Ἡ βοτανοθεραπεία στοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες ἰατρούς.

Στα έργα των αρχαίων Ελλήνων ιατρών, στα οποία αρχίζει να εμφανίζεται η επιστημονική ιατρική, καταγράφεται ένας μεγάλος αριθμός φαρμάκων από το φυσικό περιβάλλον ιδιαίτερα από τα φυτά, τα βότανα. Δάσκαλος της βοτανοθεραπείας θεωρείται ο κένταυρος Χείρων, που ζούσε στο Πήλιο, με τα πολυάριθμα φυτά και βότανα. Από αυτόν διδάχθηκε ο ευρετής της Ιατρικής Ασκληπιός και στη συνέχεια οι γιοί του Μαχάων και Ποδαλείριος, οι οποίοι συμμετείχαν στον Τρωικό πόλεμο. Στην εικόνα ο Απόλλων, ο Χείρων και ο Ασκληπιός σε παράσταση του 1ου αι. μ. Χ.

Στα ομηρικά έπη συναντούμε αναφορές χρησιμοποίησης βοτάνων για θεραπευτικούς σκοπούς ή για δηλητηριάσεις, χωρίς όμως πολλές φορές να αναφέρεται ένα συγκεκριμένο βότανο ή να περιγράφεται με λεπτομέρεια. ΄Οταν ο Μενέλαος τραυματίσθηκε στον Τρωϊκό πόλεμο τον εξέτασε ο ιατρός Μαχάων, «άνδρας ίσος με τους θεούς «ισόθεος», προσπάθησε το βέλος να τραβήξει… κι’ αφού εξέτασε την πληγή, εκεί που μέσα έφτασε το βέλος το φαρμακερό, το αίμα βύζαξε, δίχως χρονοτριβή και με πείρα πασπάλισε «ήπια φάρμακα» φάρμακα μαλακτικά, που κάποτε τα χάρισε στον πατέρα του, τον Ασκληπιό, ο Χείρων», (Ιλ. Δ 212-218).

Για τον ιατρό Μαχάονα σε άλλο χωρίο της Ιλιάδος, ο Όμηρος με έμφαση τονίζει: Συνέχεια

Οἱ θεραπευτικὲς ἰδιότητες τῶν βοτάνων ἀπὸ τὸ Ἄλφα ἔως τὸ Ὠμέγα.

Σχετικῶς μὲ τὰ βότανα καὶ τοὺς παραδοσιακούς, ἀρχαιοτάτους (ἤ, κατὰ τὸ …σύγχρονον) ἐναλλακτικοὺς τρόπους θεραπείας, ἔχω πολλὲς φορὲς τοποθετηθεῖ. Δίχως νὰ εἶμαι ὁ πλέον εἰδικός, ἔχω στὴν πράξι διαπιστώσει τὴν ὠφελιμότητά τους. 
Ἀφῆστε δὲ ποὺ ἀφήνοντας ἔξω ἀπὸ τὴν ζωή μου τὰ φάρμακα δὲν τροφοδοτῶ τὶς φαρμακοβιομηχανίες καὶ δὲν ἐπιφορτίζω τὸ σῶμα μου μὲ τὰ δηλητήριά τους.
Συνέχεια

Ἡ πρώτη Ἑλληνικὴ φαρμακοποιία καὶ συνταγὲς φαρμάκων.

Ο Διονύσιος Πύρρος ο Θεσσαλός, σπούδασε ιατρική στη Παβία για 7 χρόνια. Ήταν αρχιμανδρίτης και ιεροδιδάσκαλος. Το 1818 στη Κωνσταντινούπολη, εξέδωσε την 1η Φαρμακοποιία στα Ελληνικά. Όταν ξεκίνησε η Ελληνική επανάσταση βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη εξασκώντας την ιατρική και διέφυγε ειδοποιούμενος από κάποιον Τούρκο που είχε θεραπεύσει. Στον Άθωνα η κοινότητα του Αγ. Όρους τον προστάζει να φτιάξει πυρίτιδα σύμφωνα με την Φαρμακοποιία του…

Ας δούμε μερικές από τις συνταγές του στη γενική φαρμακοποιία:

Λαύδανον
Μέθοδος κατασκευής: Επάρε κανέλλαν καλήν δράμια 1, καρυόφυλλα (μοσκοκάρφια) δράμια 1, τα δύο καλώς κοπανισμένα. Κρασί καλόν και άσπρον δρ. 100. Αφιόνι (όπιον) καθαρόν δρ. 16, κρόκον καλόν δρ. 1, ανακατώνουν τα Συνέχεια

Γιατροσόφια ἀπὸ τὰ παλαιά…

Ο τεχνικός ύπνος και η νάρκωση επιτυγχάνεται με τ’ αφιόνι, που είναι καρπός παπαρούνας. Τα στουμπάνε και πίνουν το ζουμί.

(Το αφιόνι έσωσε την κατάσταση και με τα κλάματα των μικρών παιδιών κατά την εξόδου του Μεσολογγίου). Νάρκη, επιφέρει και η χουχούτα (τάτλα), χορταρικό σαν την κολλιτσίδα που φύεται μονάχο του πιο πολύ στην περιοχή της Δ. Ευρυτανίας. 

Καταπραϋντικό στους πόνους είναι και ο βάλσαμος.
Για εσωτερική χρήση βράζουν το κίτρινο λουλούδι του και το πίνουν σαν ρόφημα, ενώ για εξωτερική το τρίβουν και το κάνουν αλοιφή με παλιό λάδι.
Σταματάει αμέσως την αιμορρραγία.
Δίνει και αντισηπτικό υγρό που αλείφουν τα πτώματα για να διατηρούνται, (εξ ου και μπαλσάμωμα). Συνέχεια