Δὲν προφθάσαμε νὰ μποῦμε στὸ 10ήμερο τῶν ἑορτασμῶν γιὰ τὴν ἐθνικὴ ἐπέτειο καὶ ἄρχισαν πάλι οἱ ἀμφισβητήσεις γιὰ τὴν ἐγκυρότητα κάποιων γεγονότων, ὅπως αὐτά μας ἔχουν παραδοθεῖ ἀπὸ τὴν προφορικὴ παράδοση γιὰ τὸ ’21. Ἡ πρώτη ἀφορᾶ στὸ κατὰ πόσο ἡ Ἐπανάσταση ἄρχισε ἀπὸ τὴν Τσίμοβα (Ἀρεόπολη) τῆς Μάνης. Ἐπ’ αὐτοῦ παρέχεται πλήρης καὶ ἀποστομωτικὴ ἀπάντηση στὸ Β΄ τόμο τῆς «Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821» ποὺ ἀπὸ τὶς 23 Μαρτίου ἐκδίδεται ἀπὸ τὴν ἐφημερίδα RealNews καὶ θὰ ὁλοκληρωθεῖ κατὰ τὸ πρῶτο μέρος σὲ 4 τόμους.

Δυστυχῶς ἐσχάτως προέκυψε καὶ νέα ἀμφισβήτηση ποὺ πλήττει τὸν μάρτυρα Ἀθανάσιο Διάκο. Ὅπως μὲ πληροφορεῖ μὲ ἐπιστολὴ ἀναγνώστης μου, νεόκοπος ἱστορικὸς θεωρεῖ μυθεύματα τὰ περὶ τοῦ μαρτυρίου τοῦ ἥρωα. Ὅλα, λέει, εἶναι γεννήματα τῆς φαντασίας τῶν πρώτων Ἑλλήνων ἱστορικῶν καὶ τῶν ἀπομνημονευμάτων φυσικά, γιὰ νὰ διατηρηθεῖ καὶ στοὺς μετέπειτα καιροὺς τὸ μῖσος ἐναντίον τῶν Τούρκων, νὰ μὴ γεφυρωθοῦν οἱ διαφορὲς μεταξὺ τῶν δύο λαῶν καὶ πάντα νὰ μένει ριζωμένη στὴν ψυχὴ τῶν Ἑλλήνων ἡ ἀντίληψη ὅτι οἱ κατοικοῦντες στὴν ἔναντι ὄχθη τοῦ Αἰγαίου ἦσαν καὶ εἶναι βάρβαρος λαός.

Δὲν θὰ ἀσχοληθῶ μὲ τὸ ἂν καὶ πόσο ἦσαν ἢ εἶναι βάρβαροι οἱ Τοῦρκοι. Ὡς ἱστορικὸ αὐτὸ ποὺ μ’ ἐνδιαφέρει εἶναι τὸ ἀληθὲς ἢ τὸ ψευδὲς περὶ τοῦ μαρτυρίου του. Στὸ Β΄ τόμο τῆς «Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821» δίνεται πλήρης περιγραφὴ τῶν συνθηκῶν τοῦ θανάτου του Ρουμελιώτη ἥρωα. Στὶς μαρτυρίες αὐτὲς προσθέτουμε ἀκόμη δύο, τὶς ὁποῖες «τρυγήσαμε» ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ ἱστορικοῦ τῆς Λαμίας Νίκου Δαβανέλλου. Ἀξίζει νὰ προσεχθοῦν.

Ὁ καθηγητὴς τοῦ πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Παναγιώτης Φάκλαρης βρῆκε στὸ Ἀρχεῖο χειρογράφων καὶ ὁμοιοτύπων τῆς Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης ἕνα ἔγγραφο μὲ ἀριθμὸ 12699, γραμμένο ἀπὸ τὸν Παναγίωτη Σκόρδη, γραμματικό του Ὀμὲρ Βρυώνη, ὁ ὁποῖος ἐκθέτει συνοπτικὰ τὰ τῆς ἐκστρατείας:

«Ἐκστράτευσεν ὁ Ὀμὲρ πασιὰς διὰ τὴν Πελοπόννησον καὶ φθάσας ἔἰς τὸ Δερβένι Φούρκα μὲ τὰ στρατεύματά του δέν ἔλειψα νὰ ἔἰδοποιῶ τά Ἑλληνικὰ Στρατεύματα καὰὐτόν τὸν μακαρίτην Διάκον ὅλὰ τὰ Στρατηγήματα τόῦ Ὀμὲρ πασιᾶ, καί ἀφοῦ ἐσυλήφθη ὁ μακαρίτης Διάκος, καί ἐθανατώθη μὲ τὸν ἂἰσχρότατον θάνατον, ἀγόρασα τὸ σῶμα του καὶ τό ἐνταφίασα μ’ ὅλὴν τὴν μεγαλοπρέπειαν, ὁμὸῦ μέ ἑκατὸν τριάκοντα κεφαλὰς θυσιασθέντας ἔἰς τὸν πόλεμον τὸῦ διάκου, καὶ ἔἰκοσιτεσσάρους χριστιανούς ἠλευθέρωσα ἀπὸ τὸν θάνατον ὅποὺ ἔἶχον συλληφθῆ ἄἰχμάλωτοι, ὑπὲρ τὰς πέντε χιλιάδας γρόσια ἐδαπάνησα ἔἰς τὴν θανὴν τὸῦ Διάκου καὶ ἔἰς τάς ἑκατὸν τριάντα κεφαλὰς καὶ ἔἰκοσιτεσσάρων ἂἰχμαλώτων» (Νίκος Τάξ. Δαβανέλλος: «Λαμία: τὸ χρονικὸ μιᾶς πόλης», Ἀθήνα 1994, σ. 187).

Ἀπὸ τὸ ἴδιο βιβλίο ἀντλοῦμε καὶ τὴν ἀκόλουθη εἴδηση, τὴν ὁποία ἀνέγραψε ἡ ἐφημερίδα «Φωνὴ τοῦ Λαοῦ» στὶς 10 Ἀπριλίου 1882:

«Ἀπεβίωσεν ἄρτι (=πρόσφατα) ἐν Λαμίᾳ εἰς ἡλικίαν 94 ἐτῶν ὁ λεπτουργός Φίλων Ἀλεξίου, ὅν οἱ κατά τό 1821 ἐν Λαμίᾳ κρατοῦντες Ὀθωμανοί βίᾳ καί ραβδισμοίς ἠγγάρευσαν ἵνα λεπτύνῃ καί προετοιμάσῃ τόν πάσσαλον δι’ οὗ ὁ ἥρως Ἀθανάσιος Διάκος ἀνεσκολοπίσθη. Ὁ δυστυχής γέρων ἐπί ἥμισυ καί πλέον ἔκτοτε αἰῶνα ζήσας, οὐκ ἐπαύσατο εὐχόμενος τῷ πανοικτίρμονι Θεῷ ἵνα συγχωρήσῃ αὐτῷ τό ἀκούσιον ἐκεῖνο ἁμάρτημα» (όπ. π. σ. 188).

Σαράντος Καργάκος