Ἰούνιος τοῦ 1925, στὴν κορυφὴ τῆς λιοφύτου νησίδος Μαδουρῆ κοντὰ στὴν Λευκάδα, ὁ Ἄγγελος Σικελιανὸς ἀπαγγέλει τὸν περίφημο «Ἀστραπόγιαννο» καὶ τὴν «Ὠδὴ στὸν Βαλαωρίτη», ἐπ΄ εὐκαιρίᾳ τῶν ἑκατὸ χρόνων ἀπὸ τὴν γέννηση τοῦ «βάρδου τῆς Μαδουρῆς» Ἀριστοτέλους Βαλαωρίτου (1824-1879).
Στὸ φιλολογικὸ μνημόσυνο τοῦ Λευκαδίτου ποιητοῦ, κάτω ἀπὸ τὶς πυκνὲς δεντροφυλλωσιές, διακρίνονται ἀκόμη ὁ Κωστῆς Παλαμᾶς, ποὺ καὶ αὐτὸς ἀπήγγειλε ποιήματα τοῦ Βαλαωρίτου, καθὼς καὶ ὁ μετέπειτα πατριάρχης Ἀθηναγόρας, τότε Μητροπολίτης Κερκύρας. Ἦταν ἀκόμη ἡ ἐποχὴ ποὺ ποιητὲς τοῦ διαμετρήματος ἑνὸς Παλαμᾶ ἢ ἑνὸς Σικελιανοῦ δὲν ᾐσθάνοντο μειονεκτικὰ ἀπαγγέλλοντας στοίχους τοῦ «μεγαλοϊδεάτου» Βαλαωρίτου, ποὺ μέσα στὸ «κλίμα τὸ ῥωμαντικὸ» τῆς ἐποχῆς του ἐμάχοντο σθεναρῶς τὸν «μικροελλαδισμό», ἄλλοτε σὰν ποιητὴς καὶ ἄλλοτε σὰν πολιτικός.
Τὸ 2019 συνεπληρώθησαν 140 χρόνια ἀπὸ τὸν θάνατο τοῦ «ἐπικοῦ ποιητοῦ τοῦ ἁρματολισμοῦ», ἡ ποίησις τοῦ ὁποίου ἀντανακλοῦσε τὴν «μεγαλοϊδεατικὴ ἐθνικὴ ἰδεολογία» τοῦ 19ου αἰῶνος.
ΙΙ. Φωτεινός (Ἆσμα Πρῶτον. Φωτεινὸς ὁ Ζευγολάτης) [ἀπόσπασμα]
ΦΩΤΕΙΝΟΣ – Πᾶρ᾿ ἕνα σβῶλο, Μῆτρο,
καὶ διῶξ᾿ ἐκεῖνα τὰ σκυλιά, ποὺ μοῦ χαλοῦν τὸ φύτρο.
Ὁ χερουλάτης ἔφαγε τ᾿ ἄχαρα δάκτυλά μου
καὶ στὴν ἀλετροπόδα μου ἐλυῶσαν τὰ ἥπατά μου.
Δυὸ μῆνες ἔρρεψα ἐδεδῶ, ἐσάπισα στὴν νώπη
μ᾿ ἀῤῥώστια, μὲ γεράματα! Βάσανα, νήστεια, κόποι
γι᾿ αὐτὸ τὸ ἔρμο τὸ ψωμί! Καὶ τώρα ποὺ προβαίνει
σγουρό, χολάτο ἀπὸ τὴν γῆ, ποὺ πρὶν τὸ φᾶν χορταίνει
τὰ λιμασμένα μου παιδιά, νὰ τὸ πατοῦν ἐμπρός μου
μὲ τόση ἀπίστευτη ἀπονιὰ οἱ δυνατοὶ τοῦ κόσμου!…
Ἐξέχασες καὶ δὲ μ᾿ ἀκοῦς;… ἐσένα κράζω, Μῆτρο,
διῶξε, σοῦ λέγω, τὰ σκυλιά, ποὺ μοῦ χαλοῦν τὸ φύτρο…
ΜΗΤΡΟΣ – Εἶναι τοῦ Ῥῆγα, δὲν κοτῶ… Γιὰ κύτταξ᾿ ἐκεῖ πέρα
νὰ ἰδῇς· τί θρῶς ποὺ γίνεται, τί χλαλοή, πατέρα!
ΦΩΤΕΙΝΟΣ – Τί Ῥήγας, τί Ῥηγόπουλα! εἶν᾿ ὁ καινούργιος κύρης,
ποὺ πλάκωσε μὲ ξένο βιὸ νὰ γένῃ νοικοκύρης.
Παληόφραγκοι, ποὺ πέφτουν σὰν ὄρνια στὰ ψοφίμια,
ἐκεῖνοι πάντα κυνηγοὶ καὶ πάντα ἐμεῖς ἀγρίμια.
Καὶ σὺ τοὺς τρέμεις, βούβαλε! Παιδὶ μὲς στὴν φωτιά σου,
ποὺ τρίβεις στουρναρόπετρα μ᾿ αὐτὰ τὰ δάκτυλά σου,
πὤχεις τετράδιπλα νεφρὰ καὶ ῥιζιμιὸ στὰ στήθια,
τοὺς βλέπεις καὶ σὲ σκιάζουνε! Ὁ δοῦλος, εἶν᾿ ἀλήθεια,
λίπο ποτάζει μοναχά, ψυχὴ κ᾿ αἷμα δὲν ἔχει. […]
Ἀποποίηση εὐθύνης
Οἱ συντάκτες τῶν ἄρθρων ἀποδέχονται ὅτι φέρουν τὴν ἀποκλειστικὴ εὐθύνη γιὰ τὴ νομιμότητα, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ὀρθότητά του περιεχομένου τῶν ἄρθρων τους, ἀπαλλάσσοντας τὸ filonoi.gr ἀπὸ ὁποιανδήποτε σχετικὴ εὐθύνη.