8 Μαΐου 1821.
Ἡ Σωτηρία νίκη τῶν Ἑλλήνων, στὸ Χάνι τῆς Γραβιᾶς!

8 Μαίου 1821. Ἡ σωτηρία νίκη τῶν Ἑλλήνων στο Χάνι τῆς Γραβιάς!

Ἡ νίκη αὐτή, ποὺ ἀπέκλεισε τὸ πέρασμα στὴν Πελοπόννησο τοῦ Ὀμὲρ Βρυώνη, ἐπὶ κεφαλῆς  9.000 Τούρκων, ὀφείλεται στὸ θάῤῥος, τὴν παλληκαριά, ἀλλὰ καὶ τὸ στρατηγικὸ μυαλὸ ἑνὸς ἀπὸ τοὺς δύο-τρεῖς κορυφαίους καπεταναίους τῆς Ἐπαναστάσεως: τοῦ Ὀδυσσέως Ἀνδρούτσου!

8 Μαΐου 1821. Ἡ μάχη στὸ χάνι τῆς Γραβιᾶς.

Ὁ Ὀδυσσεύς, τὸ Λεοντάρι τῆς Ῥούμελης, ὅταν ἀπεφάσισε νὰ σταματήσῃ ἐκεῖ τὸν γνωστό του ἀπὸ τὴν αὐλὴ τοῦ Ἁλῆ Πασσᾶ Ὀμὲρ Βρυώνη, παρὰ τὴν ἀντίθετο γνώμη τῶν ἄλλων καπεταναίων, ποὺ εἶχαν συνταχθῆ ἐκεῖ, ἀντὶ νὰ διατάξῃ τοὺς ἄνδρες του νὰ τὸν ἀκολουθήσου στὸ πλινθόκτιστο Χάνη, ἐσηκώθη κι ἄρχισε νὰ χορεύῃ, κουνώντας τὸ μαντῆλι του καὶ τραγουδώντας τὸ γνωστὸ κλέφτικο: «Κάτω στοῦ Βάλτου τὰ Χωριά», λέγοντας: «Παιδιά, ὅποιος θέλει νὰ μὲ ἀκολουθήσῃ, ἂς πιασθῇ στὸν χορό».
Πρῶτος ἐπιάσθη δίπλα του ὁ Γκούρας (πού, δυστυχῶς, τέσσερα χρόνια ἀργότερα θὰ διατάξη τὴν δολοφονία του), ἠκολούθησε ὁ πιστός του σύντροφος Γκίκας Μουσταφᾶ (Τουρκαλβανός) καὶ στὴν συνέχεια Παπανδρέας (ἕνας ἐκ τῶν τριῶν φυσικῶν δολοφόνων τοῦ Ἀνδρούτσου), Τράκας, Μάρος, Βουντούνης, Γοβγίνας, Καπλάνης καὶ ἄλλοι. Συνολικῶς 117 ἀγωνιστές.

Επέτυχαν νὰ σταματήσουν τοὺς Τούρκους, οἱ ὁποῖοι κατευθύνοντο στὸ Γαλαξείδι γιὰ νὰ περάσουν ἀπέναντι, στὴν Πελοπόννησο, μὲ στόχο τὴν νεαρὰ Ἐπανάσταση τῶν Ἑλλήνων.
Στὴν Γραβιὰ ἔπαθαν ἀνεπανόρθωτο καταστροφή. Σὲ 300 ὑπολογίζονται οἱ νεκροὶ Τοῦρκοι καὶ διπλάσιοι ἦσαν οἱ τραυματίες.
Οἱ Ἕλληνες ἄφησαν πίσω τους ἕξι νεκροὺς ὅταν ἔφυγαν ἀπὸ τὸ Χάνι, πρὶν νὰ ξημερώσῃ ἡ 9η Μαΐου καὶ νὰ προλάβῃ ὁ Ὀμὲρ Βρυώνης νὰ φέρῃ τὰ κανόνια του ἀπὸ τὴν Λαμία.

Ζήτω οἱ Ἕλληνες Ἥρωες ποὺ ἐπολέμησαν στὸ Χάνι τῆς Γραβιᾶς!

(Στὶς φωτογραφίες, ὁ Ἀνδροῦτσος, τὸ Χάνι τῆς Γραβιᾶς, ὅπως εἶναι σήμερα καὶ τὸ Ἠρῶον τοῦ Ὀδυσσέως στὴν Γραβιά).

Μπουγᾶς Ἰωάννης