ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΩΤΙΤΣΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ
ΜΟΥΣΙΩΤΙΤΣΑ ΗΠΕΙΡΟΥ [25 Ἰουλίου 1943] ΜΙΑ ΣΦΑΓΗ ΧΩΡΙΣ ΑΙΤΙΑ
Το δράμα της Μουσιωτίτσας Κάτω Λάκκας Σουλίου
Ιούλιος 1943. Δυσοίωνα νέα έφταναν για το χωριό μας σύμφωνα με τα οποία οι Γερμανοί, υπό τον τότε Διοικητή του Γερμανικού σώματος Στρατού Λάντς, από τα Γιάννενα περνώντας τα Δωδωνοχώρια, είχαν φτάσει στη Ζόριστα (Πεντόλακκο), την οποία βρήκαν έρημη από τους κατοίκους που πρόλαβαν και κρύφτηκαν. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, σειρά είχε το χωριό μας. Φοβισμένοι οι κάτοικοι του Μαχαλά έσπευσαν να αναζητήσουν καταφύγιο στη θέση «Σπιθάρι», τον τόπο όπου και παλιότερα, επί τουρκοκρατίας, έβρισκαν ασφαλή για να γιορτάσουν την Ανάσταση, χωρίς οι Τούρκοι να τους αντιληφθούν.
Την 24η Ιουλίου 1943 ανηφόρισαν από τον δρόμο Άρτας-Ιωαννίνων περί τα 30-50 στρατιωτικά Γερμανικά αυτοκίνητα. Την ίδια ημέρα γερμανικό αεροπλάνο, εκτελώντας χαμηλή πτήση πάνω από το χωριό, πετούσε προκηρύξεις, γραμμένες στα ελληνικά, που καλούσαν τους κατοίκους του χωριού μας για να μη φύγουν από τα σπίτια τους. Περνώντας πάνω από τη θέση «Σπιθάρι» άφησε μαύρους καπνούς, άγνωστο για πιο λόγο, πιθανό για να προσδιορίσει τη θέση των κρυμμένων συγχωριανών μας. Συνέχεια
Ἡ ἅλωσις τῶν Χανίων ὑπό τῶν τούρκων στίς 22 Αὐγούστου 1645 ὑπῆρξε βαρύ πλῆγμα γιά τούς Βενετούς πού κατεῖχαν τήν Κρήτη ἀπό τό 1204. Οἱ τοῦρκοι ἑδραιώθηκαν, ἐνισχύθηκαν μέ νέες ἐπικουρίες καί τό θέρος τοῦ ἑπομένου ἔτους ἐστράφησαν κατά τοῦ Ῥεθύμνου, μέ ἀρχηγό τόν Ντελῆ Χουσεΐν. Ἡ πολιορκία ἄρχισε τά τέλη Σεπτεμβρίου καί διήρκησε 45 ἡμέρες περίπου. Στίς 13 Νοεμβρίου 1646 τό Ῥέθυμνο παρεδώθη. Ἡ μισή Κρήτη ἦταν κιόλας στήν κατοχή τῶν τούρκων.