Μά ποιός στά κομμάτια εἶπε πρῶτος τό «τά πάντα ῥεῖ»;


Διότι οὔτε ὁ Ἡράκλειτος τὸ εἶπε ἀλλὰ οὔτε κι ὁ Πλάτων, μέσῳ Κρατύλου, ποὺ μᾶς τὸ μεταφέρει. 

Αὐτὸ ποὺ διαβάζουμε στὸν Κρατύλο εἶναι τὸ ἐξῇς:

«…Σωκράτης:  Λέγει που Ἡράκλειτος ὅτι «πάντα  χωρεῖ καὶ οὐδὲν μένει», καὶ ποταμοῦ ῥοῇ ἀπεικάζων τὰ ὄντα λέγει ὡς «δὶς ἐ τὸν αὐτὸν ποταμὸν οὔκ ἄν ἐμβαίης»….»

Ποῦ στά κομμάτια ἀναφέρει λοιπόν ὁ Πλάτων λοιπόν ἐκεῖνο τό «ῥεῖ»; (Πού μᾶς ἔφαγε τά σκώτια;) 
Θά μποροῦσε νά μᾶς ἀπαντήσῃ κάποιος πού γνωρίζει ἀπό Πλάτωνα;
Διότι ἐγὼ δὲν γνωρίζω. Τώρα μαθαίνω.

Τὸ ἀπόσπασμα τοῦ Ἡρακλείτου ποὺ ἀναφέρει ὁ Πλάτων εἶναι ἀπολύτως ξεκάθαρον!
Ἄλλο τὸ «χωρεῖ» κι ἄλλο τὸ «ῥεῖ».
Πότε ἐπί τέλους θά μάθουμε νά διαβάζουμε αὐτό πού γράφει ἕνα κείμενον κι ὄχι αὐτό πού μᾶς εἶπαν πώς γράφει τό κείμενον;

Φιλονόη.

Υ.Γ.1. Μία καί πιάσαμε τό «χωρεῖ», θά μπορούσαμε νά ἐρευνήσουμε τό τί ἀκριβῶς ἐννοεῖ ὁ Ἡράκλειτος μέ αὐτήν τήν λεπτομέρεια; 

Υ.Γ.2. Γιὰ ὅσους ἔχουν ἀμφιβολίες, μποροῦν νὰ ἀνατρέξουν στὸ 402+ τοῦ Κρατύλου. Ἐγὼ ἔχω τὴν ἔκδοσιν τοῦ Παπύρου καὶ τὸ διαβάζω στὴν σελίδα 76. Ἐὰν κάποιος ἔχει κάτι μὲ τὸ «ῥεῖ» ἀναμένω τὰ φῶτα του! 

φωτογραφία

Ἀποποίηση εὐθύνης

Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.

11 thoughts on “Μά ποιός στά κομμάτια εἶπε πρῶτος τό «τά πάντα ῥεῖ»;

  1. Τὸ ἀναφέρει καὶ δὲν τὸ ἀναφέρει αὐτὸ τὸ «ῥεῖ» ὁ Ἡράκλειτος, Φιλονόη, ὁ ὁποῖος, εἰρήσθω ἐν παρόδῳ, οὔτε σκοτεινὸς εἶναι, οὔτε αἰνιγματικὸς οὔτε περίπλοκος. Σαφέστατος εἶναι καὶ μὲ ἐκεῖνο τὸ «χωρεῖ» διότι τὸ ρῆμα ‘χωρῶ’ ἐπὶ ὕδατος σημαίνει ‘ρέω’. Συνεπῶς ἡ φρᾶσις «πάντα χωρεῖ καὶ οὐδὲν μένει», κάλλιστα δύναται νὰ γραφῇ «πάντα ῥεῖ καὶ οὐδὲν μένει». Πάντως, τὴν φρᾶσιν «ἀεὶ πάντα ῥεῖ καὶ ὅτι εἰς τὸν αὐτὸν ποταμὸν δὶς οὐκ ἂν ἐμβαίης» ὁ Ἡράκλειτος οὐδέποτε τὴν διετύπωσεν, ἀνήκει δὲ αὐτὴ εἰς διαφόρους σχολιαστὰς τοῦ ἔργου του ὅπως μᾶς πληροφορεῖ ὁ Σιμπλίκιος ὁ ὁποῖος εἶναι καὶ μόνος ὁ ὁποῖος τὴν ἀναφέρει σχολιάζων τὸν Ἀριστοτέλην.
    «Ἐπειδὴ δὲ καὶ ἐκ τῆς ἐναργείας δῆλον, ὅτι τὰ ὑπὸ σελήνην τὰς ἄλλας κινεῖται κινήσεις ἀλλοιούμενα καὶ αὐξόμενα καὶ μειούμενα καὶ κατὰ τόπον ἐπ’ εὐθείας κινούμενα,καὶ γινόμενα καὶ φθειρόμενα (αὗται γὰρ τῶν ὑπὸ σελήνην αἱ μεταβολαί), καὶ μέντοι καὶ κατ’ ἐκείνους αὗται ἐν τοῖς αἰσθητοῖς εἰσιν αἱ κινήσεις (καὶ γὰρ γένεσιν καὶ φθορὰν λέγουσιν) ῥεῖν ἀεὶ καὶ φθίνειν τὰ αἰσθητὰ λέγοντες, καὶ δῆλον ὅτι καὶ ἀλλοίωσιν ἐροῦσι καὶ ὅτι τὴν γένεσιν καὶ τὴν φθορὰν ἀλλοίωσιν λέγουσι, διότι τὸ γίνεσθαι καὶ φθίνειν ἀλλοιουμένων τῶν σωμάτων ἐπιτελεῖται. εἰ οὖν ἐδείχθη ἀδύνατον ὂν τὸ κατά τινα τούτων τῶν κινήσεων συνεχῶς κινεῖσθαι, καὶ καθόλου δέδεικται, ὅτι οὐδεμίαν κίνησιν ἐνδέχεται συνεχῆ εἶναι πλὴν τῆς κύκλῳ, δῆλον ὅτι οὐδὲ ἀλλοίωσις οὐδὲ αὔξησις καὶ μείωσις, ἃς ἑώρων καὶ ἐκεῖνοι ἐν τοῖς αἰσθητοῖς, συνεχεῖς εἶναι δύνανται. τοὺς δὲ περὶ ῾Ηράκλειτον φυσιολόγους εἰς τὴν ἐνδελεχῆ τῆς γενέσεως ῥοὴν ἀφορῶντας, καὶ ὅτι γινόμενα καὶ ἀπογινόμενα πάντα ἐστὶ τὰ σωματικά, ὄντως δὲ οὐδέποτε ὄντα, ὡς καὶ ὁ Τίμαιος εἶπεν, εἰκός ἐστι λέγειν, ὅτι ἀεὶ πάντα ῥεῖ καὶ ὅτι εἰς τὸν αὐτὸν ποταμὸν δὶς οὐκ ἂν ἐμβαίης. τὴν γὰρ μεταξὺ ταύτην τῶν ἀντικειμένων κινήσεων ἠρεμίαν, ἣν ὁ Αριστοτέλης ἐξέφηνε, κἂν ἐθεάσαντο, ὡς ἀνεπαίσθητον οὖσαν ἐν οὐδενὶ λόγῳ πρὸς τὴν ὅλην ῥοὴν ἐλογίσαντο. μία γὰρ χελιδὼν ἔαρ οὐ ποιεῖ, ὡς αὐτὸς ὁ ᾿Αριστοτέλης καλῶς ἐν τοῖς ᾿Ηθικοῖς ἀπεφθέγξατο. ἐπὶ δὴ τούτοις συμπεραίνεται τὰ εἰρημένα καὶ ὑπομιμνῄσκει, ὅτι ἄπειρος μὲν οὐδεμία ἐστὶ μεταβολή• καὶ γὰρ ἡ συνεχὴς οὐκ ἄπειρος, ἀλλ’ ἐπ’ ἄπειρον• ἀνέκλειπτος γὰρ τῷ πάλιν καὶ πάλιν• οὐδὲ συνεχὴς δὲ ἄλλη πλὴν τῆς κυκλοφορίας οὕτως ὡς ἀίδιος. (Σιμπλικίου «Εἰς τὸ Α τῆς Ἀριστοτέλους Φυσικῆς Ἀκροάσεως ὑπόμνημα»,10, 1312,34)

      • Ἐζήτησες μίαν ἀπάντησιν Φιλονόη καὶ τὴν ἔδωσα. Ἄν ὑπάρχει κάτι καλλίτερον θὰ εἶμαι εὐτυχὴς νὰ τὸ πληροφορηθῶ.

      • Τὸ «χωρεῖ» σημαίνει σκέτο χωρεῖ. Ὄχι κάτι ἄλλο ἤ κάτι ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ἐμεῖς καταλαβαίνουμε. Τί εἶναι αὐτό πού χωρεῖ καί πῶς ὅλα τἀ χωρεῖ;

      • Ἄν δὲν ἀπατῶμαι Φιλονόη, ἄλλο πρᾶγμα ἐζήτησες εἰς τὸ ὁποῖον καὶ ἀπήντησα. Ἐπ’ αὐτῆς τῆς συγκεκριμένης ἀπαντήσεως ἔχεις κάτι περισσότερον νὰ μὲ πληροφορήσης; Θὰ τὸ χαρῶ πολύ. Σχετικῶς δὲ πρὸς τὸ “χωρεῖ” ἐν προκειμένω τοῦτο δίδεται μὲ τὴν ἔννοιαν τοῦ “ρεῖ” διότι ἀναφέρεται εἰς ποταμὸν, ὅπως ἔχει ἡ συνέχεια τῆς φράσεως “πάντα χωρεῖ καὶ οὐδὲν μένει”, “καὶ ποταμοῦ ροῆ ἀπεικάζων τὰ ὄντα λέγει ὡς δίς εἰς τὸν αὐτὸν ποταμὸν οὐκ ἄν ἐμβαίης”
        Ὅλα εἶναι σφέστατα. πρὸς τὶ λοιπὸν ἡ ἀπορία;
        Ἐν γενικαῖς γραμμαῖς ὁ Ἡράκλειτος εἶναι “θιασώτης” τῆς κινήσεως ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸν Παρμενίδην ὅστις εἶναι “θιασώτης”τῆς ἀκινησίας, μὰ ἁπλᾶ βεβαίως λόγια.

  2. Κρατύλος 401d «ιέναι τε πάντα και μένειν ουδέν» έχει ρήμα συνώνυμο του ρεί: «ιέναι» απαρέμφατο του 1)«ειμί» “go” αμετάφραστο στα Νέα Ελληνικά 2) «ίημι» “τοξεύω”. “Χωρεί” δεν χρειάζεται. Πάντως μεγάλο ευχαριστώ για την πηγή.

    • Στὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα κακῶς πιστεύεται πὼς ὑπάρχουν συνώνυμα, ἐφ΄ ὅσον, ἀκόμη καὶ σὲ …«χροιές», ὑπάρχει ἐπὶ τῆς οὐσίας, γιὰ ὅλες τὶς λέξεις, διαφοροποίησις στὶς ἐπὶ μέρους ἔννοιες.
      Συνεπῶς τὸ «ῥεῖ» ἐπὶ τοῦ πρὸ κειμένου δὲν ἔχει κάτι ἀντίστοιχον. Δὲν «μεταφράζουμε» λοιπὸν ἀπὸ αὐτὰ ποὺ καταλαβαίνουμε ἀλλὰ ἀπὸ αὐτὰ ποὺ βλέπουμε.

Leave a Reply