Κάθε διαμόρφωση τοῦ ἀνθρώπου, κάθε πνευματικὴ καλλιέργεια καὶ κάθε πολιτισμὸς βασίζονται σὲ μιὰ συμφωνία γιὰ τὸ ἐπιτρεπτὸ καὶ τὸ ἀνεπίτρεπτο, τὸ καλὸ καὶ τὸ κακό, τὸ σωστὸ καὶ τὸ λάθος.

Ὁ ἄνθρωπος πάντοτε εἶναι σὲ ἔναν δρόμο μεταξὺ πρωτογόνου καὶ ἀνθρώπου τοῦ μέλλοντος καὶ ἔχει πάντα πολλά, ἀναρίθμητα πολλὰ νὰ καταπιέσει μέσα του, νὰ κρύψει, νὰ ἀπαρνηθῇ για μπορέσει νὰ γίνει ἕνα καλὸ μέλος τῆς κοινωνίας. Εἶναι γεμάτος ἀρχέγονο κόσμο καὶ τιτάνιες ὁρμὲς καὶ ὅλες αὐτὲς οἱ ὁρμὲς ὑπάρχουν μέσα του  πάντα. Ὅμως ἡ καλλιέργεια καὶ ὁ πολιτισμὸς τὶς ἔκρυψαν, δὲν τὶς δείχνουμε, γιατὶ μάθαμε ἀπὸ παιδιὰ νὰ τὶς κρύβουμε καὶ νὰ τὶς ἀπαρνούμαστε. Ὅταν ὅμως ἡ κάθε μία ἀπὸ αὐτὲς ἔρθει καὶ πάλι στὸ φῶς, συνεχίζει να ζεῖ. Καμμιὰ δὲν θανατώνεται καὶ καμμιὰ δεν μεταβάλλεται, ἀντίθετα ὅλες τους ἐξαγνίζονται συνεχῶς καὶ γιὰ πάντα. Καὶ κάθε μιὰ στὴν πραγματικότητα εἶναι καλὴ καὶ δεν εἶναι χειρότερη ἀπὸ μιὰ ἅλλη, μόνο ποὺ  ἡ κάθε ἐποχὴ καὶ ὁ κάθε πολιτισμὸς φοβοῦνται κάποιες περισσότερο ἀπὸ κάποιες ἄλλες καί τις διώκουν μὲ μεγαλύτερη μανία. Ὅταν αὐτὲς οἱ ὁρμὲς ξανὰ – ξυπνήσουν, σὰν δυνάμεις ποὺ τιθασεύτηκαν μόνο ἐπιφανειακά, ὅταν αὐτὰ τὰ ζῷα ξανὰ – βρυχηθοῦν καὶ δείξουν σημεῖα ζωῆς, ἐπαναστατοῦν σὰν τοὺς δούλους ποὺ καταπιέστηκαν καὶ μαστιγώθηκαν.
Ἡ ἐξέλιξη εἶναι ἡ ἀπόπειρα ἐξημέρωσης τοῦ ἀνθρώπου ἀλλὰ καὶ ἡ συνειδητοποίηση ὅτι εἴμαστε καμωμένοι ἀπὸ μεγάλες ἀντιθέσεις ποὺ ἄν τὶς ἀποδεχθοῦμε, ἂν ἀποδεχθοῦμε τὴν ὑπάρξή τους μέσα μας, τότε ἡ ζωὴ μας θὰ πάρει τὴν γεύση μιᾶς γλυκιᾶς ἐρωμένης…

Γιῶτα Σούσουλα