Το επαναστατικό κίνημα του 1790
Στὰ 1787 κηρύχτηκε νέος πόλεμος τῆς Ρωσσίας ἐναντίον τῆς Τουρκίας. ῾Η Αἰκατερίνη ἔστειλε νέους πράκτορες στὴν ῾Ελλάδα γιὰ νὰ ξεσηκώσουν τοὺς Ἕλληνες σὲ ἐπανάσταση. Πάλι ἄρχισαν νὰ κτυποῦν οἱ καρδιὲς τῶν ῾Ελλήνων, ἀλλὰ ἡ συμφορὰ τοῦ 1770 ἦταν ἀκόμα νωπὴ καὶ δὲν τοὺς ἄφησε νὰ κινηθοῦν.
Τὸν ἄλλο χρόνο ὅμως ὁ Λάμπρος Κατσώνης, ῞Ἕλληνας ἀπὸ τὴ Βοιωτία, λοχαγὸς τοῦ ρωσσικοῦ στρατοῦ ἐστάλη ἀπὸ τὴν Αἰκατερίνη στὴν ῾Ελλάδα γιὰ νὰ προκαλέση ἐξέγερση τῶν ῾Ελλήνων.
Οἱ Ἕλληνες τῆς Τεργέστης τὸν βοήθησαν νὰ ἐξοπλίση 3 μικρὰ πλοῖα καὶ νὰ κατέβη στὸ Αἰγαῖο πέλαγος. Σὲ λίγο ὁ Κατσώνης αὔξησε τὰ πλοῖα του σὲ 16 μὲ ἐκεῖνα ποὺ ἔπαιρνε ἀπὀ τοὺς Τούρκους. Μὲ τὴ μικρὴ αὐτὴ ναυτικὴ δύναμη πολλὲς φορὲς ἐνίκησε τουρκικές ναυτικὲς δυνάμεις καὶ ἔγινε τὸ φόβητρο τῶν Τούρκων στὴ Μεσόγειο.
Οἱ Τοῦρκοι δοκίμασαν νὰ ἐξαγοράσουν τὸν ἀνδρεῖο αὐτὸν ἥρωα τῆς θάλασσας μὲ χρήματα, ἀλλὰ ἐκεῖνος δὲν ἐδέχθη τὶς τουρκικὲς προτάσεις γιατὶ ἔκανε τὸν ἀγώνα του γιὰ τὴν ἐλευθερία τῆς πατρίδος καὶ ὄχι γιὰ χρήματα.
Τὰ κατορθώματα τοῦ Λάμπρου ἐνθουσίασαν τὸν ἀρματολὸ τῆς Ρούμελης Γιώργιον Ἀνδρίτσο καὶ τὸν παρακίνησαν νὰ μπῆ στὰ πλοῖα τοῦ Λάμπρου μὲ τὰ 500 παλληκάρια του. Τώρα ἡ δύναμη τοῦ Κατσώνη ἦταν ἐπίφοβη στὸ Αἰγαῖο.
Οἱ Τοῦρκοι ἔστειλαν τότε ἐναντίον του 30 πλοῖα καὶ ταυτόχρονα ζὴτησαν τὴ βοήθεια τοῦ στόλου τῶν Ἀλγερινῶν. Ὁ Κατσώνης συνάντησε τὸν Τουρκικὸ στὸλο μεταξὺ Ἄνδρου καὶ Εὐβοίας, κοντὰ στὸ ἀκρωτήριο τοῦ Καφηρέα (Κάβο-Ντόρο). Στὴ ναυμαχία ποὺ ἔγινε νίκησε τὰ τουρκικὰ πλοῖα, ἀλλὰ τὴν ἄλλη ἡμέρα εὑρέθη ἀνάμεσα στὸν τουρκικὸ καὶ στὸ στόλο τῶν Ἀλγερινῶν ποὺ εἶχε καλέσει σὲ βοήθεια τοῦ τουρκικοῦ. Τότε ἔπαθε, ἀληθινὴ καταστροφὴ ἀπὸ τὰ κανόνια τῶν δύο ἐχθρικῶν στόλων ποὺ τὸν εἶχαν βάλει στὴ μέση.Ὅλα τὰ πλοῖα του καταστράφηκαν καὶ 650 παλληκάρια του σκοτώθηκαν. Ὁ ἴδιος μόλις κατάφερε νά σωθῆ μὲ δύο μισοκαταστρεμμένα ἐλαφρὰ πλοιάρια.
Ἀλλὰ καὶ πάλι ὁ Λάμπρος δεν ἀπογοητεύθηκε και δὲν θέλησε νὰ ἐγκαταλείψη τὸν ἀγώνα. Πῆγε στὰ παράλια τῆς Μάνης καὶ ἐσχημάτισε πάλι ἕνα μικρὸ στόλο καὶ ἄρχισε πάλι νὰ κτυπᾷ τὰ τουρκικὰ πλοῖα. Στὸ μεταξὺ ἡ Αἰκατερίνη ἔκλεισε εἰρήνη μὲ τὸν Σουλτάνο καὶ ἔστειλε διαταγὴ στὸν Κατσώνη νὰ ἐγκαταλείψη τὸν ἀγώνα. Ὁ Λάμπρος τότε ἀπήντησε μὲ ὀργή: Ἄν ἡ Αἰκατερίνη ὑπέγραψε τὴν εἰρήνη της ὁ Λάμπρος δὲν ὑπέγραψε ἀκόμη τὴ δική του.
Ἡ Τουρκία, ἀφοῦ ἀπηλλάγη ἀπὸ τὴν πίεση τῆς Ρωσσίας, συνεκέντρωσε πολλὲς δυνάμεις ἐναντίον τοῦ Κατσώνη. Οἱ Ρῶσσοι πράκτορες δὲν τὸν βοηθοῦσαν πιὰ καὶ ὁ Μπέης τῆς Μάνης τὸν ἐπίεζε νὰ ἀπομακρυνθῆ ἀπὸ τὶς ἀκτές του. Ἀπεβίβασε τότε στὴν Μάνη τὸν Ἀνδρίτσο καὶ μὲ ἕνα ἐλαφρὸ πλοιάριο ἔπλευσε στὴν Ἱθάκη καὶ ἀπὸ ἐκεῖ πῆγε στὴ Ρωσσία, ὅπου πέθανε στὰ 1804 γεμάτος πικρία γιὰ τὴ διάψευση τῶν ἐλπίδων του.
Ο Ἀνδρίτσος πέρασε στὴ Στερεὰ καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ζήτησε καταφύγιο στὴν Ἑπτάνησο. Οἱ ῾Ενετοὶ ὅμως τὸν παράδωσαν στοὺς Τούρκους. Μετεφέρθη στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ ἐθανατώθη μὲ σκληρὰ βασανιστήρια.
Ἡ ἀποτυχία τοῦ κινήματος τοῦ Κατσώνη καὶ τοῦ Ἀνδρίτσου ἐγκρέμισαν ἄλλη μιὰ φορὰ τὶς ἐλπίδες τῶν ῞Ελλήνων, ἀλλὰ ἔδωκαν σ’ αὐτοὺς ἕνα πολύτιμο δίδαγμα, ὅτι οἱ Ρῶσοι καὶ οἱ Εὐρωπαῖοι χρησιμοποιοῦσαν τὸν πόθο τῶν ῾Ελλήνων γιὰ ἐλευθερία, μόνο για να ἐξυπηρετήσουν δικά τους συμφέροντα καὶ ὅτι ἄν οἱ ῞Ελληνες ἤθελαν τὴν ἐλευθερία τους, ἔπρεπε νὰ στηριχθοῦν, στὶς δικές τους καὶ μόνο δυνάμεις.
Ἀποποίηση εὐθύνης
Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.