλίου, ἔπρεπε αὐτὸς νὰ μὴ χάνῃ τὸν χρόνον, ὅπως συμβαίνει ὅταν ὀαρίζουν (συνομιλοῦν) ἡ παρθένος Πυθία καὶ ὁ ἠΐθεος Ἀπόλλων.

Τὰ δύο αὐτὰ μεγάλα Μαντεῖα τῶν Ἑλλήνων, τῆς Πυθῶνος καὶ τῆς Δωδώνης εἶχον διεθνῆ ἀπήχησιν καὶ παραδοχήν, ὄχι μόνον ἐξ Ἑλλήνων τῆς τότε κυρίως Ἑλλάδος ἀλλὰ καὶ τῆς εὐρυτέρας περιοχῆς, ὅπως τῆς Τροίης καὶ τῆς Σχερίης.

ΙΛ. Χ 123 130

«…Μή μιν γ μν κωμαι ών, δέ μ᾿ οκ λεήσει
οδέ τί μ᾿ αδέσεται, κτενέει δέ με γυμνν όντα
ατως ς τε γυνακα, πεί κ᾿ π τεύχεα δύω.
Ο μέν πως νν στιν π δρυς οδ᾿ π πέτρης
τ αριζέμεναι τε παρθένος ΐθεός τε,
παρθένος ΐθεός τ᾿ αρίζετον λλήλοιιν.
Βέλτερον ατ᾿ ριδι ξυνελαυνέμεν ττι τάχιστα
εδομεν πποτέρ κεν λύμπιος εχος ρέξ….»

[…Μήπως ἐγὼ μὲν ἔλθω εἰς αὐτὸν κινούμενος, ὁ δέ (Ἀχιλλεὺς) δὲν θά μ᾿ ἐλεήση
οὐδόλως με σεβασθῇ, ἀλλ᾿ (ἐμὲ) ὄντα γυμνόν (ἄοπλον) με ϕονεύσει
οὕτως ὡσὰν γυναῖκα, ἀϕ᾿ οὗ βεβαίως ἀποδυθῶ (ἀποβάλλω) τὰ ὅπλα.
Τώρα μὲν ὄχι πως γίγνετ᾿ ἐκτὸς δρυός (Δωδώνης) οὐτ᾿ ἐκτός (χάσματος) πέτρης
(ἐν Πυθοῖ – Δελϕοῖς) οὕτω νὰ ὠρίζω (συνομιλῶ) ὅσα ἡ παρθένος καὶ ὁ νεηνίης,
ἡ παρθένος καὶ ὁ νεηνίης ἀλληλοαρίζουν (Πυθία + Ἀπόλλων χρονοτριβόντες).
Καλλίτερον πάλιν εἰς τὴν μάχην νὰ συνέλθωμεν ὅσον τὸ θᾶττον (τάχιστα ἵνα)
εἴδομεν εἰς ποῖον ἐκ τῶν δύο θὰ δώσῃ δόξαν ὁ Ὀλύμπιος (Ζεύς)….]

Ὁ δὲ Δημόδοκος, ὁ τυϕλὸς ἀοιδὸς τῆς Σχερίης, ἐγνώριζε τὸ μαντεῖον τοῦ θεοῦ Φοίβου Ἀπόλλωνος, εἰς τὴν Πυθῶνα, οὐδόλως ὅμως ἐγνώριζε τὸ ὄνομα Δελϕοί, (ὀδ. θ 73 – 86)· περὶ αὐτοῦ ὅμως ἔπειτα θὰ ὁμιλήσομεν ἀναλυτικῶς.

ὀδ. θ 79 82

« Ὣς γάρ οἱ χρείων μυθήσατο Φοῖβος Ἀπόλλων
Πυθοῖ ἐν ἠγαθέῃ, ὅθ᾿ ὑπέρβη λάϊνον οὐδὸν
χρησόμενος· τότε γάρ ῥα κυλίνδετο πήματος ἀρχὴ
Τρωσί τε καὶ Δαναοῖσι Διὸς μεγάλου διὰ βουλάς. »

[ Οὕτω δηλαδὴ χρησμοδοτῶν ὁ Φοῖβος Ἀπόλλων του ἐξήγησεν
ἐντὸς τῆς πανιέρου (ἁγίας) Πυθῶνος (Δελϕῶν), ὅπου ἀνέβη τὴν λιθίνην ὁδὸν
χρησμοδωσόμενος (ἐκ Πυθίας)· διότι τότε μάλιστα κυλίετο ἡ ἀρχὴ τοῦ ὀλέθρου
καὶ τῶν Τρώων καὶ τῶν Δαναῶν διὰ τὰς βουλάς (ἀποϕάσεις) τοῦ μεγάλου Διός. ]

***~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~***

Πυθών. Τὸ ἀρχαιότερον ὄνομα τῶν Δελϕῶν.

 

Πυθὼν

Σελὶς Ὁμηρικοῦ Λεξικοῦ Ἰωάννου Πανταζίδου

   §

Π   πέτρῃ

υ   ὑποκρίνεται

θ   θεὸς

ὤριστος

ν νεηνίης

526

653

299

702

437

β – α

1 – 2

1 – 2

 

 

Διὰ τῆς πέτρης ἀποκρίνεται (διὰ τοῦ χάσματος πέτρης τῶν Δελϕῶν ἀπαντᾶ)
ὁ ἄριστος νεανίας θεός (Ἀπόλλων).

Ἐν τῷ ἀδύτῳ τοῦ ναοῦ τοῦ Ἀπόλλωνος ὑπῆρχε χάσμα πετρῶν ἀναδυομένων ἀερίων, ἡ δὲ Πυθία, ὕπερθεν αὐτοῦ καθήμενη, ἐμάσα ϕῦλλον δάϕνης λέγουσα τὴν Ὄσσαν τοῦ θεοῦ Ἀπόλλωνος. Ἡ διαδικασία ἐπραγματοποιεῖτο εἰς βάθος χρόνου, ὁ χρησμοδοτούμενος ἐλάμβανε χρησμόν, ἐκ τῶν ἱερέων τοῦ μαντείου, ὄχι ἀμέ­σως, ἀλλὰ ἔπρεπε νὰ εἶχε χρόνον εἰς τὴν διάθεσίν του.

Αὐτὸ τὸ συμπέρασμα ἐξάγεται κατόπιν μελέτης καὶ λογικῆς ἐπεξεργασίας τῶν στίχων τῆς Ἰλιάδος, (Χ 123 – 130) ὅπου ἤδη ἔχουν ἀνωτέρω ἀναστηλωθῇ.

Ὁ Ἕκτωρ κάμνει διαϕόρους σκέψεις καταστρώνων σχέδια, ἵνα καταϕέρῃ εἰς τὸν Ἀχιλλέα πλῆγμα· ἐνῷ αὐτὰ ἐπεξεργάζεται εἰς τὸν νοῦν του ἕτερον σχέδιον ἔρχεται, εὐθὺς ἐκεῖνο τὸ ἀ­κυρώνει καὶ ἄλλο μελετᾶ. Ἔπειτα λαμβάνει ὑπ᾿ ὄψιν του καὶ τὴν κοινὴν γνώμην· τὶ θὰ εἴπῃ ὁ κόσμος; θὰ τὸν ϕονεύση ὁ Ἀχιλλεύς, γυμνόν (ἄοπλον) ὄντα ὡς μίαν γυναῖκα; μήπως ὅμως δὲν θὰ τὸν ἐλεήση;

Αὐτὰ καὶ ἄλλα πολλὰ εἶχεν ὁ Ἕκτωρ κατὰ νοῦν καὶ τὸν χρόνον του ἔχανε, πιεζόμενος καὶ καταδιωκόμενος ἀπὸ τὸν ἴδιον Ἀχιλλέα περὶ τὰ τείχη τῆς Ἰλίου. Ὁ Ἔκτωρ ὅμως δὲν ἔπρεπε νὰ χάσῃ χρόνον, ὅπως ἀκριβῶς τὸν ἔχανον οἱ ἱερεῖς ποὺ συνῳμίλουν, ἐπὶ πολὺ μάλιστα, ὅταν εὑρίσκοντο ὑπὸ τὴν σκιὰν τῆς ἱερᾶς δρυὸς τοῦ Διός, ἀλλὰ καὶ ὅσοι ἀνέμενον χρησμὸν ἐξ αὐτῶν τῶν ἱερέων δηλαδὴ Σελλῶν τοῦ μαντείου τῆς Δωδώνης ἢ τῆς Πυθίας τῶν Δελϕῶν.

ΙΛ. Χ 126 – 128

«…Ομέν πως νν στιν π δρυς οδ᾿ ππέτρης
τ αριζέμεναι τε παρθένος ΐθεός τε,
παρθένος ΐθεός τ᾿ αρίζετον λλήλοιιν.…»

[…Τώρα μὲν ὄχι πως γίγνετ᾿ ἐκτὸς δρυός (Δωδώνης) οὐτ᾿ ἐκτός (χάσματος) πέτρης
(ἐν Πυθοῖ – Δελϕοῖς) οὕτω νὰ ὠρίζω (συνομιλῶ) ὅσα ἡ παρθένος καὶ ὁ νεηνίης,
ἡ παρθένος καὶ ὁ νεηνίης ἀλληλοαρίζουν (Πυθία + Ἀπόλλων χρονοτριβόντες)….]

Ὁ Ἔκτωρ δὲν ἦτο ὑπὸ τὴν σκιὰν τῆς ἱερᾶς δρυὸς τοῦ Διός – ἐν τῇ Δωδώνῃ – ὅπως οἱ ἱερεῖς τοῦ Διὸς οἱ Σελλοί, ἀλλ᾿ οὔτε ἐπὶ τοῦ χάσματος πέτρης, ὅπως ἡ παρθένος Πυθία, ἡ ἱέρεια τοῦ ἠϊθέου (νεανίου) Ἀπόλλωνος. Δηλαδὴ ἡ Πυθία, καθαίρετο δι᾿ ὕδατος τῆς Κασταλίας πηγῆς – ἐνδεδυμένη κατάλληλον στολήν – ἐμάσσα ϕύλλον δάϕνης, καθημένη ἐπὶ τοῦ τρίποδος, ὑπὲρ τῶν ἀτμῶν, οἱ ὁποῖοι ἐξήρχο­ντο ἐκ τινος χάσματος πέτρης.

Ἂς ἴδωμεν λοιπὸν ἄλλας παλαιὰς καὶ νεωτέρας ἑρμηνείας περὶ τῶν ὁμηρικῶν ῥηθέντων τοῦ Ἕκτορος Πριαμίδου.

Πανταζίδης Ἰωάννης.
Ὁμηρικὸν Λεξικόν. Δρῦς. σελὶς 173

Ἐντεῦθεν ἑρμηνεύεται ὀρθότατα ἡ παροιμιακὴ χρῆσις τῆς λέξεως παρ᾿ Ὁμήρῳ Χ 126. «οὐ μέν πως νῦν ἔστιν ἀπὸ δρυὸς οὐδ᾿ ἀπὸ πέτρης ὀαρίζειν δὲν εἶναι τώρα καιρὸς νὰ ὁμιλῇ τις διὰ μηδαμινὰ πράγματα, ἢ κατὰ τὴν ἀνάλο­γον τῆς καθομιλουμένης παροιμίαν ξύλα, κούτσουρα, δαυλιὰ καμμένα, οἷαι τῶν νέων αἱ ἐρωτικαὶ ϕλυαρίαι. Ἀπίθανος ἄρα ἡ ἄλλη ἑρμηνεία: οὐ μέν πως νῦν ἔστιν ἀπὸ δρυὸς οὐδ᾿ ἀπὸ πέτρης ὀαρίζειν, τουτέστι καθήμενον ὑ­ποκάτω δρυὸς ἢ πέτρης ἡσύ­χως ϕλυ­α­ρεῖν καὶ ἀνακοινοῦσθαι, ἣν ὁ Dö­derlein καὶ Hermann ἀ­ποδέχονται.»]

Ὁ ἑρμηνευτὴς τῶν ὁμηρικῶν ἐπέων, Κώστας Δούκας, παρασυρθεὶς ἐκ τῆς ἑρμηνείας τοῦ Ἰ. Πανταζίδου, ἀποδίδει τοὺς στίχους Χ 126 – 7 μὲ ὁμοικαταληξίαν.

Δούκας Κώστας, Ὁμήρου Ἰλιάς. σελὶς 741

«…Γιατὶ δὲν εἶναι ὥρα γιὰ ξύλα, κούτσουρα, δαυλιὰ καμμένα
ἔτσι νὰ γλυκομιλοῦμε, σὰν ἕνα ἀγόρι μὲ παρθένα.….»

Ἔπειτα εἰς τοὺς στίχους (ὀδ. τ 162 – 163) ἡ Πηνελόπεια ἐναγωνίως ἐζήτη ἵνα μάθῃ ἀπὸ τὸν μεταμϕιεσμένον εἰς ἐπαίτην ϕιλοξενούμενον Ὀδυσσέα, περὶ τοῦ συζύγου αὐτῆς, πρῶτα ὅμως ἠρώτησεν αὐτὸν διὰ τὸ ὄνομά του.

ὀδ. τ 162 – 163

«…Ἀλλὰ καὶ ὥς μοι εἰπὲ τεὸν γένος, ὁππόθεν ἐσσί·
οὐ γὰρ ἀπὸ δρυός ἐσσι παλαιϕάτου οὐδ᾿ ἀπὸ πέτρης.…»

[…Ἀλλ᾿ εἰπέ με καὶ πάλι τὸ γένος σου, πόθεν εἶσαι (ἀνώνυμος ζητῶν χρησμόν)· δὲν εἶσαι ἀπὸ τῆς παλαιϕήμου δρυός (Δωδώνης) οὐδ᾿ ἀπὸ τῆς πέτρης (Δελϕῶν)….]

Λέγει λοιπὸν ἡ Πηνελόπεια εἰς τὸν Ὀδυσσέα πὼς δὲν γίγνεται νὰ εἶσαι ἄνευ ὀνόματος καὶ ἄνευ γένους, ὡς ἂν νὰ προῆλθες ἐκ τῆς μυθευομένης δρυός (τῆς Δωδώνης) ἢ ἀπὸ τὸ χάσμα τῆς πέτρης τῆς Πυθῶνος· δηλαδὴ ὁ χρησμὸς τῶν θεῶν ἐδίδετο εἰς πάντας ἀνωνύμως.

Πανταζίδης Ἰωάννης. Ὁμηρικὸν Λεξικόν. Δρῦς. σελὶς 173

« … παροιμιωδῶς κεῖται ἡ λέξις Δρῦς ἐν ταῖς ἑξῆς ϕράσεσιν, οὐκ ἀπὸ δρυὸς οὐδ᾿ ἀπὸ πέτρης ἐσσί, (ὀδ. τ 163), ὅπερ κατά τινας μὲν σημαίνει: δὲν κατάγεσαι οὔτε ἐκ δρυὸς οὔτε ἐκ πέτρης, δηλαδὴ δὲν εἶσαι ἀγνώ­στου καταγωγῆς, ὡς ἔκθετος ὑπὸ δρῦν ἢ πέτραν εὑρεθείς. Κατ᾿ ἄλλους: δὲν κατάγεσαι ἐκ τοῦ ἀγρίου δάσους, ὡς οἱ πανάρχαιοι ἄνθρωποι, οἱ ἄγριοι αὐτόχθονες. Οὐδὲν τούτων πιθανόν· ἐκ τῆς παρὰ Πλάτωνι Ἀπολογίᾳ 34 Ε, Φαίδρος 275 Β, Πολιτικὰ 544 D καὶ ἄλλοις χρήσεως τῆς παροιμίας ϕαίνεται ἡ ἀλη­θὴς ἑρμηνεία: δὲν εἶσαι οὔτε ἀπὸ ξύλον οὔτε ἀπὸ πέτρα γεννημένος, ἐκ προχειροτάτου δηλαδὴ εὐτελεστάτου ϕυσικοῦ προϊόντος, ἀλλ᾿ ἀπὸ ἀνθρώπους, ἑπομένως ἔχεις γονεῖς. Κατήντησε τό (ἀπὸ δρυὸς καὶ ἀπὸ πέτρης) νὰ σημαίνῃ τι μηδαμινόν, ἀνά­ξιον λόγου, γελοῖον. ………………………………. »

Ἐπὶ μὲν τῆς παροιμιακῆς πρότασεως (ΙΛ. Χ 126 – 8) τὰ σχόλια εἶνε περιττὰ διότι ἀνωτέρω ἐδόθη ἡ ἑρμηνεία· τὸ δὲ ὄνομα «Πυθών» δὲν παράγεται ἐκ τοῦ ῥήματος πύθομαι δηλαδή (σήπομαι) ἐπειδὴ ἐκεῖ, κατὰ τὸν μῦθον, ἐσάπησεν ὁ ὑπὸ τοῦ Ἀπόλλωνος ϕονευθεὶς δράκων (ὄϕις)· ἀλλ᾿ ἐκεῖνος δι᾿ αὐτὸν τὸν λόγον, συμϕώνως τῷ μύθῳ, Πύθων ὠνομάσθη.

Ἂν ὅμως δεχθῶμεν ὅτι ὁ Ὅμηρος ἔ­ζησε καὶ ἔγραψε τὸν ζ’ αἰ. π.Χ., ὣς λέγουν σχεδὸν ἅπαντες οἱ ϕιλόλογοι, οἱ ἱστορικοί, οἱ ἑρμηνευταί, οἱ ἀρχαιολόγοι, ἀλλὰ καὶ οἱ ἐπιίστορες γλωσσολόγοι, διατί τέλος πάντων δὲν ἀντεκατεστάθη ἐκ τοῦ Ὁμήρου ἡ ἀρχαία ὀνομασία Πυθὼν εἰς Δελϕοί; ποία εἶνε ἡ χρησιμότης τοῦ ὀνόματος Πυθὼν ἀπὸ τὸν Ὅμηρον; Τὸ ἐρώτημα βεβαίως εἶνε ῥητορικὸν διότι τὸ ὄνομα «Πυθών» εἶνε κῶδιξ ἄνευ ἐτυμολογίας, ἀϕ᾿ οὗ διὰ τοῦ χάσματος τῆς πέτρης ἀπαντᾷ ὁ ἄριστος νεανίας θεός (Ἀπόλλων).

Πολλοὶ ϕορεῖς, ὅπως: [υπουργοί, γραμματείς, το υπουργείο του πολιτισμού, οι εϕορείες των αρχαιοτήτων, οι διευθυντές των μουσείων, πολλοί δήμαρχοι, το Ε. Ι. Ε., η Ακαδημία, πλήθος δασκάλων και καθηγητών κ.α.π.] ἔλαβον ἐξ ἐμοῦ ἐνημερωτικὰς ἐπιστολὰς διὰ τοῦ ἠλεκτρονικοῦ ταχυδρομείου καὶ ἑκατοντάδες ἐξ αὐτῶν αὐτοπροσώπως μάλιστα ἔλαβον τὸ βιβλίον μου τὸ ἐκ τῆς α’ ἐκδόσεως «Ὁ ἐν τῇ λέξει λανθάνων ὁμηρικὸς λόγος» χωρὶς νὰ δείξουν τὸ παραμικρὸν ἐνδιαϕέρον προκειμένου νὰ διορθωθοῦν τὰ κακῶς κείμενα.

***~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~***

Δελϕοί. Ἡ προομηρικὴ Πυθών, τὸ μαντεῖον τοῦ Φοίβου Ἀπόλλωνος.

 

Δελϕοὶ

Σελὶς Ὁμηρικοῦ Λεξικοῦ Ἰωάννου Πανταζίδου

    §

Δ      δάϕνην

ε    ἐσθίουσα

λ    λέγει

ϕ  Φοίβου

ο   ὄσσαν

   ἱέρεια

150

254

388

672

482

312

 

 

ΙΙΑ2β

 

2

 

Δάϕνην ἐσθίουσα ἡ ἱέρεια λέγει τὸν θεῖον λόγον τοῦ Φοίβου (Ἀπόλλωνος).

Εὑρισκόμενος ἐντὸς τοῦ δώματος τοῦ Ἀλκινόου ὁ Ὀδυσσεύς (Ὅμηρος), ἐν τῷ μέσῳ δαιτυμόνων, ἤκουε τὸν περίϕημον ἀοιδὸν Δημόδοκον νὰ ψάλ­λῃ τὰ ὅσα ἐλέχθησαν μεταξὺ τοῦ Ἀχιλλέως καὶ Ὀδυσσέως κἄποτε εἰς πλούσιον δεῖπνον ὅταν ἐκεῖνοι ἔριζον.

Τὰ γεγονότα ἐκεῖνα ἀπετέλουν πρόβλεψιν χρησμοῦ ὁ ὁποῖος ἐδόθη εἰς τὸν βασιλέα Ἀγαμέμνονα τότε ποὺ ἐκεῖνος διέβη τὴν λιθίνην ὁδὸν ϕθάσας εἰς τὴν πανίερον Πυθῶνα τοῦ θεοῦ Φοίβου Ἀπόλλωνος.

ὀδ. θ 72 86

«…Αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,
Μοῦσ᾿ ἄρ᾿ ἀοιδὸν ἀνῆκεν ἀειδέμεναι κλέα ἀνδρῶν,
οἴμης τῆς τότ᾿ ἄρα κλέος οὐρανὸν εὐρὺν ἵκανε,
νεῖκος Ὀδυσσῆος καὶ Πηλεΐδεω Ἀχιλῆος,
ὥς ποτε δηρίσαντο θεῶν ἐν δαιτὶ θαλείῃ
ἐκπάγλοις ἐπέεσσιν, ἄναξ δ᾿ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων
χαῖρε νόῳ, ὅ τ᾿ ἄριστοι Ἀχαιῶν δηριόωντο.
Ὣς γάρ οἱ χρείων μυθήσατο Φοῖβος Ἀπόλλων
Πυθοῖ ἐν ἠγαθέῃ, ὅθ᾿ ὑπέρβη λάϊνον οὐδὸν
χρησόμενος· τότε γάρ ῥα κυλίνδετο πήματος ἀρχὴ
Τρωσί τε καὶ Δαναοῖσι Διὸς μεγάλου διὰ βουλάς.
Ταῦτ᾿ ἄρ᾿ ἀοιδὸς ἄειδε περικλυτός· αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς
πορϕύρεον μέγα ϕᾶρος ἑλὼν χερσὶ στιβαρῇσι
κὰκ κεϕαλῆς εἴρυσσε, κάλυψε δὲ καλὰ πρόσωπα·
αἴδετο γὰρ Φαίηκας ὑπ᾿ ὀϕρύσι δάκρυα λείβων….»

[… Ἔπειτ᾿ ἀϕ᾿ οὗ διὰ ποτοῦ καὶ ϕαγητοῦ ἔξω τὸ ῥῖψαν,
ἡ Μοῦσα ἔπειτα τὸν ἀοιδόν παρεκίνησε νὰ ψάλλῃ τὰ κλέα τῶν ἀνδρῶν,
τοῦ ἄσματος τότε βεβαίως τὸ κλέος εἰς τὸν εὐρὺν οὐρανόν ἔϕθανεν,
ἡ ϕιλονεικία τοῦ Ὀδυσσέως καὶ τοῦ Πηλειάδου Ἀχιλλέως,
ὅπως κἄποτε ϕιλονείκισαν εἰς θεῶν πλούσιον δεῖπνον
μὲ ἀκατονομάστους λόγους, καὶ ὁ ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγαμέμνων
ἔχαιρε εἰς τὸν νοῦν, καθ᾿ ὅτι οἱ ἄριστοι τῶν Ἀχαιῶν ἐϕιλονείκων.
Οὕτω δηλαδὴ χρησμοδοτῶν τοῦ ἐξήγησεν ὁ Φοῖβος Ἀπόλλων
εἰς τὴν πανίερον Πυθῶνα, ὅπου ἀνέβη τὴν λιθίνην ὁδὸν
ζητῶν χρησμόν· διότι τότε βεβαίως ἐπήρχετο ἡ ἀρχὴ τοῦ ὀλέθρου
καὶ διὰ τοὺς Τρῶας καὶ διὰ τοὺς Δαναοὺς διὰ τοῦ μεγάλου Διὸς τὰς βουλάς.
Ταῦτα λοιπὸν ἄειδε (τραγουδοῦσεν) ὁ περίϕημος ἀοιδός· ὅμως ὁ Ὀδυσσεὺς
τὸν πορϕύρεον μέγαν μανδύαν λαβὼν μὲ τὰς στιβαρὰς χεῖρας (τὸν)
ἔσυρε κατὰ τῆς κεϕαλῆς, καὶ κάλυψε καλὰ τὴν πρόσωπα (τὸ πρόσωπον)·
διότι ἐντρέπετο εἰς τοὺς Φαίηκας ὑπὸ τὰ ϕρύδια δάκρυα χύνων….]

Ὀδυσσεὺς (Ὅμηρος) δὲν γνωρίζει τὸ ὄνομα «Δελϕοί» διότι ἐκεῖνος ἔζησε κατὰ τῷ 3.113 – 3.038 π.Χ., τὸ ἤδη ὑπαρκτὸν μαντεῖον τῶν Δελϕῶν τῆς Φωκίδος τὸ ἀποκαλεῖ «Πυθὼν» μὲ τὸ ἀρχαιότερόν του ὄνομα καὶ τὸ προσδιορίζει ἐγγὺς τοῦ καλλιχόρου Πανοπῆος (νῦν Ἅγιος Βλάσιος Βοιωτίας). Ἀλλὰ τὸ ἐπιχείρημα τοῦτον καταδεικνύει τὴν παλαιοτάτην ἐκείνην ἐποχήν, κατὰ τὴν ὁποίαν ἔζησε καὶ ἔγρα­ψεν ὁ Ὅμηρος (Ὀδυσσεύς).

Ἐκεῖ λοιπὸν ὁ Γίγας Τιτυὸς ἐρχόμενος ἐκ τῶν δρακοσπίτων τῆς Καρύστου ἀτίμασε τὴν Λητώ, τὴν ἔνδοξον σύζυγον τοῦ Διός· ἐκείνη ἐπορεύετο διὰ μέσου τοῦ καλλιχόρου Πανοπῆος, δὲν γνωρίζομεν ὅμως ἐκ ποίας περιοχῆς ἤρχετο ἡ Λητώ. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ θὰ τὸ ἐξετάσομεν εἰς τὸν δέκατον τόμον (ὅρα Πανοπεὺς) διότι ἔχει πάρα πολὺ μεγάλο ἐνδιαϕέρον, πότε ἐγένετο καὶ ποῖοι ἐμπλέκονται εἰς αὐτὴν τὴν περίεργον ἱστορίαν, ἡ ὁποία βεβαίως δὲν εἶνε παραμύθι.

ὀδ. λ 576 – 581

«…Καὶ Τιτυὸν εἶδον, Γαίης ἐρικυδέος υἱόν,
κείμενον ἐν δαπέδῳ· ὁ δ᾿ ἐπ᾿ ἐννέα κεῖτο πέλεθρα,
γῦπε δέ μιν ἑκάτερθε παρημένω ἧπαρ ἔκειρον,
δέρτρον ἔσω δύνοντες· ὁ δ᾿ οὐκ ἀπαμύνετο χερσί·
Λητὼ γάρ ἕλκησε, Διὸς κυδρὴν παράκοιτιν,
Πυθώδ᾿ἐρχομένην διὰ καλλιχόρου Πανοπῆος…»

[…Καὶ τὸν Τιτυόν εἶδον, τῆς ἐνδόξου Γαίης τὸν υἱόν,
κείμενον εἰς τὸ δάπεδον· καὶ ἐκεῖνος ἐπάνω εἰς ἐννέα πλέθρα ἔκειτο,
καὶ δύο γῦπες εἰς αὐτὸν ἑκατέρωθεν παρευρισκόμενοι τὸ ἧπαρ κατέτρωγον,
πρὸς τὰ ἔσω τοῦ δέρτρου εἰσδύοντες· ἀλλ᾿ αὐτὸς δὲν   τοὺς ἐδίωκε μὲ τὰς χεῖρας·
τὴν Λητὼ δηλαδὴ ἀτίμασε, τοῦ Διὸς τὴν ἔνδοξον σύζυγον,
εἰς τὴν Πυθῶ ἐρχομένην διά (μέσου) τοῦ καλλιχόρου Πανοπῆος….]

Ὁ ἀνώνυμος ἀρχαῖος γραμματικός – κωδικοποιὸς ὀνομάτων, παρεπλάνησε τοὺς πάντας ὅταν κωδικοποίησε «Δ.Ε.Λ.Φ.Ο.Ι.» παρεπλάνησε πρωτίστως τοὺς ἀρχαίους συγ­γραϕεῖς οἱ ὁποῖοι ἀπέ­δι­δον, εἰς τὸν θεὸν Ἀπόλλωνα, τὸ ἐπίθετον: «δελϕίνιος» (Ἀπόλλωνος ὕμνος 495, Παυσανίας Ι, 19, 1)· μάλιστα δὲ ἐτιμᾶτο ἐν Κνωσῷ Κρήτης, Κρίσσῃ Φωκίδος καὶ ἀλλοῦ διότι κατὰ τὸν ἐπινοηθέντα μῦθον εἰς δελϕῖνα μεταμορϕωθεὶς προηγεῖτο τῆς τῶν Κρητῶν ἀποικίας ἥτις ἔκτισε τὴν πόλιν Κρίσσαν τῆς Φωκίδος.

Ἂν οὕτως εἶνε – καὶ διὰ νὰ ἰσχύῃ ἡ ἑλληνικὴ γραμματική – ὁ ἱερὸς τόπος τοῦ θεοῦ Φοίβου Ἀπόλλωνος τῆς Πυθῶνος, εἰς τὴν ὀνομαστικὴν τοῦ πληθυντικοῦ ἀριθμοῦ, νὰ λέγεται «Δελϕῖνες» ἐπειδὴ τὸ ὄνομα εἰς τὸν ἑνικὸν ἀριθμόν, κατὰ τὸν ἐπινοηθέντα μῦθον εἶνε δελϕίν. Ὁ δὲ ἑνικὸς ἀριθμὸς τοῦ ὀνόματος Δελϕοὶ πρέπει νὰ εἶνε «Δελϕός». Τοῦτο ὅμως εἰς οὐδένα ἀρχαῖον ἢ καὶ νέον κείμενον ἀναϕέρεται, οὕτως οὐδεὶς τολμᾷ νὰ γράψῃ ἢ καὶ νὰ προϕέρῃ: «Δελϕός».

Ἀγαπητοὶ γλωσσολόγοι – γραμματικοί – ἐπιίστορες, ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα δὲν στηρίζεται εἰς τὴν παραϕθορὰν τῶν ὀνομάτων καὶ ἐν γένει τῶν λέξεων, ἀλλ᾿ εἰς τὴν κυριολεξίαν αὐτῶν· σεῖς ὅμως διεϕθείρατε ὀνόματα καὶ ἐννοίας διότι δὲν δύνασθε νὰ τὰ ἐτυμολογήσητε, οἱ κώδικες δὲν ἔχουν ἔτυμον.

Ἀρκεσθεῖτε λοιπὸν νὰ ἐτυμολογήσητε τὰ σύνθετα ὀνόματα καὶ τὰ τουρκικά, ἔχετε κάθε δικαίωμα, τὰ ἑλληνικὰ δὲν ἔχετε ὅμως δικαίωμα νὰ τὰ διεϕθείρητε.

Τὸ ὄνομα «Δελϕοὶ» οὐδεμίαν σχέσιν ἐτύμου ἔχει μὲ τῷ δελϕῖνι, εἶνε κῶδιξ ἐκ τῶν ὁμηρικῶν ἐπέων, ἐκωδικοποιήθη κατὰ πληθυντικὸν ἀριθμόν (Ϛ’ αἰ­. π.Χ.) ἐπὶ Πεισιστράτου, ἐκ τῆς ὁμάδος τῶν 72 γραμματικῶν τοῦ Ὀνομακρίτου.

Ἀριστοτέλης Ἀ. Ντοβόρης
ὁμηριστὴς συγγραφεύς,
μήστωρ ἐργοδηγὸς ἠλεκτρονικὸς μηχανώμενος.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  • Ἰωάννης Πανταζίδης ……… Ὁμηρικὸν Λεξικὸν ἐκδόσεις Ι. ΣΙΔΕΡΗΣ Ἀθῆναι 1872
  • Ἀριστοτέλης Ντοβόρης …. Ὁ ἐν τῇ λέξει λανθάνων ὁμηρικὸς λόγος Ἀθῆναι 2011
  • Ἀριστοτέλης Ντοβόρης ……….. Ὅμηρος Ἰλιάς – ἐκδόσεις ΗΡΟΔΟΤΟΣ Ἀθῆναι 2021
  • Ἀριστοτέλης Ντοβόρης … Ὅμηρος Ὀδύσσεια – ἐκδόσεις ΗΡΟΔΟΤΟΣ Ἀθῆναι 2022
Ἀποποίηση εὐθύνης

Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.

Leave a Reply