(Στὴ μνήμη τοῦ Καπετὰν Νικόλα Κωστάρα)

Κάθε φορά ποὺ πλησιάζει μιὰ ἐθνικὴ ἐπέτειος τρέμω γιὰ τούς… νεκρούς μας! Μὴν ἔλθουν ἀπὸ τὰ βάθη του Κὰ­τω Κόσμου καί, βλέποντας τὰ χάλια τοῦ Πάνω Κόσμου μας, ζητήσουν ἀπὸ τὸ Χάρο νὰ τοὺς πάει στὰ τρίσβαθα κι ἀκόμη πιὸ βαθειά. Εἶναι θλιβερὸ σὲ κάθε ἐθνικὴ ἐπέτειο οἱ ἥρωες νεκροὶ μας νὰ διαπιστώνουν μελαγχολικά, πόσο δὲν μοὶ­άζουνε μέ μᾶς. Ἐκεῖνοι ἦσαν ἀπὸ ἄλλη «πάστα». Ἐμεῖς γὶ­ναμε πιὸ μαλακοὶ κι ἀπὸ ὀδοντόπαστα. Φοβόμαστε ἀκόμη καὶ τὴν σκιά μας! Οἱ μόνοι ποὺ λεβεντοπερπατοὺν εἶναι οἱ κακοποιοί.

Οἱ πιὸ ἀδιάντροποι νοσφίζονται καὶ τό ’21. Κι ἦταν φυσικὸ γιατί χάσαμε τὰ ἴχνη, χάσαμε τὸ βηματισμὸ ποὺ μᾶς ἔφερναν ὡς τό ’21.

Διάβασα πρὶν ἀπὸ καιρὸ κάτι ἐντυπωσιακό. Κοντὰ στὴν Ἀβάνα ὑπάρχει τὸ πιὸ σεβάσμιο μνημεῖο τῆς Κούβας: Μιὰ σειρὰ ἀπὸ ἀχνάρια ποδιῶν πάνω στὸν πετρωμένο πηλὸ στὴν ὄχθη μιᾶς λίμνης. Τὰ ἀχνάρια αὐτὰ εἶναι γνωστὰ μὲ τὴν ὀνομασία «Χουέλιας ντὲ Ἀκαχουλίνκα». Χουέλιας εἶναι τὰ ἀχνάρια καὶ Ἀκαχουλίνκα εἶναι τὸ ὄνομα τῆς λί­μνης. Σ’ ἕναν ἀπρόσεκτο ἐπισκέπτῃ κάποιος ἀπὸ τοὺς γὲ­ροντες τῆς περιοχῆς ἔκανε μιὰ παρατήρηση σοφὴ: «Πρὸ­σεχε ποὺ πατᾷς, γιατί τ’ ἀχνάρια σοῦ μπορεῖ νὰ ζήσουν περισσότερο ἀπὸ σένα»!

Δὲν νομίζω ὅτι ἔχει λεχθεῖ τίποτε σοφώτερο γιὰ τὴν ἱστορία. Λένε πὼς ἡ ἱστορία εἶναι μιὰ ἐπιστήμη –καὶ τέχνη προσθέτω ἐγὼ– ποὺ μελετᾷ τὰ ἀχνάρια ποὺ ζοῦν περισ­σότερο ἀπό μᾶς. Τὰ ἴχνη ποὺ μᾶς δείχνουν ἀπὸ ποῦ πρὸ­ερχόμαστε, ὥστε νὰ ξέρουμε καὶ πρὸς τὰ ποῦ πρέπει νὰ πορευόμαστε. Βέβαια στὴν Κούβα ὑπάρχει καὶ κάτι ποὺ οἱ ἐντόπιοι ὀνομάζουν «μάτα πόλο», δίλεκτη φράσῃ ποὺ μπορεῖ νὰ ἀποδοθεῖ μὲ τὸν ὅρο «δεντροφονιάς». Πρόκειται γιὰ φυτὰ τύπου κληματσίδας ποὺ ζοῦν παρασιτικά, ποὺ ἀναρριχῶνται καὶ στὰ πανύψηλα «μπάνιαν», τὰ στραγγίζουν, τὰ στραγγαλίζουν καὶ ζοῦν αὐτά, τὰ παράσι­τα, ἐνῶ τὰ δέντρα ποὺ τὰ φιλοξένησαν πεθαίνουν.

Μὲ ὅλη αὐτὴ τὴν εἰσαγωγὴ θέλω νὰ πῶ ὅτι κάποιοι στὸν τόπο μας ἐδῶ καὶ καιρὸ προσπαθοῦν νὰ σβήσουν τὰ «χουέλιας» τοῦ ’21 κι ἔτσι νὰ μὴν ἰσχύει στὴ ζωή μας τὸ Κρητικὸ: «Τῶν μπροστινῶν πατήματα, τῶν πισινῶν γεφύ­ρια». Νὰ μὴ βαδίζουμε, ὅπως βάδιζαν οἱ πρόγονοί μας, πού, ὅπως γράφει ὁ Μακρυγιάννης, ἔκαναν τὸν τόπο τοῦτο «νὰ ματαειπωθεῖ Ἑλλάς». Νὰ μὴν ξέρουμε ποῦ πατᾶμε καὶ πρὸς τὰ ποῦ τραβᾶμε καὶ ἀπυξίδωτοι νὰ βαδὶ­ζουμε ἀπροσδιόριστα στὸ σκοτάδι τοῦ μέλλοντος.

Αὐτοὶ οἱ «δεντροφονιάδες», ποὺ μὲ κομματικὲς πλάτες ἀνέβηκαν σὲ θώκους ψηλοὺς καὶ μὲ κάθε λογῆς παρεμβο­λές ἐλέγχουν τὴν ἐπίσημη διανόηση καὶ τὰ λεγόμενα «μήντια», προσπαθοῦν νὰ θανατώσουν τὴν Βασιλικὴν Δρῦν τῆς Ἱστορίας τοῦ ’21 καὶ οἱ νέοι μας ἀνιστόρητοι νὰ ἀκολουθοῦν τὸ «μονοπάτι τοῦ τυφλοῦ ἄνθρωπου», ὅπως λένε οἱ Ἰνδιάνοι τοῦ Μεξικοῦ. Παρὰ τὴν πολικὴ θερμοκρα­σία ποὺ τυλίγει ὅσους τολμοῦν νὰ μάχονται γιὰ νὰ μὴν ἐξαλειφθεῖ ἡ μνήμη τοῦ ’21, ὑπάρχουν ἀκόμη Ἀργοναῦτες τοῦ πνεύματος. Ἥρωες τῆς αὐταπαρνήσεως ποὺ μοχθοῦν νὰ μὴν ὁδηγηθεῖ ὁ λαός μας στὴ «Χώρα τῶν Τυφλῶν». Νὰ ἀποτραπεῖ ἡ πνευματικὴ καὶ ἐθνική μας τύφλωση.

Ἀλλ’ αὐτοὶ δὲν ἀρκοῦν καὶ φοβᾶμαι ὅτι ματαιοπονοῦν. Ὁ λαός μας –ἰδίως ὁ κόσμος τῆς νεολαίας– ἔχει μείνει παντελῶς ἄρριζος. Τὸ δέντρο τῆς παραδόσεως ἔχει κοπεῖ σύρριζα. Οἱ ρίζες ποὺ φθάνουν ὡς τίς φλέβες τοῦ ’21 ἔχουν σπάσει. Ὁ λαός μας νόμισε ὅτι ἀπογειώθηκε, ἐπει­δή πῆγε ψηλὰ σὰν τὸν χαρταετό. Ἀλλὰ μὲ κομμένο σπάγ­κο! Τώρα κινδυνεύει νὰ χαθεῖ ἀπὸ τὸ μαῦρο του τὸ χάλι στὰ χάη της ἱστορίας τοῦ μέλλοντος. Διότι καὶ τὸ μέλλον ἔχει τὴ δική του ἱστορία. Δυστυχῶς στους καιροὺς μας χάθηκαν οἱ Σίβυλλες καὶ τὰ μαντεῖα τῶν ἀρχαίων χρόνων ποὺ μέσῳ τῶν χρησμῶν ἐξεμαίευαν ἀπὸ τοὺς θεοὺς τὰ σκοτεινὰ νήματα τῆς μοίρας. Καὶ ἡ χριστιανικότητά μας ἔχει ἀρχίσει νὰ χάνει τὰ διαισθητικά της χαρακτηριστικά. Τὸ πολὺ νὰ λειτουργεῖ σὰν μία παρηγορητικὴ δύναμη· ὄχι σὰν ὁδοδείκτης. Δὲν πιστεύουμε εἰλικρινὰ στὸ δρόμο ποὺ μᾶς δείχνει. Ἀσκοῦμε ὑποκρισία θρησκευτικότητας. Ὁ Γολγοθᾶς ἔχει πολὺ ἀνήφορο…

Ἡ δική μου γενιὰ ποὺ γαλουχήθηκε μὲ πολύ ’21 ἀπέρ­χεται. Ἡ παλαιότερη jam transiit. Ἔχει ἤδη ἀπέλθει. Μὲς στὴν ἔρμη χώρα, ποιός μένει νὰ κρατήσει ἄσβηστο τὸν πυρσὸ τοῦ ’21; Πόσοι ἀπὸ τοὺς λεγόμενους σοφούς, ποὺ κατὰ καιροὺς καλοῦν οἱ κυβερνῆτες μας νὰ τοὺς δώσουν φῶς, μποροῦν νὰ ἀποκρυπτογραφήσουν τὴν ἀπόκρυφη γλῶσσα τῆς μοίρας; Δὲν ἀερολογῶ καὶ οὔτε μοῦ ἀρέσει νὰ παραπέμπω σὲ μεταφυσικοῦ τύπου λύσεις. Ὡστόσο, ἀκράδαντα πιστεύω ὅτι τὸ μέλλον τῶν νέων εἶναι κρεμα­σμένο μὲ μία κλωστὴ ἀπὸ οὐράνιο φῶς.

Κι αὐτὸ τὸ φῶς μᾶς τὸ προσφέρει ἄπλετα ἡ μελέτη τοῦ ’21. Ἂς σκύψουν οἱ νέοι στὶς πρωτογενεῖς πηγές. Τί εἶναι ἡ δική μας κατάσταση μπρὸς στὰ ζοφερὰ χρόνια τῆς σκλαβιᾶς; Λέγει ὁ Γέρος τοῦ Μοριᾶ στὰ «Ἀπομνημονεὺ­ματα» ποὺ ὑπαγόρευσε στὸν Γ. Τερτσέτη:

«Ἀφοὺ χαλιῶντας ἡ Κωνσταντινούπολις ἐπυκνώθη ὁλούθε τὸ σκοτάδι τῆς δουλείας, συνέβη εἰς τὴν ἑλληνικὴν φυλήν, ὅ,τι συμβαίνει τὴν νύχτα εἰς τὸν κόσμον, ποὺ ἡ ὥρα ἡ πλέον σκοτεινή, ἡ πλέον θαμπὴ τῆς νυχτός, εἶναι ἡ ὥρα ποὺ σιμώνει τὸ φῶς τῆς ἡμέρα».

Ἀλλὰ τὸ φῶς του γλυτωμοῦ δὲν ἔρχεται μόνο του. Πρὲ­πει νὰ τὸ ζητήσουμε καὶ νὰ μοχθήσουμε νὰ τὸ φέρουμε στὴν ψυχὴ καὶ τὸ πνεῦμα μας. Χρειάζεται ἐπίπονη καὶ ἐπὶ­μονη προσπάθεια γιὰ νὰ ἀναστήσουμε μέσα μας τό ’21. Ὅπως γράφω σὲ τελευταία μελέτη μου τό ’21 ἔχει πολὺ πληγωθεῖ. Πρέπει νὰ κλείσουμε τίς δικές του γιὰ νὰ κλεὶ­σουν καὶ οἱ δικές μας πληγές. Πληγώνοντας τὸ παρελθόν, πληγώνουμε τὸ παρὸν καὶ τὸ μέλλον.

Σαράντος Καργάκος