Ὁ θρίαμβος τῶν Ἑλλήνων ἐπὶ τοῦ Ἰμπραῆμ στὴν Βέργα καὶ στὸν Διρό!
20 Ἰουνίου 1826. Στὸν πέμπτο χρόνο τῆς ἡ Ἐπανάστασις τρεμοσβήνει. Μόνον ἡ Μάνη καὶ λίγα φρούρια εἶναι πιὰ ἐλεύθερα.
Ὁ Ἰμπραὴμ Πασσᾶς, δύο μῆνες μετὰ τὴν πτώση τοῦ Μεσολογγίου, εἶναι στὴν Καλαμάτα καὶ γράφει στοὺς Μανιάτες, ποὺ εἶναι στρατοπεδευμένοι στὴν Βέργα τῆς Δυτικῆς Μάνης, «..νὰ προσκυνήσουν», ἄλλως θὰ περάσῃ ὅλην τὴν Μάνη ἀπὸ τὸ σπαθί του καὶ δὲν θὰ ἀφήσῃ «…μἤτε ἴχνος ὀσπιτίου…».
Ὁ Γεωργάκης Μαυρομιχάλης*, υἱὸς τοῦ Μπέη τῆς Μάνης, τοῦ ἀπαντᾶ:
«…Σὲ περιμένομεν μὲ ὅσας διαθέτεις δυνάμεις… Οἱ κάτοικοι τῆς Μάνης γράφομεν καὶ σὲ περιμένομεν…»,
Γεωργάκης Μαυρομιχάλης*
Ἀρχηγὸς Σπαρτιατῶν.
Οἱ Μανιάτες εἶναι γύρω στοὺς 2.400, ὀχυρομένοι πίσω ἀπὸ μίαν μάνδρα.
Ἐκτὸς τοῦ Γεωργάκη Μαυρομιχάλη, ἐκεῖ εἶναι καὶ ὁ μικρότερος ἀδελφός του Ἀναστάσιος, ὁ θεῖος του Κωνσταντῖνος Μαυρομιχάλης καὶ ὁ ἐξάδελφός του Ἠλίας Κατσάκος Μαυρομιχάλης**, ὁ Μούρτζινος, ὁ Τζανετάκης, ἀλλὰ καὶ ἄλλοι.
Ὁ Ἰμπραὴμ διατάζει συνεχῶς ἐπιθέσεις, ὀκτὼ μὲ δέκα τὴν ἡμέρα, ἐπὶ τρεῖς συνεχεῖς ἡμέρες (22,23 καὶ 24 Ἰουνίου), ἐνῶ παραλλήλως ἐβομβάρδιζε τοὺς Μανιάτες καὶ ἀπὸ τὴν θάλασσα. Ὁ Ἰμπραὴμ δὲν ἐπέτυχε ὅμως κάτι σπουδαῖο, ἐνῶ ὁ στρατός του ὑπέφερε ἑκατοντάδες νεκροὺς καὶ τραυματίες.
Νομίζοντας πὼς θὰ εὕρῃ ἀνυπεράσπιστο τὴν Μάνη, ἔκανε ἀπόβαση στὸν Διρό, ἀλλὰ τὸν ἀντιμετώπισαν οἱ γυναῖκες, οἱ ἠλικιωμένοι καὶ τὰ παιδιά. Οἱ Αἰγύπτιοι ἔφυγαν καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ντροπιασμένοι.
Οἱ νίκες στὴν Βέργα καὶ στὸν Διρὸ τῆς Δυτικῆς Μάνης, τὸ τριήμερο 22-24 Ἰουνίου 1826 (μαζὺ μὲ ἐκείνη στὸν Πολυάραβο τῆς Ἀνατολικῆς Μάνης, δύο μῆνες μετά, τὸν Αὔγουστο τοῦ 1826), εἶναι ἀπὸ τὶς σπουδαιότερες τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821, ὑψίστης σημασίας καὶ ἰσάξιες ἐκείνων στὸ Βαλτέτσι, τὴν Γραβιὰ καὶ τὰ Δερβενάκια. Ἂν ὁ Ἰμπραὴμ ἐπετύγχανε νὰ κατακτήσῃ τὸ 1826 τὴν Μάνη, ἡ ἐπανάστασις οὐσιαστικὰ ἐτελείωνε καὶ δὲν θὰ ὑπῆρχε διαφορὰ μεταξὺ Ἑλλήνων καὶ Αἰγυπτίων ποὺ νὰ προκαλέσῃ τὴν Ναυμαχία τοῦ Ναυαρίνου.
Γιὰ λόγους ποὺ δὲν γνωρίζω, τὰ σχολικὰ βιβλία, τοὐλάχιστον τῆς ἐποχῆς μου, οὔτε κἂν ἀνέφεραν τὴν μάχη τῆς Βέργας καὶ τὴν μάχη τοῦ Διροῦ, ἐνᾦ ἔγραφαν πολλὰ γιὰ τὶς ἄλλες σπουδαῖες μάχες (Βαλτέτσι, Γραβιά, Δερβενάκια), καθὼς καὶ γιὰ πολλὲς ἄλλες μάχες, μικροτέρας σημασίας.
* Γεωργάκης Μαυρομιχάλης. Τὸ 1831 ἐξετελέσθη ὡς ὁ δολοφόνος τοῦ Καποδίστρια
** Ἠλίας Κατσάκος Μαυρομιχάλης, εἶναι ὁ μετέπειτα μεγάλος ἔρως τῆς Δουκίσσης τῆς Πλακεντίας καί/ἢ τῆς κόρης της. Ὑπασπιστὴς τοῦ Ὄθωνος, ἀπεβίωσε στὸ Μόναχο τὸ 1836.
Ἀπὸ ἐφημερίδα τῆς ἐποχῆς. «…Τὴν περασμένην νύκτα (6 Νοεμβρίου) μεταξὺ ἄλλων ἀπέθανεν εἰς τὸ βασιλικὸν ἀνάκτορον κάτοχος ἐνδόξου ὀνόματος, ὁ ὑπασπιστὴς τῆς Α.Μ. τοῦ Ὄθωνος, Κατσάκος Μαυρομιχάλης, ὅστις ἐσυνόδευσεν ἔδω τὴν Α.Μ. εἰς ἡλικίαν πολὺ νέαν, διακρινόμενος διὰ τὴν μόρφωσιν καὶ τὸ θάῤῥος του. Τὰ προσόντα αὐτὰ καὶ ἡ εὔνοια τοῦ βασιλέως του τὸν ᾡδήγουν εἰς ὑψηλοὺς ἐν τῇ πατρίδι του προορισμούς».
Στὸ ἐπόμενο φύλλο: «Σήμερα (8 Νοεμβρίου) τὸ ἀπόγευμα ἐκηδεύθη ὁ ὑπασπιστὴς τῆς Α.Μ. τοῦ Βασιλέως τῆς Ἑλλάδος ἀντισυνταγματάρχης Μαυρομιχάλης μὲ στρατιωτικὰς τιμάς». Ὁ βασιλεὺς Λουδοβίκος Α΄ ἀνήγειρε στὸν τάφο του μεγαλοπρεπὲς μνημεῖον.
23 Ἰουνίου. Εἶναι παραμονὴ τοῦ Ἄη Γιάννη καὶ ἕνα πανάρχαιο ἔθιμο ἐκτυλίσσεται στὶς γειτονιές, ὁ Κλήδονας. Μὲ τὶς ρίζες του στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα, σμίγει τὸ παρελθὸν μὲ τὸ παρόν, ἀνασκαλεύοντας μνῆμες πανάρχαιες! Καὶ διαβάζουμε στὸ βιβλίο τοῦ κου Μιχάλη Μπουναρτζίδη, «Προσευχὴ γιὰ τὶς καινούργιες πατρίδες»:
